Morgunblaðið - 17.09.1970, Blaðsíða 19

M'ORGUNBLAÐIÐ, F'IMMTUOAGUR 17. SEPTEMBER 1970
19

*
Sendiherra Israela i heimsókn:
Flugvélaránin vitfirr ingslegt
dæmi um vinnubrögð skæruliða
UNDANFARNA daga hefiur
V'erið hér á landi, senidihema
ísraela á íslandi, Avigdor
Dagan, en hann heifur aðsetur
í Osió. Dagan var sikipaður
senidihenra ísraels í nóvemlber
í fymra, og aÆhenti forseta ís-
lands trúníaðarbrélf sitt í apríl-
mánuði s.L Dagan átti fund
með fréttamönnuim í gaer, þar
I sem hann skýrði tilgang heim-
sóíknar sinnar nú oig svaraði
spuirningum, sem til hans var
beinit.
Hann saigði í upphafi að
hann hefði komið hinigað,
veigna setninigar Alisherjar-
þinigs Sameinuðu þjóðanna í
New York, til að ©iga við-
ræður við íislenzk stjóm-
völd um ýmiiis vandamiál,
sam upp kunma að koma
og efni sem rædd verða
á þingimu, og skýria afstöðu
ísraieLa fyrir íslenzkum ráða-
mönniuim. Hann kvaðst hafa
hiitt að miáli Jóhanin Hafstein,
forsætisráðherra og Eímil Jóns
son, utaniríkisráðlherra og
væri hinin ánægðasti með
þann skilning, sem þeir hefðu
sýnt á málefnum ísraels. Svo
sem öllum væri kunmugt væru
samningaumlieitaniim/ar undir
forystu Gumnars Janring komn.
ar í sjálfheldu, vegna þess að
Egyptar og Savétmenn hefðu
hvað eftir annað rofið það
vopnahlé, sem deiluiaðilar féll-
ust á að gera, samikvæmt
bandarísku tillögunni og ex
kennd við Rogers, utanríkis-
ráðhemra Bandaríkjamna. Þrátt
fyrir þðtta kvaðst sendiherr-
amn þess fuMviss að fimna
mætti leið til þess að samn-
imgarviðræður héldu áfram,
emda vildu ísraelar frið fyrst
og fremist. Dagan sagði, að
sakir þess að væntamlega hsef-
ust Jarring-fuindirmiir að niýju
væri ísraelsstjórn þeirrar
ákoðumar, að mieðan þeir
stæðu yfir ættu þessi mál ekki
að koma á dagsikrá ALllsherj-
arþingsjnis, þar sem það gæti
orðið til mieira tjóns em ávinn-
ings. Aiffcur á móti væri trú-
legt að ýmis ríki reyndu að
fá þessi mál tekin inn í um-
ræður á Allsherjanþmginu,
beimlínis til að torvelda fram-
gang væntanlegra samninga-
viðræðna, því væri nauðsyn-
l'egt að vekja aithygli á því og
allar ábyrgar ríkisstjómir
hlytu að rísa önðverðar gegn
slíkri skemmidiarstairfsemi.
Þá vék Dagan að fluigvéla-
rámum skæruliða umdanfarið
og fordæmdi þau harðlega,
sagði að þau væru vitfirrings-
leg dasmi um vinnubrögð
skæruliða þar sem saklaust
fóillk hlýtur hina ómannúð-
legustu meðferð. — Hann
sagði fkugvélaránin lýsandi
tákn um stríð gegn saklausu
fólki og Lagði út af orðum
Halldórs Laxness, sem pnemt-
uð eru í Reisubókankorni um
fordæmingu á styrjöldum.
Sagði Dagan að á strfðsárun-
um hefði hann verið ritari
tékkneska PEN klúbbsins,
sem hafði aðsetur í London.
Þegar Þjóðverjar jötfnuðu við
jörðu þorpið Lidice og drápu
alla íbúa þess til að hefna
drápsins á nasista fonsprakk-
anum Heydrieh, skrifaði Dag-
an fjöLmömgum þekfetum rit-
höfundum og bað þá rita skoð-
un sína og þar í hópi var Lax-
ness. Þetta var síðar gefið út
í bók.
Aðspurður um inmfiU'tninig
ífólks til ísraels sagði Dagan
að hann hefði verið um 110
'þúsumid frá árinu 1967 og á
árinu 1969 einu var hann um
36 Iþúsund manms. Innflytj-
endu.mÍT koma alls staðar að
en meirihluti þeirra þó frá
Vesturlöndum. Enin er nægi-
legt rými fyrir að minnlsta
koisti 3—5 milljónir imnflytj-
enda í landinu, þrátt fyrir
smæð þess.
