Tíminn - 29.03.1919, Síða 4

I
84
TIMINN
um ofurlitla hugmynd um þelta
atriði, vil eg laka hér upp það,
sem eg ritaði fyrir rúmum aldar-
fjórðung í tímarilið Lumen: »Það
er löng leið á milli síöustu hljóð- j
aldanna, sem eyrað getur skynjað,
en það eru 36,850 sveiflur á augna-
blikinu, og til fyrsta geislans, sem
augað getur skynjað, en það eru
400,000,000,000,000 — fjögur hundr-
uð biljónir — sveiílur á sama tíma.
Á milli þeirra er geysi-mikil sveiflu-
röð, sern hefir engin áhrif á skynj-
unarfæri vor og veitir oss þar af
leiðandi enga vitneskju um um-
hverfið. En ef vér hefðum fleiri
strengi á skynjunarhörpu vorri, t.
d. tíu hundruð þúsund, mundi
samræmi náttúrunnar, sem kæmi
þeirr. öllum til að bærast, birtast
oss með fullkomnari hætti. Skynj-
unarfæri vor gera bæði að blekkja
oss og veita oss að eins litla vitn-
eskju um það, sem er og gerist
umhveríis oss.
Vér þurfum því ekki mikið að
láta né rejrna að raða þessum fáu
þekkingarmolum sem vér höfum
þannig að úr þeim verði fullkomið
heimspekiskerfi, þar sem engu sé
við að bæta.
En auðvitað verðum vér að
bjargast við þelta litla, sem vér
höfum. Rejmdar segir irúin við
skynsemina: »Heyrðu mig, góða
mín! Þú hefir ekki nema þessa
sallvíkurtýru lil að lýsa þér fram
á leið, siöktu nú á henni og látlu
mig heldur leiða þig«. Vér álitum,
að það sé þó ail annað en æski-
tegt. Vér höfum reyndar ekki nema
þessa litlu glætu, og hún er vissu-
lega ekki á marga fiska. Þó mun
betra að veifa röngu tré en engu.
Því, ef vér slökkvum á tj’runni,
verðum vér úr því í kolniða myrkri,
verðum að þreifa fyrir oss alveg í
blindni. Vér höldum því fast fram,
að skynsemin eða öllu heldur
skynscmis-álý'ktanir vorar, verði
að vera oss leiðarljós. Annars hefð-
uin vér og ekki heldur við neitt
að styðjast. En hins vegar skulum
vér ekki marka vísindunum neinn
ákveðinn bás, sem þeim sé ekki
leyfiíegt að fara út af. Mér dettur
í þessu sambandi Ágúst Comte
aftur í liug, af því að hann kom
nýrri heimspekisstefnu á fót og var
einn af hinum mestu inönnum i
nítjándu aldarinnar. Hann vildi j
tjóðra stjörnuvísindin inn á þekk-
ingarsviði sinna tíma. En það erj
blátt áfram ekkert vit í sliku. Vér
getum — segir hann — gert ráð
fyrir, að menn geti gengið úr skugga
urn lögun sljarnanna og mælt fjar-
lægðir þeirra og hraða, en menn
fá aldrei rannsakað liina kemisku
efna-samsetningu þeirra. Þessi frægi
heimspekingur dó árið 1857. Fimrn
árum síðar veittu litsjá-rannsóknir
mönnum nákvæma þekkingu á hin-
um kemisku efna-samsetningum
stjarnanna, og flokkaði þær eftir
hinni kemisku bvggingu þeirra.
Teikindi eru enn mikil í bænum,
einkum í börnum.
Klæðabúð
Gruðm. 131 arn ason ar
Aðalstr. 6
hefir iangfjöibreyttast úrvai af fataefnum, útiendum og inniendum.
Saumastofa fyrir karla- bg kvenfatnað. — Verðið hvergi lægra.
Ur skeytum.
Bolschevicka-lýðveldi stofnað í
Ungverjalandi, og hefir það boðið
rússnesku sljórninni hernaðar-
bandalag. Höfðu bandamenn kraf-
ist breiðrar landspildu sem Rúm-
enar vildu ná. Út af því lagði
stjórn Karolj'i forseta niður völd
og fékk þau öreigalýðnum í hend-
ur. \
— Þj'skar sigíingar eru að hefj-
asl.
