Þjóðviljinn - 11.09.1991, Blaðsíða 1

EES-hnúturinn herðist
Sveitarstjórnarkosningarnar í Noregi á mánudag voru mikill sig-
ur fyrir andstæðinga aðildar að Evrópubandalaginu og viðræð-
unum um evrópskt efnahagssvæði. Þrátt fyrir það að ekki hafi
verið um þingkosningar að ræða snérist kosningabaráttan fyrst og
fremst um landsmál, þ.e. afstöðuna til Evrópuþróunarinnar og at-
vinnuleysið. Sigur EB- andstæðinga var mikill um landið allt, en sér-
staklega hlýtur stórsigur þeirra í sjávarútvegsbæjum að vekja at-
hygli. Ekki er hægt að túlka úrslitin á annan hátt en þann að svig-
rúm norsku stjórnarinnar í samningaviðræðunum um EES þrengist
talsvert.
Enn sem komið er er óljóst ingaúrslitin hafa áhrif á afstöðu
hvort og með hvaða hætti kosn- Norðmanna í samningaviðræðun-
um. Paul Chaffey þingmaður Sóp'
alíska vinstri flokksins og fulltrui
hans í utanríkismálanefnd Stór-
þingsins sagði í samtali við Þjóð-
viljann í gær að þrátt fyrir það að
enn væri meirihluti kjósenda fylgj-
andi EES- samningum yrði erfitt
fyrir rikisstjómina að gefa meira
eftir. Hann segir að sjávarútvegs-
málin hafi verið hvað erfiðust og í
ljósi kosningaúrslitanna verði nán-
ast ómögulegt að koma meira til
móts við Evrópubandalagið, þann-
ig að þrýstingur EB á að Island
gefi meira eftir kunni að aukast, ef
menn þar á bæ ætla sér einhvem
EES-samning á annað borð, sagði
Chaffey. Paul Chaffey segir að til-
mælum Svía um að Noregur og Is-
land gangi lengra til móts við Evr-
ópubandalagið í sjávarútvegsmál-
um sé tekið fálega, og fáir eða eng-
ir vilji hlusta á ráðleggingar frænda
okkar í Svíþjóð í þessum málum.
Þannig gæti andstaðan við EES-
samning ftekar aukist ef eitthvað
Verslunarmenn kynntu hugmyndir slnar um starfsgreinaskiptingu fyrir Vinnuveitendasambandinu I gærmorgun. Á næstunni er fyrirhugað að taka upp viðræður við
eina starfsgreinina sem þá yrði prófsteinn á hvort þessar hugmyndir gangi upp. Mynd: Jim Smart.
Mörg ljón í veginum
I^gærmorgun áttu verslunarmenn viðræður við Vinnuveitendasam-
bandið (VSÍ) þar sem kynntar voru hugmyndir um starfsgreina-
skiptingu hjá verslunarmönnum. Pétur A. Maack, skrifstofustjóri
hjá Verslunarmannaféiagi Reykjavíkur, segir að árangur fundarins
hafi verið góður. Þórarinn V. Þórarinsson segir að hugmyndin sé
góðra gjalda verð, en mörg ljón séu í veginum enn.
Landssamband verslunar- inn hugmyndir um starfsgreina-
manna, Verslunarmannafélag skiptingu innan félaganna. Pétur
Reykjavfkur og Verslunarmannafé- sagði að VSI hafi verið mjög já-
lag Suðumesja áttu viðræður við kvætt gagnvart því að að starfs-
Vinnuveitendasambandið í gær- greinaskiptingu yrði komið á hjá
morgun. Umræðuefhið á fundinum verslunarmönnum.
snerist ekki um launakröfúr félag- - Við skýrðum fyrir þeim á
anna, heldur var útgangspunktur- þessum fundi hvað við ættum ná-
kvæmlega við með þessari skipt-
ingu. I okkar augum eru þessi
breyttu vinnubrögð sem við höfúm
unnið að það sem koma skal í
framtíðinni, sagði Pétur.
Þórarinn sagði að Vinnuveit-
endasambandið væri tilbúið til að
ræða við verslunarmenn hvort ein-
hver vegur væri á að koma á fram-
leiðslutengdum launakerfum í
meiri mæli en gert væri í dag.
