Morgunblaðið - 26.11.1958, Blaðsíða 1

20 síður
Þetta er mb. Reynir héðan frá Reykjavík, sem stórskemmdist
og nærri hafði farizt á laugardagskvöldið, er hann lenti í
árekstri við vélbátinn Sæmund frá Sandgerði.. Sjópróf hafa
staðið yfir í gær og í fyrradag, hér í Reykjavík. Skipstjórar
bátanna, Halldór Halldórsson á Reyni, og Hilmar Sæberg á
Sæmundi, hafa háðir komið fyrir rétt. Þeim ber allmjög á
milli um aðdraganda þess að áreksturinn varð. Isleifur Árna-
son, fulltrúi borgardómara, fjallar um málið ásamt meðdóm-
endunum, skipstj. Jónasi Jónassyni og Halldóri Gíslasyni.
Við munum aldrei hopa
— sagði Nixon
Afstýra verður voðanum
af ofbeldi Breta
Óhyggilecjt að íslend-
■ngar flytji tillögu um
frestun ákvarðana ■
landhelgismálinu
ÞESSA dagana er að því
komið, að til úrslita
dragi um meðferð land-
helgismálsins á þingi
Sameinuðu þjóðanna. í
einkaskeyti til Morgun-
blaðsins frá Þór Vil-
hjálmssyni, sem birt var
í blaðinu í gær segir:
„íslenzka sendinefnd-
in hefur lagt fyrir ríkis-
stjórnina tiflögu um að
málinu verði frestað til
næsta allsherjarþings".
Fullyrðing Þjóðviljans án stoðar
í eigin skeyti
Þjóðviljinn birtir af þessu nán-
ari fregnir og stendur þar í gær:
„Samkvæmt skeyti sem Þjóð-
viljanum barst í gærkvöld frá
aðalstöðvum Sameinuðu þjóð-
anna í New York eru nú allar
líkur á því að tillaga Breta og
Bandaríkjamanna á allsherjar-
þinginu um að boðuð verði ný
alþjóðaráðstefna um landhelgis-
mál á næsta ári verði felld, en
í þess stað samþykkt að málinu
skuli vísað til riæsta allsherjar-
þings, og yrði málið þá afgreitt
i samræmi við vilja íslendinga.
Magnús Kjartansson ritstjóri,
sem nú fylgist með gangi máls-
ins á þinginu sendi blaðinu svo-
hljóðandi skeyti í gær:
„Stuðningsriki 12 mílna land-
helgi eru að bindast samtök-
um um að íella tillögu Breta
og Bandaríkjamanna um nýja
ráðstefnu um landhelgismál. i
Þau munu leggja til að málinu
verði vísað til næsta allsherjar-
þings Sameinuðu þjóðanna. Ind-
land og Mexíkó hafa undirbúið
tillögu þess efnis, og vitað er að
hún nýtur stuðnings sósíalistísku
ríkjanna, Suður-Ameríkuríkj-
anna, Arabaríkja og margra Asíu
ríkja og er þegar vitað um 36
stuðningsríki.
fslenzka sendinefndin er sam-
mála tillögu Indlands og Mexíkó
og vill jafnvel ílytja hana með
þeim, en bíður fyrirmæla ríkis-
stjórnarinnar. Afstaða íslands
gæti ráðið úrslitum. Andstæð-
ingar 12 mílna landhelgi hafa sig
mikið í frammi að tjaldabaki til
að „hindra samþykkt tillögunn-
ar“.
Því miður hefur sú fullyrðing
Þjóðviljans, „að málinu skuli vís-
að til næsta allsherjarþings og
yrði máliðjþá afgreitt í samræmi
við vilja íslendinga", ekki stoð
í því skeyti Magnúsar Kjartans-
sonar, sem Þjóðviljinn vitnar til.
Er og auðsætt, að ástæðan til
frestunar á málinu nú er einmitt
sú, að menn eru ekki reiðubúnir
til þess að taka efnisákvörðun
um málið. Ella myndu þeir hik-
laust fallast á tillögu íslenzku
ríkisstjórnarinnar 'um að af-
greiða málið efnislega nú þegar
á þessu þingi.
Yeðrabrigði á Allsherjarþinginu
En utanríkisráðherra sagði hinn
13. september sl. að stefna
stjórnarinnar væri þessi:
„Við munum berjast fyrir því á
Allsherjarþingi Sameinuðu þjóð-
anna, sem hefst í New York eftir
helgina, að þingið setji ótvíræðar
reglur fyrir allar þjóðir um 12
mílna fiskveiðitakmörk." „-------
er það sjálfgert að landhelgismál
fslands komi til umræðu. Höfum
við búið okkur undir það og þeg-
ar skýrt frá þeirri stefnu okkar,
að Allsherjarþingið eigi nú að
setja almennar reglur fyrir allar
þjóðir fyrir almenna fiskveiði-
landhelgi og önnur atriði, sem
GenfarfUndurinn ekki gat af-
greitt, en fresta þessu ekki enn
eða vísa til nýrrar ráðstefnu."
