Landið - 12.10.1917, Blaðsíða 1

HlM}4ri:
Jikik Jéh. Smérl
■tagUter artium
Stýrlmannaatíi t B.
LANDIÐ
Afgreiðslu og innlieimtum.
Ölafur Ólafggon.
Lindargötu 25.
Pósthólf. 353.
41. tolnblað.
Reykjayík, fostudaginn 12. okt. 1917.
II. árgangur.

Árni Eiríksson.
| Heildsala. ] Tals. 265 og 554. Pósth. 277. I smásai*. i
— Vefnaöarvörur, Prjónavörur mjög fjölbreyttar. —

=3
bJD
a>
Saumavélar með fríhjóli
og
5 ára verksmiðjuábyrgð.
Smávörur er snerta saumavinnu og hannyrðir.
Pvotta- og lireinlætisvörur, beztar og ódýrastar.
TÆKIPÆRISGJAFIR.

r eaffi ,
jfjallkoriarii
• er at öllum S
• viðurkent að vera bezta og fin- •
asta kaffihús bæjarins.
Fæði og húsnæði yflr skemri §
og lengri tíma. J
Sömuleiðis ágætur heitur og 2
kaldur matur frá kl. 10
árd. til kl. 12 síðd.
Buff með lauk eða eggjum,
hvergi betur tilbúið.
Næturgisting hvergi betri,
Afgreiðsla öll er góð og fljót.
Hljómleikar
á hverju kvöldi frá kl. 9-111/*.
• Virðingarfyllst.
• Kaffihúsið Fjallkonan.
Laugaveg 20 B.
DALSTEDT.
••••«
Bogi Brynjólfsson
yflrréttarmálaflntniiigrsmaðnr.
Skrifstofa í Aðalstræti 6 (uppi).
Venjulega heima kl. 12—I
og 4—6 e. m. Talsími 250.
Vér viljum
vekja athygli lesendanna á
öllum auglýsingum, sem í
blaðinu standa.
Hin ágæta saga
Hvíti hanzkinn
er nú til sölu
hjá flestum bóksölum.
Yegna útbreiðslu sinnar
er LANDIÐ sérlega hentugt
auglýsingablað fyrir öll viðskifti.
flokkarfgurinn.
Það, sem meðal annars einkendi
síðasta þing, var allmikili flokka-
rígur. Ög eins og vant er, snerist
hann meir um eiginhagsmuni, en
málefni.
Stjórnin var þó svo saman sett
að slíkur rígur hefði ekki átt að
komast að, enda var hún skipuð í
alt öðrum tilgangi en þeim, að ala
á flokkarígnum. Blöð Heimastjórn
arflokksins og Sjálfstæðisflokksius
höfðu og, frá því er stjórnin mynd
aðist, forðazt að ala á flokkaríg.
Aðeins eitt blað, .Tíminn", sem
talið er málgagn atvinnumálaráð-
herrans og Framsóknarflokksins,
byrjaði þegar á flokksæsingum og
hefur haldið þeim áfram síðan.
Sést á því, hve litla ábyrgðar-
tilfínningu þeir menn hafa, sem að
því blaði standa. Það hlaut að
vera skylda hvers flokks, á þess-
um hættu-tímum, er stjórnin var
þannig valin, að vísa öllum flokks-
æsingum á bug, og láta dansinn
kringum gullkálf valdafíkninnar og
eiginhagsmunanna liggja niðri með
an á stríðinu stæði.
En allmiklir misbrestir voru á
þessu í þinginu. T. d. gætti slíks
óróa allmjög í fjárhagsnefnd nd.,
svo sem meðal annars má sjá á
nefndaráliti þeirrar nefndar á þing-
skjali 387, og afskiftum hennar af
tollmálunum. Allar stympingar
nefndarinnar við stjórnina voru
ástæðulausar, og ekki annað að
sjá, en þær væri fram komnar af
flokkspólitiskum hvötum.
Sama mátti segja um tjárveit-
inganefndina í nd. Hver, sem at-
hugar fyrstu málsgrein nefndarálits
þeirrar nefndar á þingskjali 395,
hlýtur að sjá, að pólitiski rigurinn
stingur þar út hornunum. Minn-
umst vér ekki að hafa séð nokkurt
nefndarálit á siðari þingum orðað
svo óhlífnislega sem þessi.
