Tíminn - 01.12.1938, Blaðsíða 10

10
TÍMIM, íimmtudaglnn 1. des. 1938
FnllveldisdagsblalS
HELGI SÆMUNDSSON:
Hvad skortir íslenzku þjódína mest?
I.
í þjóðmálum okkar íslend-
inga hafa orðið merkileg
straumrof hin síðari ár. Þjóðin
hefir tekið miklum breytingum.
Menningin hefir aukizt með
risaskrefum. Verklegar fram-
kvæmdir einnig. Margir sigrar
hafa verið unnir, sem vitna um
nýjan þrótt og aukinn þroska.
En samt er framsókn hinnar
íslenzku þjóðar aðeins í byrjun.
Verkefnin bíða mörg og merk.
Starf umbótamannanna er víð-
tækt og margþætt, göfgandi og
þroskandi. Leiðin að marki hins
fullkomna sigurs er að vísu erf-
ið á stundum og brautin á
brattann torsótt, en sú sókn ber
vott um manngildi og mann-
dáð. Hugsjónin að stefna fram
til sigurs, er dýrmæt eign sér-
hverjum góðum íslendingi, og
hún er sú vöggugjöf, sem ein-
staklingana má sízt skorta.
Þráin að vinna sigur í þraut-
um lífsins er manndómsþrá,
og sú þrá má aldrei deyja með-
al þeirrar þjóðar, sem vill sækja
fram á brautum manndóms og
framsóknar og klífa hin bröttu
þroskafjöll.
Æðsta þrá sérhverrar kyn-
slóðar á að vera sú að standa
forfeðrum sínum framar, gera
nútíð og framtíð fortíðinni full-
komnari.
íslenzku þj óðina skortir
margt. Hennar bíða margar ó-
unnar dáðir. Hugsjónir hennar
krefjast sameinaðra afreka
huga og handa. En það er ekki
nóg að eiga margar og fagrar
hugsjónir og sókndjarfar þrár
til að fylgja þeim fram til sig-
urs, þó það sé óneitanlega mik-
ils virði. Hitt er nauðsynlegast
að þjóðinni sé það ljóst, að
henni ber fyrst og fremst skylda
til að ráðast eigi í meiri fram-
kvæmdir, en hún treystist til
að sigra fyrir og lifa sam-
kvæmt. Það er tilgangslaust að
berjast fyrir hugsjónum, þó
þær séu fagrar, ef baráttan er
fyrirfram vonlaus. Það er gott
að vera bjartsýnn, en það er
slæmt að vera of bjartsýnn. Það
er hægt að byggja fagra höll á
sandi, en það er samt betra að
eiga minni höll og ófullkomnari
byggða á bjargi.
Öll starfsemi verður að vera
háð með skynsemi og framsýni,
svo hún komi að tilætluðum
notum. Pramtíðaráætlanir ís-
lenzku þjóðarinnar verða að
vera vel skipulagðar. íslending-
ar verða umfram allt að læra
þá miklu list að byrja jafnan
á hinni réttu byrjun, því þá
fyrst nær starfið og baráttan
fullum árangri. íslenzka þjóðin
verður að leitast við að skilja,
hvað hana skortir, og hvers hún
þarfnast. Hún verður að reyna
að þekkja sjálfa sig, leggja á-
herzlu á að vera hugsjónum
sínum og skoðunum samkvæm.
Og það er ekki nóg að við kom-
um auga á, hvað okkur skortir,
og hvað við þurfum að gera. Við
verðum jafnframt að byrja á
þeim verkum, sem við sjáum og
finnum, að okkur ber að fram-
kvæma, — sanna manndóms-
þrár okkar í verki.
íslendingar verða að halda
framsókn sinni áfram og fórna
sér óskiftum fyrir baráttu hins
góða málstaðar. Við megum
vissulega ekki nema staðar við
þá áfanga, sem þegar hafa
náðst, heldur sækja stöðugt
fram til sigurs og stefna be.int
fram — í manndómsátt.
Landið okkar býr yfir miklum
auði og orku. Landnám okkar
íslendinga er aðeins í byrjun.
Verkefni skortir okkur sízt, og
vonandi skortir okkur ekki
heldur hug né dug, til að leysa
þau af hendi með góðum orðstír.
En okkur skortir skipulagn-
ingu til að vinna framtíðar-
verkin. Engir kraftar huga né
handa mega tapast. Við erum
að vísu fámenn og fátæk þjóð,
en samt er engin ástæða til að
örvænta. Okkur ber að vera
bjartsýn, en við eigum að vera
skynsamlega bjartsýn. Við eig-
um að vera sókndjörf, en við
eigum jafnframt að vera vitur-
lega sókndjörf og hrasa í engu
um ráð fram.
Við eigum að vera umbóta-
þjóð, sem skilur sitt hlutverk,
og breytir eftir þeim skilningi.
Það er rétt, að okkur skortir
margt, en við munum vissulega
koma auga á hvað okkur skort-
ir, og hvernig verður bezt úr
því bætt.
