Tíminn - 25.09.1955, Blaðsíða 5

217. MaS. ■
TÍMINN, sunnudaginn 25. september 1955.
Sunnud. 25. sept.
Samstarf íslands við
önnnr Norðuríönd
Fyrsta fundi’ hinnar nor-
rænu þingnefndar um bætt-
ar samgöngur milli íslands og
annarra Norðurlanda er lok
ið hér í Reykjavík. Nefnd
þessi var sem kunnugt er skip
uð af Norðurlandaráði til að
fjaila um einn helzta agnúa
þess, að ísland geti tekið full
komleg virkan þátt í efna-
hagslegri og félagslegri sam-
vinnu Norðurlanda, en sá
agnúí er skortur á heppileg-
um samgöngum milli íslands
og hinna Norðurlandanna.
Sakir þessa og fjarlægðarinn
ar svo og ýmissar sérstöðu,
sem af því skapast, verður
örðugt um fullkomna þátt-
töku íslands í norrænni sam
vinnu, og sakir lítilla verzlun
arviðskipta íslands og hinna
Norðurlandanna verður hér
önur þróun á ýmsum sviö-
um og erfitt um samstarf v'ð
frændþjóðirnar á Norðurlönd
um, til dæmis um þátttöku í
væntanlegu tollabandalagi,
eða afnámi vegabréfaáritun-
ar, svo að dænú séu nefnd.
Norðurlandaráðið hefir
gert sér þessa annmarka
Ijósa og skipun þessarar
nefndar er fyrsta spor í til-
raun til úrbóta. íslendingar
eiga mikið undir því, að heppi
legar leiðir finnist til betri
samgangna og þar með auk-
inna kynna og viðskipta við
hinar Norðúrlandaþj óðirnar,
því að til Norðurlanda vilja
þeir teljast, og það væri ekki
sársaukalaust, ef íslendingar
drægjust út úr þessu sam-
starfi því meir sem norrænni
samvinnu miðar fram á leiö
cg verður nánari og fjölþætt
ari. íslendingar munu því
fylgjast vel með því, hversu
til tekst um störf þessárar
nefndar og vænta nokkurs af
henni.
Að sjálfsögðu varð þessi
fyrst* fundur nefndarinnar
lítið meira en könnun þess
verkefnis, sem fyr*r liggur.
hessi verkefni markaði
nefndin sér í nokkrum I>ð-
um, og eru þeir þessir: Auk
in fræðslustarfsemi fyrir
ferðamenn, f járhagslegar
forsendur ferðalaga til ís-
lands, og heyrir undir þaö
fargjöld t*l og frá íslandi,
■dvalar- og ferðakostnaður á
íslandi, ástandið í gistihúsa
málunum hér, tclla-, gjald-
eyris- og vegabréfamál. Þá
koma samgöngur með skip
um og flugvélum og mögu-
leikar á auknum viðskiptum
íslands og annarra Norður-
landa.
Eins. og sést á þessu þrehar
nefndin á mörgum þeim
vandamálum sem verst eru
viðureignar og um leið brýn-
ast að leysa. Má til dæmis
nefna hve nauðsynlegt er að
hafa sem bezta fræðslu um
ísland, og alkunna er, hve
þekking um fsland er af skorn
um skammti víða á Norður-
löndum. Hinar fjáli'hagslegu
forsendur ferðalaga til ís-
lands eru og mál, sem þarfn
ast gaumgæfilegrar athugun
ar og verður úrlausn þess
vandasamari með hverju miss
irinu sem líður, einkum nú
þar sem dýrtíð vex ört hér
lá landi.
«
Byltingin i Argentínu
Búast isiá við að íhaltlssamarl öfl þjjóðfélag'sins standi á hak
Þattur kirkjunnar
BwniiBEtcEútmmu’úiiinmriitiiin
við hina iiýju valdameim í Argentmu
Argent'na heíir að vonum verið
ofarlega á dagskrá hjá heimsblöð-
unum undanfarna daga. Reyndar
hefir landið komið mjög við fréttir
síðan í sumar, að flotinn gerði til-
raun til uppreisnar gegn Peron
forseta. Það var um miðjan júní,
en sú tilraun fór út um þúfur eins
og kunnugt er.
