Vísir - 20.10.1914, Blaðsíða 2

V f S I R »
Yngsta deild
YERSLOTAESXÖLANS:
Til minnis fyrir kaupmenn_.
Quaker Oats Company Chicago.
Stærsta útflutnings firma í heimi í kornvöru.
Blöndahl & Sívertsen Lækjargötu 6B.
Símnefni: RIVAL. Sími 31.
byrjar á morgun (miðvikud.) kl. 9.
KENSLUGREINAR:
íslenska, Danska, Enska, Skrift, Reikningur, Reikningsfærsla'
Landafræði. Tímafjöldi 2—3 tímar á dag eftir því hve margir
verða í deildinni.
ÍSSýir umsækendur snúi sér til skóiastjóra.
Prjónavélar
Claes’
Saumavélar
Frister & Rossmann
Einksala
á íslandi
Austurstr
Hefir fyrirliggjandi nægar birgðir

Verðhækkun.
Töluvert hefur verið ritað og
rætt um verðhækkun helstu mat-
vörutegunda,síðan ófriðurinn mikli
hófst í sumar. Kaupmönnum
hefir verið brugðið um, að þeir
hafi selt vöruna dýrari en þeir
hefðu þurft vegna hinnar erlendu
verðhækkunar. — þetta kann nú
að vera rétt, þegar um einstakar
vörutegundir er að ræða út um
land, en hér í Reykjavík munu
kaupmenn ekki hafa lagt meira
á vörur sínar að tiltölu, nema
minna sé;
þegar maður athugar, hvað vör-
ur hafa stigið í verði erlendis, eins
flutningsgjald og vátrygging og
ennfremur að bankavextir hafa
hækkað, þá dylst engum, er hlut-
drægnislaust vill um þetta mál
dæma, að kaupmenn hljóta að
selja vörurnar dýrar í samanburði
við það, sem áður var. Einnig
hafa kaupmenn nú orðið að borga
vörur sínar fyrirfram, en fæstir
svo efnum búnir, að þeir ekki
þurfi á peningaláni að halda, að
minsta kosti í svip.
Á síðastliðnum áratug, — eftir
að kaupmönnum fjölgaðí og sam-
kepnin óx að því skapi, hefir
kornvara ekki verið seld hér
með meir en 10—15°/0 hagnaði
(álagningu) í smásölu og sjá víst
allir, er eitthvað til verslunar
þekkja, hversu mikill hreinn á-
góði muniaf slíkum vörutegundum
vera, því alment er ekki svo
illa vegin vara hér í sölubúðum,
að það muni of í fagt, þó áætlað
sé, að helmingur hagnaðarins fari
í sundurvigt og umbúðir. — Og
eitt cr víst, að af þeim korn-
vörutegundum, sem hingað hafa
flust í haust, hafa kaupmenn ekki
meiri hagnað nú, en scm nemur
5% og af sumum ekkinærrisvo
mikið.
Viðv. verðhækkun út um land,
þá er ekki gott að treysta sögu-
sögnum um það atriði, og eitt er
víst, að þar er ýmislegt mishermt,
t.d. kom sú frétt hingað, að sykur-
pundið væri á 60 au. á ísafirði,
en hún reyndist ekki rétt, og svo
getur um fleiri slíkar fréttir ver-
ið. — þeim er ekki trúandi.
Stjórnin hefir nú skipað verð-
lagsnefnd, og sést þá best, er hún
tekur til starfa, hvað kaupmenn
hafa notað sér ófriðinn til óþarfa
fjárdráttar úr vösum almennings.
Og hvað sem starf hennar verð-
ur út um landið, þá er það spá
fróðra manna, að hún fái að hvíla
sig hér í Reykjavík.
Hér hefir nú að eins verið tal-
að um matvörutegundirnar, en
sama er að segja um alla aðra
vöru og skal aðeins nefna vefn-
aðarvöruverslanirnar hér í bæn-
urn. Ekki hefir heyrst, að þær
hafl hækkað verð á vörum sín-
um, og sumar þeirra gefa hinn
vanalega haustafslátt við „útsölur"
sínar. Fjalar.
