Morgunblaðið - 31.07.1959, Blaðsíða 2

2
MORCVNBLAÐIÐ
Föstudagur 31. júlí 1959
400 þús. kr. sekt til ríkissjóðs
tyrir okurlánasfarfsemi
Dómur í máli Sigurðar Berndsen
i sakadómi Reykjavíkur
í SAKADÓMI Reykjavíkur er genginn dómur í máli, sem
ákæruvaldið höfðaði gegn Sigurði Berndsen, fasteignasala,
Flókagötu 57 hér í Reykjavík. Taldi dómurinn sannað, að
Sighrður, sem nú er kominn undir sjötugt, hafi stundað
clöglega lánastarfsemi í atvinnuskyni að meira eða mixma
leyti. Voru dómsniðurstöður þær að honum var gert að
greiða 400,000 krónur í sekt til ríkissjóðs. í stað sektarinnar
komi varðhald í eitt ár verði hún eigi greidd innan fjög-
urra vikna frá birtingu dómsins. Þessi dómur var kveðinn
upp á þriðjudaginn var en í gærkvöldi var ekki kunnugt
un að dómnum hefði verið áfrýjað til hæstaréttar. Sigurði
var gert að greiða málskostnað allan, þar af 30,000 kr. alls
til sækjanda og verjanda fyrir sakadómi.
•ff Tveggja ára mál
Upphaf þessa máls er það, að
hin svonefnda okumefnd sem
Alþingi skipaði árið 1955 ékk
upplýsingar um það frá nokkrum
mönnum að nokkrir menn stund
uðu ólöglega lánastarfsemi og
var þess óskað að fram færi hjá
sakadómaraembættinu rannsókn
á þessu og er þetta mál Sigurðar
Berndsen eitt þeirra.
Rannsókn þess hófst síðla árs
1958 og hefur Þórður Björnsson
æ síðan haft rannsókn málsins
með höndum og kvað hann upp
þennan dóm. Sjálfur dómurinn í
málinu er mjög langur, senni-
lega ekki undir 150 fólíó síðum.
En málsskjölin munu alls vera
um 400 fólíósíður. Dómsmálaráðu
neytið gaf út í nóvembermánrði
1957 ákæruskjal á hendur Sig-
urði Berndsen og var hann á-
kærður fyrir fjölmörg brot á
lögum' nr. 73 frá 1933 um bann
við okri, dráttarvexti og fleira.
Ákæruskjalið mun vera hið
lengsta sem samið hefur verið
jafnvel lengra en það sem birt
var Helga Benediktssyni í Vest-
mannaeyjum á sínum tíma. Er
skjalið í 38 köflum og fjallar
hver kafli um lánveitingu ákærða
til ákveðins manns, og er um að
ræða 1 lán eða fjölmörg til hvers
einstaks. Seinasti kaflinn í ákæru
skjalinu er hluti af svonefndu
Blöndalsmáli og lánveitingar Sig
urðar til þess fyrirtækis. Sam-
tals nema lánin sem kæi>t var
út af um 3 millj. króna. Láns
kjörin eru ærið misjöfn eða allt
upp í 60% ársvexti.
Ár Ólöglega háir vextir
Hinn 19. júní sl. koir.st mál-
ið á lokastigið þ. e. a. s. að
fór fram munnlegur máiflutn
ingur þess fyrir sakadómi en
dómur gekk svo sem fyrr
greinir á þriðjudaginn var. —
Dómurinn taldi sannað, að
Sigurður Berndsen hafi tek-
ið og áskilið sér ólöglega og
refsiverða vexti af lánum, er
hann hefur veitt, samtals að
fjárhæð krónur 72189,89.
★ 25—59% vextir
ræða frá 25% til 59,7% ársvexti.