í ágústmánuði kom aftur íil upp-
reisnar hersins, en svo virtist sem
Peron og flokki hans hefði tekizt
að vinna bug á uppreisnariiðinu,
og 31. ágúst hélt Peron mikla æs-
ingaræðu í höfuðborgimii, þar sem
hann bauðst til þess að leggja nið-
ur öil völd, en þegar lýðurinn mót-
mælti þeim áíormum, sneri hann
blaðinu við og hctaði andstæðing-
um sínum liinum mestu ..afarkjör-
um. i
Síðan var rólegt í landinu að kalla
um hálfsmánaðarskeið, en aðfara-
nótt 16. september brauzt upp-
reisnin út á nýjan leik, meðan flest
ir Argentínubúar sváfu svefni hinna
réttlátu. Uppreisnin hófst með því,
að herlið undir stjórn Dalmiro
Felix Videla Balaguers hershöíð-
ingja náði aðaljárnbrautarmiðstöð
landsins i borginni Cordóba á sitt
vald. Cordóba er þriðja stær.sta
borg Argentínu með um 350 þúsund ,
íbúa. Borgin liggur í Corrienteshér
aðinu norður af Buenos Aires.
Samðægurs tiikynnti stjórnin,
að uppreisnin hefði verið bæld nið
ur, en næstu daga kom það í Ijós,
að uppreisnarmenn myndu þvert á
móti vera að vinna á. Auk Cor-
dóba höíðu uppreisnarmenn náð á
sitt vald flotahöfninni Puerto Bei-
grano, sem er sunnan við Buenos
Aires. Frá þessum höfuðstöðvum
stefndu þeir liði sínu til höfuð-
borgarinnar, þar sem leiðtogar Per
onistaflokksins höfðust við. Fram
til þessa tíma hafði nafn Balaguers
hershöfðingja verið óþekkt utan
Ai-gentinu.
Hinn 19. september var svo lesin
upp í útvarpið yfirlýsing frá Peron,
þar sem hann kvaðst vera fús til að
leggja niður völd og fá þau hern-
um í hendur. Þessi yfirlýsing var
lesin upp af Lucero hershöfðingja,
en svo virðist, sem hann hafi verið
aðalieiðtogi uppreisnarmanna síð-
I an 16. júní í vor. í uppreisninni
hefir flotinn mjög látið til sín taka.
Stofnuð var nefnd til að semja
milli uppreisnarmanna og Peronista
og fólkið gerði það sama og það
er vant að gera við slík tækifæri:
Hrópaði húrra fyrir hinum nýju
valdhöfum og varpaði styttum af
Perón og koriu hans á göturnar.
Um samgöngumálin er það,
að segja, að þau þarf að bæta
sem bezt og reyna as hafa
fargjöld milli landanna sem
lægst. Nauðsynlegt er til dæm
is að koma á beinum skipa-
ferðum milli íslands og
Björgvinjar. Flugsamgöngurn
ar þurfa að verða sem greið-
astar, þyí að vafalaust mun
íerðamannastraumurinn aðal
lega liggja til íslands með
flugvélum. Fulltrúar íslands
á fundinum lögðu á það á-
herzlu, að nefndin léti uppi
áht sitt um lausn loftferða-
deilu Svía og íslendinga og
brýndu það fyrir nefndar-
mönnum, hve nauðsynlegt
það væri fyrir ísland og nor
rænt samstarf almennt, að
sagstæður loftferðasamning-
ur kæmist á að nýju milli
landanna, enda yrði nefndin
að fjalla um það mál, leystist
það von bráðar. Nefndin leit
þó svo á málið, að meðan bein
1 ar samningaumleitanir stæðu
PERON.
Juan Pcrón er nú 59 ára gamall.
Hann heíir verið forseti Argentínu
síöan 1946. Faðir hans var sæmi-
lega eínaður landeigandi í Pata-
góníu, og þar vann Perón framan
af ævi. Síðan fór hann á liðsfor-
ingjaskóla og varð með tímanum
ofursti í hernum. Nokkra hríð var
hann starfsmaður við argentinska
sendiráðið á Ítalíu, og þar sann-
færðist hann um yfirburði einræð-
isins. Segja má, að pólitiskur ferill
hans hæfist 1943, er hann varð her-
málaráðherra í stjórn Farrels hers-
höfðingja. Nokkru síðar varð hann
verkalýðsmálaráðherra, og í því
embætti tókst honum að aíla sér
mikilla vinsælda rneðal verkalýðs-
ins og fátækari bænda. Vinsældir
hans urðu svo miklar, að þær vöktu
áhyggjur hersins, sem neyddi Perón
til að draga sig til baka í október
1945. En þær aðfarir gegn Perón
vöktu mikil mótmæli i Buenos
Aires, og gert var allsherjarverk-
fall til þess að færa Perón hans
fyrri völd. Perón var kjörinn for-
maður argentínska verkamanna-
flokksins, og við forsetakosningarn
ar í febrúar 1946 sigraði hann auð-
veldlega. Hann tók við forsetaemb-
ættinu 4. júní sama ár.
