Íslendingur - 21.01.1953, Blaðsíða 2

t
1 SLENDINGUR
Miðvikudagur 21. janúar 1953
komulagi og framast eru tök á.
Auk þess eiga þeir að sjá um út-
köll liðsins að einhverju leyti og
bregða við með aðalbifreið
slökkviliðsins á brunastað, þegar
kallað er út. Þeir halda dagbók
yfir störf sín.
— Hve langan tima mu-n það
taka vörðinn að komast á bruna-
stað t. d. inn í Aðalstrœti?
— Það ætti ekki að taka hann
nema 4—5 mínútur frá því að
kallað er, ef ekki eru neinar tafir
á þeirri leið.
— Hvernig hagið þið vöktum
á stöðinni?
— Vaktatilhögun er ekki að
fullu ákveðin, en fyrst um sinn
verða þær frá kl. 0—9, 9—17 og
17—2, þannig, að tveir verða á
vakt á tímabilinu frá 12—2 að
nóttunni, og auk þess verður
varaslökkviliðsstjóri þar á mánu-
dögum frá kl. 9—17. Þá mun
liann og hlaupa í skarðið i veik-
indaforföllum varðanna.
— Hver eru helztu áhöld og
tœki slökkviliðsins?
— Fyrst er það ein 5 tonna
bifreið með 2400 mínútnalítra
dælu, stiga, slöngum, reykhjálmi
og reykgrímum, kemiskum
slökkvitækjum, luktum, lyklum,
stútum, hökum, björgunartækj-
um, köðlum o. fl. Svo á það
gamla slökkvibifreið (Ford) 1.5
tonna. Á henni er 600 mínútulítra
dæla, froðutæki, slöngur, hakar,
grímur, lyklar o. fl. Auk þess höf-
um við eina 1000 mínútulítra
dælu, tvo hj ólastiga, varnarsegl
og eitthvað fleira, sem of langt er
að telja.
— Hversufjölmennt er slökkvi
liðið, og hvernig er það flokkað?
— í liðinu eru auk slökkviliðs-
stjóranna 42 menn og skiptast í 5
flokka. Fyrir hverjum flokki er
svo sérstakur flokkstjóri, er segir
sínum flokki fyrir verkum. — í
slönguflokki eru 10 menn, í stiga-
flokki 7, í dæluflokki 7, í björg-
unarflokki 9, og í lögreglu og á-
haldavörzlu eru 7. Þá eru þar
tveir vörubílstjórar, sem mæta
eiga með bíla s'na, ef eitthvað
þarf að sækja eða flytja í sam-
bandi við brunann.
— Hvert er svo verkefni hinna
einstöku flokka?
— Nöfnin á flokkunum skýra
það að miklu leyti. Slöngumenn-
irnir annast aðalslökkvistarfið,
það er: beina vatninu á eldinn.
Dæluflokkurinn sér um að setja
slöngurnar í samband við bruna-
hana eða í sjó og annast vatns-
dælinguna. Stigaflokkurinn reisir
stigana, flytur þá til eftir fyrir-
ntælum þeirra, sem fylgjast með
eldinum, og gæta þeirra, meðan
slöngumenn eru í þeim. Björgun-
arflokkurinn bjargar út úr hús-
unum mönnum og málleysingj-
um, ef þess er þörf, svo og öðrum
þeim yerðmætum, er bjargað
verður. Þeir vinna því mest inn-
anhúss, ef þar er vært. Lögreglu-
flokkurinn aðstoðar bæjarlög-
regluna við að halda fólki í hæfi-
legri fjarlægð frá eldinum óg frá
því að torvelda slökkvistarfið
með því að troðast innan um lið-
ið, meðan það er að vinna o.s.frv.
Ef liðið mætir ekki allt, verður
stundum að færa menn milli
Um laidbúnaðini IWI
tlr skýrslu Landsbankans 1951
Landbúnaður.
