Vísir - 31.03.1944, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofun
Féfagsprentsmiöjan (3. hæð)
Ritstjórar
Blaðamenn Slmii
Auglýsingar 1660
Gjaldkerl 5 llnur
Afgreiðsla
34. ár.
Reykjavík, fostudaginn 31. marz 1944.
75. tbl.
Tvö þýzk skip hæfð
tundurskeytum.
Beaufig-hter-vélar gerðu árás
á stóra þýzka skipalest í gær
undan frísnesku eyjunum.
Þrátt fyrir allgóðar varnir
skipalestarinnar, tókst flugvél-
unum að liæfa tvö stór, fullhlað-
in skip mcð tundúrskeytum og
er talið að annað, ef ekki bæði
hafi farizt. Níu sldp urðu auk
þess fvrir skemmdum vegna
skothríðar flugvélanna, en eina
þeirra vautar.

Bandaríkjafloti ræðst á
Palau, 1750 km. vestan Truk
lictofirosiii \m
lireysti við flnzio
i fluri.
Tveir enskir hermenn hafa
verið sæmdir Viktoríukrossin-
um fyrir hreysti og hugprýði.
Annar stjórnaði litlum flokki
manna hjá Caraceto á Anzio- i
•svæðinu, þegar Þjóðverjar
gerðu sem skæðust álilaup og
tókst honum að lirinda einu |
áhlaupi þeirra með örfáum
mönnum. Neitaði hann að láta
binda um sár sín fyrr en á-
hlaupinu hafði verið hrundið.
Hitt merkið var veitt látnum
enskuin foringja, sem sýndi ó-
trúlega lireysti og hugprýði i
Burma. Njósnaði hann í þrjá
daga um Japani og stjórnaði
skothríð á þá, en dró skotliríð
þeirra að sér, til þess að ekki
skyldi komast upp um félaga
•sína og særðist þá til ólífis.
Guðm. Einarsson: Útvegsbóndinn (málverk).
Listsýning Guðmund-
ar frá Miðdal opnuð
á morgun.
Guðmundur Einarsson frá
Miðdal opnar listsýningu í Skál-
anum á morgun kl. 10 árdegis
og sýnir þar 56 olíumálverk, 70
svartlistarmyndir og 50 högg-
myndir.
Þetta er afmælissýning að því
leyti, að á þessu ári eru 25 ár
síðan Guðmundur gerðist lista-
maður, en liann hefir, eins og
kunnugt er, lagt á margar list-
greinar gjörva liönd. Verða
þarnas ýndar myndir frá ýms-
um þroskaskeiðum hans, enda
þótt mikill hluti þeirra sé frá
síðuslu árum.
Guðmundur hörfir á þessu
ári um öxl yfir langan og merki-
legan listaferil, og mun þó mála
sannast, að hann eigi enn margt
óunnið, því að hann er enn á
bezta aldri. Það er því vel til
fundið, að almenningi skuli
gefast kostur á að skoða all-
verulegt úrtak úr list hans, og
má vænta þess að sýningin verði
hin fjölsóttasta.
Japansstjórn hefir viður-
kennt nýju leppstjórnina í Ung-
verjalandi, ein allra stjórna.
★
Ný-Sjálendingum sem voru á
klausturhæðinni í Cassino, liefir
verið skipað að hörfa þaðan.
★
Bandarikjmenn hafa gert á-
rás á eyna Pakin, sem er 30 míl-
ur norðvestur af Ponape.
★
Hreinsun fer nú fram í öllum
opinberum stöðum á þeim hluta
Italíu, sem Badoglio ræður.
Virkjanir fyrir Vestfirði
áætlaðar kr. 12.000.000.
Raforkumjálanefnd ríkisins
hefir vinsamlegast látið Vísi í
té greinargerð um raforkumál
Vestfjarða.
Áætlað er að raforkan nái fyrst
um sinn til 6400 manns, er húa
í kaupstöðum, og 1100 manns
í sveitum. Gamlar virkjanir og
nýja virkjunin í Nónvatni eru
nú samtals um 1000 hestöfl og
virkjunin við Dynjanda er fyr-
irhuguð 6250 hestöfl, eða sam-
tals 5625 liestöfl, þegar afltap
vegna flutnings er frá dregið.
Allt aflið er þvi 3750 kílówött
eða 500 wött á mann að meðal-
lali á því svæði, sem rafveit-
unni er ætlað.