Perón reyndi alltaf að treysta
völd sín í landinu með því að gera
Argentínu að „fyrirmyndarríki".
Hann studdist aðallega við lágu
stéttirnar, þá „skyrtulausu", eins
og hann kallaði þá. Og meðal þess-
ara stétta varð hann feykilega vin-
sæll. Hann var mælskur vel og
kunni lagið á að tala til tilfinn-
inga lýðsins. Honum var alltaf fagn
að með miklum látum, er hann
yþr milli landanna, gæti
nefndin ekki tekið það á dag-
skrá en vænti þess, að deilan
yrði leyst með beinum samn
ingum svo að báð'ir mættu vel
við una. Næsti fundur nefnd
arinnar verður í nóv. í Stokk
hóimi og liggja þá væntan-
lega fyrir betri upplýsmgar
en nú um árangurinn af við
íæðunum um nýjan loftíeiða
samning.
íslenzku fulltrúarnir í
nefndinni og íslenzk stjórn-
arvöld þurfa að búa þessi mál
sem _þezt í hendur nefndinni,
því að samlivæmt eðli máls-
ins hvílir sú skylda mest á
íslendingum, og eftir því
hversu til tekst um það, get-
ur árangurinn af starfi nefnd
arir.nar farið að vemlegu
leyti. Og takist nefndarstörf
in vel getur það mjög aukið
hlut íslands í norrænni sam
vinnu, en annars vofir sú<
hætta yfir að ísland dvagist
æ meira út úr henni.
kom opinberlega fram, cg þá ekki I
síður hinni fögru konu hans
Evu Perón.
Stjórn Peróns var allmjög með
fasistskum hætti. Hann lögbauð
öllum verkamönnum að vera í íé-
lögum, og kom þvi þannig fyrir, að
fylgismenn sínir heíðu alltaf togl
og hagltíir í verkalýðssambandinu.
Alllr opinberir embættismenn urðu
að vera í flokki hans, Perónista-
flokknum. Hann þjóðnýtti járn-
crautir, síma og gasstöðvar, og iét
r.'kið taka öll bankamál í sínar hend
ur. Þá neyddi hann auðugri stéttir
landsins til þess að leggja ríflega
af mörkum til umbótastarfsemi sinn
ar.
Það var þessi harðhenta ctefna
hans, er aílaði honum margra
óvina, en lengi vei höfðu þeir eng-
an sameiginleran grundvöll að
standa á. Flest Suður-Ameríku
lýðveldin eru að minna og meira
le.yti einræðisríki og fer frelsi al-
mennings aðallega eftir perscnuleg
um skoðunum fcrsetans hverju
sinni. Þannig hefir það einnig ver-
ið í Argentínu. Nægir að minna á
Rosas forseta og dóttur hans
Manuelita, sem stjórnuðu iandinu
með harSri hendi frá 1835 til 1852.
Á þeim tíma iétu þau taka 22.000
manns af lífi 1 landinu.
Juan Perón var aftur á móti eng-
inn blóðhundur. Hann stjórnaði
ekki með beinni ógnarstjórn, en
honum nægði að hóta. andstæðing-
um sínum aðgerðum lýðsins, cg lýðn
um réðu þau yiir Eva og Juan
Perón með því að lofa honum gulli
og grænum skógum á kostnað ann
arra og auðugri stétta.
En stefna Peróns í efnahagsmál-
um misheppnaðist. Er hann tók
við völdum i Argentínu, var þar
mikil velmegun, en það verður ekki
lengur um iandið sagt. Allt gekk
þetta þó vel fyrir honum, meðan
hann gat stutt sig við verkalýðinn
og herinn var honum hollur. En
þegar hann hafði uppi áform um
að láta velja konu sína sem vara-
forseta árið 1951, var hernum nóg
boðið. Auðuga landeigendur fékk
hann á móti sér með því, að hann
talaði um að skipta jarðeignum
í landinu, og að lokum var hami
kominn í deilu við kaþólsku kirkj- |
una, en hún getur oft verið þægileg
til stuðnings, en hættuleg sem and
stæðingur.