T.ðarfarið 1951 reyndist bænd-
um þungt í skauti. Veturinn 1950
—1951 hafði lagzt snemma að
með miklum hörkum, hélzt svo
fram til vors, og urðu harðindin
mest norðan lands og austan. Vor
var kalt og þurrt, og fór gróðri
seint fram, enda var jörð víða
mjög kalin, og á sumum stöðum
fór ekki klaki úr jörðu allt sum-
arið. Spretta varð af þessum á-
stæðum lítil, en það bætti úr, að
heyskapart.'ð var víða góð allt
sumarið. Á Norðausturlandi
spilltist þó tíð, er á leið, svo að
heyfengur nýttist illa. Afleiðing-
ar vetrar- og vorharðindanna
:omu fram í litlum frálagsþunga
sláturfjár um haustið. Einnig var
seint sett í garða um vorið og
uppskera víða lítil, enda komu
næturfrost í mörgum héruðum i
fyrra hluta ágústmánaðar. Sums
staðar er þó talið, að fengizt hafi
góð uppskera úr görðum. Haust-
ið mátti heita gott, og var tíð yf-
irleitl sæmileg framan af vetri.
— Vetrarharðindin urðu, sem
fyrr er sagt, hörðust á norður- og
austurhluta landsins, en þar voru
menn mjög illa búnir undir vetur
vegna hinna miklu óþurrka sum-
arið áður. Var þegar um haustið
1950 gripið til ýmissa ráðstaf-
ana til að ráða bót á yfirvofandi
hallæri, og er þess að nokkru get-
ið í síðustu árbók, en mjög þurfti
að herða á þessum ráðstöfunum,
er á leið vetur og harðindin fóru
að sverfa að. Stéttarsamband
bænda og Búnaðarfélag íslands
beittu sér fyrir heyöflun og fóð-
urbætiskaupum til hinna nauð-
stöddu héraða. Heysendingar
flokka, og eins getur verkaskipt-
ing orðið öðruvísi, t.d. ef um
heybruna eða eitthvað annað en
húsbruna er að ræða.
— Hvernig er brunakalli hag-
að nú?
— Fyrst um sinn verður það
með svipuðum hætti og verið hef-
ir, þar til við fáum nýja bruna-
simann, en reynt verður að bæta
um það eftir föngum þangað til
með verkaskiptingu símstöðvar,
lögreglu og slökkvistöðvar. Ber
mönnum því eins og áður að til-
kynna símastöðinni, ef kviknar í,
með því að hringja í síma 02, og ingum samkvæmt fyrri reglum.
sér stöðin þá um útkall slökkvi- Hagstofan reiknar út vísitölu með
Stéttarsambandsins urðu alls um
veturinn 14.500 hestburðir, og
voru þær mestar 4.740 hestar í
aprílmánuði. Var nokkuð sent til
Strandasýslu, en meginhlutinn fór
í Múla- og Þingeyjarsýslur, þar af
7.000 hestar í Norður-Múlasýslu.
Heyið var allt fengið af Suðvest-
urlandi og mest úr Borgarfirði og
Gullbringu- og Kjósarsýslu, en
þar hafði heyskapur verið góður,
rg fjárlaust var í Borgarfirði
regna niðurskurðar þar 1950.
Með þessum aðgerðum og kraft-
fóðurkaupum tókst að bjarga bú-
stofni bænda án stórkostlegra af-
íalla, en þó með miklum tilkostn-
ði. í fjárlögum fyrir 1952 var
íkisstjórninni heimilað að lána
rllt að 5 milljónum kr. til bænda.
rr harðast voru leiknir eftir harð-
ndin, en 1950 höfðu verið veitt-
ar 4% milljón kr. í sama til-
jangi, svo sem getið er í síðustu
árbók.
Framboð innlends
vinnuafls
fiS Sandbúnaðarst'arfa
var heldur meira en árið áður.
Kaup fólks, sem ráðið var fyrir
milligöngu ráðningarskrifstofu
Búnaðarfélagsins, var nokkru
hærra en árið áður, líklega um
225—250 kr. á viku um sláttinn
fyrir kaupakonur, en 400—440
kr. fyrir kaupamenn. Kaup mun
vera heldur lægra á Vestfjörðum
og Austurlandi, en úr þeim lands-
hlutum er lítið leitað til ráðning-
arskrifstofunnar. Ráðningarskrif-
stofan hóf störf sín 16. apríl og
starfaði fiam í lok júlímánaðar.
