Austurland - 26.06.1964, Blaðsíða 1

Amlnrlmú
Málgagn sósíalista á Austurlandi
14. árgangur. Neskaupstað, 26. júní 1964. 25. tölublað.
Framleiðsla og fyrirhyggja
Síldarverksmiðjan á Seyðisfirði bræðir ekki
Verksmiðjan á Reyðarfirði á hálfum afköstum
50 þús. mál til
Neskaupst.
Síðdegis í gær var búið að
landa 42 þúsund málum sildar hjá
síldarverksmiðjunni í Neskaup-
stað og skip með um 8 þúsund
n:ál biðu losunar. Ekki er búizt
við, að losun þeirra ljúki fyrr en
með morgni.
Til samanburðar má geta þess,
að 26. júní í fyrra hafði verk-
smiðjan tekið á móti 21.500 mál-
um.
Vinnsla gengur ágætlega og af-
urðirnar virðast ágætar.
Aflinn sl. sólarhring var 40.950
mál á 65 skip. Til Neskaupstaðar
komu 6 skip með 2600 mál. Lönd-
un úr þeim mun ljúka á morgun.
Síldveiðin gengur vel. Afli er
mikill á miðunum og þegar hefur
borizt á land allmikill afli. En
vinnslan í landi gengur ekki að
sama skapi vel.
Ríkisverksmiðjurnar tvær hér
eystra, á Seyðisfirði og Reyðar-
firði hafa harla lítið unnið, það
sem komið er. Verksmiðjan á
Seyðisfirði má heita algjörlega
stopp ennþá og verksmiðjan á
Reyðarfirði vinnur aðeins helming
þess, sem hún ætti að geta gert.
Verksmiðjurnar i Neskaupstað
og Vopnafirði hafa hins vegar
unnið vel og þegar tekið á móti
miklum afla. I þeim verksmiðjum
virðist allt vera í bezta lagi.
Menn standa undrandi yfir
því að svona skuli hafa tekizt til
með ríkisverksmiðjurnar hér
eystra. Hver er ástæðan til þess
að svo að segja ekkert hefur enn
verið brætt á Seyðisfirði? Þar átti
þó að vera stærsta og afkasta-
mesta verksmiðjan á Austurlandi.
Tími til undirbúnings í verksmiðj-
unni var nægur og ótrúlegt er að
fyrirtæki á vegum ríkisins hafi
ekki getað fengið nauðsynlega
fjárhagslega fyrirgreiðslu. En
hvaða ástæður liggja þá til þess,
að verksmiðjur ríkisins skuli vera
verr á sig komnar en aðrar verk-
smiðjur hér eystra og láta þann-
ið á sér standa eins og dæmin
sýna?
Síldarverksimiðjurnar í Nes-
kaupstað og á Vopnafirði hafa
ekki verið byggðar upp með fjár-
hagslegri fyrirgreiðslu núverandi
stjórnarvalda í landinu. Þessar
verksmiðjur hafa að vísu verið
stækkaðar og endurbættar mikið
á síðustu árum. En þær hafa ekki
getað fengið lán til þeirra hluta
úr þeim lánasjóðum sem ríkis-
valdið hefur sérstaklega haft með
að gera.
Sildarverksmiðjur ríkisins voru
seinar og tregar til framkvæmda
á Austurlandi, þó að hér úti fyr-
ir væri síldveiðin mest.
Loksins þegar ríkið hugði til
framkvæmda í verksmiðjumálum
á Austurlandi, þá var risið ekki
hærra en svo, að það lagði undir
sig gamla og vanbúna verksmiðju
á. Seyðisfirði í stað þess að
byggja nýja. Sú verksmiðja hef-
ur auðvitað verið endurbætt, en
allar hafa þær endurbætur kom-
ið seint og verið of smátækar,
miðað við aðstæður.
Fyrsta ákvörðun núverandi rík-
isstjórnar um síldarverksmiðju á
Reyðarfirði var um að þar skyldi
byggð 5—600 mála verksmiðja.
Þannig var smásálarskapurinn og
skilningsleysið. Síðan var ákveðið
að hafa verksmiðjuna 1200 má.la
verksmiðju, en auðvitað var það
allt of lítið.
Síðan átti að stækka verksmiðj-
una í vetur upp í 2500 mál, en
sú stækkun er ekki enn komin í
gagnið.
Þannig liggja fyrir augljós
dæmi uim það, að ríkisstjórnin,
eða ráðherra sjávarútvegsmála,
hefur enga framsýni haft í síld-
arverksmiðjumálunum hér eystra.
1 vinstri stjórninni, á árunum
1957—’58, var grundvöllurinn
lagður að uppbyggingu síldarverk-
smiðja hér eystra.
Þá var vegurinn ruddur í þess-
um efnum þrátt fyrir skilnings-
leysi og tregðu stjórnar síldar-
verksmiðja ríkisins sem átti að
hafa forustuna.
