Morgunblaðið - 21.12.1945, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 21. des. 1945
Nýja Ölfusárbrúin opnuð í dag
ÖLFUSÁRBRÚIN NÝJA verður opnuð til umferðar og tekin
í fulla notkun í dag, föstudaginn 21. des. um hádegi.
Brúin er hengibrú yfir 84,0 m. haf aðalfarvegarins, en á
suðurbakka árinnar er gerð stálbitabrú á stöplum, er nær 50 m.
inn á bakkann, þannig að öll lengd brúarinnar er 134 m. Gólf
brúarinnar er úr járnbentri steypu, 6 metra akbraut og meter
breið gangstjett hvoru megin akbrautar.
Sakir lengdar og óvenju ríf-
legrar breiddar, er brú þessi
■mest mannvirki þeirra brúa, er
enn hafa verið gerðar hjer á
landi.
Er hafist var handa um kaup
á efni til nýrrar brúar á síðast-
liðnu hausti, stóð heimsófriður
inn enn sem hæst, með öllum
þeim takmörkum á útflutningi
byggingarefna frá ófriðarþjóð-
unum, sem öllum eru kunnar.
Hafði það í för með sjer synj-
anir á útflutningsleyfum, svo
mjög illa horfði um byggingu
nýrrar brúar. Fyrri hluta þessa
árs breyttust þó horfur til hins
betra og nokkur rýmkvun varð
þá um útflutningsleyfi. Fjekst
þá léyfi frá Ameríku fyrir járni
til brúargerðarinnar, en þó
þannig, að ekki var að vænta
þess, að meginhluti járnsins
kæmi hingað til lands fyrr en
á haustmánuðum í ár. Leit þá
svo út, sem ýms vandkvæði
yrðu á að hefja smíði brúarinn-
ar á þessu ári og með öllu ó-
kleift að ljúka smíði fyrr en
haustið 1946. Með hverjum
mánuði greiddist þó úr um út-
flutningsleyfi og kom þá að því
a, í lok marsmánaðar barst til-
boð í fullsmíðaða hengibrú úr
stáli, er kæmi til afhendingar
í Englandi í mánuðunum júlí—
ágúst síðastliðið sumar.
Tilboð þetta var frá einni af
stærstu stálsmiðjum Englands,
Dorman Long í Middlesbrough.
Voru þá teknir upp samningar
við nefnt firma um smíði hinn-
ar nýju brúar. Með þeim samn-
ingum var brúin endurbætt
nokkuð og er hún því nú
nokkru traustari og vandaðri
en fyrstu tillögur gerðu ráð
fyrir.
Þar eð nauðsyn-hinnar nýju
brúar var mjög brýn, var eins
leiðin til að ljúka smíðinni á
þessu ári að taka því tilboði, er
borist hafði og nota sjerþað út-
flutningsleyfi, er því fylgdi. —
Voru því gerðir samningar við
fyrrnefnt firma 1. maí síðastlið
inn.
Var þá fljótlega hafist handa
um smíði brúarinnar í Eng-
landi.
Á brúarstæðinu voru fyrstu
rekurnar stungnar 14. júní, og
þá hafin vinna við að grafa og
sþrengja fyrir stöplum og fest-
um strengjanna. Var það mik-
ið verk, þar eð sumar festarnar
ná fulla 6 m. í jörð niður.
Þann 28. júlí var byrjað að
steypa stöpla og akkerisfestar.
Var því verki lokið 7. sept. og
voru þá fullsteyptir um 1200
teningsmetrar að rúmmáli. —
Langmestur hluti þeirrar
steypu var þó unninn síðustu
þrjár vikur þessa tímabils og
gengu þá yfir 90 manns að
vinnu.
Er lokið hafði verið að steypa
stöpla, var tekið til að reisa
brúna.
Verkstjóri einn breskur, J.
Whestherall að nafni og fjórir
aðrir smiðir frá breska fyrir-
tækinu, er brúna smíðaði,
fylgdu efninu eftir frá Engl. —
Stóð fyrrn. verkstjóri fyrir
því að reisa brúna ásamt mönn
um sínum og um 15 manna hóp
íslenskra verkamanna.
, Hófst sá þáttur vinnunnar
með því að reistir voru stálturn
ar þeir, er bera uppi strengi
brúarinnar. Var það að mörgu
leyti erfitt verk, enda áfátt um
hæfileg tæki til að lyfta nær 6
tonna þungum stálstoðum, sem
hjer var um að ræða.
Að því loknu var strengjun-
um komið fyrir á turnunum.
Eru þeir 6 í hvorri brúarhlið,
eða 12 talsins. Þá voru hefigdir
í strengina þverbitar þe’ir og
langbitar, er brúargólfið hvílir
á. Brúin var fullreist 26. okt.
og hjeldu bresku smiðirnir þá
heimleiðis.
