Verklýðsblaðið - 29.11.1930, Blaðsíða 2

Osíg'ur
auðvaldsius
Ég hefi dvalið í Súðavíkurhreppi í 32 ár,
ár, fyrst sem vinnumaður og síðar við þurra-
búð, og hefi selt vinnuafl mitt þeim er bezt
bauð, bæði á sjó og landi.
Það get ég með sanni sagt, að lífið hafi ver-
ið óshtin barátta við örbirgð og andlegt ósjálf-
stæði, því hér hefir auðvaldið ráðið ríkjum frá
ómuna tíð; hefir það nú á seinni árum beitt
öllum þeim 'meðölum, sem illgirnin blés því í
brjóst, til þess að undiroka vinnulýðinn og
reyna að kyrkja hverja frelsishreyfingu hans í
fæðingunni.
Á síðastliðnum áratug hefir Grímur Jónsson
bóndi og útvegsmaður í Súðavík, verið hinum
vinnandi stéttum fjandsamlegastur, með því
að pína þær til að selja vinnuafl sitt fyrir svo
lágt verð, að annað eins hefir hvergi þekkst á
öllu landinu.
Ennfremur hefir hann skuldbundið þær til
að taka kaup sitt að mestu í vörum, sem seld-
ar voru því ránverði, að einsdæmi mun vera.
Fyrir nokkrum árum var reynt að stofna
hér verklýðsfélag, en vegna þess, að atvinnu-
rekendur höfðu aðgang að fundinum, tókst
þeim að drepa það. í byrjun gekk Grímur þar
vel fram eins og hans var von og vísa. Hefir
verkalýðurinn átt þár að mæta versta höfuð-
fjanda áhugamála sinna á öllum sviðum (sem
farið hafa í bága við hugsjónir fasistans í
Súðavík), sem með aðstoð hins þrælkaða vinnu-
lýðs hefir safnað álitlegri fúlgu af hinum tign-
aða mammoni. En allur sá auður er saman-
dreginn með arðráni af hinum vinnandi stétt-
um í Súðavíkurhreppi.
Nú fyrir tveimur árum, á föstudaginn langa,
tókst að stofna hér verklýðsfélag. Mætti það
afskaplegri mótspyrnu auðvaldsins, einkum
Gríms Jónssonar, sem þá gekk berserksgang
gegn um þorpið. Byrjaði hann með því að tröða
sér inn á stofnfund væntanlegs félags, til að
gjöra óspektir og ef hægt væri, að drepa félag-
ið í fæðingunni.
En þetta mistókst hrapallega, sem betur
fór. Háttvirtum Grími Jónssyni var vísað af
fundi við lítinn orðstír; hellti hann að skilnaði
bölbænum yfir verkalýðinn, sem lét þessar
þrumur auðvaldshrokans sem vind um eyrun
þjóta, og var félagið stofnað með 44 meðlimum.
Félagið náði strax samþykki tveggja atvinnu-
rekenda, á kaupkröfum sínum, og var viður-
kennt af þeim réttur samningsaðili. Sama ár
gekk það í Verklýðssamband Vesturlands.
Síðan hefir félagsskapurinn gengið ágætlega.
Vevkíýðsblaðið ev blað
vevkalýðsins
FulHrúar siéitvísra verkamanna svara sósíaldemókröium
Á verklýðsráðstefnunni fengu sósíaldemó-
kratar samþykkta tillögu, þar sem ráðstefnan
lýsir óánægju sinni yfir útgáfu Verklýðsblaðs-
ins. Frásögn Alþýðublaðsins um atkvæða-
greiðsluna er mjög villandi enn sem fyr, eins og
eftirfarandi yfirlýsing frá 25 fulltrúum hátt á
annað þúsund verkamanna sannar bezt:
Við undimtaðir fulltrúar lýsxim því yfir, að
þar sem „Alþýðublaðið“ nú til rnargra ára hef-
ir reynst gersamlega óhæft sem málgagn verk-
lýðsstéttarinnar og sannrar jafnaðarstefnu, þá
liefir hinsvegar „Verklýðsblaðið“ starfað ó- j
sleitilega í anda sósíalismans, afhjúpað vægð-
arlaust óheilindi og veilur núverandi valdhafa
Álþýðusambandsins og barist afdráttarlaust
fyrir hagsmunum verkalýðsins hvar sem er á
landinu. Enda hefir það unnið sér hylli verka-
lýðsins þar sem það hefir til hans náð.
Gunnar Jóhannsson, fulltr’ frá Verkamanna-
félagi Siglufjarðar, Elísabet Eiríksdóttir, fulltr.
frá Verkakv.fél. Akureyrar, Einar Olgeirsson,
fulltr. frá Verkamannafél. Akureyrar, Stefán
Pétursson, fulltr. frá Verkamannafél. Húsavík-
ur, Aðalbjörn Pétursson, fulltr. frá Verkam.fél.