Frá undirtektum við þessa til-
lögu sagði utanríkisráðherra hins
vegar svo í útvarpsræðu 23. okt.
sl.:
„Hugmyndin um að Allsherjar
þingið finni efnislega lausn á mál
inu fær ekki undirtektir, næst-
um allar þjóðir vilja nýja ráð-
stefnu og treysta henni betur en
þinginu. Tvímælalaust er því að
það eitt gerist að ný ráðstefna
verður ákveðin. Spurningin er,
hvenær hún verður og hvar hún
verður.“
Nú er svo að sjá, sem enn hafi
orðið veðrabrigði vestra. Um or-
sök þeirra er ókunnugt hér á
landi. Af upptalningu Þjóðviljans
á þeim ríkjum, sem nú vilja láta
fresta málinu í eitt ár og taka
það ekki fyrir fyrr, er þó ljóst,
að þar vantar eitt allra skelegg-
asta bandalagsríki okkar um 12
mílna fiskveiðilandhelgi, sem sé
Kanada. Sitthvað er því enn ó-
Ijóst um hvað hér er á ferðum.
Frestun
Hins vegar er það ótvírætt, að
ef hin nýja tillaga verður sam-
New York 25. nóv.
Einkaskeyti til Mbl.
FULLTRÚI Indónesíu var meðal
þeirra, sem tóku til máls í laga-
nefndinni í dag. Hann sagði
að síðustu atburðir á Norður-
Atlantshafi gæfu bezt til
kynna hve fiskveiðilögsögu-
málið væri viðkvæmt og afdrifa-
ríkt. Kvaðst hann eindregið
styðja 12 mílna lögsögulandhelgi.
Ekki væri rétt, eins og sumir
þykkt, þá er ákvörðun málsins
skotið á frest a. m. k. um eitt ár.
Yel má vera, að fslandi sé hag-
kvæmara, að málið komi til úr-
slita á Allsherjarþinginu en á
sérstakri ráðstefnu. Hitt hefur
aftur á móti, svo vitað sé, aldrei
verið hugleitt til hlítar af stjórn-
arvöldunum, hvort hyggilegt er,
að láta úrslit málsins eins og nú
er komið vera háð valdatogstreitu
og hrossakaupum, sem ráða úr-
slitum mála hjá Saméinuðu þjóð-
unum. Veðrabrigðin nú sýna,
hversu valt er að treysta því, sem
þar gerist.
Úr því sem komið er um máls-
meðferð af hálfu íslenzku stjórn-
arinnar, verður e. t. v. að taka
því, að málið komi undir ákvörð-
un Allsherjarþings Sameinuðu
þjóðanna. En ekki virðist hyggi-
legt, að íslendingar gerist sjálfir
meðflutningsmenn þess, að
þeirri ákvörðun verði frestað um
heilt ár. A. m. k. ekki á meðan
engar ráðagerðir eru til um það,
hvernig afstýra eigi þangað til
þeim voða, sem nú ríkir á fiski-
miðunum hér við land.
Afstýra verður voðanum
Jóhann Hafstein tók sízt of
sterklega til orða, þegar hann
sagði á Parísarfundi þingmanna
Atlantshafsríkjanna:
„Hver dagur hefur geigvæn-
lega hættu í för með sér“.
Ólafur Thors benti nú fyrir
nær hálfum mánuði á, að rétt
væri að kæra Breta fyrir Atlants
hafsráðinu vegna síðasta ofbeldis
þeirra. Ríkisstjórnin hefur enn
ekki fengist til að taka afstöðu
til þeirrar tillögu né gera neina
aðra.
Afleiðing þess geigvænlega
voða, sem nú vofir yfir íslenzkum
mannslífum vegna ofbeldis Breta
við strendur landsins, er mest
aðkallandi verkefnið í land-
helgismálinu nú. íslendingar
mega ekki samþykkja neitt, sem
dragi hugi manna frá þeirri
hættu eða kann að leiða til, að
hún framlengist um ófyrirsjáan-
legan tíma.