Athugasemd.
Það er að verðleikum mikið rætt
um hinn höfðinglega minningarsjóð
hr. kaupm. Jóhanns Jóhannessonar,
því slíks höfðingsskapar eru engin
dæmi hér á iandi. Ákvörðun minn-
ingarsjóðsins er líka þannig varið,
að nafn hans og konu hans mun
aldrei fyrnast, og ótal munnar blessa
þau um komandi aldir. Frásögn
hans sjálfs í »Vísi« í gær, ætti að
skrá með gullnu letri á einhvern
végginn á »Æfikvökli*, því hún
skýrir betur en nokkuð annað hug-
mynd minningarsjóðsins. En mér
• finst ekki rétt af þeim blöðum, sem
. þegar hafa skýrt frá þessari höfð-
inglegu gjöf, að þau skuli ríra gjöf-
ina eins og þau gera, líklega þó
helst af vangá. Því í þeim blöð-
um, sem eg hef séð skýrt frá þess-
ari sjóðstofnun, er sagt að sjóður-
inn muni verða miljón króna
eftir 59 ár. Þetta er svo fjarri öli-
um sanni, að eg viidi mælast til
pess, að þau blöð sem þegar hafa
látið prenta þessa vitleysu, vildu
leiðrétta þetta og reikna út hvort
minningarsjóðurinn muni ekki verða
frek 1 miljón króna að 59 árum
liðnum með 4^/2% vöxtum, og
jafnvel þó vextir verði reiknaöir á
nefndu tímabili með 4%, þá mun
sjóðurinn nema 1 miijón króna með
vöxtum og vaxtavöxtum.
Hr. Jóh. Jóhannesson er líka
þektur að því, að hugsa betur á-
hugamál sín en svo, að honum
dytti í hug, að rentur af x/j miljón
króna dygðu til reksturskostnaðar
á »ÆfikvöIdi«, og mundi því ekki
hafa ákvarðað hinn tiltekna tíma,
heldur láíið sjóðinn ávaxtast þar til
honum sýndist vextirnir verða nægi-
legir til reksturskostnaðar.
Eg vona að blöðin leiðrétti þetta
sem fyrst þar eð mér finst frásögn
þeirra rýra stofnanda minningar-
sjóðsins, þó óvitandi sé,
Reykjavík 19. okt. 1914.
Nói
„Öllu snúið öfugt Jó.“
»Mikill guðsmaður varhann Júdas
Iskariot«, sagði karlinn. »Og Ijótur
fugl var fuglinn Sút«, sagði kerl-
ingin. »Fáir eru Flosa líkir«, sagði
eitt Reykjavíkurblaðið hérna á dög-
unum. Hvat fogli es Flosi sá?
spurði margur, en enginn gat spáð
neinu í eyðu þá. Jón gamli Jesú-
bróðir spurði hvort það væri ekki
Brennu Flosi, en strákur einn í
barnaskólanum, sem er neðarlega í
öðrum bekk, sagði að Brennu-Flosi
hefðisagt: »Fám mönnum er Kári
líkur. — Ok þann veg vilda ek
helzt skapifarinn vera sem hann er«.
Þetta stendur í Njálu, útg. Sig. Kr.
147. kap. bls. 399. í 155. kap.,
bls. 421 segir Sigurður jarl Hlöö-
vésson: »Fngum manni er Kári
líkr í hvatleik sínum ok áræði«
og »Enginn er nú Kára líkur* er
er alþekt orðatiltæki.
ílt verk er það, og mun reyn-
ast óþakklátt, að skæla og afbaka
fagrar og þjóðkunnar setningar úr
íslendingasögum eða öðrum forn-
ritum íslenskum og hlýtur að valda
því eitt af tvennu, annaöhvort að
þeir menn sem það gera, ætla sér
þá dul að þeir geti bætt málið *
fornritum vorum eða þá að p&f
vita ekki betur og líkjast þeir þa