Akureyrar, Kristján Júlíusson, fulltr. frá
Verkam.fél. Húsavíkur, Guðm. Einarsson, full-
trúi frá Mótoristafél. Siglufjai'ðar, Angantýr
Guðmundsson, fulltr. frá Verkam.fél. Siglufj,,
Hermann Einarsson, fulltr. frá Verkam.fél.
Siglufjarðar, Guðjón Benediktsson, fulltr. frá
Sjómannafél. Vestm.eyja, Eggert Ólafur Ei-
ríksson, fulltr. frá Múrarafél. Akureyrar, Þor-
steinn Pétursson, fulltr. frá Sjómannafél. Vest-
mannaeyja, Jón Rafnsson, fulltr. frá Sjóm.fél.
Vestm.eyja, Sigríður Baldvinsdóttir, fulltr. frá
Verkakv.fél. Akureyrar, Sigfús Baldvinsson,
fulltr. frá Nóta- og netam.fél. Akureyrar, Stein-
grímur Aðalsteinsson, fulltr. fr;á „Verklýðsfél.
J Glerárþorps“, Björn Grímsson, fulltr. frá
Verkamannafél. Akureyrar, Dýrleif Árnadótt-
ir, fulltrúi frá Verkakvennafélaginu Von, Húsa-
vík, Iúgólfur Jónsson, ísafirði, Haukur Björns-
son, fulltrúi frá Verkamannafélaginu Dríf-
andi, iVestmannaeyjum, R. Á. Ivarsson, fulltrúi
frá Sjómannafél. Reykjavíkur, Sig.' Fanndal,
fulltr. frá Sjómannafél. Siglufj., Stefán Hall-
dórsson, fulltr. frá Verkam.fél. Drífandi,
Loftur Þorsteinsson, fulltr. frá Járnsmiðafél.
Reykjavíkur, Karólína Kiistjánsdóttir fulltr.
frá Verkamannafél. „Ósk“, Biglufirði, Hall-
fríður Jónasdóttir, fulltr. frá Verkakv.fél.
„Ósk“, Siglufirði.
Þess er vænst að „Alþýðublaðið“ birti yfir-
lýsingu þessa.
Starfskraftar þess hafa aukist að miklum mun;
telur það nú um 70 meðlimi; hefir það komið
öllum sínum kröfum fram baráttulaust að
kalla. Samt hefir Grímur verið þungur í skauti,
og engum samningum viljað lúta, þar til m^
við síðustu samninga, að hann sá sér ekki fært
að spyrna lengur á móti broddunum.
Samt sem áður var auðvaldshroki hans svo
mikill, að hann gat ekki brotið sig til að rita
nafn sitt nema á sérstakan samning, sem var
þó í flestu samhljóða þeim, er samþykktur var
af hinum tveimur atvinnurekendum Súðavíkur-
hrepps.
Hefir nú auðvaldið hér misst bæði tögl og
hagldir, og ef verkalýðurinn gætir sín, þá munu
aískifti auðvaldsins í sveitamálum bera lítinn
árangur.
Nei, verkalýðurinn er orðinn svo öflugur, að
hann getur ráðið hverjir kosnir eru til að
stjóma hreppsfélaginu.
En mikið er óunnið ennþá, stór flokkur af
verkalýð stendur ennþá utan við félagið og
vinnur á móti sínum eigin hagsmunum. Verður
framtíðin að skera úr því, hvort þessi flokkur,
þrælkaðs vinnulýðs, getur vaknað áf dáðleysis-
mókinu, vaknað til að sjá og skilja, að með
framkomu sinni er hann að fella sjálfan sig,
en styður böðla sína í blindni.
Eitt af furðuverkum íhaldsins er fasteigna-
matið. Voru settir til þess í Súðavíkurhreppi
Páll Pálsson og Tryggvi Pálsson, Kirkjubóli.
Er svo að sjá, að þessir menn hafi annað
tveggja haft augun aftur eða skapað sér hug-
mynd um útlit húsa og lóða, því meiri partur-
inn af því sem þeir hafa sett á skýrslumar, er
endileysa ein, sem ekkert hefir við að styðjast.
Er það stór galli á þjónum ríkisins, að þeir
skuli ekki vanda betur verk sín. Myndi þess
verða getið í blöðum auðvaldsins, ef jafnaðar-
menn fremdu slík afglöp.
Kunnugur.
Verkfall
málmiðnaðarverkamanna í Berlín.
