Helgarpósturinn - 12.03.1987, Blaðsíða 24

SKAK
„Villir hann, stillir hann“
Oft hef ég hugsað um það, og
alltaf með meiri og meiri undrun,
hve ótrúlegri fjölbreytni skákin
býr yfir.
Þessi örsmái her trémanna sem
hreyfa sig eftir einföldum reglum á
sínu takmarkaða leiksviði, einn
eða tveir í senn — hvers vegna er
ekki fyrir löngu búið að tæma alla
möguleika og varpa þessu spili
fyrir borð?
En það er nú öðru nær. Skákin
hefur fylgt mannkyninu í meira en
þúsund ár, og þótt oft hafi verið
kafað djúpt, fer því fjarri að menn
séu komnir til botns.
Fyrir svo sem þremur aldar-
fjórðungum töldu sumir að nú
væri skákin að verða tæmd, lög-
mál góðrar taflmennsku orðin
kunn og hennar biði ekki annað
en jafnteflisdauðinn. En einmitt
þá var nýr skákstíll á leiðinni, við-
horf manna breyttust og jafnteflis-
dauðinn var ekki lengur jafn
hættulega nærri. Skákmenn eru
að vísu misdjarfir, ekki eru allir
jafn báráttufúsir, en þegar tekst að
ná saman nokkrum snjöllum og
vígfúsum taflmeisturum, eins og
nú á Reykjavíkurmótinu, sést hve
jafnteflisdauðinn er fjarri.
Sá sem teflir „ríður með björg-
um fram“, eins og Ólafur Liljurós,
og fyrr en varir er hann kominn
inn á ókunnar lendur þar sem allt
getur gerst.
Lítum á eitt dæmi frá mótinu um
óvæntar sveiflur. Það er Jón Loftur
sem hefur hvítt gegn Jan Timman.
Jón lenti tvívegis í örðugum flækj-
um og mikilli tímaþröng: Gegn
Timman þar sem tíminn hrökk
ekki til og gegn Kortsnoj þar sem
Jón átti unnið tafl þegar tímahrak-
inu lauk.
01 e4 e5
03 Bb5 afi
05 0-0 b5
07 Hel Bc5
09 d4 Bb6
11 Rh4 Re7
13 h3 0-0-0!
02 Rf3 Rc6
04 Ba4 Rf6
06 Bb3 Bb7
08 c3 d6
10 a4 h6
12 Dd3 Dd7
Svona leiki verður víst að flokka
undir sálfræðilegan hernað, það
virðist glannalegt að hróka inn á
jafn losaralega peðaborg og hér.
Sú sókn sem hvítur kann að hafa
vonast eftir á kóngsvæng er nú úr
sögunni og hefði líklega verið
hyggilegast að koma riddaranum
aftur í leikinn með 14 Rf3. En Jón
þiggur það sem að honum er rétt.
14 ab5 ab5 15 Bxf7 Hhf8
16 Bb3 d5!
Svartur hefur undirtökin á mið-
borðinu. Hvítur er í vanda hvort
peðið sem hann tekur.
17 ed5 e4 18 De2 Hde8
Nú er ljóst að Rh4 á ekki aftur-
kvæmt. Jón lætur hann lönd og
leið, en stofnar til sóknar af mikilli
bragðvísi.
19 c4! bc4 20 Bxc4 g5
21 Ba6 Bxa6 22 Dxa6+ Kd8
23 Da8+ Dc8 24 d6! cd6
25 Da3 Dc6 26 Be3 gh4
eftir GuSmund Arnlaugsson
27 Hcl Dd7
29 Rc3 Rd7
31 Ra7! Re7
28 Db3 Db7
30 Rb5 Rf5
32 d5 Rc5
40 Dxb7 Bgl+
42 Kh2 Bg3 mát.
39 De6! Hf7
41 Khl Bf2+
Ekki vantar spennu í taflstöð-
una. Hér vildu sumir áhorfendur
láta hvít höggva á hnútinn með 33
Hxc5, en svartur virðist líka geta
varist því (33 - dc5 34 Bxc5 Hf6 35
d6 Hxd6! eða 34 d6 Rd5 35 Bxc5
Hxf2!)
