Alþýðublaðið - 11.05.1966, Blaðsíða 7

hvoru. Hann heyrði svo illa, að
þetta varð hún ævinlega að gera
og því sátu þau þarna hið næsta
öllu því, sem fram fór.
Þessi hjón voru foreldrar Vil-
hjálms, Vilhjáimur Ásgrímsson og
Gíslína Erlendsdóttir. Gíslína var
góðleg kona og ljúf í lund, en Vil-
hjálmur djarfur og ákveðinn í
allri framgöngu og frjálsmann-
legur í fasi. Þau bjuggu í litlu
húsi norðanmegin við götuna á
Austurbakkanum. Húsið hét Vina-
minni. Þarna fæddist Vilhjálm-
ur og þar er hann mér í fersku
minni. Ég sé hann fyrir mér í
hliðinu við húsið, hann styðzt við
hækjuna og slær um sig stafnum
og horfir á umferðina, og leiki
barnanna. Hann gat ekki tekið
þátt í þeim á annan hátt en að
horfa á þá og slá um sig með
stafnum og gekk stafurinn því
hraðar :sem leikir barnanna urðu
fjörugri. Aldrei heyrðist hann vola
eða víla yfir þessu hlutskipti sínu.
Hann hélt gleði sinni og tel ég
það bæði meðfæddan andlegan
styrkleika og áhrif góðrar móður
og hamingjusamra foreldra.
Þegar Vilhjálmur varð fimm-
tugur, sendi ég honum þessa vísu:
Þú stóðst með stafinn heima
og studdist hækju við,
en andann dreymdi drauma,
þú dulinn heyrðir nið
í brimsins háu boðum
er brast við sendna strönd.
Þar gnast í andans gnoðum
er greyptu dagsins rönd.
Þarna stóð Vilhjálmur sem lít-
ill drengur við húsið sitt og hlust-
aði á brimgný hafsins og sá í anda
líf og lífsviðhorf mannanna,
skynjaði það í þyt aldarfarsins.
Foreldrar Vilhjálms fluttu til
Reykjavíkur árið 1921 með börn
sín. Vilhjálmur fór þá í Sam-
vinnuskólann, sem var hinn ágæt-
asti skóli, að allra sögn. Þrátt
fyrir pólitískar erjur og mikil
stjórnmálaátök luku allir lofsorði
á skólann, sem Jónas Jónsson
stjórnaði. Ágæt kona hans stóð
þar við hlið hans sem útvörður
sannrar menningar og þroska
æskufólksins, Það var lán fyrir
Vilhjálm áð lenda í svo góðum
skóla og kynnast um leið vakn-
ingamanni um þjóðlífsmálin.
Um þessar mundir var Ólafur
Friðriksson að koma frá útlönd-
um fullur eldlegs áhuga um jafn-
aðarstefnuna og varð þá ritstjóri
Alþýðublaðsins. Vilhjálmur varð
brátt blaðamaður við Alþýðublað-
ið og varð einn af þeim sem fengu
brennandi áhuga fyrir þessu jafn
réttis og menningarmáli. Ung-
mennafélags og bindindishreyf-
ingin tók einnig hugi ungra
manna á þessum árum, og helg-
aði hann sig þessum málum af
lífi og sál. Á þessum grundvelli
mótaði hann öll sín skrif, allt sitt
starf, sem lá í blaðamennsku og
ritmennsku almennt. Þetta þrennt
var honum helgur dómur: Jafn-
réttishugsjónin, bindindishugsjón-
in og ungmennafélagshreyfingin.
Á spjaldskrá sögunnar má lesa
það með gullnu letri hve heilla-
ríkar þessar hugsjónastefnur
urðu fyrir land og þjóð.
Nú að leiðarlokum stóð þessi
mynd eins ljóst fyrir hugskots-
sjónum hans og hús heimspek-
ingsins á Hverfisgötunni (dr.
Helga Pjeturss) og talaði til fólks-
ins. Að fortíð skal hyggja er
framtíð skal byggja. Þegar menn
byggja skoðanir sínar á svona
traustum grunni geta þeir ekki
leikið tveimur skjöldum.
Vilhjálmur gaf sig allan að rit-
störfum og eru ótaldar blaðagrein-
arnar auk bókanna er hann rit-
aði. Allir kannast við þætti hans
i Alþýðublaðinu, Hannes á horn-
inu. Þar talaði hann við fólkið
um mál dagsins og vakti eftirtekt
á ýmsu sem betur mátti fara.