Kostnaðurinn samtals er sem
hér segir: Við Dynjanda 5,250
milj., Fossá kr. 1,000,000 og við
Nónvatn kr. 1,750,000, eða sam-
tals kr. 8,000,000.
Aðal orkuflutningslinur kosta
samtals kr. 5,475,000, aðal
spennistöðvar kosta kr. 1,025,-
000 og dreifing orkunnar i kaup-
túnum og sveitum ails kr.
4,000,000,00.
Gyðingaofsóknum
mótmælt í
Ungveirjalandi.
Seredi kardínáli í Ungverja-
landi hefir opinberlega mótmælt
Gyðingaofsóknum Þjóðverja í
landinu.
Eden utanrikisráðherra Breta
liefir einnig tekið til máls um
þetta efni. Kvað iiann Gyðinga
suðaustur-Evrópu í mjög auk-
inni liættu, ef leppstjórnir
fengust til að lijálpa Þjóðverj-
um í ofsókriunum. En þeim, sem
réttu Gyðingum hjáiparhönd,
mundi ekki gleymt, er sigurinn
ynnist.
Flett oían af
grimmd Japana
Brezka stjórnin vinnur nú að
útgáfu rits um meðferð Japana
á.föngum.
Hingað til liefir stjórnin að-
eins gefið lauslegt yfiriit nm þá
grimmdarframkomu, sem Jap-
anir sýna, en liáværar raddir
liafa lieyrzt um það, að liún ætti
að leiða þjóðina í allan sann-
leika. Hafa kröfur meðal annars
komið um það frá fólki, sem á
skyldmenni sín í japönskum
fangabúðum. Eden tilkynnti í
fyrradag um þessa ákvörðun
stjórnarinnar.
Börnum varnað
tóbaks.
Lögreglustjóri áminnir al-
menning um að bannað sé að
selja börnum innan 16 ára tó-
bak eða láta þeim það í té á
annan liátt og stuðla með því
að tóbaksnautn þeirra.
Her Þjóðverja í Russlandi klof-
inn i þrjá sambandsiitla hluta.
Ötrúlega hröð sókn
Rússa syðst á víg-
stöðvunum.
Alpahersveitir taka sér
stöðu í Karpatafjöllum.
XIer Þjóðveria á suður-
*** liluta austurvígstöðv-
anna hefir nú verið klofinn
í tvennt og eru samgöngur
milli þessara hluta nær ó-
framkvæmanlegar, nema
með því að leggja leiðina til
mikilla muna.
Með því að brjótast upp í
Karpatafjöllin hafa Bússar náð
þe'.su marki og þeir því klofið
þýzka herinn í þrennt, því að
áður hafði þeim tekizt að tor-
velda samgöngur við norður-
herinn með því að sækja alla
leið til Pripet-mýranna.
'Varnir beggja fyikingararma
Þjóðverja syðst á vígstöðvun-
um, austur í Ukrainu og vestur
i Bukovinu, eru alveg orðnar
að engu. Þarf ekki annað en að
atliuga hversu hraður flótti
þeirra er, til þess að ganga úr
skugga um það.'
Þær liersveitir Rússa, isem
bi'utust yfir Bug hjá Nikolajev,
fóru 30 km. í gær á 100 km.
breiðri víglínu og er það nær
ótrúlegur hraði, eklci sízt i
slíkri færð sem nú er í Rúss-
landi. Á hinn hóginn fóru
hérsveitir þær, sem töku Cer-
nauti í gær, 20 km. fram lijá
borginni í suðvesthrátt, áður
en nóttin datt á.
Hermiálaritari skandinavisku
fréttastofunnar, sem er stjórnað
af Þjóðverjum, lét það uppi í
gær, að varnir Þjóðverja á aliri
línunni milli Nikolajev og
Tarnopol, sé að grotna niður.
Þessi sami maður fullyrti fyrir
10 dögum, að Þjóðverjar mundu
.verjast við Bug.
t
Alpahersveitir
í Karpataf jöllum.
Brezkur hermálafræðingur,
sem talaði í útvai'p til Ástralíu
i morgun, skýrði frá því, að
þýzkar og austurrískar Alpa-
hersveitir hefði nú tekið sér
stöðu í fjallaskörðum Karpata-
fjalla. Muni verða fróðlegt að
sjá, sagði liann ennfremur,
hvort Rússar, sem liafa fæstir
séð fjöll á ævi sinni, reynast
eins slyngir í bardögum þar og
á gresjunum.
