Helgarpósturinn - 08.12.1983, Blaðsíða 28

•fc
■n V *
Maður lifir ekki
hóli gagnrýnenda
— hlýtt á nvjar íslenskar plötur með
Guðnýju Guomunasdóttur og Valgeiri Guðjónssyni
eftlr Egil Helgason
Staöur: Timburhús, grænt að lit,
við Frakkastíginn.
Stund: Rigningarsamur skamm-
degismorgunn.
Viöstaddir: Guðný Guðmunds-
dóttir konsertmeistari, Valgeir
Guðjónsson Stuðmaður, æsku-
maður sonur Guðnýjar, auk blaða-
manns Helgarpóstsins.
Tilgangur: Að hlusta á fáeinar
nýútkomnar íslenskar plötur,
ræða þær, íslenska plötuútgáfu og
íslenska tónlist frá ýmsum sjónar-
hornum.
Blaðamaðurinn ruglar plötu-
bunkanum, dregur, og upp kemur
sjálfur Kristján Jóhannsson, fyrsta
einsöngsplata hans, ítalskir slag-
arar og aríur í bland við hið sígilda
háa c Hamraborgarinnar.
Valgeir: Þetta er metsöluplatan
um jólin, klassísk plata sem á eftir
að slá öllu poppinu við.
HP: Klassísk? Nú hafa menn
gagnrýnt efnisvalið á plötunni,
sagt að þetta sé tómt léttmeti....
Guöný: Við getum sagt að þetta
sé popp síðustu aldar.
Valgeir: Já, popp fyrir stóran
hóp fólks. Það er heldur ekkert að
því að gefa út efni sem nær til
fólks. Þegar ég var að byrja í tón-
listinni átti allt að vera svo fjarska-
lega framsækið, en maður verður
veskú að selja sínar afurðir, rétt
eins og sjómenn og bændur.
Maður lifir ekki á hóli gagnrýn-
enda.
HP: Hvað haldið þið, er plötuút-
gáfan að taka við sér aftur?
Valgeir: Það virðist vera ein-
hver uppsveifla í þessu eftir lægð-
ina síðustu árin. En sveiflurnar eru
samt oft ósköp litlar. Platan sem
við gáfum út í sumar var í fyrsta
sæti vikum saman, þó voru það
kannski ekki nema par hundrað
eintök sem seldust á viku.
Guöný: Þegar plötuútgáfan var
sem mest hér um árið virtist nú
slæðast með ýmislegt sem ekki
var mikils virði.
Valgeir: Já, það voru alls konar
menn sem töldu sig kallaða þegar
betur áraði. Margir ætluðu að
verða feitir á plötuútgáfu.
Kristján Jóhannsson rúllar enn
á fóninum, léttklassískur, og eftil
vill ekki úr vegi að velta fyrir sér
hvers vegna ekki er gefið út meira
af „klassískum" plötum hér á
landi.
Valgeir: Þetta er annars afleitt
orð „klassísk" tónlist. Tónverk
sem er spilað einu sinni fær
kannski nafnbótina „klassískt", á
meðan tónlist sem glymur í eyrum
landans áratugum saman er ekki
„klassísk". Ég lýsi eftir nýju orði!
Bjartsýni hefur aftur gripjð um sig á íslenskum hljómplötumarkaði öllum að óvörum, eftir
kreppubúskap síðustu ára. í sumar og haust var svo komið að plötusala var nær engin, enda
hljómplötur óhemju dýrar og horfur á að hverfandi lítið yrði af íslenskum hljómplötum á jólavertíð-
inni. Þóttu þetta nokkur viðbrigði frá blómatíma íslenskrar hljómplötuútgáfu, árunum 1975-1980,
þegar flestir gítargutlarar og sönghanar þóttust ekki síður eiga erindi á óbrotgjarnt plast en þeir
sem frægari voru og vinsælli. Það var blómatíminn, árin eftir að íslendingar fóru að taka upp sínar
plötur sjálfir. Síðan harðnaði sumsé smátt og smátt á dalnum, eins og segir í blöðunum, og plötu-
útgefendum orðið hollast að éta sínar hugsjónir eða éta ekki neitt. En kraftaverkin gerast enn og
pennastrikin ekki síður; eins og frelsandi engill kom Albert út úr þokum haustsins, barg hinu
sökkvandi skipi, og felldi niður vörugjald á hljómplötum. Og þá var aftur hægt að fara að kaupa
plötur.
