Morgunblaðið - 14.10.1989, Blaðsíða 33

MORGJJNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. OKTOBER 1989
33
Jón E. Þórðarson
Hagakoti - Minning
Hagakot í Laugadal við Djúp,
lítið býli í mynni dalsins, með hús
sitt á hóli í túninu, klettahjallar að
baki, en bæjarlækurinn liðast um
völlinn tær og fjörlegur, heldur sig
í námunda við bæinn, gætir hlut-
verks síns og þjónustu við íbúa
hans, hverfur síðan að leitá lægri
staða, íslenzkt, aldagömul mynd.
Húsið á hólnum hefur nú um stund-
ir staðið autt og yfirgefið því síðast-
liðinn vetur hefur Jón heitinn
dvalizt á sjúkrahúsinu á ísafirði og
þar lézt hann aðfaranótt 7. þ.m.
Hann kom ungur að Hagakoti til
þeira hjóna Halldórs og Þorbjargar
er þar bjuggu. Innan við 10 ára
aldur var hann er hann steig þar
Fæddur 29. júní 1916
Dáin 8. október 1989
A sunnudagsmorgun 8. október
1989 andaðist Sigríður Siguijóns-
dóttir og verður til moldar borin í
dag, 14. október.
Sigrður var móðirsystir mín og
var í daglegu tali kölluð Sigga syst-
ir. Hún dó eftir hálfs árs sjúkrahús-
legu og enn lengri baráttu við sjúk-
dóminn, krabbamein, sem við hræð-
umst sem mest. Sigga systir fór
allt of snemma yfir á annað tilveni-
stig, kona á besta aldri, aðeins 73
ára gömul. Þegar ég hugsa til
bernsku minnar þá man ég mig
hoppa á gulum steinum sem lágu
svo að segja milli húsa foreldra
minna og Siggu og Sigga. Þau voru
afmörkun á bílastæði og skólalóð
stóra barnaskólans eins og hann
var kallaður í daglegu tali, Myllu-
bakkaskóli, steinarnir lágu eins og
ætlaðir mér til að hlaupa á.
Fyrst man ég mig hlaupa til
hennar um 4 ára aldur, þá með
Gagn og gaman og las fyrir hana
alla bókina, hana kunni ég utanað,
en ekki kunni ég að lesa, það kenndi
hún mér seinna. Sem lítið barn 5
ára, varð ég fyrir því áfalli að eign-
ast lítinn bróðir, sem auðvitað varð
mér seinna kær, stundum er það
inn hið fyrsta sinni, kominn norðan
af Ströndum, fæddur á Hlöðum,
smábýli í landi Mundaðarness, 27.
dag maímánaðar 1905, og var því
84 ár aukin búinn að lifa hér í
heimi, þar af nær áttatíu ár í Haga-
koti og síðustu 27 árin einn, með
því fóstra hans féll frá 1962, en
Halldór var þá löngu nokkuð til
feðra genginn.
Að Jóni stóðu kunnir ættstofnar,
dugnaðarfólks og manndóms, og
var þannig Gísli hinn ríki á Bæ á
Selströnd langalangafi hans í móð-
urætt, en faðir hans var Þórður er
kallaði sig Grunnvíking, sonur
Þórðar í Hattardal, er þingmaður
var ísfirðinga 1880-1885,sonur
áfall fyrir litlar frekjudollur sem
eiga allan heiminn, og þá var gott
að fara til Siggu systir, lesa svolít-
ið fyrir hana eða kannski bara
skreppa út í búð. Lífið var leikur
og er leikur fyrir lítil börn, maður
setur víst ljúfar minningar á sér-
stakan stað í hjarta sínu. Sama ár
og ég eignaðist lítinn bróður, eign-
aðist Sigga systir fyrsta barnabarn-
ið sitt og nöfnu, þá allt í einu var
komið barn á bæði heimilin mín.
En þau Sigga og Siggi sáu hvaða
áhrif þetta hafði á okkur systkinin
Magga og mig, hann að vísu 2 árum
eldri en ég og þeim árum vitrari.
Þá kallaði hún gjarnan í okkur þeg-
ar henni fannst liðinn nokkur tími
frá síðustu heimsókn okkar. Hún
kenndi mér að pijóna og hekla og
margt annað, þegar að skólagöngu
kom. Alltaf lá leiðin fyrst til Siggu
og Sigga með einkunnabókina til
að vera viss um að geta farið með
hana heim. Síðan leið eins og geng-
ur einn áfangi af öðrum í lífi mínu
og alltaf voru Siggi og Sigga á
sínum stað. Með trega í hjarta kveð
ég hana hinstu kveðju.