33 Bxc5 dc5 34 Hxc5 Hxf2!
Það er ekki þægilegt að fá svona
leik á sig í tímahraki! Hér hefði 35
Rc6+ Kd7 líklega nægt til jafntefl-
is (36 Ha7 Dxa7 37 Rxa7 Bxc5 38
Db7+ Kd8)
35 Khl Hef8 36d6Hfl +
37 Hxfl Hxfl+ 38 Kh2 Db8
Tímahrakið er farið að taka sinn
toll af báðum, svartur gat tekið
hrókinn: Bxc5 39 de7+ Ke8
Hér gat Jón unnið á fallegan
hátt: 40 Hc8+! og nú 40 - Rxc8 41
Rc6 mát, eða 40 - Dxc8 41 de7+ og
vinnur.
40Hf5
Þessi leikur er líka laglega hugs-
aður þótt hann sé ekki eins öflug-
ur og mátleiðin beina (Hxf5
41 Dxe7 mát eða Rxf5 41 Rc6
mát).
Svartur er nú með tapað tafl, en
þá skiptast afleikirnir á.
40 ... Bc5 41 Hxf7 (Hxc5!)
Dxd6+ 42 Dxd6 Bxd6+ 43 Khl
e3 44 Kgl (Hxe7!) Bc5
og hér fór Jón yfir tímamörkin,
hann þurfti að ná 45 leikjum á 2 '/2
klukkustund.
GÁTAN
Hvað er eins og grænn storm-
sveipur, fer en kemur æ sjaldn-
ar?
Svar:
• • -je>)>|o uusjjanQ^Jspæsjcy
SPILAÞRAUT
Eftir þrjú pöss vekur suður á
1-grandi (14—16) sem norður
hækkar í þrjú. Utspil vestur er
spaða-3, fjórða besta:
♦ ÁIO
tp D93
O DG109
+ D1054
♦ K97
OÁK86
O 854
+ Á83
Austur leggur gosa á tíuna og
sagnhafi gefur. Austur heldur
áfram með spaða-2 á ás. Til að eiga
möguleika á 9 slögum er best að
sækja tígulinn. Austur vinnur
strax á ásinn og heldur áfram
spaðasókninni. Vestur lætur
drottningu detta undir kónginn.
Þú átt að fleygja út blindum og
mátt missa. . . ?
Sagnhafi sækir tígulinn, vestur
lætur lauf-7 og austur gefur. Tígull
aftur og austur fer nú upp með
kóng, Iauf-6 frá vestur.
Austur skiptir nú í hjarta-7, eftir
að hafa hirt slag á spaða-8.
Hvernig ráðgerir þú framhald-
ið? Hvað veistu um skiptingu og
punkta AV?
Lausn á bls. 10.
LAUSN A MYNDGATU
Lausnin á verðlaunamyndgátunni
sem birtist á þessum stað í blaðinu
fyrir tveimur vikum er: Sinfónían
leikur níundu í mai næstkom-
andi. Margir bíða þess.
Dregið hefur verið úr réttum
lausnum. Vinningshafinn heitir
Jenný Johansen Skaliagríms-
götu 3 í Borgarnesi. Hún fær
senda bókina Nútímafólk eftir sál-
fræðingana Álfheiði Steinþórsdótt-
ur og Guðfinnu Eydal, til síns heima.
Frestur til að skila inn lausn
myndgátunnar hér að neðan er til
annars mánudags frá útkomu þessa
tölublaðs. Verðlaunin að þessu sinni
eru nýjasta bók Jóns Óskars rithöf-
undar, Konur fyrir rétti, sem AB
gaf út nýlega.
HP minnir þá, sem senda inn lausnir
myndgátunnar, á að merkja bréf sín
„myndgáta" og sömuleiðis þá sem
taka þátt í að leysa krossgátuna
hálfsmánaðarlega á móts við mynd-
gátuna „krossgáta". Og þá er bara
að rýna í gátu vikunnar.
Góða skemmtan.
24
HELGARPÓSTURINN