Það er tekið fraro í dómnum, að
við þessa útreikninga hafi eigi
verið á ákærða hallað Síðan seg-
ir í dómnum meðal annars: „Við
ákvörðun refsingar ber og að
taka sérstakt tillit til þess, að
brot hans hafa verið það marg-
þætt og umfangsmikil að telja
Eftirlalin skip tilkynntu Síldarleitinni
á Siglufirði komu sína með afla
(Ýmist miðað við mál og tunnur)
Svanur RE 1250: Gylfi 200; Stapa-
fell 900; Jón Finnsson 830; Guðbjörg
GK 550; Sigurvon AK 370; Ver 1050;
Stjami 800; Fróðaklettur 300; Bára
600; Erlingur IV 400; Bjarmi EA 300;
Pétur Jónsson 650; Hrönn GK 450;
Höfrungur 500; Reynir VE 650; Bragi
500; Von VE 400; Hafbjörg GK 500;
Baldvin Þorvaldsson 100; Tjaldur VE
600; Hrafn Sveinbjarnarson 450; Sig-
rún AK 200; Sjöstjarnan 250; Tjaldur
SH 180; Bjarmi VE 250; Álftanes 150;
Kristján 90; Þorl. Rögnvaldsson 100;
Kópur KE 260; Grundfirðingur II 600;
Keiiir 200; Fagriklettur 1200; Hólmkell
400; LjósafeU 350; Hafþór 900; Akurey
450; PáU Pálsson 350; Erlingur III 150;
Heimir KE 350; Þórkatla 500; Rán 100;
Hringur 130; Gullver 500; Þorlákur 500;
Gissur hviti 600; Mímir 600; Snæfell
350; Askur 300; Sigurfari SH 150;
Heimir SU 100; Hrönn II 330; Helga RE
300; Hafbjörg GK 300; Sæborg GK 100;
Öm Araarson 900; Valþór 100; Björg-
vin EA 250.
verður að hann hafi stundað ólög
lega lónastarfsemi í atvinnu
skyni, að meira eða minna leyf.i“
„Og í öðru lagi, að ekki hefur
reyiizt gjörlegt, að tiltaka ólog-
lega vaxtaupphæð af nokkrum
lánum og loks, að ákærði hefur
þar að auki brotið gegn almenn-
um hegningarlögum“. Hér er átt
við óheimila ráðstöfun á hand-
veði og er það rakið í dómnum.
if Sektir
Samkvæmt þessu þótti rann
sóknardómara, Þórði Björns-
syni, sem skýrði blaðamönn-
um frá dómsniðurstöðunm i
gærkvöldi, refsingin hæfilega
ákveðin 400000 krónur, sem
fyrr greinir. Gat hann þess,
að viðurlög vié brot á okur-
lögunum geri ráð fyrir að hinn
ólöglegi ágcði skuli f jór- til 25
faldaður. í fyrri málum hlið-
stæðum þessum, hefur fjár-
sektin verið miðuð við fjór-
faldan ágóða eu í þessu til-
felli farið upp í u. þ. b. firnm
og hálffaldan ágóða.
Eftirfcalin skip tilkynnfcu Síldarleifcinni
á Raufarhöín komu sína með afla
(Ýmist miðaö við mál og tunnur)
Víðir II 800; Jón Kjartansson 800;
Gullfaxi 500; Björg SU 450; Goðaborg
700; Sunnutindur 500; Smári TH 550;
Snæfugl 300; Þráinn 700; Stefán Árna-
son 450.
RAUFARHÖFN, 30. júlí. — 1 gær
kvöldi fann flugvélin allmikla
síld 8 sjómílur norður aí Hraun
hafnartanga. Þar voru þá engin
skip. Fyrsta skipið sem kom að
var Víðir II frá Garði en síðan
fleiri og fengu öll skipin, sem
komu þangað í nótt, einhvern
afla.
í dag hefur verið saltað hér
á öllum söltunarstöðvum og skip,
sem losuð hafa verið, eru farin
að fá síld aftur aðeins 1—1 Vz
klst. siglingu frá höfninni. Eiga
skipin von á góðri veiði þarna
í nótt, því að síldin veiðist helzt
á næturna. Veður má heita sæmi-
legt, en er þó naumast nógu
stillt. — Einar.
