Alþýðublaðið - 11.04.1984, Blaðsíða 1

alþýöu
blaðið
Miðvikudagur 11. apríl 1984

72. tbl. 65. árg.
Harðnandi samkeppni banka og sparisjóða:
Aðeins fyrsta
skrefið
segir Sigurður
Hafstein, fram-
kvœmdastjóri Sam-
bands Sparisjóða
Mikil samkeppni er nú hafin
milli banka og sparisjóða í kjölfar
þess að Seðlabankinn gaf vaxta-
ákvarðanir frjálsar á innlánum til 6
mánaða eða lengur. Flestir bank-
arnir hafa nú boðið upp á ný kjör
undir ýmsum heitum og formum.
Sú spurning vaknar hvort hér sé
einungis fyrsta skrefið í enn harðn-
andi samkeppni þessara viðskipta-
stofnana á milli, hvort ekki megi
búast við því að samkeppnin fari
inn á nýjar brautir.
Alþýðubiaðið leitaði álits Sigurð-
ar Hafstein, framkvæmdastjóra
Sambands Sparisjóða, á þessu.
Hann ítrekaði að enn væru heimild-
ir Seðlabankans ákafiega takmark-
aðar, innlánsstofnanir gætu aðeins
ákveðið vexti af innlánum sem eru
til lengri tíma en 6 mánaða.
„Meðan sú heimild er jafn tak-
mörkuð þá er svigrúmið í þessari
samkeppni frekar lítið. En það virð-
ist liggja ljóst fyrir að þetta sé að-
eins fyrsta skrefið í aukinni sam-
keppni innlánsstofnana, annars
vegar um innlánsfé og hins vegar
um það að auka innlánin með því
að gera sparnað meira aðlaðandi en
hefur verið!‘
— Áttu von á því að bankar og
sparisjóðir fari út í enn önnur form
innlánskjara vegna samkeppninn-
ar, t.d. innleiði sérstök skirteini fyr-
ir börn og ellilífeyrisþega með enn
hærri vöxtum?
„Við þekkjum slík form frá ná-
grannalöndum okkar, en munurinn
hjá okkur og þeim er sá að stjórn-
völd hafa skapað þar skilyrði til að
stofna til slíkra forma með ákveðnu
skattahagræði sem ekki er til staðar
enn sem komið er hjá okkur. Þann-
ig að það er nokkur munur þar á.
Hitt er þó auðvitað ekki hægt að
Sigurður Hafstein
útliloka að þróunin leiði í þessa átt
og að það verði reynt að sækja á
stjórnvöld að skapa þessa mögu-
leika á þessu sviði með lagabreyt-
ingum"
— Átt þú von á slíkum breyting-
um og fleirum, t.d. að stofnanirnar
fái ákvörðunarréttinn varðandi út-
lánsvexti?
„Um það get ég í rauninni ekkert
sagt ákveðið hvað aðrir hugsa í því
efni. En að því er varðar vaxtasviðið
þá er það yfirlýst stefna nú að stefnt
er að auknu frjálsræði, umfram
það sem er í dag!‘
— Ef útlánsvextir yrðu gefnir
frjálsir, hvernig heldur þú að það
kæmi út?
„Ég þykist fullviss urn að það
myndi í upphafi leiða til hækkaðra
útlánsvaxta. Fyrst og frémst vegna
þess að þá eru markaðslögmálin
frekar farin að gilda í stað þess að
þetta er ákveðið af stjórnvöldum
hverju sinni. Það hefur verið hjá
okkur á undanförnum árum miklu
meiri eftirspurn eftir fjármagni
heldur en framboð, þannig að það
hlyti að leiða til hærri útlánsvaxta,
meðan þetta ósamræmi er á milli
framboðs og eftirspurnar!1 .
— Aukið frjálsræði í bankakerf-
inu, áttu von á því að það verði alls
kostar jákvæð þróun?
„Það er auðvitað alls ekki séð
fyrir endann á þessu sem nú er byrj-
að, en auðvitað er aukin samkeppni
ánægjuleg sem og að möguleikar
sparifjáreigenda á að ávaxta sitt fé
Framhald á bls. 3
Niðurfelling álags á ferðagjaldeyri:
Tekjutapið
170-180 millj.
