Skeggi - 15.03.1919, Blaðsíða 1

SKE&G-I
II. árg.
Vestmannaeyjum, Laugardaginn 15. marz 1919.
18. tbl.
Samgöngu-
b æ t u r.
Samgöngumálin eru orðin aðal-
áhugamál hverrar þjóðar og hvers
hjeraðs. Engum er þó sam-
göngubæturnar jafn brýn nauð-
syn, sem þeim er búa afskektir,
í afdölum eða eyjum. Aldrei
hafa samgöngur verið jafn nauð-
synlegar sem á þessari miklu
viðskifta-öld. Viðskiftin milli
þjóðanna fóru á ringulreið meðan
á ófriðnum stóð. því brýnni er
þörfin fyrir bættar samgöngur
og aukin viðskifti innanlands.
þingið hefur sýnt viðleitni í þá
átt að greiða fyrir þessu, með
styrkveitingum til bátaferða á
fjörðum og flóum, enda hefur
ekki skort áskoranir til þess úr
ýmsum áttum. Bátaferðir þessar
eru mikils virði fyrir þá sem
njóta; verður nú vart komist af
án þeirra.
Suðurströnd landsins er, sem
kunnugt er, heldur fátæk að
höfnum, og fyrir þá sök fer hún
margra góðra hluta á mis.
Bændurnir í sveitunum á Suður-
láglendinu verða að verja æði-
mörgum dagsverkum á ári hverju
í kaupstaðaferðir, langar og oft
illar. Mun þetta vera lang-þyngsti
skatturinn á þeim og kemur þar
niður er síst skyldi: þeir hljóta
að vanrækja jarðræktina vegna
kaupstaðaferðanna. þessu valda
staðhættirnir. þessar hafnir, sem
notaðar eru, fullnægja engan-
vegin þeim kröfum, sem fjörugt
viðskiftalíf gerir til flutninganna.
Vörur sem eiga að lenda á
Stokkseyri eða Eyrarbakka eru
oft fluttar til Reykjavíkur, og
þangað verða svo eigendur að
sækja þær, landveg eða sjóveg
eða hafa engar ella. Nú vita
allir, sem nokkuð þekkja flutn-
ingatækin og vegalengdirnar, hver
vandræða-krókur þetta er. Miklu
væri skárra að geyma vörurnar
heldur hjer, og flytja þær hjeðan
á vjelbátum til kauptúnanna.
þetta var líka gert fyrir stríðið.
En til þess þarf góðan geymslu-
stað hjer.
Margir Rangæingar skifta við
kaupmenn og kaupijelög þar út
frá; beinast lægi við að flytja .
þeim vörur s'nar beint hjeðan,
en fara ekki með þær út eftir j
fyrst. Eins er með landvörur
ýmsar, sem eiga að fara til út-
landa, betra er þó að flytja þær
hingað í veg fyrir skip, heldur
en að flytja þær til Reykjavíkur.
Á þennan veg geta \estm.eyjar
orðið miðstöð í versluninni við
útlönd.
En svo mikilsvert sem þetta
getur verið, þá ríður þó ennþá
meir á góðum samgöngum „til
landsins“. Flutningarnir fara
sívaxandi eins og vera ber, en
þeir svífa hálfgert í lausu lofti,
og þarf að koma þeim í fastara
horf en verið hefur á þeim að
undanförnu. Að sönnu hefur
landssjóður lagt einhvern lítilfjör-
legan styrk til „fastra ferða“, en j
hann er ekki svo hár að mikið
verði gert fyrir hann. Lending-
arnar eru slæmar og ekki fýsi-
legt að binda sig fast við áætl-
anir. Ef „fastar ferðir* eiga að
komast á fót, verður að hafa
umferðasviðið hæfilega vítt svo að
jafnan sje eitthvað að flytja;
annars fæst enginn til að taka
að sjer ferðirnar. Ferðirnar
hjerna upp að Landeyjasandi og
Fjallasandi eru of óvissar til þess
að neinn vilji binda sig við þær
einar; sviðíð verður að vera
stærra
Sumum Rangæingum er mikill
áhugi á að fá skipulegar ferðir
ef mögulegt væri. Mannflutningar
og vöruflutningar „milli lands og
eyja“ eru nú orðnir svo miklir
að eitthvað verður aði leggja í
sölunar fyrir þá. Landbændur
hafa ekki einir hagnaðinn af
þeim flutningum. Eyjabúar hafa
hann engu síður. þeir verða að
flytja fólk og fjenað og dauða
hluti (hey og eldivið) af landi.
Er stundum tregt um að fá báta
tii slíkra flutninga, sem von er,
því að þeir eru ekkert sælgæti
á stundum að sögn þeirra sem
best þekkja þá.