Vilhjálmur kvæntist Bergþóru
Guðmundsdóttur 1930, hinni
ágætustu konu, sem stóð við hlið
hans í öllu starfi af næmum
skilningi greindrar konu og var
honum ómetanlegur lífsförunaut-
ur. Þeim varð fimrri barna auðið
og lézt eitt þeirra sem ungbarn.
Þeirra börn eru: Vilhjálmur Steinn
sem er bifreiðarstjóri að atvinnu
og er kvæntur Sólveigu Guðjóns-
dóttur, og Helga Valgerður, gift
Sven Fi'ahm bifreiðarstjóra og eru
þau búsett í Gautaborg, Gíslína,
gift Bjarna Sæmundssyni rörlagn-
ingainanni, og Guðmundur Jón,
sem er ókvæntur.
Þessar fáu línur eru aðeins
kveðja til hins látna, sem alltaf
S. Vilhjálmsson.
sýndi mér vinsemd. Aðrir mér
færari munu mæla eftir Vilhjálm
að verðleikum. Ég bið konu hans,
börnum og venzlafólki allrar bless-
unar og að þeim veitist styrkur
í raun. Ég kveð hinn látna með
virðingu og þökk.
Elísabet Jónsdóttir.
★
SÍÐASTA greinin, sem Vil-
hjálmur S. Vilhjálmsson ritaði í
Alþýðublaðið, bar fyrirsögnina:
,.Gamalt hús hverfur.” Hún hófst
með þessum orðum: „Þegar gömul
hús eru rifin, langar mig alltaf
til að skrifa um þau eftirmæli.
Þessa dagana er að hverfa gam-
alt hús, sem lengi var talað um
og frægt var af sínum húsbónda.”
Vel má líkja Vilhjálmi við gam-
alt og frægt hús í íslenzku þjó'ð-
lífi. í íslenzkri alþýðuhreyfingu
var hann stórhýsi, sem stóð á
djúpum og traustum grunni, og
þar bjuggu beztu og fegurstu
hugsjónir jafnaðarstefnunnar. Og
þetta hús var alltaf að stækka,
alltaf að breikka og hækka. Þar
var bjart og hlýtt. Þar varð vax-
andi rúm fyrir æ fleiri áhugamál,
aukið stjórnmálastarf og fjöl-
skrúðugra menningarlíf, þar varð
æ betra skjól fyrir stormum lífs-
ins, nema þeim einum stormsveip,
sém engu húsi er ætlað að standast,
hversu vel sem það er byggt.
Fyrir nokkrum dögum hringdi
ég seint um dag heim til Vil-
Framhald á 10. síðu.
AUGLÝSING
Staða forstöðumanns (studierektor) við
Lýðháskóla Norðurlanda (Nordens folkliga
akademi) í Kungálv er laus til umsóknar.
Stofnuninni er ætlað að halda námskeið fyr-
ir kennara og forustumenn á sviði alþýðu-
fræðslu, og er nauðsynlegt, að forstöðu-
maðurinn hafi <auk góðrar undirstöðumennt-
unar haft náin kynni af slíkri fræðslustarf-
semi á Norðurlöndum. Gert er ráð fyrir að
staðan verði veitt frá 1. júlí 1967, og er þá
miðað við, að stofnunin taki til starfa haust-
ið 1967.
Umsóknir skulu stílaðar til Styrelsen för
Nordens folkliga adademi og sendar til
Ecklesiastikdepartementet, Stockholm 2,
eigi síðar en 31. maí 1966.
Nánari upplýsingar eru veittar í mennta-
málaráðuneytinu, Stjórnarráðshúsinu við
Lækjartorg.
V élritunarstúl ka
Stúlka vön vélritun óskast til starfa halfan
eða allan daginn. —
V egamálaskrifsf ofan
Borgartúni 7
FRAMUS
ER FRÁBÆR
Fjölbreytt
úrval af raf-
magns-
gíturum og
rafmagns-
bössum.
Verff frá kr.
4.128,00
Pokar kr. 150,00
Töskur kr. 923,00
Póstsepdum
HLJOÐFÆRAVERZLUN Sigríðar Helgadóttur
Vesturver — Aðalstræti 6 — Sími 11315 — Reykjavík.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 12. maí 1966 J