Alþýðublaðið - 03.12.1986, Blaðsíða 1

alþýóu
LH hT'Tf'M
Miðvikudagur 3. desember 1986
233 tbl. 67. árg.
Tölvuvœðingin á íslandi:
99
Stefnuleysi
ríkj andi
— segir Stefán Ingólfsson hjá Fasteignamati
ríkisins.
44
Þórir Daníelsson, framkvœmdastjóri Verkamannasambandsins:
„Talað er um gífurlega
breytingu á launakerfum“
— fyrri launataxtar verða úr sögunni
„Það er til skammar hve lítið er
rætt um tölvumál hér á landi. Menn
virðast ekki reiðubúnir til að ræða
pólitískt um tölvumálin og stefnu-
mörkun þeirra. — Stefnuleysið er
hvað verst er snýr að framleiðslu-
greinunum og tölvuvæðingu fyrir-
tækja og þar þekkja flestir rekstrar-
ráðgjafar meiriháttar mistök. Hvað
varðar menntakerfið ríkir einnig al-
gjört stefnuleysi. Það lengsta sem
menn komast þar, er að kaupa sam-
an tölvu frá einum framleiðanda“,
sagði Stefán Ingólfsson deildar-
stjóri hjá Fasteignamati ríkisins í
samtali við Alþýðublaðið, en Stef-
án á sæti í stjórn Skýrslutæknifé-
lags íslands. Hann hefur ritað
greinar í Tölvumál, sem Skýrslu-
tæknifélagið gefur út, og bent á að
tími sé til kominn að Islendingar
staldri við og meti gildi tölvuvæð-
ingarinnar á íslandi. Stefán getur
ekki kallast amatör í tölvumálum,
hefur áralanga þekkingu á því sviði.
Stefán segir þessi mál hins vegar
hálfgerð feimnismál hér á landi og
hefur bent á að flest það sem um
þessi mál hefur verið ritað hér á
landi sé eins og framleiðendur og
seljendur tölva séu að lýsa eigin
framleiðslu.
Eins og sagt var frá í Alþýðublað-
inu um helgina nuttu íslendingar
inn tölvur og tölvubúnað fyrir um
einn milljarð á síðasta ári. Stefnir í
að innflutningur verði jafnvel meiri
í ár. En hvert er gildi slíkra fjárfest-
inga fyrir þjóðarbúið, hefur fram-
leiðni aukist sem nemur þessum
gríðarlegu upphæðum? Stefán
sagði aðspurður að fyllilega væri
ástæða til að kanna betur þessa
hluti. Hann sagði að íslenska leiðin
í tölvuvæðingu væri mikið til and-
stæða þess besta sem gerst hefði í
þessum málum í heiminum.
Stefán sagði að ekki mætti
gleyma alvarlegum hlut sem væri að
gerast í menntakerfinu. Nú væri öll
tölvuvinnsla og skipanir á tölvum á
ensku. Þetta væru krakkarnir að
hamra inn allan daginn“. Auðvitað
á að vera hægt að búa til stjórnkerfi
og forritunarmál á íslensku fyrir ís-
lendinga“, sagði Stefán. „Með því
að nota þessi erlendu mál, er bæði
verið að kenna börnunum útlendar
slettur og eins hættir þetta að vera
tækni sem er löguð að íslenskri
menningu, heldur er í raun farið að
laga menninguna að þessu. Síðast
en ekki síst eru allir þeir íslendingar
sem ekki kunna ensku útilokaðir
frá þessu. Og hví í ósköpunum ættu
menn ekki að geta forritað tölvur
þótt þeir kunni ekki ensku“, sagði
Stefán Ingólfsson.