Margir hafa gert því skóna að platan verði „jólagjöfin í ár“, eins og sagt er. Meðalplata mun nú
kosta um 400 krónur, en hin sigilda jólagjöf, jóiabókin, kostar talsvert meira. „Markaðsstaða“ plöt-
unnar er því óneitanlega nokkuð sterk. Samt sjást merki þessa fjörkipps ekki enn að ráði í hljóm-
plötuútgáfunni sjálfri, til þess erekki nógu langt um liðið frá afdrifaríkri ákvörðun fjármálaráðherr-
ans. Því eru líklega færri hljómplötur um hitu kaupendanna en oft áður.
Eins og við var að búast rennur hljómplötuútgáfan í nokkuð sama farvegi og verið hefur undan-
farin ár. Ef til vill er fátt um tímamótaverk, en þó margt eigulegrar og áheyrilegrar tónlistar. Stóru
fyrirtækin, Steinar og Fálkinn, gefa út talsvert af erlendum plötum, pressuðum hér á landi, en sýna
þó íslenskri tónlist ræktarsemi sem fyrr. Hjá Steinum vekja mesta athygli þrjár „poppplötur“ sem
teknar eru upp með miklum kostnaði erlendis. Þar eru á ferðinni þeir heimsfrægu Mezzoforte-pilt-
ar, Baraflokkurinn frá Akureyri og Jóhann Helgason. Mun hugmyndin vera sú að koma öllum
þessum plötum í sölu og kynningu erlendis.
Sú plata sem án efa vekur mesta athygli hjá Fálkanum er plata með lögum eftir Gunnar heitinn
Thoroddsen. Gunnar leikur þar sjálfur nokkur lög eftir sig á píanó, en auk hans syngja og spila
margir þekktir músíkantar, þar á meðal Kristinn Sigmundsson söngvari sem hér heyrist í fyrsta
sinn á hljómplötu.
Margir minni bræður eru líka um hituna á markaðnum. Grammið, hljómplötufyrirtæki tónlistar
sem almennt þykir ekki mikil söluvara, gefur út nýbylgjuplötur með hljómsveitunum Vonbrigðum,
Kukli og Tappa tíkarrassi. Geimsteinn gefur út plötu með Rúnari Júlíussyni þar sem hann syngur
lög eftir látinn amerískan þjóðlagasöngvara, Tim Hardin, og plötu með C.T.V., nýrri hljómsveit sem
mun ættuð af Suðurnesjum. Safari-records, nýtt fyrirtæki sem ætlar sér stóran hlut, gefur út plötu
með fönk-hljómsveitinni Frökkunum. Það er sumsé talsverð grænka í poppinu/rokkinu eins og
endranær.
Heldur er færra um fína drætti i öðrum deildum tónlistar, enda nokkuð undir högg að sækja fyrir
slika „minnihlutahópa". Flestum ber þó saman um að metsöluplatan um þessi jól verði með klass-
ískri tónlist, eða svo gott sem. Það er plata Kristjáns stórtenórs Jóhannssonar, sem nú kemst
undir grammófónnái í fyrsta sinn.
