Lögrétta - 22.01.1930, Page 1

*
LÖGRJETTA
XXV. ái.
Reykjavík, miðvikudaginn 22. janúar 1930.
3. tbl.
Um víða veröld.
Úr forneskju
mannsins og menningarinnar.
Á undan Abraham.
Þegar Lögrjetta sagði frá hin-
um merku rannsóknum Leonard
Woolley’s í Úr vakti það mikla
athygli og fyrirspurnir ýmsra,
>ví har var um að ræða rann-
sóknir á efni, sem flestum var
eitthvað kunnugt, hví uppgötvan-
ir Wollev’s snerust m. a. um
syndaflóðssögu Bib'íunnar. En
hað er talið fullsannað með forn-
fræðarannsóknum hessum, að
slíkt flóð hafi átt sjer stað og
hefur saga menningarinnar á
hessum slóðum verið rakin tíma-
bil eftir tímabil og langt aftur
fyrir tíma t. d. Abrahams. Nú er
enn á ný byrjað að grafa í Úr
og segir dr. Woolley frá heim
rannsóknum sínum í ,,Times“ 9.
h. m. Upphaflega snerust rann-
sóknir dr. Woolley’s og fjelaga
hans um tiltölulega ungar forn-
minjar á hessum slóðum, eða um
veggeinn hlaðinn af Nebukadn-
esar konungi, kringum 600 fyrir
Kristsburð. En árið 1925—26
komust heir lengra niður við suð-
vestur enda hessa vegg-jar og
taldi Woolley há undir eins að
komið væri í forsögutíma og eiga
síðari rannsóknir að hafa stað-
fest hað fullkomlega. Með hví að
grafa lengra og lengra niður hef-
ur eitt byggingarlagið og menn-
ingarstigið afhjúpast af öðru,
með mismunandi húsum og mis-
munandi áhöldum og leirkerum,
en af ýmsu slíku má mest marka
aldurinn. Er nú komið niður fyr-
ir hið hykka leirlag mikla flóðs-
ins. M. a. hafa fundist merkar
konungagrafir og innsigli Mesar-
ini-padda fyrsta konungs fyrstu
Úr-ættarinnar og Nin-tur-Nin
drotningar hans. Sagan hefur
verið rakin Jmrna Llm 5 húsund
ár aftur í tímann, eða þangað til
8000 f. Kr.
Fvrir átta þúsund árum.
Yfirleitt er nú víða unnið af
miklnm áhuga að fornfræðarann-
sóknum að ýmsum greftri við-
víkjandi forsoguöldum eða forn-
eskju mannsins. Egyptaland hef-
ur verið frjósamt rannsóknar-
svraði í hessum efnum og marg-
ar hinna furðulegustu upplýsinga
um forna menningu hafa fengist
har. Rannsóknirnar á gröf Tut-
ank-amens vöktu mikla almenn-
ingsathygli og er enn haldið á-
fram, en mannalát hafa orðið í
sambandi við hann gröft einum
hrisvar sinnum með voveiflegum
hætti og hykir sumum sem það
muni ekki alt einleikið, heldur
muni hað hefnd heirra, sem rask-
að er fyrir grafarrónni. f Badari
í Egyptalandi hefur verið grafið
síðan 1922 og hafa fengist har
ýmsar upplýsingar um hina elstu
menningu Egyptalands. Sögu
Badara segja fræðimenn að rekja
megi hangað til um 5000 ár fyr-
ir Kristsburð. En há tekur við
menning Tasia, sem verið hefur
talsvert öðruvísi og talin er enn
eldri. í Deir Tasa hafa fundist
hinar merkustu leirkeraminjar
hessara tíma. Nokkrar hauskúpur
hafa einnig fundist frá Tasium,
talsvert öðruvísi en Badarakúpur
og grafir þeirra eru einnig víðari
og dýpri en hjá Badarum. Frá
hessum rannsóknum er sagt í
ritinu „Antiquity" í des. s. 1.
f Kína hafa undanfarið farið
fram víðtækar rannsóknir, sem
leitt hafa til merkra uppgötvana
um fomeskju mannsins, eins og
Lögrj. hefur áður sagt frá. Pró-
fassor Davidson Black skýrði frá
síðustu niðurstöðum hessara
rannsókna í kínverska jarðfræða-
fjelaginu nú um nýárið, að hvi
er ,,Nature“ segir nú í janúar.
