Nýja dagblaðið - 01.03.1935, Blaðsíða 1

Glæsilegur árangur
skipulagss og félagsþroska
Mjólkursamlag Kaupfélags Eyfirðinga hefir á sið•
asta ári selt og unnið úr 1 milj. 951 þús. 623 kg.
mjólkur. Allur kostnaður við rekstur samlagsins
varð 5,26 aurar á kg. af mjólk.
Rekstuvshagnaður á ávinu
vúm 50 þús. kv.
Mjólkursamlag Kaupfélags
Eyfirðinga hélt aðalfund sinn
á Akureyri í gær. Á fundinum
voru mættir 39 fulltrúar og auk
þess margir fundargestir.
Á árinu 1934 hafði samlag-
inu borizt til vinnslu 1.951.623
kg. mjólkur með 3,45% meðal-
fitumagni. Úr þessari mjólk
hhafði verið unnið 26 tonn af
smjöri, 55 tonn af osti, 15 tonn
af mysuosti og 58 tonn af
skyri. Ennfremur höfðu verið
seldir 704 þús. lítrar af geril-
sneyddri mjólk og 30 þús. lítr-
ar af gerilsneyddum rjóm'a.
Bændum hafði verið útborg-
að á árinu fyrir innlagða mjólk
kr. 822.952,01, og samsvarar
það 16,55 au. fyrir hvert kg.
mjólkur.
Rekstursreikningur Samlags-
Eins og kunnugt er, hefir
rógur íhaldsblaðanna gegn
Mjólkursamsölunni verið með
slíkum fádæmum, að þau blöð
hafa ekki áður komizt lengra
og er þá mikið sagt. Mest áber-
andi og svívirðilegasti verknað-
urinn, sem þau hafa þó að-
hafzt er að hvetja fólk með
allskonar hótunum og rógmælgi,
til þess að koma á neyzlubanni
á mjólk og mjólkurafurðum.
Hefir hér verið um hinn aug-
ljósasta atvinnuróg að ræða,
og var Mjólkursölunefnd því
nauðbeygð til að koma fram
ábyrgð á hendur þessa fólks.
Hefir hún eftir að hafa látið
lögfræðing athuga þessi mál,
gert eftirfarandi ályktun á
fundi sínum í gærkveldi:
„MJólkursölunofnd ákveður a8
bttfSa skaðabátamál tyxlr bönd
ins ber með sér, að reksturs-
afgangur ársins var kr.
50.288,41, og samþykkti fund-
urinn, að af þessari upphæð
skyldi bændum greitt til við-
bótar 2,5 au. fyrir hvert kg.
innlagðrar mjólkur. Verður þá
meðalverðið 19,05 au. fyrir kg.
mjólkur, og er það nálega sama
verð og í fyrra. Afgangurinn
skyldi yfirfærður til næsta árs.
Allur reksturskostnaður Sam-
lagsins varð 5,26 au. pr. kg.
mjólkur og hafði hann lækkað
um 0,3 au. pr. kg. mjólkur frá
því sem var árið áður.
Á fundinum! kom fram mik-
ill áhugi fyrir því að byggð
yrði ný mjólkurstöð og var
samþykkt tillaga um það að
hefja nú þegar undirbúning að
framkvæmdum málsins.
Mjólkarsamsölunnar gegn forstöSa-
konum Húsmæörafél. efnnl eöa
ileiram, eftlr því sem ástæSa þyk-
ir til. Svo og gegn ritstjórum Morg-
imblaðsins, þeim Jóni Kjartans-
syni og Valtý Stefánssyni, og rit-
stjóra Vísis, Páll Steingrímssynl,
út af árásum þessara aðila á
Mjólkursamsöluna .og .aðgerðum
þeirra til þess að draga úr sölu á
afurðum hennar.