II.
íslenzku þjóðina skortir fórn-
fýsi, — fórnfýsi við hugsjónir
sínar og þrár. Stefna okkar á að
vera sú að hyggja djarft í sókn
og vörn og víkja aldrei af þeim
vegi, sem rödd samvizku okkar
býður okkur að halda. Við eig-
um að taka virkan þátt í bar-
áttu hins góða málstaðar. Okk-
ar æðsta skylda á að vera sú að
vera kröfuhörð við okkur sjálf,
stefna alltaf að framtíðar-
marki, — glæða okkar hug-
sjónaeld, — hlúa að okkar
hjartablómum. Fórnfýsi má
þjóðfélag okkar sízt skorta. Ef
hún reynist of veikur þáttur í
þjóðlífi okkar, þá stöndum við
vissulega alvarlega höllum fæti
í lífi okkar og starfi. Engin
barátta á sigurvon, nema hún
sé háð af fóxnfúsu fólki. Engin
hugsjón á líkur til að lifa, ef
hún á ekki fórnfúsa fylgjendur.
— Ekkert starf verður framtíð-
arstarf, nema fórnfýsi og
manndáð sé þar að verki. Fórn-
fýsin er voldugur aflgjafi, sem
hvetur til dýrra dáða, — sigr-
andi máttur í hverri sókn.
Við íslendingar höfum oft
fengið að gjalda þess, að okkur
skorti hinn fórnandi mátt. Við
værum efalaust komnir lengra
áleiðis á brautum þroska og
framkvæmda, ef við hefðum átt
nógu sterka skapgerð til að
gleyma hinum smávægilegu
deiluefnum og ágreiningsmál-
um og látið þau ekki verða þess
valdandi, að mörg og merk af-
reksverk eru óunnin enn, sem
annars hefði verið hægt að
leysa í skjótleik. Þetta er eitt
af hinum mörgu vítum fortíð-
arinnar, og til þess eru vítin
að varast þau. Við verðum að
vera það þroskuð og frjálslynd
að játa hreinskilnislega það
sem aflaga hefir farið og gera
okkur fullt far um að bæta úr
því. Við megum umfram allt
ekki vera svo væg í kröfunum
við okkur sjálf, að við störfum
nokkurn tíma móti betri vitund.
Kyrrstaðan er óneitanlega
þægilegri en framsóknin, en
hvort er okkur gagnlegra að
sækja á brattann, eða stefna
niður á við? Hvort er til meiri
uppbyggingar fyrir okkur sjálf,
þjóð vora og ættland, líf okkar
og framtíð?
Við vorum hingað send í starf'
og baráttu, en ekki nautnir og
leiki. Þess ber okkur að vera
vitandi. Við megum ekki horfa á
það aðgerðarlaus, að þjóðarfley
okkar íslendinga hallist á ó-
gæfuhlið. Við verður að taka
virkan þátt í þeirri starfsemi að
koma þvi aftur á réttan kjöl og
stýra því framhjá feigðarboð-
um. En slíkt krefst fórnfýsi, en
samt hlýtur hún að snerta hvern
einstakling að miklu leyti. Og við
megum vissulega vera forsjón-
inni þakklát fyrir að fá tækifæri
til að helga okkur góðum mál-
stað og göfugri hugsjón.
Við verðum að skapa þann
hugsunarhátt meðal þjóðarinn-
ar, að sá maður, sem sýnir sterka
fórnfýsi í lífsstarfi sínu, hann sé
mikilmenni, en aftur á móti sé
hinn, sem alltaf dregur sig í hlé,
þegar mest á liggur, kyrrstætt
smámenni. Þjóðin verður að
meta mátt fórnfýsinnar að verð-
leikum, — jafnt í orðum sem
verkum.
Brautryðjendur og baráttu-
menn sjálfstæðishreyfingarinn-
ar á íslandi voru fórnfúsir menn
og hugsjónadjarfir. Þeir voru
ekki að berjast fyrir sig og sína
hagsmuni, heldur framtíðina og
komandi kynslóðir. Okkar heit-
asta þrá á að vera sú, að líkjast
þeim og fet í þeirra fótspor. Þá
erum við líka vissulega á réttri
leið í lífinu.
Fjall örðugleikanna, sem biða
okkar, rís framundan, hátt og
hrikalegt, en þó kleift. Hæsti
tindur þess er þakinn óskastein.
um, sem hlotnast þeim, er klífa
fjallið, og hinum megin liggur
hið fagra land hins fullkomna
sigurs. Kveðjum jafnsléttuna og
stefnum á brattann í öflugri
sókn, unz þrautin er leyst og
markinu náð. Leitum, og vér
munum finna. Höggvum á þá
hlekki, sem banna okkur brott-
för og fjötra okkar framsóknar-
þrár. Fjallið, sem framundan
rís, er hin erfiðu viðfangsefni.