Er Dagan var inntur eftir,
hvort ríkjandi væri enn
ágreiningur innan stjórnar
ísraels vegna afstöðumunar
til herniumdu svæðanna sagði
hann það rétt að allmikill
ágreiningur hefði verið meðan
fulltrúar Gaalflokiksins sátu í
ríkiísstjóm, vegna þess að þeir
voru því algerlega andvígir að
skila nokkrum landssvæðum
aftur. Elftir að þeir hefðu farið
út stjórninni hefði þetta
breytzt.
Dagan var spurður um
framtíðarstöðu Jerúsalem og
sagði hann að almennt hefðu
engar endanlegar átovarðanir
verið teknar um afhendiigu á
hernumdu svæðunum. Þau
skiptu þó ísraela ekki megin-
miáli, Það er skipti þá máli
væri öryggi og öryggi væri
efeki fært að tryggja mema með
Sigurgeir Sigurjónson, aðalræðismaður ísraels á íslandi og
Avigdor Dagan, sendilierra ísraels á Islandi.
friði og varanlegum landa-
mæruim. Öðru máli gegndi um
Jerúsalem en hernumdu
svæðin, þar sem sú borg væri
eini staðurinn, sem ísiraelar
teldu sig hafa allan rétt til
að halda, Jerúsalem vaeri borg
Gyðinga og 'hún hlyti að verð'a
það framvegis. Því væri með
ólíkimdum að ísraelar yxðu
niolkkurn tíma til viðræðu um
að skila hluta Jerúsalem
aftur. Aftur á móti sagði hann,
að ísraelar virtu það fullkom-
lega, að borgin væri miðstöð
og helgur staður í augum
fjölda anmarra en Gyðimga,
bæði kristinna og Múhammeðs
trúainmanna. Því skyldi í enigu
haggað og myndu ísraelar
standa dyggan vörð um það.
Dagan sagði að rösklega
þrjú hundruð þúsund Arabar
væru búsettir í ísrael, þar af
um 60 þúsund í Jerúisalem.
Þar sem annars staðar í larnd-
inu njóta Arabar fuLlkomins
jafmréttis á við ísraela; þeir
eiga sína fulltrúa á þinigi
o.s.frv. ísraelar hefðu viljað
að Arabar tækju meiri þátt í
stjómun Jerúsalem, en hiragað
til, en þeir hefðu verið tregir
til þess og væri það m.a. af
ótta við 'he'fndarráð'Staif atri'ir.
Samskipti sagði hann vera
góð milli Araba og ísraela, og
lífið gengi sinn vanagang í
Jerúsalem og annars staðar
þrátt fyrir allt.
Dagan sagði að þjóðarfraim-
leiðsla hefði vaxið um 9% í
ísrael á síðuistu árum og væri
það ágætur árangur. ísraelar
væru sjálfum sér nógir með
framleiðslu á langflestum iðn-
aðarvörum, matvælaiðnaður
væri veruíegur, álframleiðsla
o. fl. Hins vegar væri því
ekki að rneita að vömskipta-
jöfnuður við útlönd hefði
orðið óhagstæður, þar sem
lauslega áætlað miætti telja
að um 30% alls imnifkitnings
væri til varna landsins þar
sem þúsumdir manna og
kvenna yrðu að vera undir
vopnum að staðaldri.
Hyggst skrif a bók um
íslenzka þjóðfélagið
Rætt við Richard F. Tomas-
son, prófessor í félagsfræði
„ÉG er seniniilega fyrsti félags-
fræðin'gurinn, sam dvelst á Is-
Landi í langan tíma með það
fyrir augum að setmja bók um
rann«óknirnar“ sagði Richard
F. Tamasson, prófesisor í fé-
lagsfræði við háskóLamn í
New Mexico í Banidaríkjun-
um, í viðfcaili við Morguinfolað-
i'ð. Hainm hefuir fengið styrrk til
eins áns dval'ar hér á landi og
þet'ta einia ár hyggst hanm
mota veL
„Til að byrjia mieð mun ég
eimbeita mér að því að Læra
málið og lesa eins milkið atf
bókunn um ísland og ég fcamst
yfir — á enisfcu til að byrja
með, en vonandi get ég snúið
mér að íslenzlkiuim bókum 4ð-
ur en lain'gt um líður.