Þessu næst var komið fyrir
steypumótum undir gólf brúar
innar, og það síðan steypt á
tveimur dögum, 16.—18. nóvem
ber. Var þá eftir síðasti áfang-
inn, en það var að hnoða lang-
bitana undir brúargólfið. Það
verk ásamt annarri járnsmíði
framkvæmdu smiðir frá Stál-
smiðjunni og Landsmiðjunni í
fjelagi. Gekk það greiðlega og
var lokið 1. des. Má segja, að
smíði brúarinnar hafi þá verið
lokið, er aðeins vantaði á að
handriðið yrði sett upp og er
því verki nú að verða lokið.
Undanfarnar vikur hefir ver
ið unnið að því að gera vegfyll
ingar við sporða brúarinnar og
steypa veggi með hliðum þeirra
Þótt því verki sje enn eigi að
fullu lokið, þykif rjett að draga
eigi að taka brúna til riotkun-
ar, þareð hún er nú orðin fær
bifreiðum.
Daglega verkstjórn hefir Sig
urður Björnsson haft á hendi,
en hann hefir um áratugi starf
að að brúargerðum.
Árni Pálsson verkfræðingur
hefir leyst af hendi hin verk-
fræðilegu störf við byggingu
brúarinnar og dvalið þar mik-
inn hluta sumars, meðan á brú
arsmíðinni stóð.
Um styrkleika og efnismagn
skal að síðustu tekið fram eftir
farandi:
Burðarþol brúarinnar er mið
að við, að um aðra hlið brúar
gólfs fari vagn 25 tonna þung
ur, dreginn af 9 tonna bifreið,
auk þess megi í hinni hlið brúar
gólfs aka 4—5 venjulegar 8 tn.
bifreiðar; á brúnni mega því
vera í einu bifreiðar með
þunga, er nemur um 70 tonn
samtals. Síðastliðinn föstudag
og laugardag var brúin reynd
með þeim árangri, á þann hátt,
að hlaðið var á hana nær 140
tonnum af sandi og timbri.
í brúna var notað byggingar-
efni nálægt því, er hjer greinir:
315 tonn af stáli
515 tonn af sementi
4400 tenfet af timbri.
Teningsmál steypu nemur
-600 tenmetrum.
Kostnaður við brúna hefir
enn ekki verið talinn fyllilega
saman, en verður nokkuð yfir
2 milj. kr.
Enn hefir ekki unnist tími til
að mála brúna og ganga til fulls
frá ýmsu öðru. Bæði af þessum
sökum og eins vegna þess að á
þessum tíma árs er mjög óhægt
að stofna til nokkurs mannfagn
aðar, var ákveðið að efna ekki
til brúarvígslu.
Tilkynning frá vegamálastj.
Bílaframleiðsla
frjáls í Englandi
London í gærkveldi:
SIR Stafford Cripps, viðskifta
málaráðherra Bretlands, skýrði
frá því á fundi í neðri málstofu
breska þingsins í dag, að frá
áramótum yrði bílaframleiðsla
gefin frjáls í Bretlandi. — Frá
sama tíma yrði mönnum heim-
ilað að setja á stofn verslanir
án þess að þurfa að fá til þess
leyfi stjórnvalda, að matvöru-
verslunum þó undanskildum.
í DAG er Jóhannes Helgason,
bóndi á Svínavatni í Austur-
Húnavatnssýslu áttræður.
Á þessum merkilega afmæl-
isdegi leita hugir fjölda vina og
venslamanna heim að Svína-
vatni Og minnast með hlýhug
og virðingu þessa sómalega
sveitarhöfðingj a.
Jóhannes er fæddur að Eiðs-
stöðum í sömu sveit 21. des.
árið 1865. Foreldrar hans voru
Helgi Benediktsson bóndi þár
og Jóhanna Steingrímsdóttir,
kona hans, er síðar fluttu svo
að Svínavatni og keyptu þá
jörð.
Að ' foreldrum sínum látnum
reisti Jóhannes bú á allri jörð-
inni og hefir búið þar fyrir-
myndarbúi alltaf síðan.
Árið 1895 giftist Jóhannes
frændkonu sinni Ingibjörgu Ol-
afsdóttur, hinni mestu myndar-
konu. Þau hjón áttu því gull-
brúðkaup síðastliðið sumar. —
Börn þeirra hjóna eru 7 á lífi,
tveir piltar og fimm stúlkur.
