Fram - 04.11.1922, Blaðsíða 1

Áteiknaðir dúkar og ísaumsgarn
selst með 20"/0 afslætti.
Regnkápur karla & kv., suinar
teg. af vefnaðarvöru og smá-
vöru selst með afslætti eftir
samkomulagi.
Sí. B. Krsstiánsson.
i
VI. ár. Siglufirði 4. nóv. 1922.
43. blað.
Þakkarávarp.
Hérmeð viljum við innilega þakka öllum þeim, sem með peninga-
gjöfum, aðstoð eða hjálp á annan hátt, hafa auðsýnt okkur samúð og
liðsinni í veikindum mínum nú í haust.
F*að yrði oflangt að telja upp nöfn alls þessa velgjörðafólks; við
látum því nægj^ að biðja guð að launa því öllu fyrir okkur.
Siglufirði 2. nóv. 1922.
Björg Andrésdóttir f. Sæbyv
Friðrik Hermannsson.
Starfsmenn
þjóöarinnar.
Megn óánægja hefir ríkt um langt
skeið meðal alþýðunnar, gegn em-
bættis- og starfsmannastétt þjóðar-
innar. Vel má vera að þessi óá-
nægja hafi að nokkru átt rót sína
í öfund þess hluta hinna lægri stétta
sem vió bágust kjör hefir átt að
búa, gegn þessum flokki manna,
sem í þeirra augum hafa virsf búa
við svo margfalt betri kjör og þurft
svo niikið minna fyrir lífinu að hafa.
Þó hefir þetta ekki verið aðalorsök-
in, því allur þorri alþýðunnar kann
fyililega að meta vel unnið starf
svo, að telja það góðra launa vert.
Einn þáftur þessarar óánægju hefir
verið sá, er við kemur eftiriaunum
embættismanha. Gremjan gegn eft-
irlaunafarganinu, hefir lýst sér svo
oft bæði í ræðu og riti, að óþarft
er að fara mörgum orðum um hana
hér, og hún hefir við full rök að
styðjast. Margir þörfustu og bestu
menri þjóðar vorrar haía lil'að og
starfað alt sitt líf án embættislauna,
og unnið þjóðinni margfaií meira
gagn en margir hverjir af hi um
háttlaunuðu embættismönnum og
og einatt lagt, auk starfskrafta heill-
ar æfi, fjármuni sína í sölurnar, og
hafa þó engiu eftirlaun feugið. Eða
hver eru eftirJaun bóndan^ ,sjó-
iiianifsins, vinnumanns'ins og vinnu-
konunnar? Hví skyldi ekki embætt-
ismaðurinn sem fær vinnu sína oft-
ast b e t u r borga-ða en þessar
stéttir manua, geta iagt eirnig fyrir
af laununum til elliáranna eða ef
heilsuna þryti? Vér verðum að
halda því frani, að þessi flokkur
nianna standi engu síður að vígi í því
efni en alþýðumenn og að enginn
nauður knýi embættismannasíétlina
til þess að lifa svo yfir efni fram,
að laun hennar, svo sem þau eru
eftir núgildandi' lögum, ekki geti
hrokkið henni einnig til ellistyiks
og sjúkratryggingar.
En það er ekki nóg með það að
embættis- og starísmannastétt jajóð-
arinnar hafi íulla vissu um hlýan
bás og fulla jötu á kostnað ríkis-
sjóðs, að loknu dagsverkinu, hitt
er verra, að svo sem nú er komið
þessurn málum, þá virðist svo, að
margir þessara nranna þurfi varla
annað en að rétta út hönd sína ef
þá vanhagai' um eitthvað og þá sé
lúkan full gulls úr ríkisfjárhyrslunni.
Ef bær einhvers þessara manna er
illa húsaður, ef hann þarf að slétta
eða girða tún sitt, ef hann er eitt-
hvað heilsuveill, jafnvel þótt það
kynni að .vera af þeim orsökum er
honum mættu sjálfráðar teljast, þá
er leiðin svo greið til húsabótanna,
jarðabótanna eða erlendisdvalar, að
engan ætti að undra þótt hún sé
tíðnotuð.
»Allir eru jafnir fyrir lögunum«
eða svo ætti það að vera, en í þessu
tilfelli er það ekki. Fyrir alþýðuna
er þessi leið mjög svo torfær eða
í flestum tilfelium ófær hvaó hið
síðasta snertir. Alþýðumenn veiða
að deyja drottni sínum ef innlendir
læknar ekki geta bjargað þeim. Rað
niá sjálfsagt í einstökum tilfellum
réttlæta þessar fjárveitingar, en í
flestuin tilfellunum eru þær órétt-
mætar. »A11ir jafnir fyrir lögunum*.
Það er einmitt þetta sem alþýðan
heimtar, og sem hún á fullan rétt
til. Engin ein stétt eða einn flokk-
ur manna á að njóta sérréttinda
fram yfir aðra. Rað eru verðleikar
einstaklingsins sem eiga að skapa
honum sérréttindi, — honum ein-
um, en ekki allri stétt hans.