Til hennar leituðu 383 (334)
bændur, sem báðu um 439 (400)
manns alls. Af þeiin fengu 225
(188) úrlausn á skrifstofunni, en
65 (70) utan hennar. Skráð
verkafólk var 590 (545), og af
því réðust í sveit fyrir milli-
göngu skrifstofunnar 268 (230)
og utan hennar 72 (68), svo að
kunnugt væri.
Verðiagning
landbúnaðarafurða
var með sama fyrirkomulagi og
undanfarin ár. Verðlagsgrund-
vellinum var ekki sagt upp á ár-
inu, og voru því þær einar breyt-
ingar gerðar, sem stöfuðu af
verðbreytingum og magnbreyt-
sem voru óbreyttir á árinu. Þeg-
ar verðlagsgrundvöllurinn heflr
verið ákveðinn, setur Fram-
leiðsluráð það verð á einstakar
afurðir, sem bændum er ætlað að
fá ásamt heildsölu- og útsölu-
verði. Niðurstöðutala verðlags-
grundvallarins hækkaði um
14.6% frá 1950 til 1951. Hið á-
1 ætlaða kjötverð til bænda hækk-
aði um 12.8%, en mjólkurverð
1 um 14.6%. Síðar í kaflanum
verður skýrt nánar frá verðlagi
einstakra landbúnaðarafurða.
I _
Úfgjöld ríkissjóðs
t’il niðurgreiðslu
á ve.ði sölumjólkur 1951 námu
8.537 (6.850) þús. kr. Til niður
greiðslu á smjöri, sem selt var
gegn sköinmtunarseðlum, var var
ið 2.506 (2.851) þús. kr. Útgjöld
in til beinnar niðurgreiðslu á
kjöti urðu 3.280 (7.003) þús. kr.
á árinu, en eftirstöðvar kjötstyrks
voru greiddar að upphæð 269
(4.392) þús. kr. Til verðlækkun-
ar á kartöflum voru greiddar 662
(426) jiús. kr. Allar þessar tölur
eru teknar úr ríkisreikningum, og
ber þeim ekki alveg saman við
tölur í síðustu á.bók, sem voru að
nokkru frá viðkomandi ráðuneyt-
um. Að öðru leyti vísast til kafl-
ans um verðlag og atvinnukjör,
þar sem greint er frá niður-
greiðsluin á smjörlíkis- og fisk-
verði.
(Tölumar milli sv'ga tákna sam-
bærilcgar lölur frá árinu á unrian,
1950.)
liðsins.
Um nýliðin áramót lét Eggert
Melstað slökkviliðsstjóri af starfi
eftir 35 ára þjónustu, en við því ^ öðru leyti um útreikning á verð-
tilliti til þeirra verðbréytinga,
sem orðið hafa á einstökum lið-
um grundvallarins og eftir því
samkomulagi, sem orðið hefir að
tók að fullu Ásgeir Valdimarsson
verkfræðingur, er ráðinn var
slökkviliðsstjóri á sl. sumri. —
Brunaverðir eru: Guðmundur
Jörundsson, Gunnar Steindórss.,
Halldór Arason og Tómas Jóns-
lagsgrundvellinum. Heildarút-
gjöld bús þess, sem við er miðað,
hækkuðu úr 51.323 kr. í 58.806
kr., og urðu hækkanir á nær öll-
um liðum vegna hinna almennu
verðhækkana, sem orðið höfðu á
son, en þeir voru allir áður starf- árinu. Tölur þessar eru báðar að
andi í Slökkviliði Akureyrar. Ifrádregnum frádráttarliðunum,
Fingraför flesfra þorps-
búa fekin vegna þjófn-
aðarmóls
Fyrir nokkru síðan var brotizt
inn í sölubúð kampfélagsins á Fá-
skrúðsfirði eystra og stolið þar
s'garettum, sælgæti, skotfærum o.
áður verið fa.ið inn í búðina að
fl. fyrir uin 3 þús. krónur. Hafði
næturlagi og einhverju hnuplað.
Dagana eftir síðari þjófnaðinn
voru um 40 mannst yfirheyrðir,
án þess að það leiddi til nokkurr-
ar niðurstöðu, og va r þá Axel
Helgason fingrafarasé.rfiæðingur
lögreglunnar í Reykjavi’k feng’rm
austur. Tók hann fingraiör flestra
karlmanna úr þorpinu og ná-
grenni á aldrinum 12—.60 ára,
eða rúmlega 200 manna. Höfðu
fingraför fundizt á íúðu þeirri,
er brotin var, og er þess vænzt,
að þau geti leitt til þess a:ð upp-
lýsa þjófnaðarmálið.
i
Minnkandi risnulcosfnaS-
ur ríkissfjórnarinn<ar.
