Dagskrá - 06.04.1898, Blaðsíða 2

404
Landinn við fljótið rauða.
Eptir
S. P. Thomson.
(Frh.)
— Svona liðu dagar og nætur, að aldrei yfir-
gaf kætin Jón P. Gíslason á leiðinni frá ættjörðu
sinni og til hins nýja heimsins, þar sem allar
hans fögru vonir um Ijósa og ljúfa framtíð, ann-
að hvort áttu að rætast eða verða sjer til skammar.
Þegar við komum til Queebeck skildum við
og hvor hjelt 1 sina átt. — Jeg hafði aldrei heyrt
eða sjeð neitt til ferða hans frá þeim degi að jeg
rjetti honum hönd til kveðju á þilfarinu á vestur-
faraskipinu, og þangað til nú að jeg stóð hjá hon-
um augliti til auglitis. —
— „Með leyfi að spyrja er þetta ekki herra
Jón P. Gíslason samferðamaður Jminn gamall
j’fir hafið?"
„Náttúrlega, ja það er að segja ef þjer takið
með þá breytingu sem nú er orðin á nafni mínu
— John P. Gills, ef jeg má biðja — þá kemur
út Jón P. Glslason, allright".
„Þjer þekkið mig máske ekki“.
,Jú, fari það bölvað! Sjáið þjer til. Jeg hef
fengið eitt betra nef hjer í Ameríku en það, sem
jeg hafði fyrir austan, og það segir mjer allt.
af hvað er á seiði. Sem jeg lifi, jeg jKekkti yður
undir eins. En hvers vegna hafið þjer staðið og
jetið mig lifandi með augunum svona lengi? —
Þekktuð þjer ekki strax Mr. John P. Gills? — Jeg
kæri mig ekki sem svarar myglaðri fíkju þó jeg
tali slæma íslensku, jeg hef ekki hreyft við henni
í mörg ár. Sjáið þjer. Jeg er kominn út úr því
máli og inn i annað, enskuna nefnilega. —
Don’t you see«.
«Það væri engin furða, þó jeg þyrfti ögn að
taka yður út, áður en jeg treysti mjer til þess að
ákveða rjett álag á slíkt mannvirki og þjer eruð
orðinn. — En hvað þjer hafið umbreytst*'!
„Jeg vona að jeg sje orðinn nýr maður, já
við nafn Gorgs, það er jeg. Ameríka er sú
heimsálfa, sem gerir mann á styttstum tíma að
manni með mönnum; það er mín skoðun, hvað
sem öðru líður. En jeg get ekki afborið, að
standa hjer upprjettur eins og strætaljósstólpi all-
an daginn. Þessi hundtíkarsonur af einum vagn-
stjóra velti kerrunni með öllu, sem í henni var,
um koll og var nærri búinn að mola mig í hundr-
ag „písa“. Jeg er lamaður á annari löppinni ept-
ir þann óhap'pawhiskynef og þoli ekki lengur að
þjá mínar lendastoðir, sjáið þjer. Við skulum fara
hjer inn og setjast hjer niður. Ef þjer ekki stand-
ið yður við að gefa „lunch“ þá geri jeg það. —
Líst yður ekki vel á það?«.
Við snjerum af götunni og inn á veitingastað
þann, sem jeg hafði setið á, og tókum okkur sæti
við borð eitt í salnum, sem stóð ofurlítið afskekkt.
Jeg hafði frá því fyrst að jeg bar kennsli á
Jón P. Gíslason undrast yfir því, hvernig svo stutt
dvöl í Ameríku hefði getað gjörsamlega umskap-
af hann. Þvf skyldi enginn trúa að þessi maður,
með barðastóran Ijósgráan flókahatt aptur í
hnakka og fjemæta yfirhöfn flakandi frá sjer,
digra gullúrkeðju dinglandi út úr öðrum vestis-
vasanum, kembdur og klæddur eptir nýjustu tísku,
hefði fyrir 5 árum sfðan farið frá íslenskum sveita-
bæ til Vesturheims og stigið þar á land með fáar
krónur í vasanum.
Jafnskjótt og Jón kom inn fyrir dyrnar hafði
hann með ríkisbubbalegri bendingu gefið einum
af frammistöðumönnum það- 1 skyn, að Mr. John
P. Gills óskaði að hafa tal af honum. Jeg var
ekki svo æfður í að lesa hugsanir manna, að jeg
gæti séð út úr þjóninum hvers virði hann áleit að
Mr. John Gllls væri, metinn til þjórtjárgildis, en
jeg sá þó glögglega merki þess í andliti þessa þauj.
æfða úttektarmanns, að vinur minn John myndi
þykja fremur til fagnaðar, hvar sem hann kæmi.