Sigríður giftist fyrst Eiríki Guð-
mundssyni og áttu þau tvo börn,
Diönu, fædd 28. júní 1940, og Sig-
utjón, fæddur 1937. Missti hún
Eirík mann sinn í desember 1940
Magnúsar er prestur var að Hrafns-
eyri, Þórðarsonar prests í Ögur-
þingum. Móðir Jóns hét Sólveig af
ætt Gísla ríka í Bæ, svo sem áður
er áminnzt.
og soninn Siguijón 1938. Siðar gift-
ist hún eftirlifandi manni sínum
Sigurði Finnbógasyni, fæddur 19.
september 1913, og eignuðust þau
tvær dætur, Ernu fædd 22. júní
1943 og Helgu fædd 23. maí 1945,
jafnfrant því sem Sigurður gekk
Diönu í föðurstað. Helgu misstu þau
er hún var á besta aldri rúmlega
fertuga '20. desember 1985. Hún
hafði barist við sama sjúkdóm og
móðir hennar núna. Sigurður hefur
ekki farið varhluta af sorgum og
þunga lífsins. Ég bið Guð að styrkja
Sigga, Diönu og fjölskyldu og Ernu
og fjölskyldu í sorg þeirra. Guð
veri með þeim.
Katý
Sigríður Sigmjóns-
dóttir - Minning
Margrét Magnúsdóttir
Akureyri — Minning
Fædd 14. september 1899
Dáin 27. septeinber 1989
Hún amma okkar á Akureyri er
dáin. Fullu nafni hét hún Guðný
Margrét. Hún fæddist á Hafnarnesi
við Fáskrúðsfjörð 14. september
1899. Foreldrar hennar voru Magn-
ús Guðmundsson og María Sigurð-
ardóttir. Amma var elst sex alsystk-
ina og tveggja hálfsystkina. Hún
giftist Ingólfi Árnasyni frá Auð-
brekku í Hörgárdal fæddum 1.
mars 1904. Þau eignuðust átta
börn; Svan, Árna, Sigríði, Agnesi,
Hrafnhildi, Hrefnu, Láru og Ingu.
Amma lifði tímana tvenna. Hún
missti föður sinn ung að árum og
flutti þá til ömmu sinnar. Árið 1926
giftist hún eftirlifandi eiginmanni
sínum og stofnaði heimili á Akur-
eyri með tvær hendur tómar. Það
var oft þröngt í búi en aldrei misstu
þau von um betri tíma. Amma var
kjarnorku kona og góðhjörtuð. Þó
margt væri í heimili, að jafnaði 12
manns og lítið til skiptanna skaut
hún ávallt skjólhúsi yfir þá sem
engan áttu samanstað í lengri eða
skemmri tíma.
Með heimilisstörfum og mikilli
vinnu þá helgaði hún sér verkalýðs-
málum og barðist fyrir bættum
kjörum þeirra sem minna máttu sín
í þjóðfélaginu. Hún var um árabil
varaformaður og síðan formaður
verkakvennafélagsins Einingar.
Hún var gerður heiðursfélagi þess
félags.
Það var á allan hátt ómetanlegt
fyrir okkur að kynnast ömmu og
fá að heimsækja hana á sumrin og
við vitum að um það eru öll barna-
börnin sammála. Amma og afi
bjuggu á ýmsum stöðum lengst af
á Hríseyjargötu 8. Þetta var snot-
urt lítið hús með stórum garði. Á
þessum stað eru fyrstu minningar
okkar um hana. Hlý og fagnandi
tók hún á móti okkur er við komum
til hennar. Við settumst niður og
skiptumst á fréttum á meðan hún
saumaði út eða heklaði. Ilún sat
aldrei aðgerðarlaus. Þær eru marg-
ar hannyrðirnar eftir hana sem
prýða heimili barna og barnabarna.
Það var gott að vera hjá ömmu
og afa. Þar var mikið um að vera.
Hver gesturinn á fætur öðrum rakst
inn og öllum var vel tekið. Okkur
fannst alltaf að l'ólk kæmi þangað
því þar liði því vel. Þegar við fórum
frá ömmu eftir að við fórum að eld-
ast þá sáum við hve kapphlaup eft-
ir dauðlegum hlutum er lítils virði.
