Þjóðviljinn + Þjóðviljinn ungi - 12.09.1903, Blaðsíða 1

Verð árgangsins (minnst
52 arkir) 3 lcr. 50 aur.;
erlendis 4 kr. 50 aur., og
í Ameríku doll.: 1.50.
Borgist fyrir júnímán-
aðarlok.
ÞJOÐVILJINN.
1= Seytjándi árgangur. =!:
-i-S-eæ|= BITSTJÓEI: SKÚLI TH ORODDSEK. =|fe>osg--;-
TJppsögn skrifleg, ógild
j nema komin sé til útgef-
\ anda fyrir 30. dag júní-
mánaðar, og kaupandi
I samhliða uppsögninni
borgi skuld sína fyrir
blaðið.
M 39.
Bessastöðum, 12. SEPT.
18 0 3.
UtlöndL,
Frá útlöndum hafa borizt þessi tíð-
indi:
Damnörk. 21. ágiist andaðist hæzta-
réttarmálfærslumaður Octavius H.ansen í
Kaupmannaböfn, 65 ára að aidri. —
Hann var einn af þingskörungunum i liði
yinstrimanna, og átti mjög mikinn þátt
í þvi, að Kaupmannahöfn gekk undan
merkjum Eægrimanna, enda var hann i
mörg ár formaður í kosningafélagi fram-
sóknarmanna í Kaupmannahöfn („Hen
liberale Vælgerforening“). — Hann var
þvi jafnan mjög fylgjandi, að vér Islend-
ingar fengjum sem frjálslegust stjórnar-
skrárlög, og til hans sneri alþingi sér
1885, er um það var að ræða, að koma
fram ábyrgð á liendur Néllemann ráð-
herra, út af fjártjóni þvi, er landssjóður
beið, sakir eptirlitsleysis háyfirvaldanna,
að því er embættisfærslu €. Fensmark’s
sýslumanns snerti, og kom hann í þvi
skyni til Keykjavíkur; en málsóknin gegn
hr. Nellemann strandaði, sem kunnugt er,
á ábyrgðarleysi stjórnarinnar.
Hr. Octavius Hansen var ágætur lög-
fræðingur, og einn af fremstu máifærslu-
mönnunum við hæztarétt, og er frjáls-
lyndum mönnum í Danmörku mikil ept-
irsjá að honum. —
Balkanskaginn. Eins og getið var um
í síðasta nr. blaðs vors, krafðist Rússa-
stjóm þess, að Halim hermanni, er skaut
Rostowslú, konsúl Rússa í Monastír-hér-
aðinu, yrði hegnt, sem lög leyfðu frek-
ast, sem og öllum þeim, er verið hefðu
í vitorði með morðingjunum, og til þess
að herða á kröfu þessari, sendi Nicolaj
keisari 4 herskip til Tyrklands.
Tyrkja-stjórn fór þá eigi að lítast á
blikuna, og lét þegar taka Halim af lífi,
með mestu pyndingum. — Nokkrir aðrir,
er viðriðnir voru, hafa og verið af lífi
teknir, en sumum varpað i dýflissu.
Landstjóri Tyrkja í Monastir-héraðinu
hefir og verið völdum sviptur.
Uppreisnin í Makedoníu magnast dag
frá degi, og hafa Tyrkir orðið að senda
þangað 170 þús. vopnaðra manna, og
fremja hvorirtveggja mestu svívirðu,
brenna hús, sprengja brýr, og önnur
mannvirki, og hlífa hvorki konurn, börn-
um, né gamalmennum.
Uppreisnarmönnum hefir veitt betur
í nokkrum smá-bardögum, enda streymir
þadgað lið úr Bulgaríu þeim til hjálpar;
en ekki getur hjá því farið, að uppreisn-
armenn bíði lægri hluta, er fram í sæk-
ir, þar sem Tyrkir hafa lið mikið, og
afar-vel vanið.
Uppreisnarmenn hafanúgjört menn á
fund Nicolaj keisara, til þess að tjá hon-
um vandræða-ástandið í Makedoniu, og
beiðast hans liðsinnis, og eigi ósennilegt,
að til þess reki, að stórveldin verði að
skerast í leikinu. —
Frakkland. 23. ág. kom svo mikil
hellirigning i Parisarborg, að slíks eru
fá dæmi, og komu svo miklir pollar
sums staðar á götunum, að umferð um
borgina var lítt möguleg.
Sama dag var dómur kveðinn upp í
Humbertsmálinu, og urðu dómsiirslitin
þau, að þau hjónin, llierese og Friðrik
Humbert, voru dæmd í 5 ára fangelsi, og
100 franka sekt, auk málskostnaðar, fyr-
ir falsanir, og notkun falskra skjala, en
Emile Daurignac í 2 ára fangelsi og
líornain Daurignac í 3 ára fangelsisvist.
