Vísir - 11.12.1951, Blaðsíða 6

6
V I S I R
Þriðjudaginn 11. desembér 1951
'i
D A G B L A Ð
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur Ingólfsstræti 3.
Utgefandí: BLAÐAOTGÁFAN VlSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 16G0 (fimm línur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Þréim IÍiaSarinsn
^tvo síðustu áratugina liefur mikið kapp verið lagt á að
éfla íslenzkan iðnað, en forsjár hefur ekki gætt að sama
skapi. Gjaldeyrisskortur hefur leitt ti^þess að ráðandi flokk-
ar hafa leitast við að flytja vinnu inn i landið, þannig að
hráefnin ein þyrfti að kaupa á erlendum markaði, en með
því móti sparast allverulegur gjaldeyrir auk þess sem
athafnalíf þjóðarinnar verður fjölþættara og öruggara.
íðnaðurinn er hinsvegar sveiflum háður, sem allir aðrir at-
vinnuvegir, en þó einkum ef óheilbrigð og óeðlileg þróun
Iiefur átt sér stað, svo sem á styrjaldarárunum.
Flestir þeir, sem hugsuðu lengra fram en um liðandi
stundu, gerðu sér þess ljósa grein, að ýmsar greinar iðnaðar-
ins hlytu að verða fyrir tilfinnanlegum áföílum er verzlun-
arfrelsi ykist og innflutnirigur nauðsynja yrði leystur úr
‘viðjum. Ýms íslenzk framleiðsla er ekki svo vönduð sem
skyldi, en til þess liggja ýmsar orsakir og þá ekki sizt að
hráefni hefur ekki fengizt af beztu gæðum á erlendum
‘markaði, auk þess sem vélakostur er ófullnægjandi og tækni
ábótavant. Allt þetta leiðir til þess að neytendur kjósa frek-
ar erlendu framleiðslu en innlenda, ef hvorttveggja er í
boði. Sölumöguleikar á innlendum markaði eru einnig tak-
ímarkaðir.
r Af auknu verzlunarfrelsi leiðir aukin birgðasöfnun, svo
fsem sannazt hefur ljóslega síðustu mánuðina. Þegar nægar
vörur eru fyrir hendi dregur í svip úr eftirspum, sem var
með öllu óeðlileg meðan vöruskortur var ríkjandi. Fólk
keypti vörur, sem torfengnar voru, hvort sem þeirra var
þörf eða ekki, en það leiddi til margkyns brasks og spill-1
dngar, sem óþarft er að rekja, enda eru slíkir verzlunar-}
hættir nú úr sögunni. Þegar vöruhungrinu hefur yerið full-
nægt og nokkrar birgðir hafa safnazt í landinu, tekur að
gæta meii'i varúðar i innkaupum, en af því leiðir syo aðj
söluskilyrði batna fyrir hinn innlenda iðnað, — sem á
annað borð getur lalist samkeppnisfær. Má gera ráð fyrir
að samdráttur ýmissa iðngreina reynist ekki varanlegur.1
Blöð stjórnarandstöðunnar hafa reynt að gera sem mest
úr erfiðum horfum í iðnaðinum og auknu atvinnuleysi ið'n- ^
verkafólks, en vel kann svo að fara að það reynist skamm- j
góður vermir. Þótt dregið hafi úr vörukaupum, sumpart
vegna almennrar birgðasöfnunnar, en að öðru leyti vegna
minnkaðrar kaupgetu eða aukins sparnaðar, mun fljótlega I
sækja i það horf að eftirspurn vara verði eðlileg, þannig i
_ að samkeppnisfær iðnaður geti byggt á traustum grunni
ög miðað framleiðslu sína við söíumöguleika innanlands.
Annars er það athyglivert, að þrátt fyrir góð skilyrði að
ýmsu leyti til iðnfi’amleiðslu fyrir erlendan markað, höfum
við íslendingar enn ekki miðað framleiðsluna við hann,
svo sem aðrar Norðurlandaþjóðir gera, en hugsað sem svo
að hægur sé heimafenginn baggi og innlendi markaðurinn
: einn verði að byggja upp iðnaðarinn. Af þessu dregur öll
1‘ramleiðslan dám og er að ýmsu leyti ekki sú sem vera
skyldi, enda skortir mjög á listræn vinnubrögð og smekk-
vísi í íslenzkri iðnframleiðslu.
