Vestri - 28.10.1913, Blaðsíða 1

Ritstjóri: Kristján Jónsson frá Garðsstöðum.
ÍSAFTÖRÐUR, 28. OKTOBER 1913.
Jason Greme,
er besta og ódýrasta blai ksvertan.
Fæst aðeins hjá
Ó. J. Stefánssyni •
XII. ápg.
Hugleiðingar
um
sjávarútvegsmál.
Nú Þegar fer að vetia og næði
fæst til ýmsra annarlega starfa,
ættu sjómennirnirí veiðistöðvunum
að faia að endurreisa Fiskifelags'
deiidir þær, aem þar hafa áður
veiið stofnaðar, og stofna nýar
deildir þar sem þær eru ekki til
áður. Alþingi hefir þegar veitt,
Fiskifélagínu riflegan fjárstyrk til
að byrja með; svo ríflegan að
hann gæti komið að miklu gagni,
ef hlutaðeigendur gera það ssm í
þeirtá valdi stendur til þess að
hann beri ávexti. Það hvflir því
bæði skyida og ábyrgð á sjómanna>
stéttinni, að bregðast eigi vonuin
þeirra, sem treysta því, að margt
og mikið megi gera til þess að
bæta hag sjómanna.
fað er vit.anlegt að slíkar fé'
lagsstoínanir og þvi um líkt færir
engum manni beina peninga í lóf«
ann, en bar eru spor í áttina, í
áttina t.il að auka velgengni og
skapa nýja f'amleiðslumöguleika.
Ákveðið mun að Fiskiféiagið haíi
ráðunaut, í þjónustu sinni framvegis,
eins og Landbúnaðarfélagið hefir
haft, til þess að ferðast um lancið
og leiðbeina í ýmsu því, er að sjáv>
arútvegsmálum lýtur.
Starf þess n.anns verður auðvit'
að fyrst og fremst bundið við að
veyna að koma föstu skipulagi á
fiskiíé'agsdeildirnar. Er það allmikið
starf og vandasamt, þar sem ai
miklu leyti er um óruddan akur
að ræða, og verður þetta án efa
ekki þakkað sem skyldi, einkum
af þeim, sem alt af blína á beinan
og, peningalegan árangur af hverju
starfi.
En það má sjómönnum og öðr-
um eigi gleymast, að ekkert verður
verður afrekað í þessa átt, nema
Þeir styðji sjálflr að þessu eftir
mætti, sýni áhuga og kostgæfni
á að færa sér fræðslu og ráðlegg'
ingar þess marms som best í nyt.
Það er svo fíarska margt, sem
gera þarf, og rekst upp þegar farið
er að hugsa um þetta.
Og allstaðar kreppir að, og alt.
af eru örðugleikar sem þarf að
yfirstíga. Nú t. d. er héruðunum
veitt einskonar löggæsluvald með
fiskiveiðum í landhelgi. feim veitt
heimild til að leggja gjald á hvern
bát er sjó shundar, til að annast
landhelgisgæslu (sjá 34 t,bi. Yestra),
og er það eitt þeina mála, sem
Fiskifójagsdeildiinar verða að taka
á sínar herðar og koma í fram*
kvæmd, ef nauðsyn krefur. Mikið,
hefir og verið talað um, að reyna
að verjast, okurverðí steinolínfélags'
ins frekar en áður. Samtök í þessa
átt strönduðu algerlega í fyrra, en
eigi er þetta hérað um þið að
saka, því undirtektir voru einna
bestar héðan. En betur má ef
duga skal, og eigi er rét.t, að leggia
árar í bát, þótt ait, gangi eigi að
óskum í byrjun. Mikið er og rætt
um kjör almennings í kauptúnum
og sjóþorpum, hve afarlítið má út
af bera, til þess að fjöldi heimila
feðra líði ekki béinan skort. Er
eigi síst nauðsyn að reyna að finna
vegi til að laga ástandið nú, þar
sem verð á allri iandvöru er svo
feykihátt og kjör almennings því
enn þá erfiðari en ella. Mikið
bætir það að vísu ú>- að fiskverð
er t.iltölulega gott. En þetta er
eigi að síður mikið áhyggjuefni
öilum sjóþorpum hér á landi.
Hér eru og engar sjóðstofnanir
fyrir hendi, sem hægt er að leita
til, ef í óefni kemur.
Annarstaðar eru slíkir sjóðir
annaðtveggja myndaðir af verka>
mönnum einum, eða þá bæði af
verkamönnum og vinnuveit.endum,
; og hjálpa þeir mikið, þar sem þeir
i eru orðnir öflugir, þótt eigi séu þeir
einhlítir, og eigi séu aðrar þjóðir
betur staddar en vér í þessu efni.
Lögin um bjargráðasjóð íslands
munu áreiðaniega koma að miklu
, haldi í framtíðinni, og ólíkt. betur
værum vér nú staddir í þessum
efnum, ef horfið hefði verið að því
jráði fyrir svo sem 20 árum. —
Undariegt er það, er sum blöð, t.
d. „í’jóðviljinn" eru að tala um
aukna skatta í þessu sambandi, og
byggja einmitt mótmæli sín á því,
að hreppunum er ætlað að inna
gjaldið af hendi. En einmitt fyrir
þá sök verður gjaldið miklum mun
létiara efnalitlum fjölskyldumönn'
um.
En í veiðistöðunum hefði átt að
taka upp þr>nn sið að nofá stúfinn
svokallaða í þessu augnamiði. —
Myndi þáð vera orðinn álitlegur
skildingur, ef það hetði velið lagt
í sjóð úr hverri veiðistöð. Má vél
gera þetta enn þá þótt ýmislegt
kalli nú að, sem eigi þektist fyrlr
nokkrum árum, og tekjur manna
þó eigi meiii.