- í löndunum í kringum okkur
hafa menn verið að þróa svona
kerfi á skrifstofúr og í þjónustu-
greinamar. Þessar hugmyndir eru á
margan hátt góðra gjalda verðar,
en hins vegar verður ekki litið
fram hjá því að mörg ljón eru í
veginum, sagði Þórarinn.
Aðspurður hvert næsta skref
yrði í viðræðum við verslunar-
menn, sagði Þórarinn að á næst-
unni tæki VSI upp viðræður við
eina af þeim starfsgreinum sem
nefndar hafa verið.
- Það verður eiginlega hægt að
líta á þær viðræður sem prófstein á
hvort starfsgreinaskiptingin sé
möguleg eða ekki, sagði Þórarinn.
-sþ
sé að mati Chaffeys.
Jón Baldvin Hannibalsson ut-
anríkisráðherra segir ekki Hklegt
að EB auki þrýsting á að íslend-
ingar gefi meira eftir i sjávarút-
vegsmálum vegna kosningaúrslit-
anna í Noregi. Hins vegar sé
norska ríkisstjómin í þröngri stöðu
eins og hún hafi verið og það sé
ljóst að hún muni bjóða minna í
komandi EES-viðræðum en hún
gerði í sumar, alveg burtséð ffá
kosningunum á mánudag, segir Jón
Baldvin. Utanríksiráðherra segir að
líkumar á EES-samningi hafi út af
fyrir sig ekki minnkað, slíkir
samningar verði ef pólitísk forysta
EB kemst að þeirri niðurstöðu að
það þurfi á slíkum samningi að
halda, annars verða engir samning-
ar. Jón Baldvin bendir á að EB eigi
erfitt með að gera fjölþjóðlega
samninga, bandalagið hafi klúðrað
EES- samningum og hafi nú líka
klúðrað samningum við nýfijáls
ríki austur Evrópu þó fögur vilyrði
hafi verið gefin um samninga við
þau ríki. Þessir samningar renni út
í sandinn „með visan til sama sér-
hagsmunapots sem virðist vera ær
og kýr þessa bandalags, þ.e.a.s. út
af smjeri og kjeti,“ sagði utanríkis-
ráðherra.
Kristín Einarsdóttir þingkona
Kvennalistans og formaður Sam-
taka gegn aðild íslands að EES tel-
ur að kosningaúrslitin í Noregi geti
haft mikil áhrif á gang EES- við-
ræðnanna. Hún byggir það mat sitt
á því að norska ríkisstjómin geti
með engu móti boðið eins mikið í
sjávarútvegsmálum og hún gerði
fyrri í sumar og þar með geti við-
ræðumar siglt í strand. Þá minnir
Kristín á að Frans Andriessen, einn
af framkvæmdastjómm Evrópu-
bandalagsins, hafi í ræðu í sumar
sagt að það tilboð sem Norðmenn
hafi boðið í vor myndi ekki duga
til að ná samningum um EES,
þannig að nú hljóti sú staða að vera
ennþá erfiðari.
Gunnar Helgi Kristinsson lekt-
qr í stjómmálaffæði við Háskóla
íslands segir að ekki megi gera of
mikið úr hugsanlegum áhrifum
sveitarstjómarkosninganna á
mánudag á EES-viðræðumar. Það
er hins vegar einfalt reiknings-
dæmi að ef Norðmenn gefa minna
eftir og Evrópubandalagið heldur í
sínar kröfúr þá eykst þrýstingur á
okkur að gefa meira eftir, segir
Gunnar Helgi. Hann segir að úr-
slitin þurfi ekki að koma á óvart.
Evrópumálin séu augljóslega um-
deild mál í Noregi og þeir tveir
flokkar sem lagst hafa gegn EES-
viðræðunum taki eðlilega fylgi
EES-andstæðinga innan hinna
flokkanna. Ekk' er líklegt að þessi
úrslit stefni viðræðunum f voða, en
þau gera málið pólitiskt erfiðara að
sögn Gunnars Helga. áþs.