— Samkomulag ætlar að nást
við breska verkamenn fyrir inilli-
göngu stjórnarinnar.
— Tillögur fulltrúa hlntiausra
þjóða til umbóla á fyrirkomulagi
þjóðabandalagsins, verða teknar til
íhugunar af friðarstefnunni.
— Öánægja fer vaxandi út af
seinlæti friðarráðstefnunnar.
— Frá Zúrick bersl orðrómur
um það, að Asquith eigi að verða
forseti þjóðabandalagsins.
— Fundarhöld hafa verið í Ber-
lín til þess að mótmæla nauðung-
arfriði og miljarðakröfum banda-
manna.
— Miklar hersveitir Czecko-
Slava, Pólverja og Þjóðverja við-
búnar að veita Rússum viðnám. .
— ítalir hafa tekið horgir í
Austurríki herskildi.
— Einveldissinnar í Berlín halda
nú fjölmenna fundi, en stjórnin þar
telur sig við því búna að bæla þá
hreyfingu niður.
— Lögreglan í bötuðborg Ung-
verjalands hefir verið lej'st upp.
— Bráðabirgðafriðarsamningar
eiga að verða fullgerðir i dag.
— Sameinaða félagið græddi 371/2
miljób árið sem leið, fá hluthafar
35°/o en HVs miljón ætluð til op-
inberra gjalda.
Fréttir.
Tíðin heíir verið góð þessa viku.
Þýða fj’rri hlutann en frost nokk-
uð með heiðríkjn og sólskini seinni
hlutann. í Véstmannaeyjum er Iít-
il! afli, en í Grindavík og veiði-
stöðvunuin víð Faxaflóa er afbragðs
afli. Þilskipin koma inn með ágæt-
an alla, hlutfallslega hetri en hotn-
vörpunga rnir.
Þingeyri, 17. jan. 1919.
Það er svo sjaldan að frá okkur
Dýrflrðingum sjáist fréttapistlar í
blöðunum og eru þau þó nógu
mörg á landinu.
Hér í firðinum gengur alt sinn
vana gang. Heyskapur siðasta sura-
ar var hér eins og annarsstaðar
sá lakasti sem menn muna eftir,
og var margur sem hagnýtti sér
nú slægjulönd sem aldrei hafa áður
verið notuð, upp um fjöll og til
dala, og óneitanlega voru þau hey
létt. En mikið hjálpar fóðurbætir,
síld, lýsi og hrogn, sem nægilega
mikið var til af. Samt munu bænd-
ur hafa fargað óvenjulega miklu
af bústofni sínum, kúm og fé. —
Veturinn, það sem af honum er,
hefir verið mjög góður utan kafli
um mánaðarmólin okt.—nóv,, og
tóku margir þann kafla sem að-
vörun frá forsjóninni um að setja
nú ekki of mikið á. Enda förguðu
þá margir bændur af því sem þeir
ætluðu að afa, og er nú vonandi
að allir hafi nægjanlegan fóður-
forða.
Sjávarútvegurinn (sem er aðal-
atvinnuvegur okkar) gekk ágætlega
í sumar, hefði fiskverðið verið eftir
framleiðslukostnaðinuin. Þá hefði
bæði útgerðar og sjómennhaft eitt
með allra beztu tekjuárum. En
því var nú ekki að heilsa og er
hætt við að útgerðirnar verði lengi
að ná sér aftur eftir þetla dýra
sumar, þó munu öll fiskiskipin
ganga næsta sumar.
Hingað barst inflúenzan 2. nóv.
með togaranum »Jóni forseta«. —
Viku eftir það geisaði hún uin
Þingeyri með þeim ógnarkrafti, að
fyrstu vikuna sem veikin gekk,
lögðust 210 manns á Þingeyri af
tæpum 300 íbúum, og má nærri
geta hvernig ástandið heíir verið.
Héraðslæknirinn, Gnnnlaugur Þor-
steinsson, var ineð þeim fyrstu sem
lögðusl, og ekkert stóð uppi neraa-
ungbörn og gamalmenni. Þeir sem
gátu gengu hús úr húsi að rétta
hjálparhönd og sparaði enginn þá
krafta sina. Oddviti hreppsins Jóh.