„Við höldum áfram því starfi sem
hafið var og menn eru svona að
fikra sig áfram. Þetta viröist potast
örlítið, en tekur svolítinn tíma,
menn eru að tala þarna um gífur-
lega breytingu á launakerfunum, að
minnsta kosti hvað viðvíkur það
svið sem við tökum yfir hjá Verka-
mannasambandinu. Og þar á ég við
að okkar skráðu launataxtar í al-
mennum samningum er á bilinu 19
—26 þúsund krónur. Það er fullvíst
að það lifir ekkert eftir af þessum
tölum þegar búið er að semja, ef af
samningi verður“, sagði Þórir
Daníelsson, framkvæmdastjóri
Verkamannasambands íslands í
samtali við Alþýðublaðið í gær.
Málið hugsað upp á nýtt
„Og þessar tölur eru ekki nefndar
lengur. Hins vegar ef samið verður
um einhverja umtalsverða hækkun
Iægstu launa, ákveðnar tölur vil ég
ekki nefna, þá sér hver maður í
hendi sér að obbinn af þessum
launatöxtum, eða kannski þeir allir,
hverfa fyrir fullt og fast. Það þýðir
að það þarf að hugsa allt þetta mál
algerlega upp á nýtt. Og að því er
unnið núna, að stokka þetta alveg
upp eins og það Ieggur sig. Sú vinna
er í fullum gangi.
Verðtryggingin áfram
Við höfum einnig skoðað verð-
tryggingu Iaunanna. í þeim efnum
höfum við reyndar góða reynslu frá
síðustu samningum, þ.e. launa-
nefndinni og þeim reglum sem hún
hefur unnið eftir. Ég sé enga
ástæðu til að breyta þeim, en í þeim
reglum stendur m.a.: „Á samnings-
tímabilinu skal sérstök launanefnd
skipuð tveimur fulltrúum . . .
launanefndin skal sérstaklega fylgj-
ast með þróun framfærsluvísitölu
og meta ástæður til launahækkana
fram úr viðmiðunarmörkum, sam-
kvæmt forsendum samnings-
ins . . .” Það var sem sagt gerð
ákveðin verðlagsspá þegar samn-
ingar voru gerðir, og síðan var það
verk þessarar nefndar, ef fram-
færsluvísitalan fór fram úr þessari
spá, hvort ætti að greiða laun sam-
kvæmt þeirri hækkun og síðan eru
reglurnar þær að ef nefndin yrði
ekki sammála, þá mátti Alþýðu-
sambandið skipa oddamann í
fyrsta skipti, Vinnuveitendasam-
bandið í það næsta og síðan koll af
kolli. En til þessa hefur aldrei kom-
ið í þau þrjú skipti sem nefndin hef-
ur úrskurðað. Það hefur alltaf verið
gert samhljóða. Þetta eru þessi
rauðu strik sem samningurinn gerði
ráð fyrir í verðlagsþróuninni. Þegar
vísitala framfærslukostnaðar fór
fram úr þessum mörkum, þá kom
til kasta nefndarinnar að fjalla um
hugsanlega hækkun. Þetta eru
2,09% fram yfir það sem gert var
ráð fyrir, þannig að heildarhækk-
unin er 4,59%, en þar inn í er falin
2,5% samningsbundin hækkun.
Lægstu laun hækki strax
Það er frekar góður andi hjá
okkur núna. Ég vona sannarlega að
þetta gangi allt saman upp, sérstak-
lega vegna þess fólks sem er á þess-
um lægstu launum. Það fólk þarf
nauðsynlega að fá hækkanir strax
frá 1. desember.
Afstaða Dagsbrúnar
veikir hreyfinguna
í sambandi við langtíma- eða
skammtímasamninga, þá er það
aðeins Dagsbrún sem hefur skorið
Þórir Daníelsson
sig út úr og hvetur til skammtíma-
samninga. Að öðru leyti er tiltölu-
lega lítill ágreiningur. Allir aðrir
hafa óskað eftir langtímasamning-
um, sem þó færu auðvitað eftir
innihaldi samningsins. En hitt er
rétt að Dagsbrún er stórt félag.