En hað er ungur kínverskur jarð-
fríeðingur, Pei að nafni, sem ný-
lega fann kjálka, tennur og haus-
kúpubrot af manni í Chou kou
Tien og m. a. einnig leifar af tíg-
risdýrstegund einni. Fræðimenn,
s. s. de Chardin telja að hjer sje
um að ræða béin úr manni, sem
lifað hafi fvrir 400 eða 500 hús-
und árum. Er há komið aftur '
hina römmustu forneskju og
verkefni jarðfræðinga var að fást
við hetta, hví saga menningar-
innar hefur enn ekki verið rakin
nema lítinn spotta aftur á bak.á
móts við hetta, eða 7—8000 ár
og hó sumt með ágiskunum. En
samt er hessi kínverski maður,
eða Sinanhrópus ekki talinn elsti
maður, sem fundist hafi leifar af
í jörðu, hví hann á að vera
nokkru yngri en Javamaðurinn,
eða Pihecanhrópus.
Maðurinn fyrir miljón árum.
Á síðustu árum hafa annars
orðið allmiklar breytingar á
hugmyndum vísindanna um upp-
runa mannsins og aldur hans og
hykir nú ekki eins einfalt mál
og hað hótti fyrir svo sem manns-
aldri, meðan Danvins kenning
var ný af nálinni, hótt fræði-
menn haldi að vísu fast við
kenninguna í einhverri mynd, um
hróun mannsins af lægri tegund-
um en hann er nú. Professor
Henry Fairfield Osburn tók nokk-
ur helstu atriði hessara mála til
meðferðar í amerísku vísindafje-
lagi nú um áramótin og kemst að
heirri niðurstöðu, að síðustu
rannsóknir og uppgötvanir geri
nauðsynlega endurskoðun á kenn-
ingum Darwins og Lamarcks og
verði að telja manninn, sem
sjálfstæða grein hróunarinnar,
mun eldri en áður var gert og
enn sjeu að opinberast ný undur
og nýjar gátur hróunarinnar.
Það eru einkum rannsóknir á
heila mannsins, sem dr. Osborn
leggur áherslu á, enda sje hað
nú staðreynd að heilabú forn-
eskjumanns, sem uppi hafi verið
fyrir 1 miljón og 250 húsund ár-
um, sje eins stórt eða stærra en
heilabú nútímamannsins. Hann
segir einnig að sumir forneskju-
menn, svo sem hellismaðurinn
Palæoanhrópus, hafi hvorki stað-
ið okkur að baki að heilastærð
nje handlægni, hótt menning
hans hafi verið miklu ófullkomn-
ari en menning okkar, en sumir
hellismenn, eins og Hómo sapiens
Cro Magnon hafi verið okkur
fremri að heilahæfileikum og
listfengi.
Loks segir Osborn að nú megi
með sæmilegri vissu gera ráð
fyrir uppruna mannsins á eldra
jarðsöguskeiði en áður var gert,
sem sje á tertiertíma. Maðurinn
frá beim tíma er nú kailaður
Eóanhrópus og h'eilabú hans talið
ámóta og nú hekkist hjá frum-
byggjum Ástralíu eða hjá Papú-
um. Osborn spáir hví að rann-
sókn hessa mannkyns eigi eftir
að verða glæsilegasta viðfangs-
efni fyrir rannsókn mannfi-æð-
inga á þessari öld. En manns-
heilinn segir hann að sje hið
undursamlegasta og dularfylsta
fyrirbrigði alheimsins.
Líf í 1400 miljónir ára.
