Tíminn - 21.02.1919, Blaðsíða 3

TÍMINN
47
Auglýsing
um
sölu og innflutning á sykri.
Frá 1. mai næstkomandi er innflutningur og sala ó sykri
frjáls hjer í landi.
Þetta birtist hjermeð þeim til leiðbeiningar, sem hlut eiga að
máli.
1 stjórnarráði Islands, 10. febrúar 1919.
Sicjuréur cSénsson.
Oddur Hermannsson.
®kki tekið fullfermi af þeim
innlendu.
Hefði skipið i stað þessara mörgu
viðkomustaða, að eins komið á
tvær hafnir til jafnaðar i hverri
ferð, þá hetði það getað farið 25
ferðir á 250 dögum alls á 50
faafnir og flutt þannig á fleiri staði
2a/2 sinnum meiri flutning á næst-
trni sama tima.
Þó tilhögun þessrsé í rauninni
al-óhæf, sannar hún þó, að fækk-
Un viðkomustaða gerir flutinginn
að mun ódýrari. En viðkomustöð-
um má feykna mikið fækka með
góðum flóabátum, sem annast allan
smáflutning milli náinna hafna.
Nú er buist við stórtapi á ferð-
um Sterling þrátt fyrir það þó
30—40 lesta mótorbátar hafl flutt
með sæmilegum ágóða alt að 10
tima ferð fyrir 20 krónur hverja
smál. — en Sterling tók eins og
kunnugt er 50—90 krónur fyrir
smálest.
Fetla Kendir enn fremur til þess,
að flutningarnir verði í rauninni
ódýrari með því fyrirkomulagi að
að fjölga flóabátum en fækka við-
komustöðum strandskipanna.
Víða erlendis eru fólks og vöru-
flutningar aðskildir að öllu leyti,
en þó það væri að mörgu leyti
æskilegt hér, er flutningsmagnið
ekki nógu mikið, en þörf á tals-
vert tiðum ferðum.
Samgöngu-kerfið verður því að
skapast með tilliti til vöru- fólks-
og pósl-flutninga, og verður íyrir
þær sakir flóknara en ella. Allar
iikur eru til að innan skams verði
pósturinn að mestu fluttur í loft-
inu, og þá hefir hann fremur lilil
áhrif á strandferðaþörfina.
Fólksstraumurinn kringum land-
ið er stöðugt að aukast, svo ekki
verður hjá því komist, að fá nýtt
skip til fólksflutninga. Það þarf
ekki stórt, en heppilegt mup að
hafa það að einhverju leyti til
vöruflutninga líka, en samt með
miklu meira farþegarúmi og hrað-
skreiðara en þau skip, sem áður
hafa haft strandferðir hér við Iand.
Þjóðin unir þvi ekki til lengdar
að fólki gefist ekki kostur á sæmi-
iegum mannahýbýlum á ferðalög-
um sínum kringum landið. Og það
sæmir ekki siðaðri þjóð að vísa
ferðafólki til gistingar á lélegum
geymsluklefum innan um skepnur
og alskonar varning og auk þess
bæði konum og köilum í sömu
klefunum. Þjóðfélagið á að upp-
örfa hreinlæti, fegurðar- og sóma-
tilfinningu ferðafólksins, en ekki
að draga það niður í sorpið og
skftinn, þar sem öllum fögrum og
göfugum tilfinningum þess er stór-
lega misboðið.
Til þess að finna út heppilegt
heildarkerfi væri gott aö fá tillögur
sýslunefnda víðsvegar af landinu,
en þær tilögur mega ekki vera of
sundurleitar, heldur sem skapandi
liðir í einni heildarkeðju. Grund-
völlinn þarf því að leggja áður.
Hann þarf að miklu leyti að skap-
aðst á næsta þingi, svo fram-
kvæmdanna verið ekki alt of langt
að bíða.
Xattarfivottttr £ögréttn.