Dagsbrúnarmenn gerðu um það
stjórnarsamþykkt i fyrradag að
kúpla sig út úr samningsviðræð-
unum, en það var algjör samstaða
meðal allra annarra aðila sem á
fundinum voru, að halda starfinu
áfram eins og ekkert hefði í skorist.
En það er alltaf sorglegt þegar
svona nokkuð gerist, það fer ekkert
á milli mála að það veikir hreyfing-
una”, sagði Þórir Daníelsson, fram-
kvæmdastjóri Verkamannasam-
bands íslands.
Nýr fréttastjóri á Ríkisútvaryinu:
„Einhverjar breyt-
ingar með vorinu“
— segir Kári Jónasson sem tekur við fréttastjórninni 2.
janúar n.k.
Nýr hlutafiárbanki:
„Verið að kafa
dýpra í málin“
„Vonast til að ná saman fundi fyrir helgi“, — sagði Geir
Hallgrímsson seðlabankastjóri.
„Það er aðallega verið að vinna
að samanburði, útreikningum og
öðru sliku, safna gögnum svo hægt
sé að kafa dýpra í málin“, sagði Geir
Hallgrímsson seðlabankastjóri i
samtali við Alþýðublaðið í gær, en
Geir hefur leitt viðræður Utvegs-
bankans, Verslunarbankans og Iðn-
aðarbankans um hugsanlegan sam-
runa þeirra í hlutafjárbanka. Geir
sagði að engir eiginlegir fundir
væru nú saman með þessum aðilum
heldur væri fyrst og fremst verið að
meta stöðuna, til áframhaldandi
viðræðna. Sagði hann m.a. ástæðu
þessa að tíminn væri notaður þann-
ig, að sumir forsvarsmenn bank-
anna væru fjarverandi.
Geir sagði að viðræður væru síð-
ur en svo komnar í strand. Hann
sagðist vonast til að ná fundi saman
í lok vikunnar.
Sem kunnugt er hafa bæði Sam-
vinnubankinn og Alþýðubankinn
lýst yfir að bankarnir tækju ekki
þátt í viðræðum um samruna við
Útvegsbankann og snýst nú málið
eingöngu um leið þá er Seðlabank-
inn taldi vænlegasta að vinna að
sameiningu Útvegsbankans, Versl-
unarbankans og Iðnaðarbankansí
hlutafélagsbanka, með tímabund-
inni eignaraðild Seðlabankans.
Alþýðublaðinu er kunnugt um
að bæði Höskuldur Jónsson
bankastjóri Verslunarbankans og
Föstudaginn 21. nóvember sl. var
stofnuð deild útflytjenda innan Fé-
lags íslenskra stórkaupmanna og
nefnist hún Útflutningsráð F.Í.S.
Stofnfundinn sátu fulltrúar 25 fyr-
irtækja. Aðild að F.Í.S. eiga nú 280
fyrirtæki, þar af milli 50 og 60 sem
stunda útflutning að nokkru eða
öllu. Gestir fundarins voru Einar
Benediktsson, sendiherra og Þráinn
Þorvaldsson, framkvæmdastjóri
Útflutningsráðs íslands. Einar
flutti erindi á fundinum og fjallaði
um starfsemi utanríkisþjónustunn-
ar í þágu islenskra útflytjenda, og
viðhorf sín til samstarfs á því sviði.
Hann kynnti ennfremur fyrirhug-
Árni Gestsson formaður stjórnar
bankans eru erlendis. Alþýðublaðið
bar það undir Geir hvort þeir væru
að sýsla erlendis vegna viðræðn-
anna um nýjan hlutafjárbanka.
Geir sagði sér ekki kunnugt um
það, sagðist halda ekki.
aða starfsemi hins nýja Útflutn-
ingsráðs íslands. Að erindinu loknu
svöruðu þeir Einar og Þráinn fyrir-
spurnum fundarmanna.
