Morgunblaðið - 27.02.1919, Blaðsíða 1

Fimtndag
27
febr. 1919
ORfiUNBLABID
6. argangr
106.
tölubiat
Ritstj órnarsími nr. 500
. '1!^======^— -====r===-—----—
ErL simíregnir
Frá íréttarilara Morgunblaðsins
Khöfn, 25. febr.
Frá Berlín cr símað, að Bolzlie-
wikkastjórn liafi tekið völdin í
Bayern. Stjórnin í Weimar hefir
slitið öllum samgöngum við Bay-
<ern. Andstæðingaflokkar stjórnar-
innar liafa í dag komið með uppá-
stungu um það, að fella ríkislán úr
gildi.
Búist er við því, að þeir I. C.
Christensen og Pipcr úiyndi liina
nýju stjórn í Danmörk. Ove IJode
hefir lýst yfir því, að það verði
ekki samsteýþustjórn.
Ur loftinu,
London, 26. febr.
Wilson sýnt banatilræði.
Áður en Wilson forseti kom til
Boston á mánudaginn, fundust þar
vítisvélar niður við höfnina. TJt af
þessum ijörráðum vio forsetann
yoru 14 Spánverjar teknir fastir í
New York á sunnudaginn og 9
Spánverjar og einn Kúbamaður í
Philadelphia á mánudaginn.
Önnur tilraun mun og hafa ver-
ið ger til þess að myrða forsetann.
Maður að nafni Andrew Rogosky,
sem sagt er að sé stjórnleysingi,
reyndi til að komast til herbergja
forsetans í Coley Plaza gistihúsi og
var handtekinn eftir nokkra viður-
eign í stiganmn. Hann var með
marghleypu á sér og viðurkendi
það, að „hann hefði ætlað sér að
liitta Wilson“.
Ritstjóri: Vilhjálmur Finsen
bæjarstjórnarkosningu í Dussel-
dorf. Eéðust þeir á kjörstaðitm,
tóku seðlakassana og kjörskrárn-
ar og brendu það á götum úti eða
vörpuðu því í Rín.
Sagt er, að grimmileg borgara-
styrjöld sé enn háð í Mannheim,
og veiti ýmsum betur. Er barist
um yfirráð jafnaðarmaniiablaðsins
„Volkstimme".
„Vorvárts“ birtir skeyti frá
fréttaritara í Essen og segir hann,
að 200 manna óaldarfloklíur hafi
rænt námu-geymsluskála, en annar
óaldarflokkur sprengt uppgöngur
úr námunni. 600 verkamenn voru
um það lejdi að vinna niðri í nám-
unni, og verður eigi hægt að bjarga
þeim fyrstu fjórtán dagana. Lög-
regluþjónn, sem reyndi að koma í
veg fyrir glæpinn, var drepinn.
Stórkostlegar viðtökur
fékk annað stórfylki „Grenadier
Guards“, er það kom til London
frá Rín.
Vopnahlé
hefir verið komið á milli Pólverja
og Ukraine.
Sókn Bolzhewikka.
Tilraunir Trotzkys, að rjúfa her-
línuna í Eistlandi, milli Narva og
Marienburg, hafa mishepnast.
. /
Frá Afganistan.
Það er tilkynt, að Nasrallah
Kahn, bróðir Amirs, hafi tekið við
ríkisstjórn í Afganistan. Nánari
fregnir af morði Amirs sýna það,
að hann var skotinn og lagður í
gegn meðaii hann svaf. Morði)igj-
arnir voru tveir.
Heimkoma Wilsons.
\ Forsetinn fékk óviðjafnanlegar
viðtökur, er hann liélt fyrstu ræð-
una eftir heimkomu sína til Banda-
ríkjanua. Hann sagði, að heimurinn
bygði von sína á Bandaríkjunum.
Ef Bandaríkiu brygðust þeirri von,
þá væri ekki hægt að sjá fyrir af-
leiðingarnar- Ef vér göngum að
eins að þeim friðarskilyrðum, sem
heppilegust eru í svipinn, þá meg-
um vér vita það, að vér höfum ekki
undirsltrifað annað í Versailles en
að eins „scrap of paper“ (pappírs-
snipsi).
Ludendorff.
Símskeyti frá Kaupmamiahöfn
hermir það, að Ludendorff hers-
höfðingi, sem nú er á förum frá
Svíþjóð, hafi tilkynt stjórninni í
Weimar, að hann muni hráðlega
leggja fram fyrir hana 600 síðu
bók, sem liann hefir ritað, til þess
að verja gerðir sínar í ófriðnum.
Stjórnin hefir skifzt á nokkrum
skeytum við Hindenburg út af
þessu og er að búa sig undir að
birta ýms leyniskjöl, til þess að
glögt sjáist starfsemi aðalherbúð-
anna í ófriðnum.
m
I
ÓeirSir í Þýzkalandi.
