Morgunblaðið - 19.03.2002, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 19. MARS 2002 C 29HeimiliFasteignir
É
g hef safnað geisladiskum í
16 eða 17 ár,“ segir Sig-
urður Örlygsson listmál-
ari, „eða allt frá því að
geisladiskar komu fyrst á markað.
Þetta er orðinn hálfgerður leikur hjá
mér, mér finnst gaman að grúska á
útsölum og fornsölum og viða að mér
diskum þar. Þetta má ekki vera of
skipuleg söfnun, ég fletti í gegn og
athuga hvort ég rekst á eitthvað
áhugavert.“ Hann segist sárasjaldan
kaupa diska á fullu verði og fer helst
ekki yfir þúsundkallinn.
Sigurður safnaði ekki gömlu
vinylplötunum þó hann hafi átt
nokkrar á sínum tíma og hann seldi
þær flestar þegar geisladiskar fóru
að fást. Hann fékk sér snemma
geislaspilara þó þeir væru nokkuð
dýrir á þeim tíma, og lét málverk í
skiptum fyrir spilarann. „Það eina
sem ég safna markvisst núna er efni
með Miles Davis,“ segir Sigurður og
kveðst eiga hér um bil allt sem gefið
hefur verið út með honum. „Ég á
ýmsar upptökur með honum sem
ekki eru til í verslunum. Þær hafa
ákveðið söfnunargildi og ganga á
milli manna, t.d. á netinu, en þar er
líflegur skiptimarkaður.“
Geisladiskarnir þekja heilan vegg
í stofunni hjá Sigurði og meira til.
Hann smíðaði hillurnar sjálfur, en
hæð og dýpt hillnanna er rúmlega
hulsturstærðin. Hægt er að koma
fingri ofan við hulstrin til að draga
þau út. Efnið lét hann sníða fyrir sig
og skrúfaði svo hillurnar saman,
rúnnaði þær á köntunum og málaði
síðan. „Safnið er orðið svo stórt að
ég þarf að skipuleggja það mjög vel.
Það má segja að þetta sé eingöngu
klassík og djass, ég á lítið þar fyrir
utan. Djassinn og klassíkin
sprengdu allt utan af sér, svo ég
verð að hafa óperurnar sér. Þær eru
heldur ekki eins margar, en á móti
kemur að hulstrin eru stærri og
þykkari því þeim fylgir iðulega tölu-
vert lesefni.“
Sigurður notar einskonar bóka-
safnskerfi til að flokka safnið og
hann þekkir það nokkuð vel, því það
hefur ekki komið nema einu sinni
fyrir að hann hafi keypt disk sem
hann átti fyrir. Sigurður flokkar
safnið niður eftir höfundum, djass-
inn er í stafrófsröð en klassíkin og
óperunar eru sér. Hann hlustar mik-
ið á tónlist, en segist þekkja mis-
mikið til verkanna. „Ég hlusta alltaf
á músík þegar ég mála, maður er þá
ekki eins mikið einn.“
Sigurður segist reyna að hafa
hemil á sér við söfnunina en við-
urkennir þó að enn sé pláss fyrir
nokkra diska í hillunum.
Gaman
að
grúska
Morgunblaðið/Golli
SIGURÐUR ÖRLYGSSON: „Það eina sem ég safna markvisst er efni með Miles Davis og ég á hér um bil allt sem hefur verið gefið út með honum.“
Það er auðvelt að útvega sér hirslur utan um 50 geisladiska. En þegar diskarnir skipta þúsundum vandast málið. Guðlaug
Sigurðardóttir heimsótti þrjá menn sem eiga það sameiginlegt að hafa mikinn áhuga á tónlist og safna henni markvisst.