Gamla sagan
NEW YORK, 25. nóv. —
Zorin, aðstoðarutanríkisráS-
herra Rússa, sagði við blaða-
menn í dag, að Rússar mundu
ekki taka þátt í störfum
nefndar þeirrar, sem stjórn-
málanefndin setti á fót til
þess að skipuleggja rann-
sóknir í geimnum.
vildu halda fram, að þriggja
mílna landhelgi hefði náð alþjóð-
legri viðurkenningu. Kvað full-
trúinn stjórn sína ekki geta fall-
izt á það, að aðgerðir, sem ekki
væru samkvæmt þriggja mílna
reglunni, brytu í bága við al-
þjóðalög.
Bandaríski fulltrúinn tók og til
máls og lagði áherzlu á það, að
stjórn hans væri því fylgjandi,
að önnur sjóréttarráðstefna, sem
fjallaði um landhelgi og fiskveiði-
lögsögu, yrði haldin á sumri kom-
andi. Fyrir nefndinni liggur á-
lyktunartillaga þess efnis, að ráð-
LONDON, 25. nór. — Nixon,
varaforseti Bandarikjanna, og
frú hans, komu í fjögúrra daga
opinbera heimsókn til Lundúna
í dag. Seinkaði komu þeirra ör-
litið vegna þoku. Af flugvellin-
um héldu hjónin beint til snæð-
ings á Savoy-hótelinu í boði
Pílagríma-klúbbsins.
I ræðu, er Nixon flutti við það
tækifæri lagði hann áherzlu á
samstöðu Bretlands og Banda-
ríkjanna á sviði alþjóðamála.
Kvað hann Bandaríkjamenn
standa í eilífri þakkarskuld við
Breta fyrir þann menningararf,
sem bandaríska þjóðin hefði
hlotið frá brezkum þegnum.
Tal hans beindist síðan að síð-
Verðfall
LONDON, 25. nóv. — Mikið verð
fall hefur verið á hlutabréfum
í kauphöllum í London, New
York og víðar síðustu tvo dag-
ana.
stefnan verði kvödd saman í júll
eða ágúst nk. og styðja hana auk
Bandaríkjamanna, Bretar, Frakk-
ar og átta önnur ríki.
Þá var í dag og lögð fram önn-
ur ályktunartillaga — studd af
Chile, _ Equador, Salvador, Ind-
landi, írak, Mexico og Venezuela
— þess efnis, að málið yrði tekið
fyrir á næsta Allsherjarþingi. Þá
yrði reynt að ná samkomulagi
um landhelgi, fiskveiðilögsögu —
og efnishlið málsins yrði rædd.
Ekkert Norðurlandanna er á lista
flutningsríkja tilagnanna. Næsti
fundur verður hldinn á morgun.
Enn eru fulltrúar 39 ríkja á mæl-
endaskrá.
ustu atburðunum á alþjóðavett-
vangi, Berlínardeilunni. Sagði
hann Krúsjeff reikna skakkt, ef
hann héldi að ágreiningur í
bandarískum stjórnmálum og ný-
afstöðnum kosningum hefði ein-
hver áhrif á stefnu Bandaríkj-
anna út í frá. Nei, sagði Nixon,
þar stöndum við sem einn mað-
ur — og við munur aldrei hopa
fyrir árásaraðgerðum kommún-
ista.
Þegar hinn frjálsi heimur er í
hættu stendur hann allur sem
einn, Berlín verður ekki yfirgef-
in, við erum ákveðnir að vera í
borginni þar til viðunandi lausn
Þýzkalandsmálanna er fengin,
sagði Nixon.
í kvöld snæddi hann með
Macmillan, en um 200 kommún-
istar fóru fylktu liði um
skemmtihverfi Lundúnaborgar
og báru kommúnísk áróðurs-
spjöld til þess að mótmæla komu
Nixons og stefnu Bandaríkja-
manna. Var fylkingu þessari
harla lítil athygli veitt í London.
★-------------------------★
Efni blaðsins er m.a. :
Bls. 3 Vísitalan í 250 stig á næstA
ári. (Frá setningu þings Al-
þýðusambandsins).
— S Munkurinn, sem fékk friðar-
verðlaun Nobels og „Evrópu-
þorpin“ hans.
— 8 Hlustað á úttarp.
— 9 Kristmann Guðmundsson skrtf
ar um bókmenntir.
Bókaútgáfa Menningarsjóðs f
ár. —
Hæstaréttardómur.
— 10 Forystugreinin: Stór orð og
litlar efndir.
Eignast íranskeisari son? (Ut-
an úr heimi).
— 11 Heimsókn í btfreiðaverkstæðff
Þórshamar á Akureyri.
— 18 „Hinumegin við heiminn“. —
(Samtal við Guðmund L. Frið-
finnsson).
Borgarstjóri talar um ísland á
fundi í Höfn.
íþróttir.
*■■■■ - ■— ■ it
Landhelgismálið rcett á nœsta
Allsherjarþingi 5.Þ.?
Aðalstövum S. þ.