Alþýðuflokksblöðin hafa verið
með vandlætingu út af risnu-
j kostnaði ríkisstjórnarinnar að
( undanförnu í tilefni af fyrirspurn,
er Gylfi Þ. Gíslason bar fram á
I Alþingi. Upplýstist þar, að í
stjórnart’ð Slefáns Jóhanns (árið
1948), eyddi ríkisstjórnin 20
þús. kr. meira í risnu en árið
^ 1951, þrátt fyrir hækkað verðlag
á flestum veitingum síðan. Er
gott til þess að vita, að risnu-
kostnaður fer lækkandi, og mætti
, svo áfram halda.
t
fA • ><• r' k íð* »• >C
rriojon Axijorð
byggingameistari
'ézt í Landspítalanum í Reykja-
vík 14. þ. m. eftir stutta en þunga
legu.
Hann var fæddur að Krónu-
s'.öðum í Eyjafiiði 20. september
1903, og voru foreldrar hans
Crist n Jakobsdóttir prests Björns
sonar að Saurbæ, Jakobssonar
’norrasonar frá Húsafelli og Sig-
fús Einarsson Axf’örð, ættaður
á Ærlækjarseli í Axarfirði. Var
7riðjón yngstur af átta börnum
eirra lijóna. Hann ólst upp með
foreldrum sínum í Eyjafirði og
Ivaldist þar í firðinum bernsku-
ár sín.
Skömmu eftir tvítugsaldur hóf
hann nám í múraraiðn hjá
frænda sínum, Tryggva Jónatans-
syni byggingameistai a, og hóf að
náminu loknu sjálfstæða bygg-
ingastarfsemi. Gekk hann í félags-
skap við^ Gaston Ásmundsson
byggingame’stara, og stóðu þeir
félagar fyrir fjölda bygginga hér
í bæ og víðar. Fyrsta stórbygg-
ingin, er þe!r tóku að sér, var
Húsmæðraskólinn á Laugalandi,
en stærsta byggingin, er þeir önn-
uðust, var nýbygging Sambands
ísl. samvinnufélaga við Ullarverk-
sm ðjuna Gefjuni. Friðjón mun
fyistur manna hér um slóðir hafa
lært hleðslu verksm ðj ukatla, og
hlóð hann kallana í Síldarverk-
smiðjur r kisins á Siglufirði,
Raufarhöfn og Skagaströnd.
Friðjón var iöskleikamaður til
allra verka, ágætlega fær í sinni
iðn og vandur að verkum sínum
og þe.’rra, er hjá honum unnu.
Mönnum þótti gott að v’nna hjá
honum vegna glaðlyndis hans og
sanngirni, enda naut hann vin-
6ælda þeirra verkamanna, er unnu
undir stjórn hans.
Hann var ska pgreindur mað-
ur, prýðilega hagorður og hafði
yndi af Ijóðum, einkum vel
kveðnum stökum. Kýmnigáfu
hafð. hann í blóð borna og var
hnytt’nn í tilsvörum.
Friðjón var kvæntur frænku
sinni, Rannveigu Jónatansdóttur,
Jósefssonar múrara, og eignuðust
þau tvö börn, sem bæði eru upp
komin.
Ja ðarför hans fer fram á
morgun.
Úlfljóf'ur,
4. tbl. 5. árg. hefir blaðinu bor
izt. Rif þetta er gefið út af „Ora
tor“, félagi laganema, en ritstj
þess og ábyrgðarmaður er Magn
ús Óskarsson stud. jur. Aðalefni
þessa heftis er: Frávikning emb
ætt.’smanna og réttaráhrif henn
ar, eftir Jón P. Emils, Erindi flutt
á aðalfundi Orotors e. Ólaf Lár
usson próf., Ógleymanleg sælu
vika í boði norskra laganema.
j Þorv. Ara Arason stud jur. og
auk þess ýmislegt, er varðar fé
I lagsmál Orators.