»í »Lögréttu« frá 29. jan. s. 1.
kennir mikillar gremju út af hinu
hógværa Ávarpi, sem »Tíminn«
flutti 25. s. m., og undirskrifað er
af nokkrum Fljótshliðingum. Þykir
blaðinu ávarp þetta fákænlegt og
ógreindarlegt, en þann sleggjudóm
þess látum við okkur í léttu rúmi
liggja. Leitast er við að klóra yfir
það sem sagt var í Lögréttu-grein
þeirri, sem vitnað er til í ávarpinu,
en mjög ófimlega tekst það og
jafnvel ógreindarlega, þó hjá ritstj.
Lögr. sé, sem búast er við, því
svo skýrt var hin áminsta Lögrétlu-
grein skrifuð, að tæplega er hægt
að lála hana skina í öðru Jjósi,
en hún var skrifuð við.
Meðal annars segir »Lögr.«, að
ávarps-mennirnir segi, að þeim sé
illa við, að tekið sé svari embættis-
manna i blöðunum, en þau um-
mæli eru, eins og allir sjá sem
lesa »Tímann«, hið mesta slúður,
og hefir mér aldrei komið í hug,
að ritstj. »Lögr.« væri svo synd-
ugur maður, að búa til ósannindi
þessu lík, svo margt sem hann
hefir sagt fallegt og rétt, bæði í
bundnu og óbundnu máli. Nei,
það er þvert á móti, að eg eða
hinir aðrir undirskrifendur ávarps
þess, sem hér um ræðir, vilji ekki
að tekið sé svari embættismanna,
sem og annara manna, ef réttmætt
er og þörf gerist, engu siður en
t. d. fyrverandi bóndans f Gaul-
verjarbæ eða hvers annars manns.
En rétt sýnist vera, að gera at-
hugasemdir við störf og hegðun
embættismanna eins og okkar
hinna, ef aflaga þykir fara, eiga
þeir engan sérstakan hlunninda-
rélt þar í stað.
»Lögr.« þykir það furðu gegna,
að ritstj. »Tímans« skuli ljá rúm
í blaði sinu ávarps-linum okkar
Fljótshliðinganna, eða öðru því
liku, þar sem verið sé að finna
að gerðum embættismanna, þar
hann sjálfur hafi nýskeð verið
embættismaður. Er þetta ekki frá-
leit meinloka hjá blaðinu? í min-
um augum er ritstjóri »Tímans«
maður að meiri og betri, að láta
ekki blekkjast af því, hver í hlut
á, enda hefir »Tíminn« sýnt það,
að hann sendir skeyti sin til manna
og málefna án hlutdrægni.
Að endingu skal það tekið fram,
að ávarpið var eklti að neinu leyti
til þess gert, að ryðja »Tímanum«
til rúms, enda þótt »Lögr.« álíti
rétt að fullyrða að svo sé.
Guðm. Erlendsson.
Síva Sigurður Gnðmundsson,
prestur á Ljósavatni, liefir sagt af
sér prestsskap frá næstu fardögum.
að vera aðal stöð félagsins. Kom
hann með aðstoð Benedikts Jóns-
sonar o. fl. býsna fljótt all-góðu
skipulagi á um um skár, skýrslur
og reikningshald félagsins, þótt
það væri með sérkennilegu móti.
Var nú félagið komið á laggirnar
með liku sniði og fyrirkomu-
lagi og pönlunarfélög hafa hér enrr
i dag. Nokkur bein verslunarsam-
bönd voru fengin erlendis, einkum
fyrir tilstyrk Kristjáns heitins Jónas-
sonar frá Narfastöðum, og erind-
reka Slimons við sauðakaupin
hér. Var mér kunnugt um löngu
síðar, hve miklar mætur þeir höfðu
fengið á Jakob fyrir viðskiftin við
hann.
