Bændablaðið - 23.06.2011, Blaðsíða 1

42
12. tölublað 2011 Fimmtudagur 23. júní Blað nr. 351 Upplag 25.000
7 22
Bónus vill afnema allan skilarétt
fyrirtækisins á kjötvörum frá og
með 1. nóvember n.k. en þá taka í
gildi reglur samkvæmt nýrri mat-
vælalöggjöf sem m.a. snerta rekj-
anleika búfjárafurða. Guðmundur
Marteinsson framkvæmdastjóri
Bónuss hefur sent öllum kjötbirgj-
um fyrirtækisins erindi þar sem
þetta kemur fram.
Bónus, líkt og aðrar matvöru-
verslanir, hefur í samskiptum sínum
við kjötbirgja unnið eftir vinnureglu
sem gengur út á að skilaréttur sé á
kjötvöru sem ekki selst í verslunum
fyrirtækisins. Á móti hafa kjötbirgjar
haft verulega aðkomu að því hvað
fer inn í verslanir, hvernig því er
framstillt og jafnvel séð sjálfir um
pantanir og áfyllingu.
Kjötbirgjar hafa um langa hríð
kvartað yfir því að skilaréttur sé þeim
þungur baggi og slíkt hið sama hefur
gilt um bændur.
Til að mynda sagði Ingvi
Stefánsson varaformaður Norðlenska
í frétt í fríblaðinu 24 stundum árið
2008 að upphæðirnar hlypu á hundr-
uðum milljóna. Þetta hafa kjötbirgjar
almennt einnig staðfest.
Þá ályktaði Búnaðaþing 2009
á þá leið að skilarétturinn stríddi
gegn eðlilegu viðskiptasiðferði og
mögulega stæðist hann ekki sam-
keppnislög.
SS fagnar frumkvæði Bónuss
Í forsíðufrétt Bændablaðsins 12. maí
síðastliðinn kom fram að kjötafurða-
stöð Kaupfélags Skagfirðinga hygð-
ist afnema skilarétt verslunarinnar á
vörum frá sér. Í sömu frétt kom fram
að Sláturfélag Suðurlands (SS) og
Norðlenska hefðu engar slíkar áætl-
anir á takteinum.
Steinþór Skúlason forstjóri SS
fagnar hins vegar frumkvæði Bónuss
í málinu nú en minnir á að það sé ekki
einfalt verk að afnema skilaréttinn.
Það þurfi að gerast í sátt og þannig
að lækningin verði ekki verri en
sjúkdómurinn.
Sigmundur Ófeigsson fram-
kvæmdastjóri Norðlenska segir að
breyting sem þessi muni ekki hafa
mikil áhrif á fyrirtækið, vegna lítilla
viðskipta við Bónus. Hann óttast að
vöruúrval muni minnka ef skilarétt-
urinn verður afnuminn.
Hlýtur að vera hægt
að lækka verð
Guðmundur Marteinsson segir
umræðuna um skilaréttinn hafi verið
mjög einhliða. Afurðafyrirtækin hafi
verið dugleg við að benda á kostnað-
inn sem leggist á þau en minna sagt
um þá kosti sem felist í kerfinu.
„Þeir sem hafa verið með skila-
rétt í Bónus hafa haft nánast frjálsan
aðgang að verslununum. Þeir panta
sjálfir og ákveða magnið með tilliti
til þeirra eigin birgðastöðu og fylgja
síðan vörunum sínum eftir í búð-
unum. Ef þeir eiga mikið af bjúgum
þá senda þeir mikið af bjúgum í
búðirnar sem dæmi. Þeir gera þetta
nánast eftir sínu höfði.
Vegna þess hversu greiðan aðgang
birgjarnir hafa fengið að búðunum,
og vegna skilaréttarins, þá hefur
fjöldi tegunda og vörunúmera undið
rosalega upp á sig og er í dag allt allt
of mikill. Slíkur fjöldi vörunúmera
og tegunda þekkist nánast hvergi í
Evrópu þar sem lágvöruverðsversl-
anir eiga í hlut.
Það sem mun hins vegar gerast
ef skilarétturinn verður afnuminn,
þá mun verslunin sjálf ákveða vöru-
valið, panta sjálf og bera þá rýrnun
sem verður. Það gefur augaleið að við
það mun vörunúmerum og tegundum
fækka til muna og að sjálfsögðu
gerum við ráð fyrir því að fá lækkun
á verði frá birgjum þar sem kostnaður
þeirra yrði þá lítill sem enginn. Þá fá
menn ekki að setja inn eins og þeim
sýnist og ég held líka að neytandinn
sé ekki að biðja um allt þetta vöruval
í lágvöruverðsverslun.
Ef kostnaðurinn vegna vöruskila
er svona mikill að mati birgjanna þá
hljóta þeir líka að geta lækkað verð
verulega ef þau verða afnumin.“ /fr
Sjá nánar á bls. 2
Stórtíðindi framundan í samskiptum kjötbirgja og verslunarinnar:
Bónus vill afnema skilarétt
Afurðafyrirtækin benda á kostnaðinn en segja minna um kostina við skilaréttinn
Óvissa um CAP og styrkjakerfi ESB:
Orkneyingar hafa áhyggjur af
framtíð landbúnaðar
Á Orkneyjum er nú uppi veruleg
óvissa varðandi framtíð landbún-
aðar á eyjunum og áhyggjur af
skertu fæðuöryggi í Skotlandi.