Þá hefur ekki í annan tima bor-
ið meir á atvinnupólitfkinni og
stéttasérdrægninni, en á þessu þingi,
og er það auðvitað ekki vænlegt
til friðsamlegrar samvinnu. Frum-
kvæðið að þessu átti „Tíminn*', og
þeir, sem að honum stóðu, og
dró hann Framsóknarflokkinn með
sér út í það fen, Áttu menn sfzt
von á shkri pólitík úr þeirri átt,
enda voru elztu og reyndustu
flokksmenn þess flokks sárgramir
yfir henni. Yfirleitt bar mjög á
skottinum á ábyrgða rtilfinningu,
á öllum sviðum.
Þingið virtist alls ekki muna
eftir þvf, að við lifum á hinum
alvarlegustu og hættulegustu tím-
um, sem þjóðin hefur lifað nú um
langan aldur.
En hvað veldurf
IJjátrúin á gullið.
Ritstjóri „tsafoldar" skrifar í „ísa-
fold“ 29 sept. lokasvar við svör-
unum í „Landinu“, 31., 32. og 34.
tölublaði, gegn gullforðakenningu
ritstjórans, og telur hann þau svör
ófullnægjandi.
Þó er það svo, að hann hefur
ekki lagt út í að vefengja neitt af
því, sem þar er sagt.
Eina hálmstráið, sem hann hengir
hatt sinn á, er, að ég svaraði
ekki greinum hans, heldur ritstjóri
„Landsins", og ályktar hann af
því, að ég hafi ekki þorað að
helga mér þau svör. Því fer svo
fjarri, að mig hafi brostið hug-
rekki til þess, að ég vil hér með
fúslega samþykkja alt, sem rit-
stjóri „Landsins“ skrifaði í þvf
máli, og þetta ætti mér að vera
því Ijúfara að Iýsa yfir, sem rit-
stjóri „Isafoldar" hefur ekki treyst
sér til að hrófla við einu einasta
atriði í svörum ritstjóra „Lands-
ins". Met ég ritstjóra „ísafoldar"
að meiri fyrir að hafa ekki reynt
það.
Það, sem hann nú aðallcga ritar
um, er seðlaviðskiftaþörf. Það er
alt annað mál en gullforðatrygg
ing. —
Ég hef áður sagt, að minst geri
til, þó að seðlar séu hafðir að meira
leyti f umferð, ef nægt gull er
geymt í landinu, hjá bönkum eða
landssjóði, sem grípa megi til, ef
f nauðir rekur.
Hvernig, sem ritstjórinn fer að,
getur hann aldrei gert bankaseðla
gulls-ígildi. Þeir geta eðlilega aldrei
verið annað en ávísun á verðmœti,
sem þeir hljóða upp á. Og séu
þeir ekki innleystir viðstöðulaust,
fyrir það verðmceti, gullmynt, sem
þeir hljóða upp á, þegar um er
beðið, eða þörf er á, þá falla þeir
í verði, eða geta jafnvel orðið
verðiausir.
Ritstjóra „ísafoldar" varí„Land
inu“ bent á verðfallið á dönskum
seðlum í Svfþjóð.
Það verðfail hefur hækkað sfðan
í „Finanstidende" 8. ágúst 1917
er grein á þýzku, sem nefnist
„Rundschau". Byrjar hún með þess-
um orðum: „Das Disagio am dán-
ishen P*piergelde in Schvveden stieg
in voriger Woche zuíibar 12%“.
A íslenzku:
„Verðfallið á dönskum seðlum f
Svíþjóð komst vikuna sem leið upp
yfir 12 %“.
Nú mun verðfallið vera um
17% •
V. B. K.
Vandaðar vörur. Ódýrar vörur.
Léreft, bl. og óbl. Tvisttau. Lakaléreft. Rekkjuvoðir.
Kjólatau. Cheviot. Alklæði. Cashimire.
Flauel, silki, ull og bómull. Gardinutau. Fatatau.
Prjónavorur allsk. Regnkápur. Gólfteppi.
Pappír og ritfong. Sólaleðnr og Skósmíðavörur.
Tleilclsalix. Smásala.
Verzlunin Jjörn Xristjánsson.