Afnám álagsins ótímabœrt á sama ríkisstjóminfendigengiðámiðju
x XJ « n SJ ar] — ma vegar gera ra5
tíma ogfélagslegþjónusta erskorin
niður segja Kjartan Jóhannsson og SfiS'lSrSS:
Svavar Gestsson
Fjárhags- og viðskiptanefnd
neðri deildar Alþingis hefur fjall-
að um frumvarp ríkisstjórnarinn-
ar um afnám laga um álag á ferða-
mannagjaldeyri. í sameiginlegu
áliti Kjartans Jóhannssonar og
Svavars Gestssonar í minnihluta
nefndarinnar kemur fram að það
sé einkar táknrænt fyrir vinnu-
brögð stjórnarmeirihlutans að
leggja til staðfestingu á bráða-
birgðaiögum um afnám álagsins á
ferðagjaldeyri sömu dagana og
stjórnarliðið leitar logandi Ijósi
að öðrum sköttum til þess að fylla
upp í ríkissjóðshítina.
Telja þeir afnám álagsins
þannig vitaskuld ótímabærr á
sama tíma og félagsleg þjónusta
er skorin niður. Full heimild hafi
verið í lögum til álagningar gjalds
þessa og engin brýn nauðsyn bar
til þess að fella það niður. Þá segja
þeir Kjartan og Svavar:
„Minni hluti fjárhags- og við-
skiptanefndar hefur gengið ítrek-
að eftir upplýsingum um formleg-
ar kröfur Alþjóðagjaldeyrissjóðs-
ins varðandi niðurfellingu gjalds-
ins. Hefur komið fram að engin
bréfaskipti liggja fyrir um þessi
efni, þannig að krafa Alþjóða-
gjaldeyrissjóðsins um niðurfell-
ingu gjalds þessa réttlætti á engan
hátt setningu bráðabirgðalag-
anna. Auk þess hlýtur slík skatt-
lagning að vera á valdi ríkisstjórn-
ar íslands hverju sinni og Alþingis
og óeðlilegt er að bera kröfur er-
lendra stofnana fyrir sig í þessum
efnum, en það hefur verið ein
meginmálsástæða ríkisstjórnar-
I fjárlögum ársins 1983 var gert
ráð fyrir að innheimta 75 millj. kr.
af gjaldi þessu á sl. ári. Miðað við
breyttar gengisforsendur — er
kr. og má því áætla tekjutap
vegna niðurfellingarinnar á sl. ári
40—50 millj. kr. I ár hefði þetta
gjald gefið í tekjur handa ríkis-
sjóði um 130 millj. kr. þannig að
saintals nemur tekjutap ríkissjóðs
vegna niðurfellingar gjalds þessa
um 170—180 inillj. kr. á þeim
tima sem liðinn er frá útgáfu
þeirra bráðabirgðalaga sem nú
stendur til að staðfesta á Alþingi.
Eðlilegra hefði verið að nota tekj-
ur þessar til þess að tryggja lífs-
nauðsynlega þjónustu við aldraða
og öryrkja en að fella gjaldið nið-
ur. Auk þess verður útgáfa bráða-
birgðalaga í þessu skyni að teljast
á ystu brún þess sent eðlilegt má
telja þar sem engar sannanir
liggja fyrir um að brýn nauðsyn
hafi verið að fella niður gjald
þetta“.
Guðrún Agnarsdóttir, þing-
maður Samtaka um kvennalista,
er samþykk þessu nefndaráliti.
Ef frumvarpið um Aflatryggingasjóð verður staðfest
41% aflaverðmætis
utan skipta
Karl Steinar Guðnason, Kolbrún
Jónsdóttir og Skúli Alexandersson
hafa sent frá sér sameiginlegt álit
um frumvarp ríkisstjórnarinnar,
sem felur í sér breytingu á lögum
um Aflatryggingasjóð þannig að
árið 1984 verði greiddar sérstakar
bætur úr hinni almennu deild
sjóðsins er nemi 4% af öllu verð-
mæti afla inn á reikning hvers skips
og komi þær ekki til hlutaskipta.
Leggja þau til að frumvarpið verði
fellt, en flytja þó sérstaka breyt-
ingaíillögu um að bæturnar komi
til lilutaskipta.
Við umfjöllun sjávarútvegs-
nefndar um málið var leitað álits
Sjómannasambandsins, Far-
manna- og Fiskimannasambands-
ins og LÍÚ og bárust henni sam-
þykktir frá Sjómannasambandinu,
F.F.Í. og ASÍ þar sem frumvarpinu
er mótmælt. Einnig bárust mót-
mæli frá skipshöfnum fjölda fiski-
skipa. Er minnt áað þessi ráðstöfun
er ekki í samræmi við markmið
sjóðsins, sé fjármagnstilfærsla frá
sjómönnum til útgerðar ofan á allt
annað sem sjómenn hafa þurft að
Framhald á bls. 3
Árni Johnsen er reiðubúinn til að
rœna frá sjómönnum til að fœra út-
gerðinni.
