Þjóðviljinn - 22.04.1975, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — Þ.IÓÐVILJINN Þriöjudagur 22. apríl 1975.
DMVIUINN
MÁLGAGN SOSÍALISMA
VERKALÝÐSHREYFINGAR
,0G ÞJÓÐFRELSIS
tJtgefandi: Ótgáfuféiag Þjdöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ptystjórar: Kjartan Ólafsson,
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson
Umsjón meö sunnudagsblaði:
Vilborg Haröardóttir
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Skólavöröust. 19. Sími 17500 (5 linur)
Prentun: Blaöaprent h.f.
EINAR ÁGÚSTSSON BEÐINN UM SVÖR
Hin ruddalegu skrif Morgunblaðsins um
för utanrikisráðherra til Sovétrikjanna
hafa vakið alþjóðarathygli. Á föstudags-
kvöldið var kom i ljós að Styrmir Gunn-
arsson ritstjóri blaðsins hafði ekki kjark
til þess að rökræða ummæli sin i sjón-
varpi. Þá kom og i ljós að Geir Hallgrims-
son forsætisráðherra taldi enga ástæðu til
þess að firra sjálfan sig og forsætisráð-
herraembættið ábyrgð á þessum skrifum;
einnig það er einkar fróðleg vitneskja.
Einar Ágústsson utanrikisraðherra
svaraði hins vegar spurningum af þeirri
sérkennilegu röggsemi sem þjóðin er farin
að kynnast. Eitt atriði kom fram i máli
ráðherrans sem ástæða er til að biðja
hann skýringar á. Hann var spurður hvort
hann teldi að breytingar á viðskiptasamn-
ingum að undanförnu islendingum i hag
væru þáttur i nýrri herferð sovétmanna til
að efla áhrif sin á íslandi. Og ráðherrann
svaraði; ,,Nei, það tel ég alls ekki. Enda
skil ég ekki, hvaða ástæða ætti að vera til
þess nú með það stjórnarfar sem nú rikir
hér á landi, að halda það, að það sé einmitt
AÐVÖRUN
Enn er sama sjálfheldan hjá Kaupfélagi
Árnesinga. Yfir kaupfélagsstjórann hefur
rignt ályktunum frá verklýðssamtökum
um land allt, frá stjórn Alþýðusambands
íslands, frá heildarsamtökum samvinnu-
starfsmanna og fjölmörgum almanna-
samtökum öðrum. Fjárstuðningur við
verkfallsmenn sýnir i verki hvernig hroki
kaupfélagsstjórans hefur kveikt i öllum
samvinnumönnum á íslandi. Andspænis
þessum siðferðilega þrýstingi righeldur
tækifæri núna til þess að kaupa landið.
Það hefði kannski frekar mátt ætla að það
hefði verið á öðrum tima.”
Dylgjur hafa alltaf þótt ósæmilegur
málflutningur, og þær ættu ekki sist að
vera það i munni ráðherra. Einar Ágústs-
son hefur samt áður talið dylgjur hæfa
sér, til að mynda i minnisstæðri grein sem
birtist á forsiðu Timans skömmu fyrir
kosningar i fyrra. Ekki skulu honum gerð-
ar upp neinar skoðanir, en þjóðin á heimt-
ingu á að hann skýri út hvenær áður hér
hafi verið stjórnarfar sem gefið hafi út-
lendingum tilefni til þess að ætla að meiri
tækifæri byðust til þess að kaupa landið en
einmitt nú.
Þessi spurning er þeim mun brýnni sem
framtak núverandi rikisstjórnar hefur
verið með næsta einstæðum hætti. Margar
rikisstjórnir hafa gert samninga um her-
nám Bandarikjanna. Hemáminu hafa æv-
inlega fylgt miklir fjármunir, bæði svo-
kölluð óendurkræf framlög til stjórnar-
kaupfélagsstjórinn sér i vald sitt.
Þvi er ástæða til þess að vara hann við.
Það eiga fleiri tök á að beita valdi en hann.