S
afnið mitt samanstendur af
klassískri tónlist,“ segir
Lárus Jóhannesson, kaup-
maður í versluninni 12 tón-
um á Skólavörðustíg. „Ég hlusta á
margskonar tónlist, en kaupi lítið
annað en klassík. Ég á t.d. eitt og
annað sem ég hef safnað síðan í gamla
daga og fyrir skömmu endurnýjaði ég
eitthvað af gömlu vinylplötunum mín-
um sem nú eru komnar út á geisla-
diskum, s.s. Uriah Heep. Ég var ekki
búinn að hlusta á þetta nema smá-
stund inni í eldhúsi um daginn, þegar
konan mín spurði hvort við værum
örugglega af sömu kynslóð. En það
sem telst til safsins er klassísk tón-
list.“ Stoltið í safni Lárusar eru verk
sovéska píanóleikarans Emil Gilels,
en hann hefur komið a.m.k. tvisvar til
Íslands. „Ég á nánast allt sem komið
hefur út á geisladisk með honum, en
það eru tæplega 100 diskar. Sjostako-
vits er eitt af mínum uppáhaldstón-
skáldum og ég er í alheimssamtökum
um hann, en það er nördasamfélag
sem gefur út blað fjórum sinnum á
ári, heldur ráðstefnur og fleira í þeim
dúr. Svo á ég hér um bil allt sem Wag-
ner, Mozart, Bach og Beethoven
skrifuðu. Vinnan við að útvega þetta
safn spannar hundruð klukku-
stunda.“
Lárus flokkar safn sitt þannig að
Emil Gilels er á sérstökum stalli, en
afganginum er raðað eftir höfundum
og safndiskar fara á sérstakan stað
með blönduðu efni. „Það skiptir mig
mestu máli að eiga verkin. Ég á t.d.
tíu mismunandi upptökur af ballöðum
eftir Chopin og ég eyði miklum tíma í
að bera túlkanir verkanna saman.
Allir mínir diskar eru sérvaldir, það
dugar mér ekki að kaupa eitthvert
sérstakt verk, það verður að vera
ákveðin útgáfa af verkinu. Stundum
kaupi ég jafnvel margar útgáfur af
sama verkinu og vel svo úr þá útgáfu
sem ég vil eiga og losa mig við hinar.“
Jóhannes Guðmundsson húsa-
smíðameistari sérsmíðað hillurnar
fyrir safnið en hann er afi Jóhann-
esar, sem á og rekur verslunina 12
tóna með Lárusi. „Safnið mitt er af
hæfilegri stærð, um 2.000 diskar, og
tel að safnið sé þannig núna að ég eigi
eftir að spila alla þessa diska aftur.
Einhverntíma heyrði ég sagt að safn
sem færi yfir 500 diska væri orðið of
stórt til að vera „lifandi“. Þess vegna
grisja ég reglulega. Ég geng í gegn-
um ákveðin tónlistartímabil og kynni
mér þau mjög vel, en að því loknu tek
ég diskana burt og færi mig yfir í
næsta tímabil. Núna ég að kynna mér
rússneska tónlis, s.s rússneskar óp-
erur. Ég ber sterkar taugar til Rúss-
lands, konan mín er ættuð þaðan og
þar bjó ég um tíma. Ég og sonur
minn, sem er eins árs, erum í óða önn
að kynna okkur þennan fjársjóð!“
Við nánari skoðun kemur í ljós að
Lárus á einnig „hliðarsafn“ sem telst
ekki með aðalsafninu. Það er á bakvið
hurð í stofunni, en í því eru öll verk
sem Bach samdi. „Þetta er sérsafn og
ástæðan fyrir því að ég geymi það
þarna er tillitssemi við eiginkonuna.
Ég get ekki leyft safninu að flæða
stjórnlaust um heimilið og þetta
Bach-safn er smáyfirsjón sem verður
að fyrirgefast.“
Sameinaði vinnu
og áhugamál
Morgunblaðið/Jim Smart
LÁRUS JÓHANNESSON: „Ég geymi Bach-safnið mitt á bakvið hurð í stofunni
af tillitssemi við eiginkonuna.“
V
ERNHARÐUR Linnet
heyrði djassþátt í útvarp-
inu fyrir tilviljun þegar
hann var 11 ára gamall.