Dáqóð veiði á aust-
ur- og miðsvæðinu
— í fyrrinótt og gærmorgun
SAMKVÆMT upplýsingum frá Fiskifélagi Islands í gær um síld-
veiðarnar undangenginn sólarhring, var í fyrrinótt dágóð veiði á
Crímseyjarsundi, í Þistilfjarðardjúpi og að Siéttugrunni. Sást síldin
vaða vestan við Rauðanúp og í Þistilfirðinum. Veður var gott, logn
og heldur bjartara yfir en undanfarna daga. Síld sú, sem veiddist
í fyrrinótt virtist feit og því vel til söltunar fallin.
Þessi skip tilkynntu síldarleitinni um afla og lögðu á land ýmist
í fyrrinótt eða gær flest þeirra:
í fjölmörgum tilfellum stendur
staðhæfing gegn staðhæfingu við
framburð vitna og ákærða. Vitr-
in telja sig hafa orðið að sæta
mun lakari kjörum, en lánveit-
andinn viðurkennir. Taldi dóm-
arinn í samræmi við meginreglur
um sönnun saka, að leggja bævi
framburð ákærða sjálfs til grund
vallar í málinu. Hann hafi fyrir
dómi viðurkennt, að hafa ytir-
leitt tekið 2% í þóknun af an-
veitingum eigin fjár og 8% árs-
vexti af íasteignaveðslánum en
það taldi dómurinn lögbrot í
nokkrum tilfellum taldi dómur-
inn þó sannaðan framburð vitnis
um lánskjörin og vai þá um að
Dagskrá Alþingis
í DAG er boðaður fundur í neðri
deild Alþingis kl. 1,30 miðdegis.
Tvö mál eru á dagskrá:
1. Stjórnarskrárbreyting, frv.
— 3. umr.
2. Endurlán eftirstöðva af er-
lendu láni, frv. — 1. umr.
SR hala brætt
um
350
mól
3
S
S
i
s
s
s
)
s
í
júlí. — ÁS
þús.
SIGLUFIRÐI, 30.
í miðnætti sl. höfðu borizt 250.-1
s 863 mál til Síldarverksmiðja í
f ríkisins á Siglufirði, 59.145 mál s
: fil SR. á Ranfarhöfn. 31.190 S
( til SR á Raufarhöfn, 31.190
S mál til "R á Skagaströnd og •
j 1316 mál til SR á Húsavík —j
( eða samtals 342.515 mál til S
S ríkisverksmiðjanna hér Norð- ^
) inlands. — Á sama tíma í j
\ íyrra höfðu sömu verksmiðj- s
S ur aðeins fengið 57.949 mál !
S síldar. ;
■ Rauðka á Siglufirði hefur s
j fengið um 75.000 mál síldar og S
s srldarúrgangs til bræðslu. •
| Bræðsla hefur gengið mjög (
{ vel hjá síldarverksmiðjunum s
S hér og hafa þær nóg þróar- í
S pláss enn. — Stefán. (
DALVÍK, 30. júlí. — Síðan kl. 6
í morgun hafa eftirtalin skip lagt
upp hér: Bjarmi, Vestmannaeyj-
um, 230 tunnur, Bjarmi, Dalvík,
380, Baldvin Þorvaldsson 110 og
Fagriklettur um 1200 tunnur, en
af afla hans fór tæpur helmingur
í bræðslu.
ESKIFIRÐI, 30. júlí. — í morg-
un barst fyrsta söltunarsíldin á
þessu sumri hingað til Eskifjarð-
ar. Var það Hólmanes SU 120,
sem hingað kom og landaði 700
tunnum af síld, sem ýmist fer til
söltunar, frystingar eða bræðslu.
Síldarverksmiðjan hér hefir
áður tekið við um 1500 málum
síldar í bræðslu. — Fréttaritari.
NESKAUPSTAÐUR, 30. júlí. —
í dag hefur eitt skip lagt á land
síld hér í Neskaupstað, Þráinn,
sem landaði 714 málum snemma
í morgun.
