Morgunblaðið - 08.09.1917, Blaðsíða 1

Xaugard.
4. árgangr
\
8.
sept. 1917
MORGUNBLADIÐ
305.
tölublað
Ritstjórnarsimi nr. 500
Ritstjóri: Vilhjálmur Finsen
ísafoldarprentsmiðja
Afgreiðslasími nr. 500
Gamta Bíó
Saga Ledu fögru.
Þessi afbragðsgóða og vel leikna mynd
verður sýnd i kvöld í siðasta sinn
iri.
— Avalt tölusett sæti.
Stúlka, sem lokið hefir burtfarar-
prófi bæði við gagnfræðaskólann á
Akureyri og Kennaraskólann, býðst
til heimiliskenslu á einu heimili eða
fleirum, næsta vetur.
Ritstj. vfsar á.
Erl. símfregnir.
Frá fréttaritara ísafoldar og Morgunbl.
K.höfn 6. sept.
Stórblaðið „New York
Berald“ hefir birt bréfa-
skifti og skeytasendingar
milli Nikulásar fyrverandi
Bússakeisara og Vilhjálms
Þýzkalandskeisara árin
1904—1907. Sannar það,
að í ráði hefir verið að
koma á bandalagi milli
Rússlands og Þýzkalands.
Austurrikismenn scgjast
hafa tekið San Grabrielo
aftur.
Sun-Yat-Sen hefir mynd-
að bráðabirgðastjórn í
Kfna.
Bannlög Dana eru upp-
hafin aftur að nokkru leyti
og tollar hækkaðir.
K.höfn 6. sept.
— hjóðverjar sækja enn
fram á Riga-vígstöðvun
um og eru hraðfara bjá
Friedrichstadt. Hafa þeir
handtekið 7500 menn.
Grimmileg orusta hjá Is
onzo. ítalir hafa handtek-
ið 2000 menn, en Austur
ríkismenn hafa handtekið
6500 menn í gagnáhlaup-
um.
í dag lagði Ribot forsæt-
isráðherra Frakka fram
lausnarbeiðni stjórnavinn-
ar. —
+\j H.f. Eimskipafélag Islaads
Til viöskiftavina vorra!
Vér höfum fengið símskeyti frá umboðsmanni vorum
í New York þess efnis, að útflutningsleyfi á vörum frá
Ameríku fáist ekki fyr en eftir að Stjórnarráð íslands
hafi samþykt það (gefið útflutningsleyfi).
Um leið og vér vekjum athygli heiðraðra viðskifta-
manna vorra á þessu, biðjum vér þá að sækja nú þegar
um útflutningsleyfi til Stjórnarráðs íslands fyrir þær
vörur, sem þeir hafa pantað rúm fyrir í skipum vorum
og sömuleiðis fyrir þær vörur, sem þeir kynnu að
ætla að fá fluttar með skipum vorum framvegis.
Reykjavik 7. september 1917.
H.f. Eimskipafélag íslands,
Hækkun burðargjalds.
Fjárhagsnefnd efri deildar Alþingis
hefir vakið upp draug, sem neðri
deildin hefir kveðið niður — hækk-
un á burðargjaldi fyrir blöð og tima-
rit. En nokkuð hefir hann rýrnað
við hnjaskið og er nú eigi nema
einn fjórði af því sem hann var í
upphafi. Þó hefir hann ærinn kraft
enn til illþrifa ■— en gagnslaus að
mestu.
Tilgangur frv. um hækknn burð-
argjalds er sá, að afla landssjóði tekna.
Það er auðvitað brýn nauðsyn fyrir
landið að fá sem mestar tekjur, en
mörgum mun þó virðast að sam-
göngurnar hérna séu eigi komnar i
það horf, að mikið megi á burðar-
gjaldið bæta frá þvi sem áður var.
Jafnast og réttlátast kemur hækkun-
in niður á burðargjaldi bréfa. Að
þvi getur orðið nokknr tekjuauki,
án þess að það komi illa niður.