Háttsemi hans var sannarlega svo varið, að
það var engin furða þö hann vekti athygli manna.
jafnskjótt og hann hafði dregið af sjer yfirhöfnina
og fleygt henni ásamt hatti sínurn og staf á hand-
legg þjónsins, — settist hann á stól við borðið og
krosslagði fæturna yfir það þvert. Til enn frek-
ari sannindamerkis ufn sitt siðferðislega gildi spýtti
hann af mikilli konst um tönn á eptir þjóninum
um leið og hann sneri sjer við og gekk burt með
plögg hans,
„Jeg hef orðað við þenna snáða að láta okk-
ur hafa mat og drykk og hengi mig ef hann skal
komast ómeiddur úr mlnum greipum, ef hann
ekki kemur með það bæði fljótt og vel. Jeg ætla
að segja yður nokkuð, sem þjer eflaust ekki vitið,
þó þjer sjeuð búinn að vera jafnlengi hjer og jeg
og það er: að þess minna sem maður hefur af
peningum hjer f Ameríku, þess meira verður maður
að berast á, af því, skal jeg segja yður, að hjer
er ekkert metið nema peningarnir. — Þó þjer sje-
uð góður og göfugur maður, hafið kóngahjarta og
keisarasál, ef fikkinn er tómur er fjandinn vís“.
„Það hef jeg vitað lengi, vissi það áðut en jeg
kom hingað; þess vegna hafði jeg ekki eins góð-
an hug á Ameríku eins og þjer. Þjer munið víst
enn þá ýmislegt, sem við áttum tal saman um á
leiðinni vestur. Mig hryllti við aðbrjótaupp erm-
ar mfnar og ganga út í þá orustu, sem háð er
undir bumbuslætti þess gulls og silfurs sem unnið
er og verður að vinnast með sjálfsmorði á sfnum
innra betra manni«.
„Ja, en jeg vissi það ekki þá, en jeg veit það
nú. — Það var svo mikill sjóður af lífsgleði
og ofurtrausti á sjálfum mjer, sem jeg hafði í fari
mínu vestur, að jeg er sannfærður um að enginn
vesturfari hefur markað spor í þessarar álfu jarð-
veg, ^em auðugri var af því en jeg, en jeg sá bráð-
lega að trúin á sjálfan sig og aðra er því að eins
nokkurs virði hjer, að maður hafi lag á að mynta
úr henni peninga. — Do’nt you see. — Þegar jeg
kom hingað í þenna bæ, sem við nú erum stadd-
ir í, var það mitt fyrsta verk að fara til kunningja
mins, ekki míns eiginlega heldur foreldra minna,
og biðja hann um að útvega mjer einhverja atvinnu.
Hann tók vel við mjer og var mjer hinn bezti, en
tjáði rnjer að síðustu að hann gæti ekki útvegað
mjer neinn starfa, sjer þætti mjög leiðinlegt o. s.
frv., en hann gæti ómögulega bent mjer á neitt,
sem hann áliti að gæti verið mjer að liði. — Well,
það var góð byrjun. Ungur og sterkur var jeg
kominn til þess lands, þar sem fjósadrengur-
inn getur orðið höfuð stórra herskara, ef hann
hefur vit á annaðhvort að fleygja rekunni eða
henda svo hátt af henni, að tekið sje eptir hon-
um, og þar gat jeg ekkert verk unnið sem gerði
mjer mögulegt að vinna mjer fæði og klæði. —
Eptir þetta samtal við landa minn gekk jeg út
um stræti og torg og hugsaði minn hag. Jeg ráf-
aði lengi innan um bæinn utan við mig og hálf-
sofandi eins og líkneski steypt úr dauðum von-
um. A þeirri göngu relldi jeg þær fjaðrir sem
lypt höfðu mjer úr sessi mínum á rúmbúkinni
heima á Islandi og borið þunga minn inn í þenna
bæ. Jeg átti ekkert víst hæli um nóttina og rjeð
því af að láta nótt sem nemur og kvöld sem kem-
ur. Peninga hafði jeg enga meðferðis nje aðra
fjemæta muni, og jeg var búinn að sjá svo mikið
af glitofnum fatavefnaði utan á þeim, sem fyrir
fyrir augu mín höfðu borið, að jeg þóttist sann-
færður um að enginn myndi láta svo lítið að myrða
mig nje vinna mjer annað mein til þess að fá
eignarhald yfir gráu vaðmálsfötunum sem jeg var
í“. —
Þjónninn kom í þessum svifum og tjáði okk-
ur að maturinn væri á borð borinn og leiddi okk_
ur í afvikið herbergi þar sem við áttum að mat-