Kaupfélag Árnesinga þarf á þvi að halda
að verkafólk vilji starfa fyrir þetta fyrir-
tæki viðar en á Selfossi. Kaupfélagið á
starfsemi sina til að mynda undir þvi að
verkafólk i Reykjavik og viðar taki að sér
störf fyrir það, sendi kaupfélaginu varn-
ing eða taki við honum. Ef kaupfélags-
valda og feiknarlegur gróði til hermangs-
fyrirtækja Sjálfstæðisflokks og Fram-
sóknar. Fyrri rikisstjórnir hafa hins
vegar tamið sér þá blygðunarsemi að
nefna ekki fjármuni berum orðum i
samningum um hernámið sjálft. Þetta
breytist með samningum þeim um á-
framhaldandi hernám sem gerðir voru i
fyrra og Einar Ágústsson undirritaði. Þar
voru nákvæmlega tilgreindir þeir fjár-
munir sem bandarikjamenn ættu að reiða
fram, en i heild námu þær fúlgur átta til
niu þúsundum miljóna króna. Þarna var
litið á hernámsaðstöðuna á íslandi sem
fjárhagsleg verðmæti; upphæðin virtist til
marks um það hvernig hlutabréf íslands
stæðu i kauphöll hins alþjóðlega valda-
tafls. Það er þannig sálfræðilega auðskilið
að einmitt Morgunblaðið telji þessa stefnu
bjóða heim tilboðum frá öðrum um enn
meiri fjármuni. Þvi skal Einar Ágústsson
utanrikisráðherra enn spurður: Hvenær
áður hefur verið stjórnarfar hérlendis
sem fremur hafi boðið slikum viðhorfum
heim? — m
stjórinn heldur oflæti sinu til streitu and-
spænis siðgæðisviðhorfum samvinnu-
manna um land allt kann hann að vera að
drepa úr dróma vald sem hann fær með
engu móti ráðið við. Þetta er ekki skrifað
sem hótun, enda hefur höfundur þessara
orða engan hug á að beita hótunum
né heldur er hann þess umkominn. Þetta
er aðvörun, sprottin af góðum hug til
Kaupfélags Árnesinga og samvinnuhreyf-
ingarinnar á íslandi. — m
Tryggja ber öldruðum
fulla hækkun
Fœðingarorlof nái til allra kvenna
í gær stóð fundur i efri deild al-
þingis aðeins i tvær minútur en i
neðri deild þingsins var fundi
haldið áfram fram eftir kvöldi og
fór mest af fundartimanum i um-
ræður um frumvarp ríkis-
stjórnarinnar um efnahagsráð-
stafanir, sem nú kom til 2. um-
ræðu úr nefnd.
Úrbót einstæðra
Ólafur G. Einarsson var fram-
sögumaður nefndar af hálfu
stjórnarþingmanna og gerði
grein fyrir nokkrum breytingar-
tillögum, sem meirihluti fjár-
hags- og viðskiptanefndar flytur.
Meðal brey tingartillagna
meirihlutans má nefna, að með-
lagsgreiðsla til einstæðs foreldris
skuli ekki teljast til tekna við
skattlagningu svo sem gert var
ráð fyrir i frumvarpinu, en þessi
breyting er i samræmi við eina af
mörgum óskum Félags einstæðra
foreldra um breytingar á frum-
varpinu.
Annars voru breytingartillögur
meirihlutans óverulegar, og hald-
ið fast við það meginatriði frum-
varpsins, að skera niður fjárveit-
ingar um 3500 miljónir króna á
Sama tima og rekstrargjöldin hjá
rikinu fara þó hækkandi frá áætl-
un fjárlaga, m.a. vegna gengis-
lækkunarinnar siðustu.
Ólafur G. Einarsson tók fram,
að meirihlutinn hefði ekki treyst
sér til að verða viö tilmælum Al-
þýðusambandsins um að öllu þvi
fé, sem rikisstjórnin hyggðist
verja til að lækka skatta yrði var-
ið til lækkunar beinna skatta.
Hins vegar sagði Ólafur að frum-
varpið með breytingartillögum
meirihlutans gerði ráð fyrir að
verja 2000 miljónum til skatta-
lækkunar, eins og rikisstjórnin
hefði skuldbundið sig til og þá
þannig að beinir skattar það er
tekjuskattur og útsvar lækki um
1380 miljónir, tollar af ávöxtum
lækki um 83 miljónir og rikis-
stjórnin fái heimild til að lækka
söluskatt á einstökum matvælum
um 540 miljónir.
Breytingartillögurnar geröu
ráð fyrir þvi, að skattaafsláttur
yrði aldrei greiddurútekki heldur
til lifeyrisþega, eins og ráðgert
var i frumvarpinu, en ólafur G.
Einarsson,sagði-það ætlun rikis-
stjórnarinnar að hækka tekju
tryggingarmark lifeyrisþega i
staðinn, sem þessu svaraði og
væri talið að þetta ætti að sam-
svara 18% hækkun þess.
