Ný þjóðmál - 05.07.1974, Blaðsíða 1

Úrslitin í öllum kjördæmum — sjá opnu og baksíðu
NÝ
ÞJÓÐMÁL
Blaðið kemur út
vikulega. tJtgáfu-
dagur er föstudagur.
Ritstjórn og af-
greiðsla er að Ing-
ólfsstræti 18,, simi
19920.
MÁLGAGN F-LISTANS
Lesið
Ný þjóðmál
Fæst á blaðsölu-
stöðum og að
Ingólfsstræti 18
Þingmenn
F-listans
og vara-
menn þeirra
Karvel Pálmason,
kjördæmakjörinn fyrir F-list-
ann á Vestfjöröum
Magnús Torfi Ólafsson,
uppbótarþingmaður fyrir F-
iistann
Ólafur Ragnar Grimsson,
fyrsti varamaöur Magnúsar
Torfa Ólafssonar
Jón Baldvin Hannibalsson,
fyrsti varamaöur Karvels
Pálmasonar
m
Magnús Torfi Ólafsson, ráðherra:
Stendur í járnum á þingi
Til Alþingiskosninga var efnt
til að gefa kjósendum tækifæri
til að skera úr úr milli stjórnar
og stjórnarandstöðu, eftir að
komin var upp sjálfhelda á Al-
þingi i þinglok. Nú liggur fyrir
úrskurður kjósenda, og hann er
allt annað en skýr. A hinu ný-
kjörna Alþingi stendur i járn-
um, jafnræði er með flokkunum,
sem stóðu að fráfarandi rikis-
stjórn, og þeim, sem veittu
henni andstöðu, 30 þingmenn i
hvorri fylkingu.
Kjósendur hafa þvi lagt
alþingismönnum þá skyldu á
heröar að leita nýrra leiöa.
Hvorki er grundvöllur fyrir
nýrri viöreisnarstjórn né
vinstristjórn meö þeirri sam-
setningu, sem stjórnaöi slöasta
kjörtimabil.
Tvær leiöir koma helst til
greina eins og Alþingi er nú
skipað. önnur er myndun sam-
stjórnar tveggja stærstu flokk-
anna, Sjálfstæöisflokks og
Framsóknarflokks. Hin leiöin er
aö Alþýöuflokkurinn bætist I
stjórnarsamvinnuna, sem veriö
hefur.
Formaður Alþýðuflokksins
greip fyrsta tækifæri, sem gafst,
eftir kosningar, til að reyna að
loka þeirri leið, en ljóst er að
þar talaði hann frá eigin brjósti,
ekki fyrir hönd valdastofnana i
flokknum. Er nú eftir að sjá,
hvaða afstöðu þær taka.
Kosningaúrslitin eru von-
brigði fyrir okkur, sem að F-
listanum stóðum. Við háðum
okkar baráttu við erfið skilyrði.
Sviptingarnar i Samtökunum i
þinglok drógu dilk á eftir sér.
Fyrirvarinn til að ganga frá
framboðum eftir að samstarf
komst á milli Möðruvalla-
manna, Samtaka jafnaðar-
manna og SFV var svo skamm-
ur, að til vandræða horfði, þótt
furðanlega rættist úr að lokum.
F-listinn hafði ekkert skipulag á
félagagrundvelli við að styðjast
i heilum kjördæmum. Stuðn-
ingsfólk listans hafði ekkert
ráðrúm til að koma sér upp
kosningaskipulagi með kjör-
skrármerkingum og smölun
eins og aðrir flokkar beita.
Fjármagn var af skornum
skammti.
Þrátt fyrir þetta tókst að
forða þvi, aö F-listinn ónýtti at-
kvæðin, scm honum voru
greidd. Kom þar fyrst og fremst
til styrkur Samtakanna á Vest-
fjöröum. Frammistaðan á Aust-
fjörðum var lika góö miöaö viö
allar aðstæöur.
Eftir þessi úrslit er nauðsyn-
legt að við, sem að F-listanum
stóöum, berum saman ráð okk-
ar og leitumst við að draga
ályktanir af fenginni reynslu.
Réttur vettvangur til þeirrar
yfirvegunar eru almennir fund-
ir stuðningsmanna listans. Nú
þegar er rik ástæða til að tjá
þakkir öllu þvi fólki, sem með
starfi i þágu F-listans vann bug
á miklum erfiðleikum og gerði
að engu vonir keppinautanna
um, að þetta nýja stjórnmálaafl
hyrfi gersamlega úr sögunni.
