Vesturland - 09.01.1937, Blaðsíða 1

VESTURLAND
XIV. árgangur.
ísafjörður, 9. janúar 1937.
1.—2. tölublað.
Trúin á tekjuhallann.
Sú trú er nú prédikuð stöðugt,
að öllu sé óhætt þótt skulda-
söfnun erlendis og innanlands
aukist stöðugt, svo alt sé í sökkv-
andi skuldafeni.
Það er engin furða þótt þeir
flokkar og einstaklingar gerist
boðberar þessarar trúar, sem
reynzlan hefir sýnt að ekki koma
svo nærri ráðum eða stjórn fram-
kvæmda eða starfrækslu, að ekki
gangi alt öfugt hjá þeim, stöð-
ugt tap, þótt aðrir jafnvel græði
á sömu fyrirtækjum. Sífelt auknar
skuldir og eftirgjafir — og loks
algerð stöðvun eða hrun, þegar
lengur er ekkert lánsfé að fá, eða
svikamyllu eftirgjafa og skulda-
skila. .
Þessir menn og flokkar eiga
engan annan kost. Þeirra leikur
er viö það bundinn, að villa
mönnum sýn. Veifa svikagylling-
um og láta þær sýnast sem egta
gull væri. Meðan hægt er að
skreyta sig með lánsfjöðrunum
berast þeir mikið á, slá um sig
og gala hátt.
Það sýnist sem þeir geti mikið,
og sjálfir eru þeir útblásnir af
monti yfir allri dýrðinni, sem
þeir þykjast hafa skapað, auð-
vitað á vörunum, til hagsmuna
fyrir almenning. — Sjálfir segjast
þeir vera óeigingjarnir og rétt-
látir, svo að þeim dettur ekki
einu sinni I hug að skamta neitt
á sinn disk.
En staðreyndirnar eru ávalt
ósamhljóða þessum vitnisburðum
skuldapostulanna.
Þær sýna, að þessir boðberar
eða leikarar skamta sér alt af
feitustu bitana, og alt af stækka
þeir með hverju turigli. Fyr en
varir eru þeir orðnir stórríkir
menn I mörgum og fínum stöð-
um, sem eiga fé á föstum fótum,
bæði erlendis og innanlands. —
Þeir verða því fiðraðri, sem al-
menningur verður reittari og ör-
snauðari.
Staðreyndirnar sýna lika, að
fyrir almenning eru afleiðingar
skuldasöfnunar, sem ekki stendur
fyrir sér I arðvænlegum fyrir-
tækjum, alt aðrar. Þær bitna að
öllu leyti á almenningnum, sak-
lausa lambinu I leiknum, en
leikararnir ganga frá með virð-
ingar og gersemar. Almenningur
verður að leggja fram fórnar-
gjaldið. Hann verður að borga
eftirgjafirnar og skuldaskilin. —
Samansparaðir eða útkúgaðir
aurar hans eru teknir til að halda
áfram leiknum. Og þetta dugar
sjaldast. Leiknum er ekki hætt
fyr en alt er á þrotum. Almenn-
ingur verður þá að færa nýjar
fórnir: Hækkandi skatta, vaxandi
dýrtíð — og alment atvinnu-
leysi, þegar lokið er að eyða
lánsfénu, og meira fæst ekki til
viðbótar.
Ofan á alt þetta bætist, að
trúin á tekjuhallann, skuldasöfn-
unin, er að mestu búin að eta
upp það sem sparað og safnað
hefir verið af verðmætum — og
fæla fólk frá öllum sparnaði, en
setur eyðsluna og þá stefnu að
lifa frá hendinni til munnsins I
staðinn. Trúin á tekjuhallann
hefir skapað kröfuna um gengis-
lækkun með því að hún er lág-
gengiðpersónumyndað.Sú stefna
sem hirðir ekkert um að borga
eða standa skil á þvi sem hún
eyðir. Haldi hún áfram skapar
hún algert efnahrun þjóðanna.
Enginn hugsar um að spara eða
eignast, og verðgildi gjaldmiðils-
ins verður ekkert nema pappírs-
nafn.
Þessar hörmungar eru óum-
flýjanlega afleiðingar þess, að
reka framkvæmdir með sifeldu
tapi, eða hjá einstaklingum sem
lifa yfir efni fram. Þótt alt sýn-
ist leika í lyndi I bili kemur
fyr en varir að reikningsskilum,
skuldadögunum. Þessi saga hefir
endurtekið sig alt fram úrgrárri
forneskju. Hún stendur enn I
fullu gildi. Viðvörun hennar tal-
ar á öllum tímum, til allra sem
hlusta í alvöru, og gá að sínum
vitjunartíma.
Sérstaklega þarf þessi viðvör-
un að vera skýr fyrir okkur ís-
lendinga á yfirstandandi tímum.
Hér er trúin á tekjuhalla boðuð
með blygðunarlausri léttúð af
stjórnarflokkunum. Við aukum
andvaralaust við erlendu skuld-
irnar, án þess að aukningin fari
til arðvænlegra eða arðberandi
framkvæmda. Á s. 1. 2 árum
hafa erlendu skuldirnar vaxið
meira en um helming, og nema
nú um 120 milj. króna, að því
er fróðir menn telja. Það er
þungur drösull, að borga vexti
af slíkri fjárhæð. Og erlendu
skuldirnar eru þó aðeins fjöður
af fati við innlendu skuldirnar,
sem lika fara sívaxandi, bæði
hjá því opinbera og einstakling-
um.