Iðnaðurinn hefur miklu og merku hlutverki að gegna
'hér í landi, en hann er kominn skammt á veg, þótt miklar
framfarir hafi orðið tvo síðustu áratugina. Enn er margt
sótt-út fyrir landsteinana, sem auðvelt væri að vinna eða
framleiða hér heima, og enn er framleiðslan ófullkomin í
ýmsum greinum, svo að umbóta er þörf. Skiptir ])á ekki
mestu máli hve mörgum er unnt að veita atvinnu við vafa-
sama framleiðslu, heldur hitt hvað góð framleiðsla hefur
' mikil verkefní fyrir margar hendur. Við íslendingar eigum
að verða iðnaðarþjóð, enda leiðir það beinlínis af veðráttu-
lári og hagkvænmm skilyrðum til. iðnframleiðslu. Land-
Imnaður og sjávarútvegur hafa til þessa verið aðalatvinnu-
vegir þjóðarinnar, en á seinni árum hefur sótt í það horf,
að iðnaðurinn veitir ekki færri höndum verkefni, enda
byggist þróun sumra bæjarfélaga beinlínis á iðnaði. Inn-
lendi markaðurinn er of smár fyrh- stórframleiðslu og þar
' aíleiðandi heldur ekki öruggur. Áð því ber að stefna að
þessi atvimmgrein verði samkeppnisfær á alþjóðavettvaHgL
Bjarni Eggertsson
írm Eyrarbahhm^
mn
Til moldar hefir yerið bpr-
á Eyrarbakka Bjarni
Eggertsson búfræðingur á
Tjörn.
Bjarni Eggertsson var
fæddur að Vaðnes í Grims-
nesi 4. maí 1877, og ólst þar
upp hjá foreldrum sinurn,
Eggerti Einarssjmi bónda þar
og konu hans Þóru Sigfús-
dóttur.
Snemma bar á námslöng-
un hjá Bjarria, og 18 árá hóf
hann nám við búnaðarskól-
ann á Hvanneyri, og lauk
þaðan prófi tvitugur.
Strax að loknu námi hvarf
hann aftur heim i sveit sína
og vann þar að ýmsum bún-
aðarframkvæmdum á vegum
búnaðarfélags sveitarinnar
og bænda, og gerðist nú for-
ystumaður nýira búnaðar-
hátta og betri vinnubragða.
Var hann nú ráðinn mælinga-
maður jarðabóta í Árnes-
sýslu, sem hann vann að um
fjögra ára skeið. Hvatti hann
bændur mjög til að auka túri-
ræktina, og veitti þeim um
leið margar og góðarleiðbein-
ingar um allt það sem miðaði
að betri búnaðarháttu en
tíðkast hafði áður í sveilum
landsins.
Árið 1903 kvæntist hann
Hélmfríði Jónsdóttur drbm.
Árnasonar í Þorlákshöfn, og
hófu þau búskap sama ár að ,
Arnarbæli í Grimsnesi. Árið
1907 fluttist Bjarni svo til
Eyrárbakka, en þar liefir
hann átt heima æ síðan.
Á Eyrarbákka biðu Bjarna
Eggertssyni mörg verkefni.
Félagssamtök fólksins voru1
þá ný hafin. (Kaupfélög og J
Verkalýðsfélög) og gerði.
Bjarni brátt dugmikill stvrkt-
armaður þeirrar starfsemi.
Strax eftir komu sína til
Eyrarbakka, tók Bjami að
rækta kartöflur í stærri stíl
en líðkast hafði, og hvatti
menn til aukinnar kartöflu-
'ræktunar í atvinnuskyni.
Gerðist hann um þetta leyti
aðalmaður Búnaðarf élags
hreppsins, og var hann í
stjórn þess og oftast formað-
*ur um áratugi. Þegar liinar
stóru áveituframkvæmdir
hófust í sýslunni, - vann
Bjarni að mælingum við ririd-
irbúning þeirra, og var siðan
er verkin hófust, verkstjóri
við Miklavatn, Skeiða- og
Flóaáveiturnar, og hafði auk
þess á liendi ýms trúnaðar-
störf fvrir þær.
Enda þótt Bjarni Eggerts-
son hefði mörg slörf með
höndrim, er þó sérstaklega
eitt starf hans sem átti hug
hans allan, en það var vinna
hans i þágu alþýðusamtalc-
anria. Starf hans og stjórn i
verklýðsfélaginu Bárari á
Eýrarbalcka var alla hans tíð
mikið og margþætt, og þótt
liann ætti oft undir högg að
sækjav breytti það engu.
Hann vissi um mátt samtak-
anna, og vann að heill alþýð-
unnar eftir þvi sem hann
frekast gat, rneðan kraftarnir
entust horium. i
Bjarni Eggertsson var á-
samt Guðmundi ísleifssyni á
Stóru-Háeyri aðalhvatamað-
ur að stofnun fiskifélags-;
deildariunar Framtíðin á
Eyrarbakka, og lengst af í
stjórn deildarinnai-, og sat
fyrir hennar hönd mörg
Fiskiþing.
I breppsnéfnd Eyrarbakka-
hreþps var Bjami Eggertssóu
kosinn 151 júni 1910, og átti
sæti i hreppsnefndinni nær ó -
slitið til ársiris 1950. Oddviti
hreppsnefndarinnar var hann
áriri 1922 til 1925. Aðaláhuga-
mál Bjarna í hreppsnefnd-
inni var aukin ræktun og
aukin grasnyt til handa
hreppsbúum, til bættrar lifs-
afkomu þeirra,
Bjarni Eggertsson og
Hólirifríður Jónsdóttir eign-
uðst þrjú börn, Eggert, dáinn
1932, Jón Árna sem fórst við
Yestmannaeyjar 1938 og Að-
alheiði sem dvalið hefir Iljá'
Bjarna ogverið fyrir búi hans
eftir að hanri misti koiiu sina
árið 1934.