Markmiðið með stofnun Út-
flutningsráðs F.Í.S. er að skapa
sameiginlegan málsvara og félags-
miðstöð fyrir þá útflytjendur sem
starfa utan sölusamtaka. Fyrir ligg-
ur að áhugi fyrir útflutningi er í ör-
um vexti, og er þessi þörf því mjög
brýn. Starfsaðstaða einkafyrir-
tækja er um margt sérstæð, og því
mikil þörf fyrir samráð þeirra og
samstöðu um hagsmunamál sín.
Útflutningur frá íslandi 1985 var
alls 33,7 milljarðar króna. Þar af
„Það er svo sem eitt og annað
sem ég hef á óskalistanum, en ég á
eftir að ræða það við menn innan-
húss og þá sérstaklega starfsmenn-
ina. Ég vona að einhverja breytinga
sjái stað þegar birta fer ineð vor-
inu“, sagði Kári Jónasson nýráðinn
fréttastjóri á fréttastofu Ríkisút-
varpsins í samtali við Alþýðublaðið
í gær. Kári tekur við fréttastjórn-
inni af Margréti Indriðadóttur 2.
janúar næstkomandi. Kári hefur
um árabil verið aðstoðarfrétta-
stjóri.
Fréttastofa útvarpsins hefur
komið mjög vel út úr hlustenda-
könnun að undanförnu og virðist
hafa haldið nokkurn veginn sínu
þrátt fyrir samkeppni. Kári sagði að
það sýndi í raun styrk fréttastof-
unnar að hlustendur sem hlustuðu
á aðrar stöðvar fram eftir degi
kveiktu þó gjarnan á kvöldfréttum
sjávarafurðir og almennar iðnaðar-
vörur (aðrar en málmar) um 28
milljarðar. 2/3 hlutar þessa útflutn-
ings er í höndum sölusamtaka
framleiðenda og ríkisfyrirtækja, en
1/3 er í höndum yfir 300 einstakl-
inga og einkafyrirtækja. Af þessum
útflutningi eru 90% í höndum 50
stærstu fyrirtækjanna. 15 stærstu
fyrirtækin innan F.Í.S. standa að
útflutningi fyrir um 5 milljarða
króna og er það svipað verðmæti og
útflutningur Sambands íslenskra
samvinnufélaga.
Helstu verkefni útflutningsráðs
F.Í.S., auk þess að vera sameiginleg-
ur málsvari og ráðgefandi gágnvart
Ríkisútvarpsins.
Hlustendakannanir hafa einnig
sýnt að morgunútvarpið hefur
mikla hlustun en fréttastofan hefur
haft umsjón með morgunútvarpinu
síðustu tvö ár. Kári sagði að áhugi
væri fyrir að auka enn meira frétta-
efnið á morgnana, sem virðist svo
góður hlustunartími.
Ríkisútvarpið hefur um árabil
ekki haft fréttamann í starfi erlend-
is utan fréttaritara. Kári sagðist
hafa áhuga á að gera breytingu þar
á. Einnig þyrfti að bæta við starfs-
kröftum á landsbyggðinni. Nú er
starfandi einn fréttamaður í fullu
starfi á Akureyri auk fréttamanna í
hálfu starfi á ísafirði og Egilsstöð-
um. „En það er of snemmt að segja
nokkuð strax um breytingar. Við
skulum sjá til þegar sól fer að
hækka á lofti“, sagði Kári Jónas-
son.
stjórnvöldum, eru þessi:
1. Að efla kynni með óháðum út-
flytjendum og vera vettvangur
samvinnu og skoðanaskipta um
útflutningsmál.
2. Aðeflafrjálsasamkeppniogþar
með aukna þjónustu útflutn-
ingsfyrirtækja við framleiðend-
ur.
3. Að standa vörð um hagsmuni
óháðra útflytjenda og leitast við
að tryggja frelsi einstaklinga og
fyrirtækja til þess að stunda út-
flutningsverslun ekki síður en
aðra verslun.
4. F..Í.S. verði málsvari félags-
Framh. á bls. 2
Félag íslenskra stórkaupmanna:
Útflutningsráð stofnað
— markmiðið að skapa sameiginlegan málsvara