Gerry Mulligan var að spila „Walkin’
Shoes“, hljóðritun frá París, og
Vernharður hefur ekki orðið samur
síðan. „Ég fór í Fálkann og ætlaði að
kaupa plötuna. Þar var Baldur heit-
inn Kristjánsson píanóleikari við
vinnu og hann spurði mig hvort ég
vissi hvað ég væri að kaupa. Ég vissi
það upp á hár.“
Tónlistarlegt uppeldi Vernharðs
byrjaði snemma. „Ég var svo hepp-
inn að ég fékk að vera í sveit hjá
Klemenzi kornbónda á Sámsstöðum
í Fljótshlíð. Þegar við komum af
engjunum á kvöldin var hlustað á
djassmúsík og Þórir Guðmundsson,
uppeldissonur Klemenzar, stillti á
Voice of America. Um helgar kom
Gunnar Reynir Sveinsson, tónskáld,
í heimsókn, en konan hans var ráðs-
kona á Sámsstöðum. Hann var með
alla nýjustu djassmúsíkina á 45
snúninga plötum sem hann fékk á
Vellinum.“
Djassinn er Vernharði bæði at-
vinna og ástríða. Hann hefur um ára-
bil skrifað gagnrýni um djass og
hann hefur gert óteljandi útvarps-
þætti um sama efni. Plötur og geisla-
diskar hafa því sópast að honum
gegnum tíðina og nú þekja þær heil-
an vegg í stofunni hjá honum,
geymdar í Lundia-hillum. Hillurnar
hafa fylgt honum lengi og hann segir
að margir tónlistarsafnarar hafi not-
að Lundia-hillukerfi því þær hafi
verið svo traustlegar og með góðum
plöturekkum. Þessar hillur eru þó
ekki hugsaðar fyrir geisladiska, því
hillurnar eru of djúpar og börn sem
koma í heimsókn til hans hafa gaman
af því að ýta diskunum innar í hill-
una.
Vernharður segir að hann hafi
ekki rokið til og keypt geisladiska
um leið og þeir fóru að fást, því hon-
um fannst þeir ekki hafa næg hljóm-
gæði. „Til að byrja með var dálítið
harður og líflaus tónn á geisladisk-
unum, en það hefur gjörbreyst.
Núna hef ég endurnýjað eitthvað af
gömlu plötunum mínum á geisladisk-
um, en geymi plöturnar eins og safn-
grip, eins og fyrrnefnda plötu Gerry
Mulligan.“ Geisladiskarnir eru góðir
til síns brúks en Vernharði finnst
skemmtilegra að handfjatla gömlu
plöturnar. Honum þykir geisladiska-
útgefendur ekki hafa staðið sig í
stykkinu við framsetningu kynning-
arefnis og bæklinga. „Sumum útgef-
endum virtist vera alveg sama um
hvort auðvelt sé að lesa kynningar-
textann, þeir hugsa bara um útlitið.
En sem betur fer hafa sumir hverjir
tekið sig á í þessum efnum. Stóru út-
gefendurnir sinna þessari hlið oft illa
en sem dæmi um fyrirtæki sem gef-
ur út gott kynningarefni get ég nefnt
fyrirtækið Mosaik, allt sem frá þeim
kemur er til fyrirmyndar. En það
eru hlutir í safninu mínu sem mér
þykir vænna um en aðra, eins og t.d.
fyrsta platan með Gerry Mulligan.
Ég hef ekki mikinn tíma fyrir aðra
tónlist en djassinn núorðið því ég
þarf á honum að halda vinnu minnar
vegna.“
Vernharður hefur ekki hugmynd
um hvað hann á mörg eintök og
reynir ekki að giska á það. „Söfnunin
sem slík er ekki ástríða hjá mér,
heldur þarf ég að eiga vissa hluti, t.d.
til að geta gert útvarpsþætti því ég á
sjálfur megnið af því sem ég spila í
þáttunum. En það er ekki magnið
sem skiptir máli,“ segir Vernharður,
„það eru gæðin.“
Morgunblaðið/Jim Smart
VERNHARÐUR LINNET: „Söfnunin sem slík er ekki ástríða hjá mér, ég þarf bara að eiga ákveðna hluti.“
Keypti fyrstu plötuna
11 ára – og á hana ennþá