Sömu ráðherrarnir, sem nú
sýna skilningsleysi og úrræða-
leysi í síldarvinnslumálunum á
Austurlandi, tala þessa dagana
sem hæst um það, að nauðsynlegt
sé fyrir Islendinga að ráðstafa
fjármunum sínum í stóriðju með
útlendingum og m. a. til þess að
koma upp olíuhreinsunarstöð, sem
augljóslega mundi verða til þess
að torvelda stórkostlega mögu-
leika þjóðarinnar á að selja síldar-
og þorskframleiðsluna.
Það þarf fyrirhyggju í at-
vinnumálum landsins, ef vel á að
fara. Sú endurnýjun og stækkun
fiskibátaflotans sem grundvöllur
var lagður að á tímum vinstri
stjórnarinnar, hefur reynzt happa-
drjúgur.
Hið sama er að segja um þann
grundvöll, sem þá var lagður að
síldarverksmiðjuiðnaði hér á
Austurlandi.
Mennirnir sem þá andæfðu á
móti þessum ráðstöfunum, eru
nú mestir ráðamenn í landinu.
Þeir hafa að vísu togazt áfram
með straumnum. Fleiri og fleiri
nýir bátar héldu áfram að koma,
þegar þeir fyrstu höfðu sýnt
notagildi sitt. Og hinn mikli afli
hefur rekið stjórnarvöldin áfram
til þess að byggja upp vinnslu-
stöðvar fyrir aflann. En augljóst
er á öllum vinnubrögðum, að fyr-
irhyggjan er ekki mikil og skiln-
ingurinn á þvi hvað hægt er að
gera í framleiðslumálum þjóðar-
innar harla lítill.
Hljómleikar
Fragers
í gærkvöld efndi bandaríslú
píanósnillingurinn Malcolm Frag-
er til tónleika í félagsheimilinu á
vegum Skrifstofu skemmtikrafta.
og Menningarnefndar Neskaup-
staðar.
Listamanninum var frábærilega
vel tekið og varð hann að leika
aukalög. Síðast lék hann ,,Ó,
blessuð vertu sumarsól“, eftir
Inga T. Lárusson, en • það hefur
unnið hug og hjarta þjóðarinnar,
ekki sízt Austfirðinga.
Það er Norðfirðingum til há-
borinnar skammar hve illa þeir
sóttu þessa hljómleika. Aðeins
um 70 áheyrendur mættu, þar af
þó nokkur hundraðshluti að-
komumenn. Margir eiga sér lög-
mæta afsökun, þar sem þeir hafa
verið að störfum eða hvílzt eftir
i langan vinnudag, en þeir, sem
enga slíka afsökun áttu sér, hafa
áreiðanlega verið meira en nógu
margir til að fylla salinn. Og það
hefði áreiðanlega ekki staðið á
mönnum að fylla hann, ef einhver
ómerkilegur trúður hefði verið á
ferðinni. Þetta er ef til vill harð-
ur dómur, en réttmætur.
Hafi hinn bandariski píanósnill-
ingur þökk fyrir komuna og list-
túlkun sína, þó, því miður, allt of
fáir hafi hirt um að verða henn-
ar aðnjótandi.
Forgangsrétt-
ur afnuminn
í gær var með bráðabirgðalög-
um afnuminn forgangsréttur
samningsbundinna skipa til lönd-
unar hjá Síldarverksmiðjum rík-
isins, en lagaákvæði þar um hef-
ur verið í gildi fullan aldarfjórð-
ung. Hér eftir hafa öll íslenzk
skip jafnan rétt til löndunar hjá
S. R. Á þá ekki að vera for-
gangsréttur til löndunar við nein-
ar verksmiðjur á Norður- og
Austurlandi. En hvernig væri að
fá afnuminn forgangsrétt til lönd-
unar í síldarbræðslurnar á Suður-
landi?
Veðurblíða
Veðrátta hér um austanvert
landið hefur verið mjög hagstæð
nú um nokkurt skeið, oft sólskin
og blíða með gróðrarskúrum á
milli, enda hefur grasið þotið upp
og er sláttur sums staðar hafinn
Eins og jafnan er veður verra
um vesturhluta landsins þegar vel
viðrar hér. Þar hefur stundum
verið úrhellis vatnsveður og þal
svo, að vegir hafa spillzt.
Haft er í
flimtingum
að Gylli Þ. menntamálaráð
herra sé um sinn genginn
úr hinu „bráðsnjalla“ hús-
móðurhlutverki sínu;
að níi sé hann orðinn ráðskona
á hinni ,,hlutlausu“ frétta-
stoílu útvarpsins hjá Villa
bróður;
að sendill hans sé gamall naz-
istablaðsritstjóri og núver-
andi lögreglustjóri í Rcykja-
vík;
að hann hafi verið látinn sjá
um, að telja ekki nema 120
manns í Keflavílturgöng-
unni.