Þetta stafar eingöngu af þvf, að
bankaseðlarnir dönsku eru nú óinn-
leysanlegir fyrir verðmæti það,
gullmynt, er þeir hljóða upp á.
Ef Danir gætu borgað það, sem
þeir kaupa í Svfþjóð, með gull-
mynt, þá væri ekki um neitt verð-
fall að ræða; þeir gætu þá borgað
100 kr. virði í vörum með 100 kr.
í gulii, en verða nú að borga 1x7
krónur, ef þeir borga í seðlum.
Og eðlilega getur munurinn orðið
langtum meiri.
Um þetta er því ekki hægt að
þrátta lengur.
Og ég vænti, að ritstjóri „ísa-
foldar" hætti nú við að haida því
fram, að bankaseðlar séu gulls-
ígildi, þó þeir séu óinnleysanlegir
með gullmynt, og að gullforði fyrir
seðlum megi því leggjast niður.
Auðvitað eru og margar aðrar
ástæður en þessi fyrir því, að eigi
er hægt að leggja niður venjuleg-
an gullforða fyrir seðlum, en ég
finn enga ástæðu til að rita frekar
um það, en ég hef gert áður.
Reykjavík, 6. okt. 1917.
Bj'órn Kristjánsson.
Skrítiti likingar-sýn.
(Eftir Edith K. Harper, i enska tíma-
ritinu Psychic Gazette, apríl 1917).
„Sökum þeirra merkilegu atburða,
sem nýlega hafa gerzt á Rússlandi,
gæti ég ímyndað mér, að sumum
lesendum Psychic Gszette þætti
gaman að heyra um skrítna sýn,
sem birtist mér þriðjudaginn 13.
marz 1917, þann sama dag, sem
rússneska stjórnarbyltingin komst
á hæsta stig eins og ég frétti síðar,
en auðvitað vissi ég ekkert um það
þá. Eg sat við arininn heima hjá
mér, og var ekki að hugsa um
neitt sérstakt, þegar ég alt í einu
sá dökkan örn, I fullri stærð, með
gullkórónu á höiði, fyrir framan
mig í loftinu. Um leið og ég leit
á hann, datt kórónan af, fiðrið
dökkleita hrundi af honum og sýnin
hvarf. Þetta bar alt við f einni
svipan, fljótara en frá verði sagt,
en var afar-greinilegt á meðan á
v Brockdorff-Rantzau greiji, sendi-
herra Þjóðverja í Kaupmannahöfn,
f. 1869 í Slésvfk. Var áður í sendi-
herrasveitinni þýzku í Petrograd og
svo í Vín, en fluttist til Khafnar 1912.
því stóð. Ég lýsti sýninni þegar f
stað fyrir móður minni, sem var í
herberginu, og daginn eftir, mið-
vikudaginn 14. marz mintist ég á
það við vinstúlku okkar, ungfrú
Clarissu Miles, sem var kominn tii
tedrykkju hjá okkur. Við héldum
allar, að sýnin táknaði yfirvofandi
örlög keisaradæmisins þýzka, en í
morgunblöðunum á föstudaginn 16.
marz voru þær óvæntu fréttir, að
Nikulás II. Rússakeisari hefði sagt
af sér. Sýn mín var því all-langt
á undan fréttunum. Sýnin hvaif
svo hratt, að ég get ekki sagt,
hvort örnin hafði tvö höfuð. Ég
tók eftir einu, sem leit til hægri
og sá utan á vangann á því, en
það huldist óðara af kórónunni, er
hún datt, og svörtu fjaðrafokinu.
Allir, sem séð hafa þvílfkar sýnir,
vita, að þær standa aðeins yflr
augnablik og hverfa eins fljótt og
þær koma. Móðir mín og ungfrú
Miles rita hér undir með mér til
staðfestingar því, sem að ofan er
sagt.
The Apple Gate, Coombe Hill Farm.
Edith K. Harper. S. A. A. Harper•
Clarissa Miles.n.
Ungfrú Edith Harper var um
mörg ár ritari hjá enska blaða-
manninum alkunna, William T.
Stead, og hefur ritað um hann, og
einkanlega afstöðu hans til dular-
fullra fyrirbrigða, ágæta bók (Stead,
The man).