• *
¥
Fað er eins með Fiskifélögin og
búnaðarfélögin í sveitunum. Bún>
aðarfélögin hafa engum kent að
búa. fað voru til efnamenn og
sveitarstólpar meðal bænda áður
en þau koma til sögunnar. Margir
voru blindir á þetta lengi vel og
t,öldu því Landsbúnaðarfélagið og
alla þess stjórn lítilsvirði. En mörg
þúfan hefir verið sléttuð siðan það
kom til sögunnar, smjörið aukist
og meðferð þess og tilbúningur
gerbreyst, og svo mætti lengi
halda áfram að telja til að sýna,
að margt, hefir breyst til batnaðar
í búnaðarlegu tilliti, enda hefir
landbúnaðuiinn átt. rnarga ötuia
forvígismenn,
Alveg eins verður með Fiskifé«
lagið. Það er ekki að búast við
hærri hlut.uu, eða meiri afia en
áður. En það má búast við betri
hagnýting vörunnar, ef til vill hærra
verði fyrir afurðirnar, meiri þekk«
ingu almennings á ýmsu er að
þessu lýtur, og betra skipulagi.
meðal sjómannastéttarinnar.
En það verður náttúrlega marga
örðugleika að yfirstíga, og eigi að
búast við miklum árangri fyrst í
stað.
Og eitt verða sjómenn að hafa
hugfast, og það er að vænta ekki
ofmikils af Fiskifélaginu fyrst í
stað.
Hóflegar og rökstuddar aðfinm
ingar mega alt af komast að, en
Fiskifélagsdeildirnar mega ekki
gliðna í sundur þótt eitthvað bjáti
á, og alt gangi ekki að óskum.
Það er talað svo mikið um rétt>
indi allstaðar í heiminum, en á
skyldurnar er miklu sjaldnar minst,.
Nú hafa sjómenn, en fyrst, og
fremst þeir sem fyrir Fiskifélaginu
standa skyldur að iona, að fé þvi
sem félaginu er veitt verði vel
varið og komi að notum.
'N.
Alþingi leyst upp.
Konungur hefir rofið þingið og
eiga nýjar kosningar að fara frám
11. apríl nœsthomandi, sem ber
upp á laugardaginn fyrir páska.
Er með þingrofinu fengin vissa
fyrir staðfesting konungs á st,jórn>
arskránni, og mun það öllum landsi
lýð mikið gleðiefni, því kunnugt
var að Kuud Berlin oghansnótar
höfðu gert það sem þeir gátu til
þess að stjórnarskránni yrði synjað
staðfestingar, sökum úrfelling ríkis>
ráðsákvæðisins.
Eítir að þetta er sett, sjáúm vór
í sunnanblöðunum skeyti ráðherra
til stjórtaárniðsins,' dags 20. þ. m.:
i
Skóhlífa'áburDur,
feítsverta og ofnsverta.
Hyorgi eins gott og hjá~*
Ó, J. Stefánssyni.
41. tbl.
Alþingi rofið í dag. Kosn-
ingar fara fram 11. april 1914.
Tekið fram í konungshréfinu,
að ef ný kosið Alþingi sam-
þykk i stjórnarskrárfrumyarp-
ið ébreytt muni konungur
staðfesta það, en jafn framt
vcrður ákveðið eitt skifti fyrir
.fijl, samkvæmt 1. gr. frum-
yas sins mcð konungsúrskurðl
sem ráðherra íslands ber upp
fyrir konungi, að lög og mik-
ilsYarðandi st.tórHarráðstafanir
yerði, eins og hingað til, bor-
in upp íyrir konungi í ríkis-
ráðinu og á þyf yerði engin
breyting, nema konungur stað-
festi log um réttarsamband
landanna, þar sem onnurskip-
un sé á gerð.
Eftir því að dæma mun konung*
ur ætla að halda þeirri reglu, að
láta ráðherra bera máiin upp fyrir
sér í ríkisráðinu, en þar eð hér
virðist að eins um úrskurð kon>
ungs fð ræða, en eigi bein fyrir’
mæli í stjórnarskiáDni sjáifri, þá
munu landsn enn sætta sig við það,
úr þvi sem koniið er.
Tjón af ofviðri.
Miklar skemdir á skipum hafa
orðið í norðangarðinum um dag>
inn.
í Reykjavík rak á land botn>
vörpunginn »Frey< og skemdist
svo að talinn er lítt sjófær. Tvo
vélarbáta rak þar og á land, og
kolageymsluskip sem legið hatði
þar á höfninni.
Vélarbátur rak í land í Garði,
eign Guðm. Þórðarsonar, og ann-
ar i Leiru, eign Eiríks í Bakka-
koti.
í sama veðri strandaði gufusk.
Súlan á Horuafirði. Var að taka
þar vörur tii útflutnings og komið
í hana 3O0 tn. al kjöti og mikið
af gærura.
Á Dalvík nyrðra höfðu tveir
vélarbátar brotnað. Elnnig skemd«
ist bátabryggja þar.
>Baron Stjernblaðc, aukaskipi
sameinaða félagsins hlektist á
norður á Húnaflóa í garðinum
um tyrri helgi. Það hafði legið
til þár noðurfrá í norðangarðin>
■um og fengið svo mikil áföll, að
alt láuslegt tók út af þilfarinu,
um 300 kjöt - og oiíutunnur