Vopnaðir Spartakistar trufluðu
ís&foláarprentsiniSja
Samyinna Nsröurlanda,
Þegar samningarnir milli Dana
og Islendinga voru á döfinni, kom
það skýrt fram í blöðum á öllum
Norðurlöndum, að færu Danir nú
ekki viturlega í málið og íslend-
ingar hóglega, þá gæti verið hætta
á því, að Island yrði eigi að eins
viðskila við Danmörk að öllu leyti,
heldur jafnframt viðskila við Norð-
urlönd. Tóku mörg blöð í þann
strenginn — sérstaklega mörg hin
stæmi blöð frænda vorra Svía —
að slíkt mætti aldrei vei'ða, að ís-
land vrði viðskila við hin önnur
Norðurlönd.
Nú leiddi að vísu til ríkjaskiln-
aðar með Dönum og íslendingum,
en eigi að síður eru þeir svo ná-
komnir hvor öðrum um margt eiin
þá, að nú eru minni líkur til þess
en nokkuru sinni áður, að til full-
komins skilnaðar dragi. Og af
gangi málsins má hverjum manni
vera það Ijóst, að íslendingum er
það í rauninni engu minna kapps-
mál en liinum öðrum Norðurlönd-
um, að allar norrænu þjóðirnar
verði samhérjar á grundvelli jafn-
réttis og frelsis. Enda er það eigi
nema rétt, því að margs konar
sameiginlegir hagsmunir binda þær
saman, auk þess að sifjaböndin eru
enn sterk.
A liitt ber líka að líta, að með
samvinnu í viðskiftamálum, bæði
inn á við og út á við, geta norrænu
þjóðirnar komið ár sinni mikið bet-
ur fyrir borð, heldur en ef þær
hokruðu hver sér. Þetta hefir og
sannast nú í stríðinu.
Þá er nú að eins eftir að vita,
livern sóma frændþjóðirnar vilja
sýna hinu unga íslenzka ríki, livort
þeim hefir verið það alvara, að ís-
land mætti eigi missast úr hópn-
um. Mælum vér það helzt til Svía.
Til þess að viðskifti þjóðanna
geti orðið farsæl, þurfa þær að vera
sem samhentastar. En fyrsta skil-
yrðið til þess er það, að þær hafi
fulltrúa eða trúnaðarmenn hver
hjá annari. Norðmenn hafa nú um
nokkurra ára skeið haft útsendan
ræðismann hér og ætla að halda
því áfram. Danir munu senda
hingað fulltrúa fyrir sína hönd og
er þess að vænta, að Svíar sendi
líka ræðismann hingað, fyrir sína
hönd. Gæti það orðið báðum þjóð-
um hið mesta happ. bæði menning-
arlega og í viðskiftum, eigi sízt ef
lieppilegur maður væri til þess val-
AlgrdMmtiinl nr. 50ð
Fundur í kvöld kl. 8T/2 í Iðnó uppí.
S t j ó r n i n.
inn. Vitum vér engan líklegri til
þess heldur en Ragnar Lundborg,
því að hann mun þegar hafa aflaS
sér svo almennra vinsælda hér, að
alþjóð mundi fagna því að fá hann
hingað sem ræðismann Svíarikis.
Hánn cr einnig svo vitur maður og
fjölfróður, að hann mundi fremur
auka en rýra álit vort á Svíum.
Dýrtiðin.
í Morgunblaðinu 24. febrúar s. 1.,
í greininni „Dýrtíðin í Danmörku“,
stendur, að nú í jan. s. 1. sé svo
miklu dýrara að lifa en árið 1914,
að það nemi
í Danmörku ............ 90 %
í Noregi................ 160 —
í Svíþjóð .............. 167 —-
á íslandi (muni það vera) . 230 —
Fyrir þrjú fyrstu ríkin eru þess-
ar tölur alveg réttar. Um verð-
hækkun varanna á íslandi í jau.
1919 hefi eg ekki séð skýrslur frá
Hagstofunni okkar, en mér þykir
líklegt, að ágizkun blaðsins sé rétt,
því 1. október í haust var verð-
hækkunin frá því í júlí 1918 komin
upp í 214 %, eða því sem næst.
Það, sem vantar í Morgunblað-
inu, er síðari liðurinn í upplýsing-
um Ilagstofu Dana, sem sé hvað
lieimili, sem eyddi 2000 krónum í
júlí 1914, verður að gcfa fyrir sömu
nauðsyujar í janúar 1919, og það
voru
Danmörku 3800 kr.
Noregi 5200 —
Svíþjóð 5340 —
íslandi (sé verðhækk-
uniu 230 %) 6600 —
Danastjórn hefir gert alt, sem
unt var, og gefið út tugi miljóna
árlega, til að halda verðinu niðri,
eins og blaðið tekur fram. ísland
hefir lítið gert til þess, nema hvað
hér hefir verið útbýtt 2800 smálest-
um af kolum á 125 kr. smálestina.
En það liggur svo mikið af dýrtíð-
inni á íslandi í legu landsins og
veðráttu og landshögum. Norður-
lönd hafa því nær nægilegt korn
Kaupirðu göðan hlut,
Jþ4 mundu hvar þú fékst uann
Sigurjón Pétursson.
Kaupirðu góðan hlut,
þá mundu hvar þú fékst hann.
Sigurjón Péturssoit
Kaupirðu góðan hlut,
þá mundu hvar þú fékst hann.
Sigurjcn Pétursson.
Kaupirðu góðan hlut,
þá mundu hvar þú fékst hann,
Sigurjón Pétursson.