Einnig ákveður nefndin að höfða
meiðyrðamál gegn þessum aðilum,
einum eða fleiri, eftir þvi sem
ástæður þykja tiL
Felur nefndin formanni sinum,
sra Sveinbirni Högnasyni, að sjá
um málshöfðanir þessar og koma
fram í viðkomandi máli eða mál-
um fyrir hönd mjólkursölunefnd-
ar. Skal allt sem formaður gerir
þessu viðvíkjandl vera skuldblnd-
andi fyrlr stjórn Mjólkursamsöl-
unnar, eins og hún heíðl þa3
sjáll gort“.
Mjólkur-
verkfallið
I fyrradag óx salan
um 600 lítra
og nokkru tneira
í gær
Mjólkurverkfallið, sem íhalds-
blöðin höfðu reynt að koma á
og átti að standa þangað til
búið væri að kúga bænduma til
að afsala sér völdum yfir
mjólkursölunni í hendur Eyj-
ólfs Jóhannssonar, ólafs Thors
og Jakobs Möllers, er nú að
verða búið.
Fyrsta verkfallsdaginn, s. I.
mánudag, voru áhrif þess sama
og engin og salan svipuð og
venjulega.
Annan daginn gætti áhrifa
þess nokkuð og var salan þá
ekki nema 12.162 lítrar, bæði
hér og í Hafnarfirði.
Þriðja daginn sáust greini-
leg merki þess að verkfallið var
í niðursiglingu og seldust þann
dag 12.753 lítrar og hafði salan
því aukizt um 600 lítra frá því
daginn áður.
Fjórða daginn, í gær, liggja
enn ekki fyrir nákvæmar tölur,
en samkvæmt fréttum, sem
blaðið hefir úr búðunumi, var
eftirspumin meiri en undan-
farna daga og margir fóru að
láta senda sér mjólk aftur, sem
höfðu sagt henni upp. Hafa
þeir ekki getað látið hafa sig
að þeim ginningarfíflum áfram
að láta leiðast af rógshjali og
illgimi Morgunblaðsritstjór-
anna.
Nokkuð hefir það dregið úr
mjóllcursölunni, að bæði í fyrra-
dag og gær var hörgull á mjólk
hér í bænum, vegna þess að
flutningarnir stöðvuðust aust-
an yfir heiði, fyrir ófærðar sak-
ir. Hefir ófærðin verið það mik-
il eystra, að suma dagana hef-
ir ekki verið hægt að koma
nærri því allri mjólkinni að bú-
unum. Voru t. d. í fyrradag
ekki fluttir til ölfusbúsins
nema um 200 lítrar.
í gær og fyrradag voru engir
mjólkurflutningar auðtan yfir
heiði, vegna framangreindra
ástæðna, og vom sumar búðim-
Framh. á 4. síðu.
Mjólkursöluneind gerir ráðstatanir til þess að
s etna ritstjórum íhaldsblaðanna: Jóni Kjartans-
syni, Valtý Stefánssyni og Páii Steingrímssyni
cg verkfærum þeirra í „húsmædrau-iélaginu íyrir
atvinnuróg og meíðyrði
SiBliil KorinliÉ
Efíirtektarverð greín í Dagens
Nyheder um sambúð Islendinga
og Dana
Kenningar Knud Berlin og aðstaða
gagnvart Islandi hefír gert mikið tjðn
segir greinarhöfundur
1 daixska blaðinu „Dagens
Nyheder“ birtist 20. f. m. at-
hyglisverð grein um samvinnu
Norðurlanda. Höfundur hennar
er danskur blaðamaður, Knud
Bruun-Rasmussen. Þar sem
greinin að nokkru leyti fjallar
um afstöðu Islands og Dan-
merkur þykir rétt að birta úr
henni nokkra kafla, því telja
rná, að hún sýni nokkurnveg-
inn hvemig Danir, og þá sér-
staklega yngri kynslóðin, lítur
á þetta mál eins og nú standa
sakir.
„Norðurlönd“, segir Knud
Bmun-Rasmussen, „eiga þrjú
stórveldi að nágrönnum, Rúss-
land, Þýzkaland og England.