Til viðreisnar, til breytinga, er
aðeins ein leið fær: Að snúa
alveg frá trúnni á tekjuhallann,
skuldasöfnunina. Þeir sem völd-
in hafa, ríkisstjórn, stjórnir fyrir-
tækja og einstaklingar verða að
sjá, að stýrt er I beinan voða
fyrir alla, nema Ioddarana, sem
koma fé sínu undan, ef rekið er
með áframhaldandi tapi. Þá er
öll trygging farin, ábyrgðartil-
finningin dauð. Starfrækslan er
rekin I algerðu ábyrgðarleysi.sem
nagar og bryður sundur allar stoð-
ir þjóðfélagsins, og læturalmenn-
ing — bæði verandi og komandi
kynsióðir — borga slarkið og
ábyrgðarleysið með óbærilegum
hörmungum, þar sem hvertfram-
tak, hver ný viðleitni er hlekkjuð í
skuldafjötrunum.
Það er þegar djúpt sokkið.
Alt of djúpt sokkið. En betra
er að snúa þegar við en að
halda áfram á ógæfubraut vax-
andi eyðslu og skulda, sem engan
grundvöll hefir.
Það stækkar þjóðina, stækkar
hvern einstakling, að hún og
hann standi við skuldbindingar
sínar og fari ekki lengra I þeim
en fært er. Hitt minkar hverja
þjóð og hvern einstakling að
varpa sínum Skuldum, mistökum
og áhyggjum á aðra. Sé það
gert fyrirhyggjulaust leiðir það
til hinnar þyngstu ánauðar, þeg-
ar skuldadagarnir koma. Drepur
frelsið og vonirnar, kyrkir kjark-
inn og setur þrælslund og kvfða
i hásæti í staðinn.
Við íslendingar eigum og þurf-
um að vera sóknhörð, vondjörf
frelsisþjóð. Þjóðin er nývöknuð
til trúar á gæði lands og lagar.
Auðlegð og tign íslands er mikil.
Það verður aðeins varðveitt og
yrkt og erjað af frjálsum mönn-
um, en ekki hlekkjuðum þrælum
erlendra og innlendra fjárplógs-
manna.
Inn- og út-flutt 1936.
Samkvæmt bráðabirgðayfírliti
Hagstoí'unnar er útflutningur s.
1. árs talinn 47 milj. og 600 þús.
kr., en innflutningur 41 milj. og
300 þús. kr.
Innflutningur í ísafjarðarsýsl-
ur og til ísafjarðar beint frá út-
löndum hefir 1936 numið alls
kr. 1572986.97, og útflutningur,
skráður á sýsluskrifstofunni, kr.
1280078,78. Vantar þar mest af
útfluttum físki. sem settur er á
farmskírteini í Reykjavík.
Fisksölusamlag Vestfirðinga
seldi s. 1. ár fisk fyrir krónur
954200.00. Má því áætla allan
útflutninginn frá Isafjarðarum-
dæmi s. 1. ár um 2x/2 milj. kr.,
auk þess erlenda gjaldeyris, sem
fengist hefír fyrir síldarafurðir
ísfirzkra veiðiskipa, sem nema
mun um 1 milj. króna.
Það er sýnilegt, að Vestfirð-
ingar eiga fullan þátt í hinum
hagstæða verzlunarjöfnuði, þótt
þorskveiðarnar brigðust. Ættu
þeir að krefjast erlends gjald-
eyris fyrir innflutningsþörfum
sínum, og hafa sem mest bein
skifti við útlönd.
JEgileg blóðfóm.
108 manns druknuðu hér
við land síðastl. ár, voru
af því 64 íslendingar, en
44 útlendingar. — 1936 er
annað mesta mannskaða-
árið á þessari Öld.
Björgunarskúta Faxaflóa verð-
ur væntanlega fullbygð á þessu
ári, og ætti að geta tekið til starfa
seint á árinu. Mun hún kosta
fullbúin um 100 þús. kr. Fæst
með starfrækslu hennar reynzla
um gagnsemina. Er það allra
von að hún verði sem mest. En
þótt svo verði er það ekki ein-
hlítt að fá björgunarskútur. Við
verðum að efla slysavarnirnar
okkar á allan hátt. Sennilega
yrðu talstöðvar í fiskiskipum og
fiskiþorpum veigamesta og al-
mennasta slysavörnin. Þvl er
kleift að koma til framkvæmda,
ef Landssfminn, sem hefir einka-
sölu á talstöðvum, gerir ekki
kröfur til ofmikils gróða fyrst í
I stað. Víða vantar og vita, mið-
unarstöðvar og björgunarstöðvar.
Björgunarstöðvum fer þó stöðugt
fjölgandi fyrir atbeina Slysa-
varnafélagsins. Hefir þeim fjölg-
að um 10 á síðastl. ári.
Slysavarnamálin eru fyrst og
fremst mál allrar þjóðarinnar —
og verða vonandi svo áfram.
Starf Slysavarnafélagsins hefir
borið hinn bezta árangur, og
bjargað á hverju ári fjölda manns ,
frá druknun.
Hvenær fáum við Vestfirðing-
ar okkar björgunarskútu — sem
jafnframt ætti að geta Iitið eftir
gæzlu landhelginnar. Verðum við
næstir Sunnlendingum eða sið-
astir I röðinni ? — Margar slysa-
varnasveitir hér, einkum kvenna-
deild ísafjarðar, starfa með ágæt-
um að þessum málum. En sumar
(Framh. á 8. slðu.)