Alþýðublaðið segir:
Leyniþræðir öfgaaflanna liggja víða
Niðurstöður í kosningu tveggja
stjórnarmanna í Sparisjóð
Reykjavíkur og nágrennis, sem
fram fór í borgarstjórn, sl.
fimmtudag, sýndu svo ekki verð-
ur um villst, að bilið milli Sjálf-
stæðisflokks og Alþýðubanda-
lags er ekki neitt í líkingu við það,
sem fulltrúar þessara flokka hafa
reynt að halda á lofti í gegnum
árin. Það var ekki í fyrsta sinn á
borgarstjórnarfundinum sl.
fimmtudag, sem Alþýðubanda-
lagið og Sjálfstæðisflokkurinn
hafa fallist i faðma. Það hefur
gerst oft áður og slík faðmlög-
slík náin samvinna- hafa færst
mjög í vöxt á seinni árum.
í borgarstjórn létu tveir oddvit-
ar sig ekki muna um það, að koma
Allaböllum og þeirra kandídat í
Sparisjóðsstjórnina, Sigurjóni
Péturssyni, til hjálpar og tryggja
kjör hans og fella um leið sam-
eiginlegan frambjóðanda Al-
þýðuflokks, Framsóknarflokks
og Kvennaframboðsins. Og þetta
var engin óvænt uppákoma sem
átti sér stað í þetta sinn, þvi
nákvæmlega eins gerðust kaupin
á eyrinni fyrir réttu ári síðan, þeg-
ar sömu kosningar áttu sér stað.
Menn þekkja slagorðaglamrið
hjá Alþýðubandalaginu, þegar
þaðreyniraðstimpla sig sem hinn
eina raunverulega andstæðing
Sjálfstæðisflokksins í íslenskri
pólitik og þarmeð einskonar sam-
nefnara allra íhaldsandstæðinga.
Jafnvel eru þekkt hrópin úr röð-
um sjálfstæðismanna, þegar þeir
reyna að búa svo um hnúta að
einustu valkostir í íslenskum
stjórnmálum séu „hinn frjáls-
lyndi og umbótasinnaði Sjálf-
stæðisflokkur" og svo á hinum
vængnum „Rússadindlarnir í
Alþýðubandalaginu". Með þess-
um sameiginlega áróðri er það
ætlun öfgaafianna í íslenskri póli-
tík að hindra framsókn þess
stjórnmálaafls sem aðhyllist rót-
tæka umbótastefnu — jafnaðar-
stefnunnar. Og samvinnustefn-
una vilja þessir flokkar einnig
feiga.
En auðvitað sér almenningur í
gegnum þennan barnalega blekk-
ingaráðróður. Það veit sem er, að
Alþýðubandalagið er og verður
ekki það einingarafl á vinstri
væng íslenskra stjórnmála, sem
kemur til með að standast fram-
sókn íhaldsins og falla félags-
hyggjufólki í geð. Sömuleiðis mun
það ekki duga Sjálfstæðisflokkn-
um til að höggva í raðir jafnaðar-
manna og samvinnumanna, að
Iýsa Sjálfstæðisflokkinn einasta
stjórnmálaaflið, sem nái að koma
kommunum á kné. íslenskt
launafólk veit betur. Það veit að
jafnaðarmannaflokkar um allan
heim hafa verið það stjórnmála-
afl, sem hefur megnað að standa
vörð um mannréttindi og frelsi,
tryggja fólki mannsæmandi lífs-
afkomu og byggja upp réttlátt
þjóðfélag grundvallað á bræðra-
lagi allra manna. Og jafnaðar-
stefnan ein hefur brotið á bak aft-
ur alræðishugmyndir kommún-
ista jafnt sem hið algjöra frelsi
gróðamyndunar hjá íhaldinu.
Það hefur einnig svo verið hér á
landi þrátt fyrir alltof lítið kjör-
fylgi Alþýðuflokksins.
Én leyniþræðirnir í áróðurskór-
söng öfgaaflanna liggja víða
bakatil. Hverjir tóku höndum
saman á síðasta ASÍ—þingi?
Hvaða öfl fóru i eina sæng 1980,
þegar Gunnarsstjórnin varð til?
Hvaða söngur er það sem
Morgunblaðið hefur kyrjað um
langt skeið undir nafninu „hinar
sögulegu sættir“? Hefur gengið
hnífurinn á milli Alþýðubanda-
lags og Sjálfstæðisflokks í við-
haldi hinnar gerspilltu landbún-
aðarstefnu í Iandinu?
Svöri’n- við þessum og öðrum
árnóta spurningum eru öllum ljós.
Öfgaöflin spinna sinn vef á bak-
við tjöldin. Einustu svör kjósenda
eru þau að styrkja þriðja aflið í
íslenskum stjórnmálum, íslenska
jafnaðarmenn, Alþýðuflokkinn.
— GÁS.