Bjarni Eggertsson var
mikill hugsj ónamaður. Ekk-
ert það sem hann taldi al-
menningi til heilla lét hann
afskiptalaust, heldur lagði
liann hverju góðu rnáli lið,
eftir þvi sem hann iriátti.
Virtust honum oft vera
möguleikar fyrir hendi til
nýrra framkvmmda og auk-
inna athafna, þar sem aðrii*
töldu lokaðar leiðir.
S. Kr.
4 ísl. flugmenn
í erlendri þjón-
ustu.
Yitað er, að a. m. k. f jórir
íslenzkir flugmenn hafa nú
fengið atvinnu hjá erlendum
flugfélögum, eða eru í þann
veginn að fá hana.
Ýisi er kunnugt um þessa
menn: Svein Gislason
(Svéinssoriar fyrrv. sendi-
herra) starfar nú hjá hol-
lenzka flugféalginu KLM, en
áður hafði hann dvatið um
nokkurra mánaða skeið á
Bretlandi til frekara flug-
náms. Loftur Jóhannsson,
vinnur hjá brezku flugfélagi,
sem eirikum tekur að sér
leiguflug (charter). Flýgur
haritt fjögurra hréyfla vél á
leiðinni Bretland—Sirigaporé
Horigkorig. Hallgrímur
Jónsson, sem áður var hjá
Loftleiðum, er einnig hjá
brezku leiguflugfélagi og
flýgur hanri vél á leiðinni
Bretland—Trissabon. Loks
er Albert Tómasson flugmað-
ur á Bretlandi, þar sem hann
mun vænta atvinnu hjá flug-
félagi i London.
BERGMAL
Það er víst orðið tíma-
bært að rabba um veðrið,
enda hefir' orðið all-langt hlé
á því hér í Bergmáli. En
þegar frostið í Reykjavík
er komið yfir io stig, fer það
að verða að umtalsefni.
*
I íyrrariag hafði vetur kon-
ungur skreytt gluggana hjá mér,
fögr.um myndum, allavega
frostrósum. Þessi vefnaöur er
dýrari en allt það, sem unnt er
að kaupa í búfium nú fyrir jól-
in, enda þótt úrval sé nú nóg
flestra hluta. Jafnvel mestu
hagleikskonur þessa lands geta
ekki keppt við frostrósameist-
arann, því að hans handbragS
er yfirnáttúrlegt. Frostrósir
á gluggum vekja hjá mattni
nndarlega æskudrauma. Þær
■minna' mann á H. C. Andersen
og Snædrottningu hans, eöa
þær minna mann á löngu liðna
dagá, ér maður stóð, lítill snáðj,
við gluggann, á irostköidum
morgni, og reyndi að þíða svo-
litib; ,,'gat" á> giuggann til þess
að geta séð, hvort úti væri snjór
og sleðafæri, eða bara frost.
*
Jólin í vitund minni og
sjálfsagt fleiri, sem nú mega
heita fullorðnir menn, eru
órofa tengd minningunni um
skínandi mjöll, frostrósir á
gluggum, snjósokka og
sleðaferðir. Nú sjást aldrei
snjósokkar, sem festir voru
kyrfilega með gríðarstórum
öryggisnælum. Jólin eru
einhvernveginn ekki lengur
sömu jólin, eða er þetta að-
eins af því, að maður er ekki
lengur barn?
*
Snjósokkar og belgvetlingar
með tveim þuinlum voru sjálf-
sagður útbúnaSur allra reyk-
viskra stráka hér áður fýrr, og
ef einhver var svo óheppinn. aS
vera meS belgvettlinga meS aS-
cins einum þumli, brást þaS
ekki, að sá hinn sami var kail
aSur ,;stelpa“, én þáð þotti éítl
■versta ókvæÖisorS í munni <ofck-
ar, og olli venjulega áflogum
eSa öSrum hernaSaraSgerSum.
En þetta er kannske orSiS
breytt. Nú eru ef til vill belg-
vettlingar meS aðeins einum
þúmli góS og gild vara. og fer
kannske alveg eins vel á því.
t-
En þrátt fyrir þetta allt
er einhver ókyrð og eirðar-
leysi í fólki í sambandi við
jólin. Þau hafa ennþá eitt-
hvert seiðmagn yfir okkur,
enda þótt með öðru móti sé.
Og sjálfsagt er að reyna að
varðveita. barnslundina sem
lengst. —ThS.
Gátá dagsins.
Hvar baulaði kálfurinn,
sem allir í heiminum heýrðu
til?
Svar við gátu nr.
Oddur, Eggert, Hjalti,
Skapti, Ás, Kinn, Bakki.