Lögberg - 01.01.1959, Blaðsíða 1

Season’s Greetlngs
t davldAorL SJtudioA,
PHOTOGRAPHERS
Phone GRover B-4133
106 Osborne Street
WINNIPEG
Season’s Greetings
(David&otL SiiudioA,
PHOTOGRAPHERS
Phone GRover 5-4133
106 Osborne Street
WINNIPEG
71. ARGANGUR
WINNIPEG, FIMMTUDAGINN 1. JANÚAR 1959
NÚMER 1
Fall ríkisstjórnar íslands
Eins og skýrt var frá í Lög-
bergi nýlega, beiddist Her-
mann Jónasson, forsætisráð-
herra íslands, lausnar fyrir sig
og ráðuneyti sitt þann 4. des.
s.l. Þykir rétt að taka hér upp
ræðu þá, er forsætisráðherr-
ann flutti í Sameinuðu Al-
þingi, er hann skýrði frá
lausnarbeiðninni:
Hr. forseti!
„Ég hefi á ríkisráðsfundi í
dag beðizt lausnar fyrir mig
og ráðuneyti mitt. Forseti Is-
lands hefir beðið ráðuneytið
að gegna störfum fyrst um
sinn, og hafa ráðherrarnir að
venju orðið við þeirri beiðni.
Fyrir lá, að hinn 1. desem-
ber átti að taka gildi ný kaup-
greiðsluvísitala, sem fól í sér
17 stiga hækkun. Til þess að
koma í veg fyrir nýja verð-
bólgu, sem af þessu hlaut að
rísa, óskaði ég þess við sam-
ráðherra mína að ríkisstjórn-
in beitti sér fyrir setningu
laga um frestun á framkvæmd
hinnar nýju vísitölu til loka
mánaðarins, — enda yrðu
þessi fyrrgreindu vísitölustig
þá greidd eftir á fyrir desem-
ber, nema samkomulag yrði
um annað.
Frestur sem fengist með
lagasetningunni skyldi notað-
ur til þess að ráðrúm gæfist
til samkomulagsumleitana.
Leitað var umsagnar Al-
þýðusambandsþings um laga-
setningu þessa, samkvæmt
skilyrði sem sett var fram um
það í ríkisstjórninni.
Alþýðusambandsþing neit-
aði fyrir sitt leyti beiðni
minni um frestun. Boðaði ég
þá ráðherrafund að morgni
laugardags 29. nóvember, en
þar náðist ekki samkomulag
um stuðning við frumvarpið.
Af þessu leiddi að hin nýja
kaupgreiðsluvísitala kom til
framkvæmda um mánaða-
mótin og ný verðbólgualda er
þar með skollin yfir.
Við þetta er svo því að bæta,
að í ríkisstjórninni er ekki
samstaða um nein úrræði í
þessum málum, sem að mínu
áliti geti stöðvað hina háska-
legu verðbólguþróun, sem
verður óviðráðanleg, ef ekki
næst samkomulag um þær
raunhæfu ráðstafanir, sem
lýst var yfir að gera þyrfti
þegar efnahagsfrumvarp rík-
isstjórnarinnar var lagt fyrir
Alþingi á síðasta vori.“
Sem vænta má, hafa orðið
mikil skrif í íslenzkum
blöðum um þetta mál. Morg-
unblaðið, blað Sjálfstæðis-
flokksins, sem undanfarin ár
hefir verið í stjórnarand-
stöðu, er harðort í garð fráfar-
andi ríkisstjórnar og talar um
ráðaleysi og uppgjöf í því
sambandi. Þjóðviljinn, blað
Sósíalistaflokksins, s e g i r
skýrt og skorinort, að Fram-
sóknarmenn hafi rofið stjórn-
arsamstarfið, en Tíminn, blað
hinna síðarnefndu, er hér
gjörsamlega á öndverðum
meiði. Orsök stjórnarslitanna,
segir Alþýðublaðið, blað jafn-
aðarmanna, að séu skiptar
skoðanir um efnahagsmálin.
Má það og til sanns vegar
færa.
Stjórnarskiptin
á íslandi
EMBASSY OF ICELAND
WASHINGTON 8. D.C.
Ref: 3. A. 1.
24. desember, 1958.
„Lögberg"
Mr. Einar P. Jónsson
303 Kennedy Street,
Winnipeg 2, Manitoba.