— Mælt er, að hjónin hafi þegar áfrýjað
dómi þessum, enda hefir frú Therese
Humbert jafnan látið svo fyrir róttinum,
sem mál þetta væri að eins politiskt of-
sóknarmáL —
Bretland. 22. ágúst andaðist Salishurg
lávarður, frekra 73 ára að aldri, fæddur
13. febr. 1830. — Hann var ráðaneytis-
forseti Breta frá 1895, er Rosebery lá-
varður vék frá stjórninni, unz hann í
fyrra sleppti stjórnartaumunum við Bal-
four. — Salisbury var fyrst kosinn á þing
1854, og hefir því komið mjög við stjórn-
arsögu Breta á öldinni, sem leið, og
fyllti hann flokk „Torya“ (íhaldsliða), sem
kunnugt er. —
Þýzkaland. Frnst, hertogi í Saohsen-
Altenburg, hélt 50 ára ríkisstjórnarafmæli
sitt í öndverðum ágúst. — Hertoginn er
fæddur 16. sept. 1826, og hefir jafnan
verið tryggur fylgismaður Prússa.
Frá Vestur-íslendingum.
Hið evang. lutherska kirkjufélag
Yestur-íslendinga hélt hið vanalega árs-
þing sitt í Argyle-nýlendunni 18.—24.
juni síðastl.
í kirkjufélaginu eru nú alls 36 söfn-
uðir, og voru 50 kirkjuþingsmenn mætt-
ir, þar af 6 prestar, auk síra Odds Gísla-
sonar, er að eins mætti þar snöggvast,
en tók eigi þátt í málefnum kirkjuþings-
ins.
Síra Friðrik J. Bergmann ilutti fyrir-
lesturinn: „Krists mynd úr íslenzkum
steini“, er að likindum birtist í næstu
„Aldamótumú
Aðal-málin á kirkjuþingi þessu voru:
missíonarmálið og skólamálið.
Að því er missíonar-málið snertir, var
kand. theol. Pétur Hjálmsson ráðinn fyr-
ir 720 dollara árslaun, til að ferðast um,
sem missions-prestur, og sömuleiðis var
síra Einar Vigfusson ráðinn í sama skyni
um fjögra mánaða tíma.
Síra Oddur Gislason^ er haft hefir trú»
boðsstarfið á hendi að undanfömu, var
á hinn bóginn eigi ráðinn á ný, af því
að kirkjuþingsmönnum þykir hann vera
farinn að fást við „kukl og galdra“, þar
sem hann fæst mjög við lækningar, er
byggðar eru á dáleiðslu, eða öllu heldur
á því, sem nefnt er á enskumáli: „occult
Science11 (heimuleg visindi). Þótti kirkju-
þingsmönnum, að trúboðsstarfsemi hans
gæti eigi á neinn hátt samrýmzt því, að
gefa sig við svo nefndum heimulegum
vísindum, og þar sem síra Oddur kvaðst
fremur vilja fara á mis við allan styrk
frá kirkjufélaginu, en hætta þessum lækn-
ingum sínum, þá varð niðurstaðan, sem
að ofan segir.
Að því er skólamálið snertir, samþykkti
kirkjuþingið svo látandi ályktun: „Hinu
íslenzka kennaraembætti kirkjufélagsins í
sambandi við Wesley College í Winnipeg
skal næsta ár haldið áfram, og sira Frið-
rik J. Bergmann hafa það á hendi, eins
og áður“. Jafn framt var kosin nefnd,
til að ihuga, hvort ki-rkjufélaginu er fært
að byrja á sjálfstæðri skólastofnun í
Winnipeg á næsta ári, og önnur nefnd
kosin, til þess, ef þetta þyki ótiltækilegt.,
að reyna að stofna annað ísl. kennara-
embætti við einhvern College-skóla í
Bandaríkjunum. —
Porseti kirkjufélagsins vár endurkos-
inn sira Jón Bjarnason, en varaforseti
síra Steingrímur N. Þorlaksson.
Blaðið „Dagskrá IIU, er cand. Sig.
Jidíus Jóhannesson o. fl. hafa gefið út., er
nú hætt að koma út, sem blað, sakir fjár-
skorts, en á að koma út, sem tímarit, um
áramótin næstu. —
„Hið unítariska fríkirkjufélag Yestur-
íslendinga“ hélt ársþing sitt i Winnipeg
30. júlí, og er síra Magnús J. Skaptason
forseti þess; en prestur uniiara-safnaðar-
ins í Winnipeg er síra Jóh. P. Sólmunds-
son, og færðu safnaðarmenn hans honum
28. júni síðastl., sem heiðursgjöf, gull-
hring og peningapyngju, með 25 dollur-
um í.
--------♦
Lög, aígreidd aí alþingi.
Af lögum þeim, er alþingi samþykkti,
eru nokkur enn ótalin:
LI. Lög um gagnfrœðaskóla á Ákur-
eyri, og eru þau svo látandi:
1. gr. Gagnfræðaskóla skal reisa á
Akureyri, og má verja til skólahússbygg-
ingar og muna allt að 67,000 kr. úr
landssjóði.
2. gr. Kennarar skólans eru 3, og
er einn þeirra jafnframt skólastjóri. Hefir
hann á hendi aðalumsjón með nemendum
skólans, húsum hans og áhöldum. — Hann
hefir að launurn 3000 krónur á ári, og
auk þess leigulausan bústað í skólahús-
inu. Fyrsti kennari hefir 2000 kr., og
annar kennari 1600 kr. að launum á ári.
Fyrsti og annar kennari Möðruvallaskól-
ans hafa 400 kr. árlegauppbót hvor,fyr»
ir flutninginn til Akureyrar.