Sigur Sjálfstæðisflokksins i
kosningunum var verulegur,
miðað við hverjar sveiflur tiðk-
ast I kosningum hér á landi, en
ekki eins stórfelldur og flokks-
forusta hans hafði stefnt að.
Framsóknarflokkurinn hélt
velli,og Alþýðubandalagið vann
nokkuð á. Það er ekki bara F-
listinn, sem stendur tæpar,Al-
þýðuflokkurinn skrimtir lika á
einum kjördæmakjörnum þing-
manni. Fleiri en við F-lista-
menn þurfa þvi að athuga sinn
gang að þessum kosningum af-
stöðnum.
Hefðbundið flokkakerfi i land-
inu hefur náð sér að nokkru leyti
eftir röskunina sem varð i kosn-
ingunum 1971, en of snemmt er
að segja að það hafi þar með
fest sig i sessi til frambúðar.
Þetta má meðal annars marka
af umræðum, sem hafnar eru
um hugsanlegar breytingar á
kjördæmaskipun og kosninga-
fyrirkomulagi. Þau fyrirkomu-
lagsatriði ráða miklu um lifs-
skilyrði stjórnmálaflokka, bæði
gamalla og nýrra, og hafa eins
og kunnugt er margsinnis ráðið
úrslitum við stjórnarmyndanir,
þegar flokkar hafa tekið hönd-
um saman i þvi skyni fyrst og
fremst að breyta skipulags-
ramma Alþingiskosninga sér i
hag.
Hægrisveiflan nú aðeins hálfdrættingur á við vinstrisóknina 1971
F-listinn kom í veg fyrir
þingmeirihluta viðreisnar
Veruleg hægrisveifla kom fram i alþingis-
kosningunum siðastliðinn sunnudag. Sú sveifla
var þó ekki nema hálfdrættingur á við þá miklu
vinstrisókn, sem átti sér stað i kosningunum
1971 og fólst þá fyrst og fremst i glæsilegum
sigri F-listans. Það, sem úrslitum réði um að
gömlu viðreisnarflokkarnir náðu ekki meiri-
hluta aftur nú, var sú staðreynd, að F-listanum
tókst að standa af sér árásir allra hinna flokk-
anna og hástemmdar yfirlýsingar fyrir kosn-
ingarnar um, að F-listinn fengi engan mann
kjörinn. Með þvi að fá tvo þingmenn kjörna
tókst F-listanum að hindra nýja viðreisnar-
stjórn, þvi hefði draumur hinna flokkana um,
að F-listinn kæmi engum manni að, ræst, þá
hefði Sjálfstæðisflokkurinn fengið tvo þing-
menn til viðbótar.
Úrslit þingkosninganna urðu þau, að Sjálfstæðisflokkurinn
hlaut 25 þingmenn kjörna, og bætti við sig þremur mönnum.
Framsóknarflokkurinn hlaut 17 þingmenn eins og siðast. Al-
þýðubandalagiðfékk 11 þingmenn, og bætti þannig við sig einum
þingmanni. Alþýðuflokkurinn fékk 5 þingmenn, og tapaði þvi
einum manni. Og F-listinn hlaut 2 þingmenn, og missti þrjá frá
þvi siðast.
Höfuðeinkenni þessara kosningaúrslita virð-
ast i fljótu bragði vera þessi:
• Sjálfstæðisflokkurinn hefur unnið nokkurn
sigur, þótt hann sé langt frá þvi að ná þvi
markmiði, að hljóta hreinan meirihluta á Al-
þingi, eins og ýmsir forystumenn flokksins
stefndu nú að.
• Framsóknarflokkurinn heldur áfram að
tapa fylgi, án þess að það hafi i þetta sinn leitt
til þess, að þeir misstu þingmann. Hin marg-
umtöluðu umframatkvæði flokksins munu hafa
verið 6—7 þúsund talsins, og hefðu þvi — ef þau
hefðu fallið á F-listann — getað viðhaldið þing-
meirihluta vinstristjórnar.
• Alþýðuflokkurinn hefur enn tapað veru-
legu fylgi, og einum þingmanni. Flokkurinn
fékk aðeins einn kjördæmakosinn mann, i
Reykjavik, og stendur þvi mjög tæpt.
• Samtök frjálslyndra og vinstrimanna,
Möðruvallahreyfingin og Samtök Jafnaðar-
manna, sem sameiginlega stóðu að F-iistan-
um, hlutu ekki það fylgi, sem vonast hafði ver-
ið eftir, en héldu samt fótfestu, þrátt fyrir ofsa-
fengnar tilraunir allra hinna flokkanna til þess
að koma i veg fyrir, að F-listinn fengi nokkurn
mann kjörinn.