Um hækkun á burðargjaldi blaðaog
timarita er öðru máli að gegna. Út-
gáfa þeirra er nú mörgum sinnum
dýrari j heldur en fyrir striðið, en
tekjurnar hafa eigi hækkað að nein-
um mun og jafnvel farið minkandi
hjá sumum. Nú vita flestir það, að
blaðaútgáfa og timarita var engin
gullnáma áður en stríðið hófst. Og
ástæðurnar þær, sem allir vita, að
landið er fáment og strjálbygt, sam-
göngurnar tregar og óireiðanlegar
en menn óskilvisir. Enda hafa fjölda
mörg blöð »dáið«, hér á landi, á
undanförnum árum. Má þar á meða
nefna: Höfuðstaðinn, Fréttir, Þjóð
ina, Þjóðstefnu, Þjóðviljann, Arvak
Ríki, Reykjavik, Þjóðólf, Ingólf,
Dagblöðin tvö, Magna, Frækorn
Mána, Alþýðublaðið, Vikuna, Sunn
anfara, Huginn (Muninn og Æringja),
Landvörn, ísland, Þjóðhvell, Fjall-
konuna, öll hér í Reykjavík, og miklu
fleiri.
Aldrei hefir verið annað eins óár-
an fyrir blöð eins og nú. Og þó á
að hækka burgargjaldið. Afleiðingin
hlýtur að verða sú, að útbreiðsla
blaðanna minkar stórum, sumum
verður það ef til vill að falli, og pet-
ur þá farið svoj að tekjur landssjóðs
verði tnintti heldur en áður, og þá
nQjTt Bió
mtt
prógram
i hvöld!
Jarðarför möður og tengdamóður okkar,
Sigriðar Vigdisar Gestsdóttur, fer fram
laugardaginn 8. þ. m. kl. 12 á hádegi frá
heimili okkar, Austurstræti 3.
Guðrún Jósefsdóttir. Jón Brynjólfsson.
Stúlka
sem hefir góð meðmæli, öskar
eftir afvinnu við skriftir frá
I. okt.
Tilboð' merkt »Atvinna« leggist á
afgr. blaðsins,
væri óneitanlega ver á stað farið,
heldur en heima setið. En setjum
nú svo að tekjur landssjóðs rýrni
eigi, þá kemur þó annað til greina.
Málsaðiljar eru eigi að eins tveir,
landssjóður og blöðin. Þjóðin er
þriðji málsaðilinn. Burðargjaldshækk-
unin á auðvitað óbeinlinis að koma
niður á henni. Og það er sama sem
að reisa ramar skorður við lesturs-
og fróðleiksfýsn þjóðarinnar. Og
ættu allir hugsandi menn að sjá hve
frámunaleg glapskygni það væri. Þvi
að ef að réttu færi, þá ætti þingið
að gera alt sem i þess valdi stendur
til þess að glæða áhuga þjóðarinnar
fyrir bókmentum og blaðalestri og
styðja blöðin með ráðum og dáð til
þess að ná sem mestri útbreiðslu.
Og illa skilja þeir menn hlutverk
blaðanna, sem vilja nú fara að þröngva
kosti þeirra. Það er einhver Bakka-
bræðra bragur á handaverkum þeirra.
Um tímarit er það að segja, að
burðargjaldshækkunin kemur eigi sið-
ur illa niður á þeim. Þau eru seld
eins ódýrt og framast er unt og
verðið ákveðið fyrirfram. Hækkun-
inni ná þau þvi als eigi hjá kaup-
endum sínum, heldur verða að bera
hana sjálf. Það er óv’st að bakið á
þeim sé svo breitt, að þau þoli það.
En hvernig fer þá um hið andlega
líf á íslandi, ef öllum skólum verð-
ur lokað og blöð og tlmarit hverfa
úr sögunni?