Er það vegna róttækra breytinga
sem framundan eru á stuðnings-
kerfi ESB samkvæmt landbún-
aðarstefnu þess, CAP. Kemur
þetta fram í skýrslu sem Ólafur
R. Dýrmundsson landnýting-
arráðunautur skilaði stjórn
Bændasamtaka Íslands eftir
heimsókn til Orkneyja 15.-18.
apríl í vor.
Ólafur segir í skýrslu sinni að
nú ríki veruleg óvissa á eyjunum.
Stuðningskerfið er flókið, draga
á úr greiðslum til landbúnaðar
og ástæða er til að hafa sérstakar
áhyggjur af stöðu jaðarbyggða. Fram
komu áhyggjur skertu fæðuöryggi í
Skotlandi vegna samdráttar í stuðn-
ingsgreiðslum frá ESB.
Ómarkviss byggðastefna á Íslandi
er mikið áhyggjuefn
Miðað við að Íslendingar gangi í
Evrópusambandið bendir Ólafur
á afar veikan hlekk í samanburði
við Orkneyinga sem búa við öfluga
byggðastefnu. Þrátt fyrir það hafa
Orkneyingar nú verulegar áhyggjur
af þróun mála innan ESB.
Sjávarútvegur nær horfinn
Ólafur kemur einnig lítillega inn á
þróun sjávarútvegs á eyjunum.
„Þótt efnahagslegt vægi land-
búnaðarframleiðslu hafi minnkað
mikið á Orkneyjum frá lokum
seinni heimsstyrjaldar er það nú um
15% mælt sem atvinna, og skiptir
verulegu máli í efnahag eyjanna.
Sjávarútvegur hefur aftur á móti
nær horfið síðustu áratugina og er
ljóst að ESB aðildin hefur ekki verið
til bóta í þeirri atvinnugrein," segir
Ólafur m.a. í skýrslunni.
Sjá bls. 20 og 21
Bændablaðinu er nú dreift í auka-
upplagi á Landsmóti hestamanna
sem hefst á Vindheimamelum í
Skagafirði 26. júní og stendur yfir
til 3. júlí.
Síðasta blað fyrir útgáfuhlé kemur
út 7. júlí en Bændablaðið kemur svo
út 18. ágúst. Á þessu ári hefur upplag
blaðsins stækkað nokkuð en það telur
að jafnaði 23 þúsund eintök. Blaðinu
er dreift ókeypis til bænda en það er
einnig fáanlegt án endurgjalds víða
um land, m.a. í verslunum, á sund-
stöðum og bensínstöðvum. Þeir sem
vilja fá blaðið sent heim til sín eða
á vinnustað geta gerst áskrifendur
með því að hringja í síma 563-0300
eða senda tölvupóst á bbl@bondi.
is. Áskriftargjald fyrir árið er aðeins
kr. 6.200 en aldraðir fá blaðið á hálf-
virði. Bændablaðið er líka á vefnum
á slóðinni www.bbl.is.
Bændablaðið á Landsmóti hestamanna
- Sjá umfjöllun um mótið á bls 24 og 25 Mynd / Ragnar Th.
„Hljóðið í bændum hér á svæðinu
er almennt gott, við tökum þessu
með ekta norðurþingeyskri yfir-
vegun og bítum á jaxlinn,“ segir
Sigurður Þór Guðmundsson bóndi
í Holti í Þistilfirði, en segir tíðar-
farið þó óneitanlega hafa sett sitt
strik í reikning bænda og bíði
margir óþreyjufullir eftir betri tíð,
„þó hún virðist því miður ekki vera
í kortunum strax.“
Sigurður Þór segir að margir
bændur hafi lagt á sig gríðarlega
mikla vinnu undanfarnar vikur,
einkum eigi það við um þá sem hafi
fátt fólk í kringum sig til að létta á
álaginu. „Ástandið hér er misjafnt en
sem betur fer er almennt lítið um kal-
skemmdir í túnum, það er aðallega á
einni jörð þar sem um helmingur túna
er skemmdur,“ segir Sigurður Þór.
Flestir bændur hafi tryggt sér
slægjur en þegar er byrjað að miðla
upplýsingum um tún sem ekki hafa
verið í notkun. „Staðan er þannig
núna að það þarf að nýta allar slægjur
í sumar, allt sem tiltækt er,“ segir
Sigurður Þór.
Hann telur að vegna tíðarfarsins
verði heyskapur um þremur vikum
seinna en í meðalári og jafnvel allt
að mánuði seinna en venja er til. Þá
sé úthagi líka seinn til, sem eðlilegt
er og eins megi nefna að bændur hafi
ekki getað hafist handa við jarðvinnu,
flög sem vinna þurfi upp séu víða enn
blaut og ekki hægt að byrja af krafti.
„Útlitið er svo sem ekki neitt sérstakt,
en við vitum að komi sól og hlýindi
í nokkra daga breytist allt,“ segir
Sigurður og bætir við að á svæðinu
megi almennt segja að ástandið sé
hvergi algott og hvergi alslæmt.
/MÞÞ

Meira um tíðarfarið á bls. 2 og 4
Sigurður Þór Guðmundsson bóndi í Holti í Þistilfirði:
„Tökum þessu með ekta
norðurþingeyskri yfirvegun“
á markað í sumar