ast. Mig sárlangaði að heyra framhaldið af sögu
vinar míns og bað hann því að skjóta ekki frá-
sögn sinni á frest þó við settumst að snæðingi,
heldur halda áfram. — Hann teigaði til botns öl
úr vænni ölkönnu sem sett hafði verið á borðið
að undirlagi hans og hjelt slðan áfram, eptir að
hafa beðið mig að gjöra mjer að góðu það sem
fram var borið. —
„Ja, það er fljótt yfir sögur að fara að jeg ráf-
aði að lokum sinnulaus og utan við mig svo langt
út úr bænum að jeg gat ekki náð til bæjarins
áður en dimmt var orðið og rjeði því af að fara
inn í húskofa einn sem varð á leið minni og biðjast
gistingar að íslenskum sið. — Jeg barði að dyrum
þrjú högg væn, en enginn kom til dyra. Jeg barði
aptur önnur þrjú högg meiri en hin fyrri og fór
allt á sömu leið. —
Jeg þóttist sjá að þetta væri ekki vænlegur
staður til gistingar, og snjeri þaðan burt. Síðan
gekk jeg lengi lengi, eins og stendur í sögunum,
þahgað til að mig bar að öðru húsi eða öllu held-
ur kofa. Þessi staður var að því leyti álitlegri
til gistingar en hinn fyrri að hann stóð opinn. —
Jeg gekk inn og litaðist um og þóttist merkja
á öllu að þær væri engin mannabyggð, heldur
væri þetta hreysi eitthvað í líkingu við byrgi þau
sem smalar heima á Islandi er sitja fje langt frá
bæjum byggja sjer til afdreps í stórrigningum.
Þessi staður fannst mjer kjörinn næturstaður og
þar lagðist jeg til svefns í hálmrudda sem var þar
í einu horni, þreyttur og stúiinn eptir allt
þetta rangl um stræti og stigu og allt annað en í
góðu skapi. Jeg fór úr treyjunni og lagði hana
saman undir höfuð mjer, vafði vasaklútnum til
enn frekari trygginga gegn pöddum og þesskonar
smávegis um höfuð mjer, og gaf mig guði á vald. —
(Frh.).
Jarðarför W. G. Spence Patersons konsúls
fór fram á hádegi í gær að viðstöddu miklu fjöl.
menni af öllum stjettum.
Paterson sál. var af skoskum ættum, og hafði
fengið menntun sína við háskólann í Edinborg.
Það sem hann hafði lagt sjerlega stund á var efna-
fræði, og veitti hann síðar tilsögn í þeirri grein
bæði erlendis og við gagnfræðaskólana á Möðru-
völlum og í Flensborg. — Mestan hluta æfi sinn-
ar hjer á landi dvaldi Paterson sál. sunnanlands,
í Hafnarfirði og í Reykjavík. Hann vann um
mörg ár í þarfir fjelags þess er notkunarrjett hafði
fengið á brennisteinsnámunum í Krisuvík, en síð-
an er það fjelag hætti störfum sínum flutti hann
til Reykjavíkur.
Hin síðustu 6 ár æfi sinnar hafði hann á
hendi forstöðu hinnar svonefndu „ensku verslun-
ar“. hjer í Reykjavík. —Enskur konsúll varð hann
árið 1882. —
Fáir eða jafnvel enginn útlendingur sem hjer
hefur dvalið hefur sýnt í orði og verki jafn hlýj-
an hug til lands vors og þjóðar eins og Paterson
sál. Hann var einn þeirra fáu manna sem alstað-
vildi láta gott af sjer leiða og það mun trauðla
geta útíending sem fylgt hefur verið til grafar með
meiri söknuði af öllum þeim er nokkur kynni
höfðu af honum.
Misprentast hefur 1 nokkrum eint. af síð.
blaði Dagskr. 16 línu að ofan í fremsta dálki:
œtti á að vera hætti.
Bindindismannadrykkurinn
,Chika‘,
er ljúffengur ög fínn svaladrykkur. »Chika«
er ekki meðal þeirra drykkja sem meðlimum
stórstúku Danmerkur af N. I. O, G. T. er
bannað að drekka.
Martin Jensen, Kjöbenhavn.
Umboðsmaður fyrir ísland: F. Hjorth & Co.
Fineste Skandinavísk Export
Kaffe Surrogat,
F. Hjortíi & Co.
Kjöbenhavn K.
Hr. L. Lövenskjöld
Felíum — Fellum pi?, Sk.ien, lætur
kaupmönnum og kaupfjelögum í tje allskon-
ar timbur, einnig tekur nefnt fjelag að sjer
að reisa hús, t. a, m. kirkjur o. s. frv. —
Semja má við umboðsmann hans.
Pjetur Bjarnason, ísafirði.