Amma hafði mörg áhugamál,
meðal annars hafði hún gaman af
að safna steinum og skeljum. Hún
skreytti marga hluti og bjó til ýmis-
legt. Iiún eyddi mikilli orku í okkur
barnabörnin. Hún hvatti okkur til
að taka afstöðu og studdi svo við
bakið á okkut' þegar á reyndi. Hún
hafði ávallt tíma fyrir okkur og það
kunnum við öll vel að meta. Hún
hafði margt að segja og af henni
lærðum við margt um lífið og tilver-
una.
Amma var orðin þreytt og því
var hvíldin henni kærkomin. Öll orð
eru fátækleg þegar slík öndvegis
kona er kvödd.
Elsku ömrnu þökkum við af heil-
um hug fyrir allt. Megi hún hvíla
í friði. Guð veri með henni.
María, Salóme,
Margrét og Kristín.
Kynni okkar Jóns heitins hófust
eigi fyrr en Ögursókn var til Vatns-
fjarðarprestakalls lögð um mitt ár
1970, en eigi hefur svo ár hnigið
síðan, að eigi bæri saman fundum
okkar, við kirkju eða að hans og
kom ég þar jafnan við á heimleið
úr Ögri þá halla tók sunnudegi, einn
eða ásamt fylgdarliði, einkum hin
síðari ár er fækka tók ferðunt hans.
Átti ég í þessum manni ágætan vin
og er mér í minni viðrnót hans, hlý-
legt og glaðlegt, Jón var maður
léttur til lundar, hafði eigi þrúgandi
áhyggjur af sinni veraldlegu vel-
ferð, lét hveijum degi nægja sína
þjáningu. Allt var snyrtilegt innan-
húss sem utan í Hagakoti meðan
Jón heitinn var vel hress og sjálfum
sér nógur um þá hluti er þar til
heyra, og er fast í minni rnínu hið
gamla hús í Hagakoti, byggt 1932
. af fósturforeldrum hans, en smiður
var Skúli bróðir hans. Ber öll smíði
hússins hagleik vitni, en sjálft vitn-
ar það um stíl í húsagerð er nú er
löngu genginn, og einhvern veginn
get ég aldrei hugsað mér Jón heit-
inn, eins og ég þekkti hann, í öðru
umhverfi, öðru eldhúsi, annarri
stofu. Nokkuð bóka var í hillum,
bæði á svefnlofti og í stofu, en sú
mynd af fyrrverandi forsætisráð-
herra er hékk á vegg nærri dyrum,
klippt úr dagblaði, Hermann Jónas-
son, sú mynd var horfin er ég leit
inn til hans á hausti éða síðsumars
fyrir ári eða svo, en gamli síminn
er enn á vegg og minnir á gamalt
kerfi og aðra tíð . . .
Enginn maður er eyland ér haft
eftir þeim vitra klerki Donne og
má með sanni segja að slík speki
hafi opinber orðið hvað viðvíkur
Jóni heitnum. Er elli sótti að, og
einkum eftir að hann þurfti að dvelj-
ast á sjúkrahúsi, oft langdvölum,
tóku nágrannar að sér fé hans,
höfðu á húsi sínu eða gengu að
Hagakoti til gegninga, eða vitjuðu
hans með öðrum hætti. Verður seint
fullþakkað þeim fjölskyldum er
næst búa, Birnustaðir, Hrafna-
björg, Strandsel.
Peningshús í Hagakoti vóru rnjög
í þeim gamla stíl er löngum tíðkað-
ist hjá þjóð, er varð að láta sér
nægja torf og gijót til bygginga,
lágreist, og tekin að snarast og síga
í tímans • rás, óhæg til gegninga
gömlum manni, stóðu auk þess
nokkurn spöl frá húsi, en fátt segir
af þeim er einn fer, en margt kann
að henda í byl og myrkri vetrarins.
Því var það fagnaðarefni vinum
hans og léttir, en hagræði fyrir
hann og öryggi, er ný ærhús risú
á mörkum hlaðs og vallar, 40 kinda
hús, því ómögulegt er fyrir þann
sem hirt hefur fé áratugum saman
að hætta slíku amstri án fyrirvara
en finna sig mann til að standa enn
um sinn að slíku. Lögmál, orðið til
við aldalanga umgengni íslenzka
bóndans við þessa merkilegu
skepnu, sauðkindina, og er ég kom
þar eitt sinn undir vetur, dalurinn
hvítur, skarir að ánni, þyngra hljóð
í læknum, þá hafði gamli maðurinn,
eða vinir hans brugðið á gamalt ráð
íslenzkt: strengt taug úi' dyrastaf
í dyrastaf, þannig að hann hlaut
að lenda heill í höfn þótt veður vildi
hamla. Naut Jón heitinn velvildar
og aðstoðar frænda og vina við
smíði þessa húss.
