Fram - 16.09.1922, Blaðsíða 1

Vefnaðarvörur þ. á m. ágætis
kailm.fataefni, Fiskilínur og
Taumar, Skósverta, Skótau,
Regnkápur karla og kvenna,
Matvörur og margsk. smávör-
ur, sem best er að kaupa hjá
St. B. Krisíjánssyni.
Tilbúinn fatnaður,
enskur, fyrsta íiokks vara,
seldur með
10% afsiættí
hjá
Páli S. Dalmar.
M
M
M
&
VI. ár.
Siglufirði 16. sept. 1922.
36. blað.
Mig vantar Vetrarstúlku!
— Gott kaup. —
O. Jörgensen, síinstjóri.
Spánarvínið.
Söluleyfið er veitt Helga kaup-
manni Hafliðasyni, og fyrsta
vínsendingin komin.
Stjórnarráðið hefir nú veitt Helga
kaupm. Hafliðasyni leyfi til útsölu
Spánarvína hér í bænum, til al-
þingisloka 1Q23.
Rað má telja þessi úrslit málsins
heppileg, þegar athugað er í hvert
öngþveiti því var koinið, er bæjar-
stjórn hafði afsalað sér öllum íhlut-
unarrétti um það. Rað má óhætt
fullyrða, að það fer saman við vilja
alls þorra kosningarbærra manna
hér að Helgi fær söluleyfið, jafnvel
þótt það sé hending ein sem réði
því, og er slíkt vel farið.
Vér berum gott traust til Helga,
að hann eigi misbeiti leyfi sínu að
neinu leiti og eigi síður í því tilliti
að hann varði um rétt sinn í því
efni, að líða eigi ólöglega áfengis-
sölu hér við hliðina á sér, en eins
og áður hefir verið tekið fram hér
í blaðinu, þá teljum vér það mikið
heilbrigðara fyrirkomulag að hér sé
ein lögleyfð vínsala heldur en marg-
ir launsölustaðið eins og orð hefir
leikið á að væru hér.
Launsalan á og verður að hvcfa.
Hún er bæjarhneysa og landshneysa
og það tvöfalt, nú þegar hver sem
vill getur fengið vín á lögleyfðan
hátt svo sem vilji hans og geta leyfir.
En það er ekki Helgi Hafliðason
einn sem með hjálp lögreglunnar
getur stemt stigu við þeim ófögn-
uði. Til þess þarf hann og lögregl-
an að hafa hjálp bæjarbúa sjálfra
og það á að vera öllum bæjarbú-
um bæði skylt og kært að veita
þá hjálp, og varða á þann og á
a 11 a n hátt um sóma bæjarins sem
oss öllum er kær.
Félagslíf.
Eftir Jóh. Sch. Jóh.
íslendingar eru taldir ófélagslynd-
ir, Er það nokkuð því að kenna
hve strjálbygt landið er, samfara á-
hrifum loftslags og uppeldisáhrifa.
Loftslagið gerir okkur þunglamalega,
daufa og ómannblendna. Pjóðin
hefst mest við í húsum inni hinn
langa vetur. Börnln alast víða upp
við fámenni og venjast snemma ein-
strengingshætti og þumbaraskap.
Tortrygni og sérgæði ber talsvert á
í þjóðfélaginu og kemst fljótt inn í
unglingana.
Ef einhver vill koma einhverju
nýju fyrirtæki á stað, eða er öðru-
vísi en gengur og gerist á hann
vanalega örðugt uppdráttar hér á
landi. Það synir að þjóðin er sein
að sinna nýungum eða sjá hvar
fiskur liggur undir steini. Mörgum
mönnum mun nú finnast þetta ó-
rétt að þjóðin sé ófélagslynd og
minna á hin mörgu félög sem þot-
ið hafa upp hin síðari ár eins og
gorkúlur hingað og þangað og fjöldi
manna er nú í. En sannleikurinn er
sá, að hávaðinn af þessum félög-
lindur um er að eins nafnið tómt og
koma ekki að hálfum notum vegna
þess að hinn rétta félagskapar eða
samvinnuanda vantar.
Rað verður enginn maður vel
kristinn fyrir það eitt aðskrifaund-
ir einhverja kristilega skuldbindingu
sem hann reynir ekkert að halda.
Rað verður enginn maður félags-
fyrir það eitt að skrifa undir stefnu-
skrá einhvers félags. Við sjáutn svo
afar oft hve margir menn eru lé-
legir og ónýtir félagsmenn í hinum
ýmsu félögum. Svo margir þeir sem
hugur fylgir ekki máli. Er/ þar af
ýmsum dæmum að taka. Heilir hóp-
ar manna hafa t.d. verið í bindind-
is félögum og brotið oft, en þó
hangið árum saman í þeim.
Pá eru ungmennafélögin með sína
stóru og fögru stefnuskrá. Öllum
kemur saman um að hún sé góð.
En að ungmennafélagar séu yfirleitt
ekki betri menn, þjóðræknari né
göfugri en alment gerist, vita allir.