Síldarverksmiðjan hétr hefur
nú tekið á móti um 16.500 málum
til bræðslu og nær lokið vinnslu
þess magns. Samá og ekkert hef-
ur verið saltað hér. — AxeL
Siglfirzkir lögreglumenn. ;
Eftirleikur óeirðanna á Siglufirði:
Kylfuhögg og hrind-
ing kært
— en ekki beiting
táragass
MORGUNBLAÐIÐ sneri sér til
fréttaritara síns á Siglufirði í
gær, vegna orðróms um að kom-
ið hefðu fram kærur á hendur
lögreglunni þar í bæ fyrir fram-
komu hennar í landlegunni að-
faranótt s.l. sunnudags, þ. á. m.
vegna notkunar hennar á tára-
gasi í óeirðunum.
Dáir íslenzku
þjóðina
FORSETA ÍSLANDS hefur bor-
izt símskeyti frá prófessor Carlo
Schmid, varaforseta sambands-
þings Vestur-Þýzkalands, er hér
var á ferð nýlega.
Skeytið hljóðar svo:
„Eftir heimkomu mina langar
mig til, herra forseti, að bera
fram þakkir mínar fyrir alúðlega
gestrisni, sem mér var sýnd á
Islandi, og tjá yður aðdáun mína
á hinum ósveigjanlega dugnaði
og kjarki, sem þjóð yðar sýnir
í baráttunni fyrir eigin sjálfs-
stæði á sviði menningar, stjórn-
mála og efnahagsmála. Guð blessi
Island.
Carlo Schmid".
(Frá skrifstofu forseta íslands).
Tvær kærur
Fréttaritarinn skýrðl svo frá,
að engin kæra hefði að svo
stöddu komið fram í sambandi
við beitingu táragassins, eu
hins vegar hefðu 2 lögreglu-
þjónar verið kærðir af ein-
staklingum, annar vegna kylfu
höggs og hinn vegna hrinding-
ar. Ekki hefði enn farið fram
rannsókn á réttmæti kæra
þessara.
Of fámenn lögregla
Á Siglufirði eru yfir sumar-
tímann 11 lögregluþjónar, en 5
að staðaldri, og sagði fréttaritar-
inn, að óhætt væri að fullyrða,
að lögreglan væri alltof fámenn
að sumrinu.
— Vinarmótið
Framhald af bls. 1,
handa fulltrúum kommún-
istaríkjanna á mótinu til
landamæra Ungverjalands,
þar sem þeim eru sýndar hin-
ar háu gaddavírsgirðingar og
varðturnarnir á landamærum
Austurríkis og Ungverjalands.
Hvað eftir annað hefur
komið til bardaga milli and-
kommúnískra æskumanna,
sem reyndu að tala við er-
lenda mótsgesti eða dreifa
flugmiðum, og austurrísku
kommúnistanna, sem halda
vörð um aðalstöðvar og svefn-
skála mótsins og fylgja þátt-
takendum í hópum um borg-
ina.
1 mörgum sendinefndum á
mótinu hefur komið upp mis-
klíð, m. a. þeirri bandarísku
og þeirri ítölsku.
Síldarskipin voru flest
á Þistilfirði í nótt
— Nokkur þeirra höfðu fengið
afla seint i gærkvöldi
MBL. átti tal við síldarleit-
ina á Siglufirði laust fyrir
miðnætti síðastliðið og fékk
þær upplýsingar, að aðalflot-
inn væri þá á Þistilfirði, tals-
vert margir byrjaðir að
kasta og nokkrir þegar til-
kynnt um afla. Þar var logn
og ágætt veður, nema hvað
nokkuð kvað að þoku.
★
Þá var einnig síld á miðju
Grímseyjarsundi og voru nokk-
ur skip að kasta þar eftir lóðn-
ingum, en ekki var vitað um að
.neitt hefði fengið afla.
Síldarleitarflugvélarnar vom
báðar á lofti snemma í gær-
kvöldi; sú eystri var lent sökum
þoku, en hin hafði séð 6 torfur
á Skagagrunni. Þar voru engin
skip og naumast búizt við að
nokkur færu þangað að svo
stöddu.
r
A næstu vikum
ALGJÖRLEGA var það mis-
hermt í frétt hér £ Mbl. í gær að
viðræður um endurnýjun verzl-
unarsamninga við Rússa hefjist
í næstu viku. Þær munu hefjast
á næstu vikum.