Kæri Einar,
Ég vil hér með skýra frá
því, að sendiráðinu barst í
gær svohljóðandi símskeyti
frá utanríkisráðuneytinu:
„Forseti íslands hefir í dag
skipað ríkisstjórn undir for-
sæti Emils Jónssonar, sem
jafnframt fer með samgöngu-
og sjávarútvegsmál. Aðrir
ráðherrar eru Guðmundur í.
Guðmundsson, utanríkismál
og fjármál; Friðjón Skarp-
héðinsson, dómsmál, land-
búnaðarmál og félagsmál;
Gylfi Þ. Gíslason, mennta-
mál, iðnaðarmál og viðskipta-
mál.“
Alþýðuflokkurinn, s e m
myndað hefur þessa ríkis-
stjórn, hefur átta þingmenn á
Alþingi, en samkvæmt fregn-
um frá íslandi nýtur hin nýja
ríkisstjórn hlutleysis Sjálf-
stæðisflokksins, sem hefur
nítján þingmenn.
Jafnframt er búizt við því,
að Alþingi verði rofið vorið
1959 og kosningar látnar fara
fram.
Með kærri kveðju,
THOR THORS
Biskupskjör í
vændum
Úr bréfi frá Reykjavík,
skrifuðu 12 desember, stendur
eftirfarandi:
I gær felldi Alþingi, efri
deild, frumvarp um fram-
lengingu á starfstíma biskups
með 9 atkvæðum gegn 7. Er
það mál þá úr sögunni og
verður mjög fljótlega gengið
til biskupskosningar.
Dánarfregn
Um síðustu helgi í ágúst-
mánuði, andaðist á heimili
sonar síns í Hayland byggð,
Mrs. Kristrún Pétursson, 80
ára að aldri, hún varð bráð-
kvödd. Hún kom til Vestur-
heims árið 1903, en var ættuð
frá Bjarnarstöðum í Blöndu-
hlíð í Skagafjarðarsýslu, og
var fædd þar, 26. október
1877. Foreldrar hennar voru
Sigurður Jónsson og Sigur-
laug Sveinsdóttir kona hans.
Systkini Kristrúnar voru þrír
bræður. Einn þeirra, Jón, elzt-
ur systkinanna, flutti vestur
um haf fyrir aldamótin og
bjó um tíma í Glenboro, en
flutti vestur til Blaine 1902 og
bjó þar til dauðadags, um árið
1940. Það var til hans, sem
Kristrún fór, er hún flutti
vestur um haf. Dóttir Jóns,
Fríða, Mrs. Gestur Davidson,
býr í Winnipeg. Hinir bræð-
urnir eru báðir á Islandi,
Sveinn, sem bjó í fjölda mörg
ár á Giljum í Austurdal í
Lýtingsstaðarhreppi í Skaga-
firði, og á öðrum nærliggj-
andi stöðum, en Jóhann býr á
Úlfsstöðum í Blönduhlíð í
Skagafirði.
Fyrri maður Kristrúnar var
Þórður Gíslason. Þau áttu
fjögur börn, en dóttir þeirra
dó fimm ára að aldri, og tveir
drengir dóu í barnæsku,
annar þeirra var tvíburi son-
arins sem lifir, Sigurðar
Óskars, sem býr að Hayland.
Það var á heimili hans sem
hún dó. Hana lifa og tvö
barnabörn, Hulda og Kristjón.
Árið 1912 flutti Kristrún frá
Blaine og kom til Manitoba og
settist að á Hayland, og bjó
þar til æviloka. Hún fór ferð
til Islands og dvaldi þar árin
(Tungan) fslenzkan
Auðkend sínum andans mætti,
alt það sem að hugsast getur
segir hún með sínum hætti
svo að engin gerir betur.
----0----
Vetur nálgast, kalt á kinn
klappar vindur napur.
Yfiri höfði himininn
hangir grár og dapur.
Hélar pall og hlað og þil
hurðir falla á stafinn.
Sumri hallar haustsins til
himinn er allur kafinn.
----0----
Ekki lít eg upp til neins
ekki heldur niður.
Gert hefur flesta að ýmsu eins
eðlishvata smiður.
—P. G.