Ólafsson gekk þar vel fram, út-
vegaði vökufólk og skifti þessum
fáu sem gátu hjálpað milli þeirra
er helst þurftu hjálpar með, sím-
aði lil Rvíkur urn lækuir og mann-
hjálp, sem kom að vörnm spori
fyrir ötula framgöngu okkar góða
vinar C. Proppe Reykjavík. Togar-
inn Snorri Goði kom hingað með
læknir Kristmund Guðjónsson á-
samt konu hans og 6 Dj'rfirðinga
sem komu sjálfboðaliðar og er eg
viss um að enginn móðir getur
orðið fegnari heimkomu barna
sinna en við vorum þá er þetta
hjálparlið kom, og ætturn við að
muna þeim það lengur en stund-
irnar er það dvaldi hér, því alt
þelta fólk hafði séð hjúkrunina í
Rvík og Kristmundur hjálpaði oft-
ast tii og gat sér besta orðstír. —
Þrátt fyrir þessa góðu hjálp, var
þó ekki hægt að afstýra því, að
veikin hyggi skarð í okkar fá-
menna hóp, 6 menn hafa dáið í
Smáskrpr VarSans
færeyskt tímarit, kemur út árlega í
9 heftum. Fljdur sögur, kvæði og
ýmsan fjölbreyttan fróðleik. Kostar
hér á landi 3 krónur árgangurinn.
Zingakrossur
færeyskt vikublað, blað sjálfstæðis-
mannanna. Kostar hér á landi 6
krónur árgangurinn.
Ritstjóri Tiinans tekur á rnóti
pöntunum hvors tveggja ritsin’s og
annast útsending.
i firðinum af völdum veikinnar, 2
í Mýrahreppi og 4 á Þingeyri, sem
voru Guðni Bjarnason mótormað-
ur, ætlaður héðan, lætur eflir sig
konu og börn, elskaður og virtnr
af öllum sem íiann þektu, var 26
ára. Annar var Guðmúndur Guð-
brandsson nemandi á vélavinnu-
stofu Guðm. J. Sigurðssonar & Co.,
hann var um tvítugt, mesti mynd-
arpiltur. Þriðji var JóhanncsProppe,
j'ngstur þeirra systkina, 29 ára, og
misli Þingeyri þar einn einna bestu
manna sein mikils mátti vænta af,
því hann var einstaklega hjarta-
góður, og sást það glögt við jarð-
arför hans hversu hugljúfur hann
var öllum, æðri sem lægri. Hann
var giftnr Halldóru Hjartardóttir
og eiga þau einn son. Það fjórða
var sjúklingur á spítalanum hér,
stúlka frá BíldudaL
Þetta er nú orðið langt mál, en
samt get eg ekki slept svo penn-
anuni að eg ininnist ekki á að-
flutningsbannið. Mikil var sú J’fir-
sjón af löggjafarþingi voru þegar
það opnaði brunninn fyrir lækn-
unum. Hingað kemur nálega með
hverri ferð, norðan og sunnan. 1
og 2, 40—100 potta brúsar með á-
fengi á og er alls ekki farið neitt
dult með það, þvf vanalega sam-
dægurs eru blessaðir æskumenn-
irnir orðnir svo stauraðir að stór-
hneyksli er að. Það gengur yfir
mig að landlæknirinn okkar, jafn
mikill bannmaður og hapn er,
skuli ekki hafa meira eftirlit með
þeim læknum. sem ekki sjá sóma
sinn og ættjarðar sinnar betur en
þetta, þvi of margir munu þeir
vera, læknarnir, sem notfaira sér
þcssa lagagloppu. En guð hjálpi
þeirri þjóð, sein á slíka leiðsögu-
menn, því: »Hvað höfðirigjarnir
hafasl að, hinir ætla sér leylist það«.
Dýrfirðingnr.
jBruni í nótt brunnu þrjú hús
á Seyðisfirði, íbúðarhús læknisins
og tvö verslunarhús. Komst fólk
læknisins naumlega úr eldinum,
þar varð engum munnm bjargað,
en nokkru úr hinum liúsunuin.
Giskað á að eídsupptökin stafi frá
öskukassa sem var í viðbygðum
skúr. Mikill hluti kaupslaðarhús-
anna var í hættu, vegna þess að
mikili stormur var á.
Ritstjóri:
Tryjrgvl I’órhallsson
Laufási. Simi 91.
Prentsmiðjan Gutenbt rg.