Þótt mörgum kunni að hykja hað
furðulega hár aldur, sem fræði-
menn ætla nú manninum, frá hví
er fyrst verða rakin mpptök hans
í sögu hróunarinnar, þá er hað
mjög stuttur tími hegar hann er
borinn saman við alla sögu lífs-
ins á jörðunni, eins og fræði-
menn áætla hana nú samkvæmt
síðustu rannsóknum. En Barrell,
sem talinn er einhver hinn fróð-
asti maður um hessi efni, álítur
að sögu lífsins megi rekja um
1400 miljónir ára aftui í tímann
eftir heim forneskjumenjum, sem
nú hekkist og er há tfmabil
mannsins og spendýra talið 55—
65 miljónir ára. Annars eru
fræðimenn á seinni árum hættir
að reikna hessa fomeskju í
venjulegum árum, en áætla hana
í svonefndum tímaeiningum(time
units). En tímatalið í hessum
efnum sýnir hað vel hversu hug-
myndir manna uut uppruna og
aldur- lífsins eru valtar og óviss-
ar. Á síðastliðinni öld og fram
vfir aldamót töldu fræðimenn,
eins og t. d. Kelvin, að allur ald-
ur jarðarinnar mundi ekki vera
meiri en 10 til 20 miljónir ára.
En einn helsti lærisveinn Dar-
wins, Poulton, færði töluna hó
upp að miklum mun og taidi að
tímabil lífssögunnar mundi ná
yfir 400 miljónir ára og nú er sú
tala enn margfölduð, eins og að
ofan segir. Fræðigrein sú, sem
við hað fæst að rannsaka lífið í
forneskju, mannlíf, dýralíf og
gróður, er kölluð steingerfingar
fræði, eða paleontólógía, hví hað
eru einungis steingerðar leifav
dýra og jurta eða myndir heirra
í fomum jarðlögum, sem hægt
er að fikra sig eftir. Ameríku-
menn og Bretar hafa lagt hvað
mest til hessara rannsókna.
Maðurinn og dýrin.
Sjálfstæð ætt eða apakyn?
Þótt óvissan kunni að hykja mikil
að hví er snertir aldur mannsins
og tímatalið í sögu hans, er hún
að vissu leyti ennhá meiri að jm
er snertir uppruna hans og’ af-
stöðu til annara tegunda, sem hró-
unarsinnar telja honum skyldar.
En svo að segja allir fræðimenn í
hessum greinum eru nú þróunar-
sinnar, þó að þeir skýri þróunina
nokkuð mismunandi og ýmsir
þeirra andmæli sumum kenning-
um Darwins. Wood Jones heitir
vísindamaður einn enskur, sem
mikið hefur fengpst við rannsókn
á uppruna mannsins og nýlega
gefið út bók um stöðu mannsins
meðal spendýranna (Mans Place
among the Mammals). Hann mót-
mælir þeirri skoðun aðalmanna
þróunarkenningarinnar á 19. öld,
að nokkurt ættarsamband sje á
milli mannsins og hinna svo-
nefndu antropóídu apa, eða mann-
apa, sem annars eru taldir nán-
ustu forfeður mannsins í þróun-
inni. Hann segir að maðurinn
sje sjálfstæð ættkvísl og kopii
fram sjerstök mjög snemma og
óháð öpum, hafi þróast úr svo-
nefndum tarsióðum á eócentíma
garðsögunnar. En það hefur að
skoðun próf. mikið að segja
fyrir álit mannsins á sjálfum sjer
og fyrir siðgæði mannkynsins.
hvort maðurinn er talinn tiltölu-
lega ungt afsprengi ófullkominn-
ar skepnu, sem enn er til ásamt
honum, eða hann er fom og sjálf-
stæður ættstofn, sem hafist hef-
ur af sjálfum sjer fyrir ævalöngu
fyrir hæfileika heila síns og kraft
hugsunar sinnar og fullkomnast
æ meira.
Því hefur verið haldið fram
gegn Wood Jones, einkum af Sir
Arthur Keith, að hann gangi
fram hjá ýmsum mikilsverðum
staðreyndum steingerfingafræð-
innar, sem sýni ótvíræðan skyld-
leika manna og mannapa í beina-
byggingu, höfuðlagi og heila og
í blóðflokkum o.fl. og sjeu aparnii
því ótvírætt stig í þróuninni upp
í manninn, enda óútskýrt hvernig
maður hafi fremur getað orðið tii
úr tarsíóðum en öpum. Apakemt-