Ekki einn tíundi
til baka
Magnús Kjartansson gerði
grein fyrir nefndaráliti 1. minni-
hluta fjárhags- og viðskipta-
nefndar og breytingartillögum,
bæði sinum eigin og tillögum, sem
þingsjá
Lúðvik Jósepsson hafði lagt fram
áður en hann hvarf af þingi vegna
setu á hafréttarráðstefnunni.
A forsiðu Þjóðviljans i dag er
nokkuð sagt frá nefndaráliti Al-
þýðubandalagsmanna og gerð
grein fyrir tillögum Magnúsar.
Magnús hóf ræðu sina með þvi
að minna á, að við fjárlagaaf-
greiðsluna i vetur hafi rikis-
stjórnin aukiö skattheimtuna til
ríkisins um 18,5 miljaröa og áætl-
að hafi verið að útsvör hækkuðu i
ár um 3 miljarða. Hann rakti sið-
an hvernig rikisstjórnin hefur
fellt gengið á fimm mánaða fresti
og pólitik stjórnarinnar leitt til
þess að verðlag hefur hækkað um
42% samkvæmt framfærsluvisi-
tölu og mun meira á flestum
brýnustu nauðsynjum almenn-
ings svo sem matvælum, hita og
rafmagni. Miljarðar króna hafi
verið færðir til frá launafólki til
atvinnurekenda og milliliða. Allt
væri við það miðað að bjarga
hvaða skussa sem er, er fengist
við atvinnurekstur, en slikt þýddi
auðvitaö að búa öðrum skilyrði til
að raka saman gróöa.
Magnús rakti siðan fjölmargar
staðreyndir um stöðu efnahags-
mála, atvinnuveganna og varð-
andi lifskjör almennings. Ýms
þeirra atriða verða rakin nánar
hér i blaðinu siðar og eru sum
þeirra prentuð i itarlegu nefndar-
áliti Alþýðubandalagsmanna.
Einsdæmi í
þingræöislandi
Magnús Kjartansson minnti á,
að ástæðan til þess að nokkuð
hallaði undan fæti i efnahagsmál-
um okkar á siðasta ári hafi meöal
annars verið sú, aö meðan vinstri
stjórnin sat án þess að hafa leng-
ur þingmeirihluta að baki á fyrri
hluta siðasta árs, þá hafi þáver-
andi stjórnarandstaða lýst þvi yf-
ir, að hún myndi koma i vég fyrir,
að nokkrar ráðstafanir i efna-
hagsmálum næðu fram að ganga
á þingi, og skipti i þvi sambandi
engu máli, hvert efni þeirra væri.
Við þetta hafi Sjálfstæðisflokk-
urinn og þáverandi bandamenn
staðið, — en slikar yfirlýsingar
mættu áreiðanlega kallast eins-
dæmi i þingræöislöndum.
Engu aðsíður væri ástand efna-
hagsmála hvergi nærri svo slæmt
nú, sem talsmenn rikisstjórnar-
innar vildu vera láta, og það á-
stand gæfi alls ekkert tilefni til
hinnar stórfelldu kjaraskeröingar
og samdráttar, sem ríkisstjórnin
væri nú að leiða yfir þjóðina.
Magnús minnti á, að Ólafur
Jóhannesson hefði reyndar látið
þess getið i ræðu á aðalfundi mið-
stjórnar Framsóknarflokksins nú
fyrir helgina, að kaupgjaldsvisi-
talan væri nú I raun komin i 180
stig, en samkvæmt þvl þyrfti
kaup að hækka um 40—50%, ef
standa ætti við samningana frá
þvi i fyrra.
Hvað á að skera?
— Engin svör
Um niðurskurö fjárveitinga
sagði Magnús m.a., að það væru
ekki boðleg vinnubrögð, að þing-
menn fengju ekki einu sinni neitt
um það að vita, hvað ætti að skera
niður, en ljóst væri að þarna væri
eingöngu um verklegar fram-
kvæmdir og félagslega þjónustu
að ræða, þvi að samkvæmt áætlun
rikisstjórnarinnar ættu rekstrar-
útgjöldin að hækka um 1050 mil-
jónir (vegna gengislækkunar) en
ekki að hækka. I raun hefur nú
þegar verið framkvæmdur hrika-
legur niðurskurður framkvæmda
með gengislækkun og óðaverð-
bólgu, þvi að auðvitað er þaö mun
minna, sem hægt er að fram-
kvæma nú fyrir hverja miljón á
fjárlögum, heldur en áætlaö var,
þegar fjárlög voru afgreidd.
Breytingar i skattamálum
Framhald á bls, 15. '-