Finnar halda fast á réttindum
sínum að austanverðu, en hvað
verður sagt, þegar litið er í
suður- og vesturátt? Er hægt
að tala um Norðurlönd sem sam-
stæða heild, meðan þessi fimm
ríki hafa ekki lært að láta
hvert annað í friði með sín eig-
in þjóðemislegu vandamál? 1
Danmörku látum við það liggja
á milli hluta og teljum okkur
enga hættu af því stafa, þótt
óskyld mál og mállýzkur séu
talaðar í landinu, — en hafa
Danir fyllilega viðurkennt rétt
nýnorskunnar og rétt Finna, til
þess að nota finnskuna? Höf-
um við í orðsins fyllstu merk-
ingu viðurkennt sjálfstæði ís-
lenzku þjóðarinnar?
Um mörg ár kenndi dr. jur.
Knud Berlin ríkisrétt við há-
skólann í Kaupmannahöfn og
öll þessi ár hefir skilningiir
okkar á sambandi Islands og
Danmerkur mótast af kenning-
um hans um samband þessara
tveggja þjóða. Skýringar hans
hafa eingöngu lotið að hinum
þurra lagabókstaf og þessvegna
haft eyðileggjandi áhrif á far-
sæla og frjálslega samvinnu
Islands og Danmerkur. Því er
kominn tími til að við látum
önnur orð berast frá Kaup-
mannahöfn til íslands en tómar
lögskýringar. Það er 1 rauninni
einkisvert, þó Danmörku hafi
á pappírmnn verið gert rangt
til, ef við höfum misboðið
þjóðemistilfinningu Islendinga.
Fögur orð um samband Norður-
landanna eru alveg áhrifalaus,
ef fjármálastefna okkar sýnir
það ekki, að við óskum sam-
vinnu við Island. Því var
ástæða til þess, að það vekti
nokkum ugg, fyrir fáum mán-
uðum og aftur fyrir skemmstu,
þegar var skýrt frá því, að út-
lit væri fyrir, að Islendingar
óskuðu nánara sambands við
Englendinga og þeir væntu sér
fjárhagslegs stuðnings þaðan.
Þessvegna var það gleðiefni, er
dönsk blöð fluttu þær fréttir
nýlega, að Danir, Svíar og Is-
lendingar myndu hjálpast að
til að virkja vatnsafl á Islandi.
Fer vel á því og þannig á það
að vera. Ætti bróðir minn að
leita til ókunnugra, þegar ég
hefi aðstöðu til að standa við
hlið hans og hjálpa honum?
Norðurlönd geta því aðeins
rnyndað öfluga heild, að óll
fimm ríkin njóti fullkomins
sjálfstæðis og viðurkenni hvert
annað afdráttarlaust. Það er
rneð þjóðir eins og einstaklinga:
Það nægir ekki, að menn láti
hver annan í friði, ekki nóg,
að hver búi að sínu, menn verða
að viðurkenna það að fullu, sem
aðrir hafa til síns ágætis. Og
Danir eiga að verulegu leyti
sök á því, að samband okkar
við Norðmenn og íselndinga er
nú hvergi nærri eins alúðlegt
og vinsamlegt og vera ætti. Við
höfum ekki hreinlega viður-
kennt þjóðleg sérkenni okkar
norrænu bræðra. Við höfum
ekki reynt að skilja það, sem
gerzt hefir síðustu áratugi í
Noregi og á íslandi. En þar
hefir orðið þjóðernisleg valrn-
ing, sem að vísu af sögulegum
ástæðum hefir haft í för með
sér nokkra ádeilu á Dani. En
reyndar hefði þó átt að fagna
þessu sem gleðilegum votti
þess, að enn standa Norðurlönd,
föðurland okkar allra, á sterk-
um og gróandi stofni.-------—
Sannarlega ern nú skilyrði
fyrir hendi til þess með öllum
stéttum hinnar dönsku þjóðar
Framh. á 4. síðu.