Rússar voru i morgun um 20
km. frá slcarði einu, sem liggur
yfir til Rutheniu, en þaðan er
sæmilega greiðfær leið niður í
Tisza-dalinn i Ungverjalandi.
Menntaskólanemendur
safna fé til sundlaug-
ar í Reykjakoti.
Halda lilutaveltu, gefa út stórt blad og sjá
um dtvappskvöldvöku.
TUí enntaskólanemendur vinna
nú að fjársöfnun fyrir
sundlaug' Við sel skólans austur
í Reykjakoti í ölfusi.
Hafa þeir unnið af kappi und-
anfarið að söfnun muna á
hlutaveltuna, sem hefst i skólan-
um eftii liádegi á morgun, en
auk þess geia þeir út á morgun
stærsta skólablað, sem nokkuru
sinni hefir komið út — 64 blað-
síður — og loks munu þeir sjá
um kvöldvöku í útvarpinu á
pálmasunnudag.
Menntaskólaselinu var komið
upp fyrir fé, sem nemendur
söfnuðu sjálfir að mestu og hef-
ir seiið átt drjúgan þátt í að efla
siiólalífið og hæta á allan hátt.
En undaiifarið liefir vantað til-
finnanlega sundlaug austur þar,
því að ekki skortir heitt vatn í
landi selsins og á nú að láta til
skarar skríða við fjársöfnun lil
laugarinnar. Hefir því verið af-
ráðið að stofna til hlutaveltunn-
ar og verða þar á boðstólum
margir ágætir vinningar, svo
sem för vestur um liaf og margt
annað girnilegri vinninga, sem
liér yrði of langt upp að telja.
Er því fé varið til góðs málefnis,
sem bæjarbúar láta af liendi
rakna í stofum Menntaskólans
á morgun. Kostar drátturinri að-
eins 50 aura — án nokkurrar
verðlagsuppbótar — og inn-
gangur sömuleiðis.
Þá gefst þeim, sem hlutavelt-
una sækja, einnig tækifæri til að
skoða hátíðasal skólans, þar sem
hið endurreista Alþingi íslend-
inga var sett fyrir um hundrað
árum. í þeim sal háði Jón Sig-
urðsson árum saman baráttu |
sína fyrir sjálfstæði landsins.
Uppskipunarmenn í Grimshy
hafa liætt verkfalli sínu.
96 flugvélum
Breía gra idað
Brezkar flugvélar fóru i nótt
í árás á Niirnberg og fleiri
borgir.
Flugvélaráðuneytið segir, að
mjög mikill fjöldi flugvéla hafi
farið í árásirnar. Misstu Brctar
96 flugvélar.
Amerískar fiug-
vélar ráðast á
Truk.
í fyrrinótt var ráðizt á ýmsa
staði í Frakklandi, meðal ann-
ars flugvélaverksmiðju í Lyon,
en Þjóðverjar gerðu litt vart
við sig yfir Bretlandi þá nótt.
I morgun var gerð árás á
London. Er getið um nokkuð
tjón á mönnum og eignum.
Flugvélar Bandaríkjamanna
eyðilögðu á síðasta ári 11.000
flugvélar fyrir möndulveldun-
um. Þeir misstu 2840 flugvélar.
Skíðakóngur Islands
keppir fyrir
Akureyri.
Akureyringar senda 28
manns á skíðalandsmótið á
Sig'Iufirði.
Af þessum 28 þátttakendum
eru 16 lcarlar og 2 stúlkur sem
keppa frá íþróttaráði Akureyr-
ar, en 10 verða frá Menntaskóla
Akureyrar.
Þess má geta, að meðal þátt-
takenda frá Akureyrarfélögun-
um er Guðmundur Guðmunds-
son skíðakóngur, sem keppti
fyrir Siglfirðinga á siðasta
landsmóti. Hann er nú fluitur
til Eyjafjarðar, kvæntur þar og
býr á jörðinni Knarrarbergi, rétl
innan við Akureyri. Hefir liann
leiðheint skíðamönnum á Akuv-
eyri í vetur í skíðaþróttum. —
Bcejcjp
fr©tfír
I.O.O.F 1.^1253318’ ,=0.0.
