Eining - 01.04.1954, Blaðsíða 1

12. árg.
Reykjavík, apríl 1954.
4. tbl.
t
k
Hvað skiljum við eftir,
er við förum héðan?
Ein af allra merkustu bókum, sem
út hafa komið síðustu áratugina, er
bókin Stefnumark mannkyns. Hér fer
á eftir örlítið sýnishorn af lífsspeki henn-
ar, en áður skal þó minnt á nokkrar lín-
ur í formálanum. Þýðandi bókarinnar,
Jakob Kristinsson, fyrrv. fræðslumála-
stjóri, segir þar:
,,Stefnumark mannkyns kom út í
New York í febrúar 1947. Hún var end-
urprentuð fimm sinnum á þremur fyrstu
mánuðunum eftir útkomuna og hlaut
frábærlega góðar viðtökur og lofsam-
lega dóma, bæði hjá guðfræðingum,
heimspekingum, uppeldisfræðingum og
vísindamönnum. Einn úr flokki ágæt-
ustu eðlisfræðinga heimsins, Nobels-
verðlaunamaðurinn Robert A. Millikan,
kemst t. d. svo að orði um bókina, að
hún sé „rituð af svo djúptækum skiln-
ingi og glöggri innsýn, að ekki sé hægt
að vænta þess, að önnur eins bók komi
út, nema einu sinni eða tvisvar á öld“.
Dr. Norman Vincent Peale, merkisprest-
ur í New York, segir: ,,Hún er ein þess-
ara bóka, sem skera sig úr og vel gætu
orkað aldabrigðum um fræðaiðkanir
varðandi þróun mannsins.... Að mínu
viti mun hún vinna sér fast sæti á bekk
með öðrum ágætisbókum, sem eflt hafa
framför mannanna". Á vegum heim-
spekideildar háskólans í Suður-Cali-
forníu kom fram þessi umsögn: ,,Vér
hyggjum, að þróunarkenning Lecomte
du Noiiys muni valda tímamótum í
heimi hugsunarinnar, jafnvel en þá
greinilegar en þróunarkenning Dar-
wins“.
Höfundur bókarinnar, frakkneski vís-
indamaðurinn Lecomte du Noúys, segir
á blaðsíðu 294:
„Ætlunarverk mannsins er ekki ein-
ungis bundið við tilveru hans á iörðu,
og hann má aldrei gleyma þeirri stað-
reynd. Tilvera hans er að minna leyti
fólgin í athöfnum hans í lifanda lífi en
slóðanum, sem hann dregur á eftir sér
eins og hrapandi stjarna. Það kann að
vera, að hann verði þess ekki áskynja
sjálfur. Hann kann að halda, að dauði
sinn sé endir tilveru sinnar í þessum
heimi. En hann gæti líka verið upphaí
að stærri og mikilvægari veruleika.
Vér getum ekki annað en veitt athygli
ósamræminu milli ævilengdar manns og
lengdar áhrifa þeirra, sem hann hefur
á eftirfarandi kynslóðir.
Sérhver maður dregur á eftir sér
slóða, eftirskin ævi sinnar, annað hvort
lítið áberandi eða skínandi bjart og
sannfæringin um þetta ætti að gera vart
við sig í öllum athöfnum lífs vors. At-
hugum t. d. fjölskylduföður, sem vegna
skapgerðar sinnar, fordæmis síns og
skoðana hefur áunnið sér aðdáun barna
sinna og félaga. Minning hans mun vara
lengi eftir andlát hans, orð hans og
hegðun verða betrunarhvöt mönnum,
sem hann þekkti ekki. Hið bezta, sem
hann átti til, það, sem hann gaf stund-
um óafvitandi í flokki vina og vanda-
manna, mun aldrei að fullu deyja. —
Hugsuðir og spámenn skilja eftir sig
áhrifamikinn ljóma genginnar ævi, og
þeim eigum vér að þakka hina ófúnandi
máttarviðu vors siðferðilega lífs. En
nöfn þeirra gleymast eftir fimm eða sex
þúsund ár. Vér þekkjum aðeins þá, sem
Úr aðálsalnum í listaverkasafni Einars Jónssonar.