Eins og nú er ástatt, er starfs-
mönnuin þjóðarinnar ekki launað
að verðleikum. Skussinn, sem rétt
með hörkubrögðum hefir náð prófi
sest í jafnlaunað embætti hinum, sem
vnrið hefir meiri tíma, fé og ástund-
un til þess, að ná ágætis prófi, og
duglaus og óskyldurækinn starfs-
maður hefir jafnan rétt til eftirlaun-
ar.na og hinn, er stundar starf sitt
með elju og ástundan.
f5að mætti teljast rétt og skylt,
að launa starfsmenn þjóðarinnar
eftir því hvernig þeir inna skyldu-
störf sín af hendi, en slíkt mun
örðugt í framkvæmd, því bæði er
það, að enginn veit að hverju barn-
inu best gagnið verður þegar starfs-
maðurinn byrjar starf sitt, og svo
er hitt, a örðugt tnun að finna
þann óskeikula og óvilhalla dóm-
ara, er þar dæmdi um, en hitt ætti
að vera þjóðinni sjálfrátt, að líða
eigi ónytjunga í embættum eða við
opinber störf. Ónýtir starfsmenn
þjóðar, eru andleg óþryf á þjóðlík-
amanum sem nauðsyn er að út-
rýma seni íyrst.
Því er ver og miður, að þjóðin
íslenska er ekki frí af þessum sjúk-
dórni. Það er á vitund alþjóðar, að
sumir af starfsmöunum hennar líta
meira á það, að hyrða laun sín og
eiga náðuga daga, en á hitt, að rækja
skyldustörf sín ineð alúð og dðgn-
aði. Það sem veldur þéssu, er án
alls efa mest eftirlitsleysið, Eftirlitið
með starfsmönnum er ekkert nema
á pappírum. Hið verklega eftirlit er
á flestum sviðum í réyndinni kák
eitt. Og þó starfsmenn þess opin-
bera færi bækur sínar sæmilega og
sendi vel gerðar skýrslur um störf
sín einu sinni á ári, þá er það
engin sönnun þess að þeir ræki
starf sitt svo sem vera ber.
Þegar svona er ástatt, þá er varla
von að vel fari. Hi ð verklega
eftirlit með opinberum
starfsmönnum ríkisins
þarf a ð aukast ogstjórn
landsins verður að halda
þjónum þess betur t'il
vinnu e n h i n g a ð t i I e f v e 1
á a ð f a r a.
Það, hve mjúklega hefir verið tek-
ið á misfellunum þar sem þær hafa
orðið augljósar, á sinn fulla þátt í
sýkingunni. Það má heita svo, að
farið hafi verið með þá sem brot-
legir hafa orðið, líkt og eftirlætis
krakka sem haft hefir f frammi stráka-
pör, — hann fær oft snupru svona
í bili en þegar hann hefir skælt
stundarkorn, þá kökubita til hugg-
unar. Sömu aðferð hefir verið beitt
við þá starfsmun jajóðarinnar sem
opinberl. hafa gjört sig brotlega við
skyldur sínar, — þeir hafa fengið
hógværar áminningar, »lausn í náð,«
oft með eftirlaunum en stundum án
þeirra og verið eftir á huggaðir með
bitling ef hann hefir verið fyrir
hendi, og stundum jafnvel búnir til
nýjir huggunar bitlingar handa þeim.
Hirting Tiefir víst sjaldan komið til
tals í þessum efnum.
Björn Jónsson byrjaði í ráðherra-
tíð sinni að hreynsa til í þessuin
efnum, en þar mun hafa kent uin
of pólitisks flokkarýgs, en ef þeirri
aðferð hefði verið haldið, og agnú-
ar þeir skornir af seni á voru, þá
er enginn vafi á því, að þótt lækn-
ingaaðferðin væri harðbýl þá hefði
hún reynst heilsusamleg eftir á.
Nú hefir óánægja alþýðunnar log-
að uppúr gegn tveimur af starfs-
mönnum ríkisins, sem sé gegn land-
símastjóra O. Forberg fyrir tiliögur
hans um skipun stöðvarstjórans á
Borðeyri, og gegn Sigurði Magnús-
syni, lækni við heilsuhælið á Vífil-
stöðum (og yfir hjúkrunarkonuni
þar). Rað er ef til vill ónákvæmt að
segja óánægju alþýðunnar, því gegn
landssímastjóranum er aldan risin
að eins frá starfsfólki símans, og
gegn lækninum og hjúkrunarkon-
unni frá nokkrum sjúklinguiti sem
dvalið hafa á hælinn, en bæði er
það, að alþýða manna fylgir málum
þessum með fullum áhuga og læt-
ur sig þau ntiklu skifta og eins hitt,
að þar sem mál þessi bæði eru
orðin blaðamál, og það víðtæk, þá
eru þau um leið orðin alþýðunnar,
enda eru þau það í eðli sínu þareð
bæði rnálin skifta allan almenning
miklu.
Á þessa menn hafa nú opinber-
lega verið bornar svo alvarlegar
sakir að talsverðan skugga ber af
á þá sem staifsmenn í trúnaðarstöð-
um ríkisins.
Vér viljum að svo vöxnu ntáli
ekki láta neitt uppi um það hvort
vér teljum þessar kærur á rökum
bygðar eða ekki og vér viljuni vona
að þær séu það ekki, en þær sýna
oss Ijóslega að þjóðin sjálf er vökn-
uð í þessum efnum og heimtir rétt
sinn, þann, að vinnumenn jtjóðbús-
ins starfi nteð trúmensku.
Það er skylda stjórnarinnar að
rannsaka bæði þessi niár(Vifilstaða-
málið er þegar byrjað að rannsaka)
og — ef þessir menn eru saklaus-
ir af áburðinum, þá að sjá um að
þeir fái fulla uppreisn, en ef ákær-
urnar skiidu reynast sannar, þá ber
henni skylda til að láta þá fara úr
þjónustu þjóðarinnar, — án eftir-
launanna, því enginn af starfsmönn-
»