Þá er félagsskapur þessi var nú
þannig kominn á laggirnar og búinn
að ná til sin all-miklu af verslun hér-
aðsbúa, fór verslun Örum & Wulffs
á Húsavík, sem fram að þessu
hafði verið að mestu leyti ein nm
^itu, að hreyfa mótspyrnu. Versl-
Unarsljórinn, Þórður Guðjohnsen,
vildi alls ekki fella sig við, að við-
skiftanienn sínir væru með ann-
an fótinn í félaginu og flyttu þang-
að öruggari hlutann af versluninni
enda var það ekkert undarlegt.
Fór hann því all mjög að banda
hendinni á móti viðskiftum þeirra
manna, sem fastheldnastir voru við
hinn nýja félagsskap. Var þetta að
vísu einungis til þess, að stæla
meiri hluta félagsmanna upp. En
nú var það þegar Ijóst, einkum
Jakob, að ekki var unt að félags-
ménn pöntuðu allar sínar vörur
fyrirfram. Þess vegna fór hann
að panta nokkuð af vörnm um-
fram, til þess að geta fullnægt sem
flestum þörfum félagsmanna án
þess þeir þyrftu að flýja til kaup-
manna og verslaði með þær á
eigin ábyrgð. Keypti hann því
verslunarbréf (borgarabréf) og lét
gera sölubúð handa sér í hinu nýja
húsi. Var hugsun hans sú, jafn-
framt því að fullnægja þörfum
félagsm., að geta með þessu móti
unnið félagsstarfið með betri kjör-
um, án þess að koma í bága við
félagið. Hélt hann þessari verslun
sinni áfram þangað til 1890, og
verður eigi sagt að hún kæmi í
bága við hagsmuni félagsins á þessu
áraskeiði, heldur einmitt styddi
það eins og á stóð. En hún var
heldur eigi gróðavegur fyrir Jakob.
Og brátt komust leiðandi mcnn i
félaginu að þeirri niðurstöðu, að
kæmist framkvæmdarstjórn félags-
ins f hendur á manni, sem fult
eins mikið hugsaði um hag sinn,
sem félagsins, þá væri svona
verslun ósamrýmanleg og til skaða
fyrir félagið. Var Jakob heldur
ekki fast í hendi með verslunina
og lagði hana niður veturinn
1889—'90, en söludeild K. Þ. var
þá stofnuð í staðinn.
Þegar K. Þ. var stofnað og fyrstu
lög þess samin vakti fyrir Jakob
og öðrum forkólfum þess^ ekki
einungis að ávinna félagsmönnum
beinan gróða í verði á aðfluttum
og útfluttum vörum, eða með öðr-
um orðum, að ná sem mestu af
verslunararðinum úr höndum kaup-
manna í hendur félagsmanna, held-
ur hitt jafnframt, að bœta versl-
unina að öðru leyti. Þess vegna
var þegar f byrjun sett á stefnuskrá
félagsins í lögum þess það tvent;
að sporna við skuldaverslun (=
afnema hana með timanum) og
að efla vöruvöndun. Voru þeir
frændur Jakob og Benedikt sam-
valdir í þvf, að vera vandir að
vörum. Um sauðféð var aðferðin
til vöruvöndunar fólgin í því, að
flokka féð, sem selt var á fæti,
og verðleggja það eftir vigt. Mun
Jakob hafa glatt sig j'fir fáu f
sinni starfsemi eins og þvf, hvern
árangur þessi aðferð hafði, ekki
einungis f þvf, að skifta verðinu
réttlátlegar en áður var, heldur
einnig og miklu fremur hinu, að
eftirsóknin eftir þunga Qárins og
metnaðurinn í þá átt, urðu hinar
mestu driffjaðrir til þéss, að breyta
kyni og bæta viðurgerning sauð-
fjárins, og sást stór árangur af
þessu eftir 10—20 ár (sbr. ritgerð
í Búnaðarritinu 7. árg.) Þetla átti
við Jakob, því hann var fjármað-
ur mikill og hafði í búskap sínum
eitthvert vænsta sauðfé.
Jafnskjólt og K. Þ. fór að hafa
með höndum ull félagsmanna, er
það byrjaði skömmu eftir stofnun
þess, voru settar strangar reglur
um flokkun hennar og alla með~