Hinn 15. f. m. "gerðu 130.000 málmiðnaðar-
verkamenn í Berlín verkfall. Ástæðan var sú,
að félag málmiðjuhölda í Berlín hafði tilkynnt,
að frá 3. nóvember mundu laun verkamanna
lækka um 8%.
Síðan 1924 höfðu fæstir málmiðnáðarverka-
manna staðið í verkfalli. Atvinnurekendur og
hinir sósíaldemókratisku þjónar þeirra töldu
því líklegt, að verkamenn mundu taka þessari
lækkun með þögn og þolinmæði, sérstaklega
þar sem svo virtist sem hinn ógurlegi sægur
sveltandi atvinnuleysingja í Berlín (þeir eru nú
370.000) mundu verða fúsir á að vinna sem
verkfallsbrjótar, og því mjög hættulegt fyrir
verkamenn að leggja út í verkfall.
En „hið frjálsa þýzka lýðveldi11, sem sósíal-
demókratarnir stofnuðu 1918 til þess að bjarga
auðvaldsskipulaginu, hefir nú eftir 12 ára þján-
ingar og fórnir verkamanna kennt þeim, að
hagsmunir þeirra eru ekki hinir sumu og hags-
munir atvimiurekendanna og að ef látið er eftir
launalækkunarkröfum auðvaldsins baráttulaust,
þá koma aðrar en óskamfeilnari von bráðar aft-
ur auk krafa um lengingu vinnutímans og aukn-
ingu vinnuhraðans. Með yfirgnæfandi meiri
hluta samþykktu verkamennimir því að leggja
út í verkfall.
Þegar sósíaldemókratarnir sáu að verlía-
mönnum var þetta alvara, sneru þeir við blað-
inu og þóttust nú vera upphafsmenn verkfalls-
ins og vildu taka að sér stjóm þess, — til þess
að geta bælt það niður við fyrsta tækifæri —
eins og kommúnistar bentu verkamönnum á.
Verkamannafélagsbroddarnir treystu þó ekki
fylgi sínu meðal verkamanna og útnefndu verk-
fallsnefndirnar! En við mikinn hluta hinna
stöðvuðu fyrirtækja kærðu verkamenn sig koll-
ótta um þessa flugumenn og kusu undir stjórn
Rauða fagsambandsins aðrar verkfallsnefndir.
Þeim tókst með hjálp kommúnista að sameina
verkamennina án tillits til pólitískra skoðana,
einnig tókst að fá mikinn fjölda iðnnemanna til
að taka þátt í verkfallinu, enda þótt það sé móti
lögum og jafnvel atvinnuleysingjarnir aðstoð-
uðu í verkfallinu svo tugum þúsunda skipti sem
verkfallsverðir og varnarlið. Og alþjóðasam-
hjálpin (A. S. V.) fæddi 80000 fjölskyldur!
Sósíaldemókratarnir gerðu allt sem þeir gátu
til að riðla fylkingum verkfallsmanna þegar 1
byrjun. Þeir hleyptu þúsundum verkfallsbrjóta
inn í verksmiðjumar undir yfirskini nauðsyn-
legra viðgerða og á vegabréfum aðstoðarmanna,
og lögreglustjórinn, sósíaldemókratinn Zörgie-
bel (sá sem lét myrða 33 saklausa verkamenn
og konur 1. maí í fyrra), lét lögregluþjóna sína
taka verkfallsverðina fasta hópum saman.
Og þýzku sósíaldemókratarrdr hafa líka lært
að deila og drottna! Deila verkalýðnum og
drottna yfir honum.. Þeir neituðu að láta verk-
bannið ná yfir fjölda af fyrirtækjum, sem unnu
fyrir hin, sem bannið náði yfir. Þeir neituðu að
greiða verkfallsmönnum þeim, sem ekki voru í
félögunum, styrk. „Það er mátulegt á þá“, sögðu
þeir. Og aðstoðarmönnum var leyft að vinna,
og iðnnemarnir jafnvel þvingaðir til þess!
En ekkert dugði! Sósíaldemókratar gátu nú
ekki dulist lengur. Hinn 28. október köstuðu
þeir grímunni! Þá varð það að samningi milli
alþýðuburgeisanna og atvinnurekendanna að
vinna skyldi tekin upp aftur strax fyrir sömu
laun og áður þangað til ný dómnefnd hafði fellt
úrskurð. iSkyldi hann falla í fyrstu viku nóv-
embermánaðar og skuldbinda báða aðila! r
Verklýðssvikararnir vonuðu að verkfallrnu
væri lokið með þessu, en gremja verkamanJha
var svo mikil, að erindrekar félagastjórnarína
þorðu ekki að færa verkámönnum þessar frétftir.
Sósíaldemókratarnir neyddust því til að lJuta