Fieiri aðilar leggja líka sitt af mörkum til að efla „æðri“ tónmennt íslendinga, í flestum tilvikum
fólk sem stendur í plötuútgáfu af eigin rammleik og hugsjón. Háskólakórinn gefur út plötu með
nútímatónverkum eftir Hjálmar H. Ragnarsson og Jónas Tómasson, og annar úrvalskór, Lang-
holtskórinn, gefur út plötu með eigin söng. Edda Erlendsdóttir pianóleikari leikur á hljómplötu
verk eftir Schubert og þá mótingjana Schönberg og Alban Berg og önnur píanóplata kemur út á
vegum Fálkans — valin sýnishorn af leik Rögnvalds Sigurjónssonar i gegnum tíðina.
Þetta er sumsé ærið úrval og eru þó ótaldar ýmsar barnaplötur, jólaplötur og sjálfsagt sitthvað
fleira.
Hljómplötuútgáfunni er að vaxa fiskur um hrygg enn á ný — í tilefni af því fékk Helgarpósturinn
tvo valinkunna músikanta, sinn úr hvorum geiranum, tii að spjalla um fáeinar nýútkomnar plötur,
íslenska plötuútgáfu og íslenska tónmennt.
Guöný: Við getum kallað það
„alvarlegri tónlist".
Valgeir fellst á það, með pínulitl-
um semingi þó.
Guöný: Það vantar náttúrlega
mikið uppá að okkar bestu flytj-
endur og tónskáld geti komið sínu
efni á hijómplötur. Það eru ekki
mörg fyrirtæki sem vilja leggja útí
slíkt. Til að fjármagna plötuútgáfu
verða músíkantarnir að leggja
húsið undir, hvort sem þeim líkar
betur eða verr. Ég hef ekki lagt útí
það sjálf. Nú hefur tónlistarlífið að
vísu tekið miklum breytingum,
tónleikahald er alltaf að aukast og
stöðugur straumur af ungu fólki
sem kemur frá námi. Ég trúi ekki
öðru en að eitthvað fari að gerast
í útgáfu á íslenskum tónverkum.
Þessu til áréttingar dregur
blaðamaður upp glænýja plötu, al-
varlega, þar sem Háskólakórinn
syngur tónverk eftir Hjálmar H.
Ragnarssonog Jónas Tómasson.Á
fóninn með hana, eitt augnablik.
Guðný: Þetta er tónlist sem ég
efast ekki um að höfði til fleiri en
þeirra sem sækja tónleika. Mér
hefur líka virst að yngra fólkið
sæki frekar í nýrri verkin en þau
eldri, til dæmis þá músík sem
Musica Nova flytur. Þarna fer
saman á plötunni innihaldsríkir
textar og frískleg tónlist, sem
gerði til dæmis gríðarmikla lukku
á ferðalagi kórsins um Sovétríkin,
eins og menn eru nú íhaldssamir í
tónlistinni þar.
« Valgeir: Ég verð að játa að ég
þekki ekki tónlistina... en ég þekki
báða kompónistana, bara að
góðu....
HP: Nú eru þessi tvö ungtón-
skáld, Hjálmar og Jónas, búnir að
vera að í fjölmörg ár og næstum
orðnir miðaldra. Samt hafa verk
þeirra naumast náð á plast ennþá.
Er þetta ekki stórt gat í menning-
unni?
Guðný: Það er hægt að nefna
fjölda tónlistarmanna sem hafa
beðið jafnlengi og lengur. Því
miður virðist ekki með góðu móti
hægt að gefa út nema eina-tvær
klassískar plötur hér á ári. Allt um-
fram það stendur bara og fellur
með því sem einstaklingar eru til
í að leggja á sig.
Valgeir: Á meðan á ég efni á
meira en fimmtán plötum, annað
hvort sem flytjandi eða höfundur.
Svona er hljómplatan nú nátengd
poppinu.
Poppið, rokkið, dægurtónlistin,
alþýðutónlistin. Uppúrbunkanum
góða skýtur nýrri plötu nokkuð
annars eðlis, akureyrskt kulda-
28 HELGARPÓSTURINN