1920—’23, en þar fyrir utan,
og eitt ár á Gimli, bjó hún á
Hayland. Árið 1924 giftist
hún Kristjóni Péturssyni, sem
ættaður var frá Húsavík í
Þingeyjarsýslu. Hann dó árið
1937.
Kveðjuathöfn fór fram frá
heimili sonar hennar í Hay-
land, og kom fjöldi manns þar
saman til að kveðja hina á-
gætu konu.
Jarðsett var í grafreit þar á
bújörðinni, þar sem aðrir, er
þar hafa átt heima, hvíla í
umhverfi, sem þeir þekktu og
elskuðu.
Séra Philip M. Pétursson
flutti kveðjuorðin, en Clemens
útfararfélagið frá Ashern sá
um útförina.
Hver er maðurinn?
Hinn nýi forsætisráðherra
íslands, Emil Jónsson fæddist
í Hafnarfirði árið 1902; for-
eldrar hans, Jón Jónsson múr-
ari þar og kona hans Sigur-
borg Sigurðardóttir frá Hró-
arskoti í Árnessýslu, Ásmunds
sonar.
Emil Jónsson lauk stúdents-
prófi 1919, þá aðeins 17 ára að
aldri; útskrifaðist í verkfræði
í Kaupmannahöfn 1925; var
bæjarverkfræðingur í Hafn-
arfirði og svo bæjarstjóri þar;
vitamálastjóri ríkisins frá
1937; kjörinn alþingismaður
Hafnarfjarðar 1934—’37; land-
kjörinn þingmaður 1937—’42,
en síðan þingmaður Hafnar-
fjarðar frá 1942. Hann hefir
verið formaður Alþýðuflokks-
ins síðan Haraldur Guðmunds
son var skipaður sendiherra í
Noregi, og hefir áður átt sæti
í ríkisstjórn Islands.
Emil Jónsson er að allra
dómi talinn hinn mætasti
maður.
Bréf úr Húnaþingi
JÓL 1958
Xæri Einar og lesendur
Lögbergs:
Klukkurnar hringja til
íielgra tíða. — Það er mikið
frost á Tjörn og áin fyrir _
neðan bæinn er ísilögð. Það
er jólalegt. Lítil jólatré eru
til á sumum heimilum, ný-
lega tekin upp úr kassa, þar
sem þau hafa legið síðan á
jólahátíð í fyrra. Börn í ís-
lenzkum sveitum fá ekki
margar gjafir á þessum jól-
um, en ennþá helzt sú venja
að gefa þeim kerti og spil. Á
milli jóla og nýárs verður
haldin barnaskemmtun hér á
Tjörn. Jólasveinninn verður
engin annar en Ragna Levy í
Vatnsdal, systir þeirra Guð-
manns í Winnipeg, Óskars og
Jóhannesar. Einnig verður til
skemmtunar kvikmyndasýn-
ing, því þótt ekkert rafmagn
sé á Vatnsnesi er Generator
hérna og á tveim öðrum stöð-
um með rafmagni frá stórum
fossi í Kotadal og Egilsstöð-
um. Kveníélagið hér keypti
einn kassa af eplum, sem út-
hlutað verður meðal barn-
anna. Þegar börnin eru búin
að skemmta sér tökum við
fullorðna fólkið við með leik-
riti og dans. — í leikritinu
taka þátt kona mín, Vigdís,
Loftur Jósepsson frá Ás-
bjarnarstöðum og ég. Það er
með vestur-íslenzkum blæ,
því að ég á að koma heim til
íslands eftir 40 ára dvöl í
Nýja-íslandi í leit að stúlku,
sem ég var hálftrúlofaður
áður en ég yfirgaf gamla
landið. Endirinn er sá, að hún
hefur beðið eftir mér allan
þennan tíma, og í mikilli ham-
ingju göngum við í hjónaband
í íslenzkri sveitakirkju, og
förum svo vestur til Canada,
þar sem ég á heima. — Eftir
það verður stiginn dans — og
Westinghouse-tækið, sem ég
keypti í Árborg, verður tekið
í notkun með músik eftir Pat
Boon, Glen Miller, Four Aces
etc.
Við gleðjumst hér í dreif-
býlinu á saklausan og góðan
hátt. Við minnumst þess bæði
í kirkju og utan hennar að á
þessum tíma er oss frelsari
fæddur.
Gleðileg jól og gott og far-
sælt nýtt ár.
Ykkar einlægur,
Roberl Jack