Hugur - 01.01.1988, Blaðsíða 81

Hugur - 01.01.1988, Blaðsíða 81
PÁLL S KÚLAS ON HUGMYND MÍN UM HEIMSPEKI 1. Ólík viðhorf til heimspeki Engin fræðigrein er eins margþætt og á sér jafn fjölskrúðuga sögu og heimspekin. Tilkoma hennar meðal Forngrikkja markar upphaf vísinda og fræðilegrar starfsemi, þeirrar skipu- legu þekkingarleitar sem átt hefur drýgstan þátt í mótun vest- rænnar menningar. Einn hefðbundinn skilningur á heimspeki er að hún sé endalaus leit þekkingar og skilnings á heiminum. Annar hefðbundinn skilningur er að hún sé heild eða kerfi allr- ar öruggrar þekkingar á veruleikanum, vísindi allra vísinda. Hinn þriðji hefðbundni skilningur á heimspeki er sá að hún sé fræðigrein um hinstu rök og ástæður hlutanna, hún sé altækust allra fræða því að hún fjalli um undirstöðuatriði í skilningi okkar á veruleikanum. Hjá Aristóteles, þeim fræðimanni sem lagði grunn að því kerfí vísinda og fræða sem við búum við enn nú á dögum, er að finna þennan þrenns konar skilning á heimspeki: 1) hún er sú viðleitni að leita þekkingar þekkingarinnar sjálfrar vegna; 2) hún er kerfi allra vísinda eða vísindi vísindanna; 3) hún er rannsókn á frumforsendum og ástæðum hlutanna. Þessi þríþætti skilningur á heimspeki lifir enn nú á dögum og endurspeglast í almennum viðhorfum fólks til heimspeki. Heimspeki er iðulega skoðuð sem ákveðin afstaða og viðleitni - frábrugðin þeim sem búa að baki trúarbrögðum og þeim sem einkenna stjómmálin og einnig þeim sem listimar bera vitni um. Afstaða heimspekinga er stundum talin bera vott um óraunsæi á vandamál og verkefni daglegs lífs. Samkvæmt al- mannarómi em þeir með hugann bundinn við fjariæga eða fjar- stæða hluti, stundum skýjaglópar eða draumóramenn, stundum óskaplegir orðhenglar sem þvæla fólki fram og aftur í umræðu sem enginn botn fæst í. Eina vopn þeirra gagnvart veru- leikanum er að taka því sem að höndum ber „með heimspeki- legri ró“.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Hugur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.