Reir ætla að hreinsa og fegra móð-
urmálið, en tala það ekki betur en
aðrir landsmenn. Þeir ætla að efla
krafta sína andlega og líkamlega
betur en allur fjöldinn. En mörg
félögin gera lítið að því. Þeir ætla
að styðja að öllu rammíslensku í
siðum, klæðaburði o. fl., sem sam-
rýmist geti nútíðarmenningunni. Par
er lítið eða ekkert gert. Reir ætla
að sýna glöggskygni á framfara-
möguleika þjóðarinnar og hjálpa
listamönnum með vingjarnleik og
góðum ráðum, en eru oft síðastir
að viðurkenna menn úr sínum hóp
sem hæfileikamenn eru. Peir ætla
að efla trúrækni og tala í stefnu-
skránni um kristilegan grundvöll, o.
s. frv, en eiga þó fæstir nokkra
guðsorðabók eða líta í slíkar bæk-
ur. Bindindi er eitt atriðið á stefu-
skránni og hófsemi, en hávaðinn af
karlmönnum í ungmennafélögum
landsins eru miklir reikingamenn.
Pannig mætti lengi telja, stór og
fögur orð, en litlar efndir. Og er
það síst að furða. Pað þarf mikið
til að lerða fyiirmyndarmaður. Og
enginn skyldi taká oið mín svo að
mér væri í nöp við ungmennafé-
lagsskapinn. Fjarri fer því. Eg hef
haldið lofræður um hann. En mér
þykir of lítið gert, heitið of stórt
og illa haldið.
Eg hef verið meðlimur margra
ungmennafélaga og sumra mjög lé-
legra. Félaga sem afarlítið hafa unn-
ið, annað en að halda afmælishátíð
og hæla sjálfum sér. Mér hefir þá
stundum fundist eg og aðrir félags-
rnenn vera eins og faríseinn sem
þakkaði guði fyrir að hann væri
ekki eins og aðrir menn, en var þó
ekki betri sjálfur. Ungmennafélögiri
eiu mestmegnis skemtifélög því cr
ekki hægt að neita, og ekkert út á
það að setja en þau þykjast gera
of mikið. Unglingar þuifa skemtun.
Og víða er þröngsýni manna í sveit-
um svo mikil að ekkert félag þrífst
fyrir óvingjarnleik hinna eldri, sem
telja alt slíkt óþarfa tímaeyðslu
og rægja félagskapinn. Á þetta sinn
þátt í því að ýms félög koma ekki
að eins góðum notum og ella. Af
því myndast flokkadrættir og úlfúð
sem er mikið eitur.
Verkalýðsfélögin eru ennþá yngi i
en ungmennafélögin. Hef eg verið
í, eða kynst nokkrum þeirra. Rau
berjast einkum fyrir kauphækkun
handa verkalýðnuin. Annars hafa
þau á stefnuskrá sinni þjóðmenn-
ingu, jafnrétti o. fl. En aðal ein-
kenni þeirra er andleysið. Hugurinn
snýst alt af um þetta sama: meira
kaup og þar kemst ekki annað að.
Stagast forsprakkar þeirra alt af á
sömu þvælunni sem sumir sam-
vinnufoikólfamii hve auðvaldið sé
hættulegt, eða með öðrum orðum
hve leiðinlegt það sé að nokkur
eignist nokkuð. En sjálfir verða
margir þessara höfuðpaura vel efnað-
ir á fáum árum þrátt ofan í sínar
eigin kenningar. Er auðséð á því
að þar fylgir oft ekki hugur máli.
Mest af ísienskri pólitík er matar-
pólitík. Samvinnufélögin eru nú lang
voldugasti félagskapur í landinu og
magnast óðum. Rau eru ekkert kák
eins og segja má um margan ann-
an félagskap. Þar er harðsnúinn
flokkur sem veit hvað hann vill.
En hvað vili hann? Rað er nú ekki
lítið. Rað er livorki meira né minna
en ráða öllum landsmönnum.
(Framh.)
Northcliffe lávarður.
Hinn heimsfrægi blaðamaður
Northcliffe, eða Alfred Hamsworth
eins og hann hét að skírnarnafni,
létst nú í sumar. Rað má óefað
telja hann langmerkasta blaðamann
heimsins og líklega einhvern áhrifa-
mesta mann samtíðar sfnnar.
Northcliffe var fæddur 15. júlí
1865 og byrjaði blaðamensku 15
ára gamall. Vann hann sér strax
álit, og 1888 byrjaði hann sjálfur
að gefa út b’að, hét það Answers
og vmð skjótt í miklu áliti. Qrædd-
isi , lorthcliffe brátt fé á því, svo
hann gat fæist meita í fang. Stækk-
aði hann blaðafyriríæki sitt ár frá
ári og fjölgaði blöðum, og við
dauða hans átti hann og gaf út
stórblöðin: Times, The Daily Mail,
Oversea Daily Mail, Weckly Dispatch
og Evening News,sem koma út dag-
lega í meira en miljón eintaka sum,
og auk þess smærri blöð og bækur.
Northcliffe hefir haft stórmikil og
margvísleg afskilti af stjórnmálum
Englands og raunar als heimsins
og h fa afskifti hans oft fengið
óvæga og misjafna dóma.
Hann hafði löngu áður en heims-
styrjöldin hófst, bent á hættu þá,
sem stafað gæti af herbúnaði F*jóð-
verja og barist fyrir aukningu flot-
ans enska og eftir það, að her-
skyldum ílið komst á dagskrá hjá
Englendingum, var hann því máli
fast fylgjandi. Á ófriðarárunum var
Northcliífe falið það starf, að út-