Á sjúkrahúsinu á Isafirði fór vel
um gamlan mann úr Laugadal í
alla staði og var hann ánægður þá
við hittumst. Vil ég fyrir hans hönd
þakka starfsliði þar lipurð og
umönnun er hann varð aðnjótandi.
Vert er að geta þess, að er læknir
Hjörtur átti leið inn í Laugadal fyr-
ir nokkrum vikum tók hann Jón
heitinn með og hringdi hann þá úr
sínum ranni á bæi í Ógursveit. Þetta
var hans síðasta stund í hinu gamla
húsi.
Eina dóttur eignaðist Jón heitinn,
Guðbjörtu Kristínu Jónu er nú býr
í Hafnarfirði ásamt manni sínum
Gunnari Pétri Ólasyni húsasmíða-
meistara og eiga þau fjögur börn,
Guðmund Bjarna, Garðar Smára,
Kristínu Guðrúnu og Brynjar Má.
Votta ég þeim öllum samúð mína.
Allir vinir hans þakka samfylgd-
ina. Öll sveitin hans verður mætt í
Ögurkirkju nú síðar í dag að fylgja
honum til hinztu hvílu. Blessun
Guðs fylgi honum.
Sr. Baldur Vilhelmsson
prófastur, Vatnsfirði.
Félagslíf
[Blj Útivist
Laugardagur 14. okt.
Tunglskinsganga og fjörubál á
Álftanesi. Fararstjóri: Einar Eg-
ilsson. Brottför frá Umferðar-
miðstöð - bensínsölu kl. 20.00.
Verð kr. 500,-. Frítt fyrir börn í
fylgd fullorðinna.
Dagsferðir sunnudaginn
15.okt.
1. Stórstraums- og kræklinga-
fjöruferð í Hvalfjörð.
Róleg fjöruganga fyrir alla fjöl-
skylduna. Fararstjóri: Þorleif-
ur Guömundsson.
2. Esja - Kerhólakambur.
Fjallganga fyrir þá sem vilja
reyna meira á sig. Farar-
stjóri: Gunnar Hjálmarsson.
Brottför I báðar ferðirnar kl.
13.00 frá Umferðarmiðstöð -
bensínsölu. Einnig er haegt að
koma í rútuna við Árbæ. Verð
kr. 1.000,- Frítt fyrir börn i fylgd
fullorðinna.
Ath.: Góður skófatnaður nauð-
synlegur í allar þessar ferðir!
Hjólreiðaferðir
sunnudaginn 15. okt.
1. Heiðmerkurhringur minni.
2. Létt hjólreiðaferð fyrir byrj-
endur og alla fjölskylduna.
Árbæjarsafn, Elliðarárdalur,
Fossvogsdalur, meðfram
Öskjuhlið og niður í Hljóm-
skálagarð.
Mæting í báðar ferðirnar við
Árbæjarsafn kl. 13.30. Verð kr
200,- Fritt fyrir börn innan við
12 ára.
Sjáumst!
Útivist.
OMI'MIR 598910167-1 Atk Frl
O St:.St:. 598910144IX Kl. 16.00
Krossfnn
Auðbrekku 2.200 Kópavogur
Almenn samkoma i kvöld kl.
20.30.
Hvítasunnukirkjan
Fíladelfía
Almenn bænasamkoma kl.
20.30.
FERÐAFÉLAG
ÍSLANDS
ÖLDUGÖTU 3
SÍMAR11798 og 19533.
Dagsferðir Ferðafélags-
ins sunnudaginn
15. október:
1. Kl. 10.30 Hafravatn - Leir-
dalur - Bringur.
Ekið að Hafravatni og gengið
þaðan um Leirdal að Bringum
norðan Grimmansfells. Verð kr.
800,-.
2. Kl. 13.00 Katlagil
Grímmansfell - Bringur.
Ekið um Mosfellsdal og að Katla-
gili. Gengið þaðan um
Grimmansfell að Bringum. Verð
kr. 800,-.
Brottför frá Umferðarmiðstöð-
inni, austanmegin. Farmiðar við
bíl. Frítt fyrir börn að 15 ára aldri.
Ferðafélag (slands.