Ég hef reyndar þegar kann-
að nokkrar slíkar —• bæði
Læknatal og Lögfræðingatal,
þar sem ég hetf athugað ýmis
atriðL atvinnu feðranna, hve
mörg böm læfcnaimir hafa
eiígnazt og hvemœr ævinnar,
ættatenigsl og fleiira.
Ég fer að sjáMsögðu í íis-
lenzfeunám fyrir útlendmga í
Háskóla íslands í vetuir oig ég
get sjáltfsagt lært ýmislegt !atf
sonum mámum, en þeir munu
stunda nám í bamaskóla hér.
í marz á næsta ári býst ég
við að verða tilbúinn ti)l að
fara að taka vi'ðtöL Þá ætla
ég, með aðstoð EKagsifcofunmiar,
að velja atf handahófi 100 ís-
lenzkar fjö'lskyld'Uir og fara
síðan í heimsóknir til þeirra
til að spyrja ýmiissa spuminga.
Þessar rannsókinir mínar
beinas't a® menmingu, þjóðfé-
lagsbyggingu og nýjunguim_ í
íslenzlku nútímaþj óðfélagi. Ég
mun þá fcamna þær breyting-
ar, sem hatfa orðið sáðuistu 25
árin eða svo.
Ég hetf heimsótt ísland
tvisvar áður, árið 1964, þegar
ég hélt nokkra fyrirleistra um
þjóðfélagstfræði í Háskóla ís-
lands, og í fyrra, þegar ég
kom til að vai'ta aiðs'töð við
ti'llögugerð um þjóðfélags-
fræðikennsiu í Háskólanum.
Þeissi kynmi mín atf íslandi
hafa vakið áhuiga mimn á
landiimu og íbúum þess, en
ég hetf þó sérstafcan áhuga
á fjórum viðtfangsetfnum:
Hinmj svoniefndu trúiotfumar-
fjölskyldu (þ.e. sarabúð ógitfts
fólks), jafmréttinu og istétta-
leysinu, sem hér er, .meinming-
arstiginu og svo streitumni og
álagimu, sem fylgir því að búa
í velferðarr'íkinu íslandi.. Að
sjálfsögðu get ég þó ekki gert
þessuim efnum neiii tæmamdi
skiíl.
Ég mum væntaimlega dvelj-
aist hér á lamdi fram í ágúst
á næsta ári, en síðan mun ég
hvertfa 'atftur til minna fyrri
starfa í Bandaríkjunum. Þar
mun ég vinna úr aithugunum
mínum og sí'ðan skritfa bók
um þær.
Ég valdi ísland sem við-
famgsefni bæði vegna þess að
ég hatfði tefeið ástfóstri við
það í fyrri heimsóknuim mín-
um og líka vegna þe»s, aö því
hafa elkki verið gerð nein skil
á þessu sviði áður. Hingað
Richard F. Tomasson
hatfa að vísu komið félags-
legir miainnfræðinigar áður, en
þeirra athuganir hatfa einiung-
is onðið efni í blaðiagreinar.
Ég hetf áður gemt ýrnsar at-
huganir á sæmSka þjóðfélag-
inu og skrifað um það bók,
sem feom út á þessu ári og
nefnist: Sweden: Prototype of
Modern Society (Sviþjóð: Fyr-
irmymd nútím'a þjóðtfélags).
Bókin uim ísland verður sjáltf-
sagt um mangt svipuð þeinri
um Svíþjóð, en þó er ekki svo
gotfc a@ segja um þa-ð fyrir-
fram.
Já, meðan ég man. Það eru
tvö viðfaingsetfm í viðbót, sem
mig laingar til að metfna: Hinn
mikli áhugi íslendinga á
spíritisima og svo þimgkosn-
ingarniar á næsta ári. Ég mun
veita þeim miikia athygli“,
sagði Richand að lokuim.
„Silfurhúðun"
Silfurhúðum gamla muni.
Upplýsingar í símum 15072 og 84639.
Húsnœði
Starfsmannafélag óskar að taka á leigu 150 fermetra húsnæði
fyrir félagsstarfsemi mjðsvæðis i borginni.
Tilboð sendist afgr. Mbl. fyrir 20. þ.m. merkt: „Starfsmanna-
félag — 4578".
Lagermaður óskast
í kjörbúð. Umsækjendur þurfa að hafa einhverja vöruþekkingu
og geta stundað afgreiðslu jafnframt.
Tllboð sendist afgreiðslu Mbl. fyrir annað kvöld merkt:
„Miðborg — 4577".
CRÆNMETI
Haustmarkaðsverð.
Miklatorgi, sími 22822,
Sjgtúni, sími 36770,
Hafnarfjv., sími 42260,
Breiðholti, sími 35225.