Allt efnisfólk hið mesta, og
hafa foreldrar og börn verið
samhent og unnið saman að
heimilishag svo öðrum er til fyr
irmyndar. Jóhannes hefir allt-
af verið búmaður mikill, sí-
vakandi, hygginn og atorku-
samur. Lagði hann snemma
kapp á að rækta og friða tún
og engi og prýða eignarjörð
sína og skoðaði þar sem und-
irstöðuatriði góðs búskapar og
afkomu, enda er nú svo komið
að lítilla heyja er aflað á ó-
ræktuðu landi, en bú gott og
fjenaður allur betur trygður
þar gegn fóðurskorti, en víðast
annars staðar í hjeraðinu. —
Græddist honum því fje um-
fram aðra bændur, og varð
sveit og hjeraði til hins mesta
trausts á ýmsa vegu. — Átti
hann sinn góða þátt í því að
koma akvegi frá Blönduósi
fram um sveitina. Var hann þá
í stjórn vegafjelagsins og gerði
hvorutevggja að lána fjelaginu
fje úr eigin vasa og ganga í
ábyrgðir þess vegna, og þetta
var einmitt á þeim árum, sem
fjárhagur bænda var yfirleitt í
hinu hörmulegasta ástandi.
Þetta er aðeins eitt lítið dæmi.
Á yngri árum tók Jóhannes
virkan þátt í sveitar- og hjer-
aðsmálum, en þó að allra kunn-
ugra dómi ekki svo mikið, sem
æskilegt hefði verið sakir hæfni
hans og mannkosta, en hann
girntist ekki opinber störf, sem
líka munu alla jafnan krefjast
meiri eður minni fjarveru frá
heimilinu, en hann hefir alltaf
verið mjög heimilisrækinn, og
reynst fjölsk^ddu sinni og vanda
mönnum með afhrigðum vel.
Gestrisni þeirra Svínavatns-
hjóna hefur verið mjög rómuð
og að verðugu, enda oft verið
gestkvæmt þar og svo mun enn
Þrátt fyrir þenna háa aldur
er Jóhannes enn Ijettur í spori,
glaður og reifur og fylgist af
áhuga með öllum þeim málum,
sem efst eru á baugi hverju
sinni.
Fjöldi frænda og vina, nær
og fjær munu taka undír er jeg
Cripps sagði það hafa orðið að óska að ókomin ár megi verði
samkomulagi milli sín og bíla- | Jóhannesi á Svínavatni björt og
framleiðenda, að helmingur ( hamingjurík, og bakka öll þau
framleiddra farþegabifreiða , liðnu. — Heill og heiður fylgi
skyldi íluttur úr landi. þjer ávallt.
— Reuter. j. g.
Greinar úr lagafrum-
varpi í tillöguformi
í bæjarstjórn
BJÖRN BJARNASON bæj-
arfulltrúi kommúnista flutti á
bæjarstjórnarfundi í gær tvær
tillögur, er hann hefir tekið
upp úr frumvarpi því, sem ligg
ur fyrir Alþingi um lausn hús-
næðismálanna.
Önnur tillagan var um það,
að rannsókn skuli fara fram
á húsnæði því í bænum, sem
ljelegt er, og hve margt fólk
verður að láta sjer nægja ófull
nægjandi husnæði.
Hin tillagan er um það, að
bærinn og byggingasamvinnu-
fjelög efndu til sameiginlegra
innkaupa á byggingavörum.
Hvorttveggja er í frumvarpi
því, sem nú liggur fyrir þing-
inu.
Borgarstjóri skýrði frá, að úr
því afgreiðsla þessa frumvar-ps
frestaðist, þá væri ráðgert að
framkvæma umrædda rann-
sókn.
Báðum þessum tillögum var
vísað til bæjarráðs.
Steypublöndunarstöðin.
Björn Bjarnason spurði borg
arstjóra, hvað liði því máli, að
bærinn kæmi upp stöð fyrir
blöndun á steinsteypu.
Borgarstjóri sagði að það mál
væri í höndum bæjarverkfræð
ings. En Nýbyggingarráð hefði
fengið tilboð í vjelar í slíka
stöð og hefði bæjarverkfræð-
ingur fengið aðgang að þeim
plöggum.
s. aTfrííd
fyrv. blaðsfulltrúi
sexfugur
S. A. FRIID, fyrverandi blaða
fulltrúi Norðmanna hjer á
landi, á sextugsafmæli í dag.
Síðan hann fór hjeðan í haust,
hefir hann verið í Bergen, en
þar er faðir hans búsettur og
bróðir hans apótekari.
Friid eignaðist marga vini og
kunningja meðan hann dvaldi
hjer á landi, er tóku vel því
starfi hans að auka kunnleik
íslenskra blaðalesenda á hög-
um norsku þjóðarinnar í hörm-
ungum hennar.
Er það von manna að upp af
því kynningarstarfi vaxi í fram
tíðinni meiri vinátta milli
frændþjóðanna, íslendinga og
Norðmanna, en áður hefir ver-
ið. —