Barnavinatélagið Sumaigjöf.
Áheit frá Birgi og Önpu, 50 kr.
til VöggustofusjóÖs Ragnheiðar
Sigurbjargár ísaksdóttur. Kærar
þákkir. Sljórnin.
Hans Tómasson,
afgrei|?slumaður hjá Ii.f. Ræsi,
hlaut happdrættisvinning 'K.R., sem
um var dregið í fyrrakvöld.
Síra Ragnar Benediktsson
sóknarprestur í Hruna hefir sótt
um lausn fá emhætti sakir heilsu-
hrests frá næstu fardögum.
S.f.B.S.
harst í gær 40 þús. kr. að gjöf
frá þeim Bjarna Ásgeirssyni alþrn.
og Guðmundi Jónssyni skipstjóra,
á Reykjum.
108 flugvélar eyðilagar
á N.-Guineu.
Q flugar amerískar flota-
deildir hafa gert árás á
Paiau á Kyrrahafi um 1100
mílur fyrir vestan Truk.
Er þetta djarflegasta árás,
sem Bandarikjamenn hafa
gert á Kyrrahafi.
Nimitz flotaforingi gaf í
morg út fyrstu tilkynninguna
um þetta i Pearl |Harbor. Sagði
hann, að árásinni, — sem hófst
á miðvikudag og stóð enn í
morgun — sé hagað líkt og á-
rásinni á Truk forðum og virð-
ist það gefa til kynna, að ekki
sé verið að hugsa um landgöngu
þarna. Að visu mundi það verða
Iiinn mesti sigur fyrir banda-
menn, að þessi mikilvæga bæki-
stöð — á svo hervægilegum
stað — yrði hrifsuð úr höndum
Japana, en enn sem komið er
mundi verða mjög mikum erf-
iðleikum hundið að lialda henni.
í Palau-klasanum eru sam-
tals um 200 eyjar, flestar skógi
vaxnar.
Japanir flýðu.
Japanir urðu varir við amer-
isku herskipin ,þegar þau voru
á leið til Palau. Gáfu þeir þeg-
ar út aðvörun til allra skipa, sem
voru stödd við eyjarnar og sáu
ameriskir njósnaflugmenn, að
þau flýttu sér öll nprðvestur á
bóginn til þess að komast úr
færi við lierskipin.
Loftárás á Truk.
Ameriskar sprerigjuflugvélar
íféðust i gær á eina af eyjunum
í Truk-ldasanum. Segja flug-
menn, að 200 sprengjur hafi
liæft flugvelii þar á eynni og
voru 39 flugvélar eyðilagðar á
jörðu, en 5 eyðilagar i loftbar-
dögum.
Japanir bíða mikið tjón.
Á þriðja staðnum á þessu
styrjaldarsviði hafa Japanir
einnig orðið fyrir miklu áfalli.
Segir í tiikynningu frá Mc
Arthur í morgun, að i tveim á-
rásnm á Hollandia á norður-
strönd N.-Guineu liafi verið
1 eyðilagðar samtals 108 japansk-
ar flugvélar, flestar á jörðu. —
HoJlandia er rúmlegaiöOO km.
fyrir norðvestan Madang.
Vísindin og andinn
heitir rit, sem Bók,fpllsiiígáfan
hefir sent út. 1 Höfundurinn er
Thomas Edtnund Jessop, prófessor
( heinispeki og sálfræði vi'ð háskól-
ann í Hull. Guðinundur Finnboga-
scn íslenzkaði ritið.
Útvarpið í kvöld.
Kl. 20.25 Útvarpsságáii':1 „Bör
Börsson" eftir Johan Fálkberget,
NIII (Helgi Hjörvar).'2i:oo Strok-
kvartett útvarpsins: Strokkvartett
nr. 29 í F-dúr eftir Haydn. 21.15
Fræðsluerindi Stórstúkunnar: Of-
drykkja og meðferð ófdrykkju-
mafina (Alfreð Gíslason ' Jæknir).
21.35 Spumíngar og svör um ís-
lenzkt mál (Björn Sigfússon).
21.55 Fréttir. 22.00 Symfóníutón-
leikar (plötur): a) Píanókonsert
eftir Ravel. h) Symfónía nr. 2 í
e-moll eftir Rachmaninoff. 23.00
Dagskrárlok.