Væri nú komið á þv líkum
ferðum, sem bent hefur verið á
hjer að ofan, þá þarf til þess
dálítinn viðbúnað og tilkostnað,
vlðkomustaðina og fjölda ferð-
anna verður að ákveða Bát,
eða báta, með mönnum verður
að útvega til ferðanna og ein-
| ,
hvern geymslustað fyrir vörur,
sem hingað koma eða hjeðan eiga
að fara. Einhvern mann þarf til
að gæta þeirra Öllu þessu
fylgir nokkur kostnaður, sjálf-
sagt meiri en fást mundi í
flutningsgjöldum. Hallann yrði
þá að vinna upp með styrk úr
landssjóði. Sje nú gert ráð fyrir
því að báturinn tæki lendingar
í Árnes ogRangárvallarsýslum þá
má telja víst að nokkur styrkur
fengist. Hjeruðin þau eiga í
nógri þröng með aðflutninga þó
að nokkuð væri greitt fyrir þeim
á þennan hátt.
Hvað segja nú Vestm.cyingar
um þetta mál? Vilja þeir
nokkuð fyrir það vinna, eða
telja þeir það þarft?
því verður ekki svarað hjer
að þessu sinni, en ómaklega er
þá formælt flutningatregðunni,
ef enginn vill hreyfa sig til að
bæta úr þegar bændur berja á
dyrnar. Máli þessu mun verða
hreyft á sýslufundi Rangæinga í
vor, og gerðar þar einhverjar
tilraunir til framfara. það er haft
hjer eftir góðri heimild.
Góðar samgöngur milli hjeraða
hafa ómetanlega þýðingu fyrir
alla þá er hlut eiga að máli.
Viðskiftin milli „lands og eyja“
eru orðin svo mikil og marg-
þætt að fyrir þeim má ekki
tefja á neinn hátt. Truflun á
þeim þvingar bæði landbúnaðinn
og sjávarútveginn.
Áhugamál
V
Arnesinga.
(Framh.),
Um nokkur ár hafa þrjú stór-
mál verið oft til umræðu þar í
hjeraði: Járnbraut austur í
sýslu, höfn austanfjalls og Flóa-
áveitan. Öll þessi mál hafa
fengið talsverðan undirbúning, og
eitt þeirra að minsta kosti, áveitan,
virðist komin mjög nálægt því
að komast í framkvæmd. Fleiri
framfaramál hafa verið þar til
umræðu og eru enn t. d. sjúkra-
hús og lýðskóli, eða bænda-
skóli. þessi mál eiga öll sam-
merkt í því að þau eru þörf og
eiga sína talsmenn í hjeraðinu
og utan þess, og hafa öll verið
undirbúin nokkuð. Hugur fram-
faramanna beinist sjer í lagi að
þessum málum, einu eða fleirum
og það er spá þeirra, sem bjart-
sýnir eru, að þau muni flest eða
öll komast í framkvæmd á næstu
árum.
Járnbrautin. Langt er síðan
það kom til orða að leggja járn-
braut austur frá Reykjavík, víst
ein 25 ár eða lengra. þá var
það að þingmaður einn sagði að
ef járnbrautin ætti að borga sig,
yrðu „allir íslendingar altaf að
vera að ferðast með alt sitt“.
Miklar rannsóknir hafa verið
gerðar í málinu og loks var flutt
frumvarp um járnbrautargerð á
þingi 1913. það frumvarp sofnaði
á þinginu, en hugmyndin um
járnbrautina sofnaði ekki. Kostn-
aðurinn hefur löngum vaxið
mönnum í augum, og hafa sumir
talið að hann mundi setja landið
á höfuðið. Aðrir vilja álíta að
brautin mundi bera sig sjálf eftir
skamman tíma þó að hún yrði
lögð á kostnað landssjóðs. Um
þetta hafa menn deilt lengi.
Gagnið af brautinni er minna
deilt um. Hjeraðið hefur flestþau
skilyrði til að bera sem þarf til
þess að brautin beri sig bein-
línis.
Sveitirnar eru grösugar og
fjölmennar og framleiða afar-
mikið. Gætu þó framleitt miklu
meira, ef samgöngur væru góðar.
Nóg er enn til af góðu landi,
sem bíður plógsins og áburðar-
ins, og ekki vantar markaðinn í
Reykjavík. Enginn vafi er á
því að fólki fjölgar afarmikið í
sveitunum þegar brautin kemur.
Styrjöldin hefur dregið úr
mörgum fyrirætlunum dugnaðar-
manna, en í þessu máli hefur
hún orðið hvetjandi, svo að
munar um. Hún hefur fært
mönnum heim sanninn um það,
að viðsklftasamböndin milli þjóð-
anna eru ekki órjúfandi. Norður-
landaþjóðirnar hafa átt undir högg
að sækja með siglingar og kom
það meðal annars niður á hinum
J stórfeldu flutningum á áburði til
Vefnaðarvöruúrvalið mest, verðið lægst.
S. 3. 3ofct\jen.