I nóvember í fyrra ásakaði Perón
nokkra biskupa um að hafa rekið
áróður gegn stjórninni, 80 prestar
voru handteknir, cg mikil ólga
brauzt út í landinu. Stjórnin greip
irin í rétt kirkjunnar til upp-
fræðslu, miklar mótmælagöngur
voru farnar í landinu og nokkrum
prelátum var vísað úr landi. Hinn
16. júni í vor lýsti páfinn alla þá
í bann, sem staðið befðu að brott
rekstri kirkjunnar manna. Sama
dag gaus upp byltingin gegn Perón,
en honum tókst i það skipti að
hafa yfirhöndina,
Hvað nú tekur við, vita menn
ekki enn. Fram til þessa hafa for-
ingjar úr hernum staðið á oddin-
um, en varla verður séð, hvaða
þjóðfélagsöfl helzt standa að baki
þeim, þó má telja líklegt, að beir
styðjist fremur við íhaldssamari öfl
í landinu. Það þarf þó ekki að
merkja neina breytingu á stjórnar
fari landsins. í Suður-Ameriku fer
stjórnarfarið ekki eftir flokksstefn
um, heidur fyrst og fremst bví, hver
mestu ræður hverju sinni. Þar eru
stjórnmálin því tíðum kapphlaup
um völdin og markast mjög af henti
stefnu einstakra marma. Að bessu
sinni hefir Lonardi hershöfðingi
(Framhald á 7. síðu.)
Lítillæti
Allir þrá þekkingu og vald
á einhverju sviði. En hvers
virði er þekking og vald án
guðsástar? Auðmiúkur og iit
illátur verkamaður, sem sýn
ir kærleiksþjónustu í störí-
um sínum er sannariega æðrl
þeim vísindamanni, sem rann
sakar gang stjarnanna en er
kærulaus um eigin heiður.
Sá, sem. þekkir sjálfan sig
er smár að eigin áliti og þrá
ir ekki hrós annarra. Þótt ég
þekki alla leyndaröóma til-
verunnar og hefði ekki kær-
leika, væri ég einskis virði í
augum Guðs, sem mun dæma
mig eftir verkum mínum.
Munið, að hinn forni spek
ingur sagð'i; „Sá, sem eykur
þekkingu sína eykur kvöl
sina.“ Ekki þar íyrir, þekk-
ing er góð, en gætið þess, að
hún fýlli ekki sálina með
hroka cg yfirlæti. Það er fá-
yizka að þrá hluti, sem hindra
frelsi hugans og flug tilfinn-
inganna. Með góðri samvizku
og hreinu hjarta nálgast andi
mannsins Guð sinn og nýtur
sælu í návist hans.
Þvi meiri sem þekking þín
er, því strangari verður dóm
ur örlaganna yfir þér, ef þú
ert ekki þeim mun heiiagrl
og hreinni í öllu hfi þínu
sem þeltking þin er tíýpri.
Hreyk þér því aldrei af trú
þinni, vísdómi né hstfengi,
gáfum né glæsheika, heldur
gæt fremur þeirrar ábyrgðar,
sc-m allt þetta leggur þér á
herðar. Sé þekking þín mikil,
þá veiztu þeim mun betur,
hve margt það er, sem þú
ekki veizt.
Játa þú þekkingarleysi þitt,
líkt og spekingurinn mikli,
sem þó taJdi sig aðeins hafa
íundi.ð nokkrar smáskeljar
yið úthaf sannleikans. Og
alltaf getur sá komið, sem er
þér vitrari og lærðari. Lærð'u
umfram allt að vera óþekkt
ur og nafnlaus í auðmýkt og
lítillæti hjartans. Það er ein
hin æðsta speki að þekkja
sjáífan sig og k.unna þá list
að' lítillækka sig um leið og
hugsað er til annarra með
virðingu og góðvild. Jafnvel
þótt þú sjáir aðra syndga og
skorta þá hrósun, sem fyrir
Guði gildir, þá hreyktu þér
ekki á þeirra kostnað, .þú
veizt aldrei livenær þú gætir
hrasaö á svipaðan hátt. Þú
veizt aldrei. hve sterkur þú
ert i hinu góða. öll erum við
brotleg gegn vúja Guðs. Og
það veit hver bezt biá sér.
Rvík, 7. júlí 1955,
Árelíus Níelsson.
Getraunirnar
Á mánudag Jéku í 2. deild
Bury—Swansea 2—4 og á
miðvikud. í 1. deild Birming-
ham—Aston Villa 2—2 og er
það sjötta jafntefl'ð hjá Villa
í 9 leikjum. Þar með er lokið
þeim leikjum, sem fara áttu
fram í mið'ri viku, en það er
venjulega fyrstu vikurnar,
sem slíkir leikir eru háðir.
Er það gert vegna þess, að
leiktíminn er ekki nema 36
—37 vikur, en umferðirnar
42 'og tvær þikarumferðir að
auki. Um jólin verða svo
le’knar 3 umferðir á 4 dögum.
— Á miðvikudaginn (28. sept
(FramhaJd á 7. síðu.)