Landið fagra, sem liggur hinum
megin fjallsins, er áfangi sigurs-
ins, og óskasteinar tindsins,
gleðin yfir unnum dáðum.
III.
íslenzku þjóðina skortir djúp_
ræna, framsýna sókndirfð. Við
megum ekki gefast upp þó förin
til framtíðarlandsins sé örðug,
en láta hin bröttu spor eggja
hugann og hvetja okkur að
halda áfram á þeirri braut, sem
við vitum að liggur að hinu rétta
marki.
Við eigum að vera nógu djörf
til að mæta þrautum og mótlæti
með karlmennsku. Við finnum
aldrei gleði né gæfu í kyrrstöðu
aðgerðarleysis og lífsværðar.
Hin rétta og sanna hamingja,
sem við þráum öll og leitum að,
er fólgin í baráttu og starfi. í
leitinni að hamingjunni hafa
margir leitað langt yfir skammt.
Hamingjuna getum við alltaf
og alls staðar fyrirfundið með
því að helga okkur góðum mál-
efnum, göfugum hugsjónum og
tileinka þeim líkama okkar og
sál, — með því að hefja alltaf
baráttu við nýja þraut, þegar
ein er sigruð.
Vinnan er veitul á ýms gæði,
þeim sem til hennar færa fórn-
ir starfs og áhuga. Hún er gjaf-
mild hinum sókndjörfu börnum
framsóknarandans og baráttu-
hyggjunnar.
íslenzka þjóðin er í sókn, en
sú sókn verður að halda áfram
og verða víðtækari og margþætt-
ari í komandi framtíð. Við eig-
um að lifa í þeirri trú, að leitin
á brattann sé manndómsleit og
framtíðin muni flytja okkur nær
marki þroska og manndáðar en
fortíðin gerði. Við eigum að
mæta þrautum og mótlæti í
þeirri sterku von, að við hljótum
að sigra. En ef við biðum ósigur
þá ber okkur að skilja það þann-
ig, að ósigurinn hafi orsakazt af
mistökum okkar sjálfra og því
beri okkur að vanda betur næst,
taka meiri virkan þátt í barátt-
unni, fórna okkur óskiptari fyr-
ir málefnið, helga okkur hug-
sjóninni betur. Og þá mun
næsta tilraun vissulega verða
árangursmeiri.
Við eigum að lifa og starfa
í þeirri vissu, að við þurfum al-
drei að gefast upp, af því að
okkur skorti karlmennsku, held-
ur sé skapgerð okkar eigi nógu
sterk, framsóknarhugur okkar
ekki nógu sigurviss, sókndirfð
okkar ekki nógu djúpræn. Við
könnumst öll við kotungssynina
í æfintýrunum gömlu, sem fóru
úr foreldrahúsum út í víða ver-
öld, með nesti og nýja skó, fá-
tækir af gulli, en ríkir af sókn-
dirfð. Þeir mættu mörgum
þrautum og oft var mótbyrinn
svalur. En þeir voru sterkri skap-
gerð gæddir og gáfust aldrei upp
í baráttunni, unz hæsta tindi
var náð, fullkominn sigur unn-
inn. Helgi Sæmundsson.
V erðbréf abankinn
Anstnrstr. 3. Opið kl. 11—12 og 1—3. Simi 3652
Selur veðdeildarbréf, kreppulánasjóðsbréf. — Kaupir hlutabréf
í Eimskipafélagi íslands og vel trygg 2. veðréttar veðskuldabréf.
— Annast allskonar verðbréfaviðskipti. —

Framleiðnm:
Fiskilínur (hamp) 1 til 8 lbs
óbikaðar og bikaðar.
Sísal fiskilínur,
Öngultauma, allar stærðir.
Seljnm ennfremnr:
Öngla, allar venjulegar stærðir.
Lóðarbelgi,
Bambusstengur
og annað fleira til útgerðar.
Það er yðar eigin
hagur og þjóðar-
innar í heild, að
neyta iem mest af
Mjólk og
M j ólkurafurðum
Elim af kunnustn sérfræðingum Norðurlanda á
sviði heilbrigðismála segir:
„Mjólk er hoIlusÉ ef hún er drukkin ný og ó-
menguð. En þær afurðir, sem búnar eru iil úr
mjólk, er einnig fyrsia flokks fæða.
Osfur er búinn Éil úr hinu brennisfeinssýruauð-
uga eggjahvífuefni mjólkurinnar. En eggjahvífu-
efni mjólkur er mjög auðugf af jieim frumefn-
um, sem jurfafæða okkar og einkum brauðmefi,
er fáfækf af.
Það er þvi mjög nauðsynlegf, að fólki sé bæff
npp þeiia misvægi.
Feiii mjólkurinnar, bæði sem smjör og rjómi,
er au&meltasta otj lostœtasta feiti. sem kosiur er
á, og inniheldur A og D viiamin, sem öllum eru
bráðnauðsynleg, og þó einkum börnnm.“