Morgunblaðið - 16.02.1974, Blaðsíða 1

32 SIÐUR
39. tbl. 61. árg.
LAUGARDAGUR 16. FEBRUAR 1974
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Alexander Solzhenitsyn veifaði og brosti glaðlega, þegar hann steig út úr lestinni í Ziirich f gær, en
brosið hvarf.þegar hann sá stirnpingar mannfjöldans.
Viðræðum um
Golan hafnað
Tel Aviv, 15. febrúar,
NTB. AP.
fSRAEL og Sýrland hafa hafnað
tveimur aðskildum málamiðlun-
artillögum Bandaríkjanna, er
miðuðu að því að koma af stað
samningaviðræðum um brott-
flutning herliðs frá Golanhæðum,
að sögn ísraelska blaðsins Jeru-
salem Post.
Israel vildi ekki fallast á tillögu
um, að ísraelskir fulltrúar hæfu
viðræðurvið Sýrlendingaáður en
fulltrúar Rauða ki-ossins heim-
sæktu ísraelska stríðsfanga í Sýr-
landi.
Sýrland vildi ekki fallast á til-
lögu um, að gengið yrði að kröfum
israela og viðræður hæfust þegar
í stað.
ÁGolanhæðum kom enn tilbar-
daga i dag og skriðdrekar og stór-
skotalið drógust inn í átökin. Sýr-
lendingar segja, að fjórir ísraels-
hermenn hafi fallið og nokkrir
særst, en ísraelska herstjórnin
gaf ekki út tilkynningu um mann-
tjón.
Á Súezvígstöðvunum urðu jarð-
sprengjur tveimur gæzlumönnum
Sameinuðu þjóðanna að bana og
sex særðust, fjórir þeirra alvar-
lega.
i átökunum á Golanhæðum
tókst sýrlenzkum varðflokki að
brjótast gegnum israelsku víglín-
una og þvi næst réðst hann á
vélvæddan ísraelskan varðflokk.
israelsk blöð greindu í dag frá
leynifundi, sem Moshe Dayan
landvarnarráðherra hélt með
ísraelskum ritstjórum fjórum
dögum eftir að októberstríðið
brauzt út.
Dayan játaði, að ísraelska her-
liðið gæti ekki hrakið Egypta yfir
Súezskurð fyrr en Sýrlendingar
hefðu verið stöðvaðir. HVann
kvað ísrael hafa vanmetið mátt
Egypta og sagði, að israelar hefðu
misst 50 flugvélar og mikinn
fjölda stríðsvagna fyrstu dagana.
Solzhenitsyn hylltur
yið komuna til Sviss
Zúrich, 15. febr. AP. NTB.
ALEXANDER Solzhenitsyn var
fagnað með húrrahrópum og lófa-
taki, þegar hann kom f dag til
Zurich ásamt svissneskuin lög-
fræðingi sínum, Fritz Heeb, sem
hefur eftirlit með mi lljónatekj-
um hans af bókum á Vesturlönd-
um.
Um 200 blaðamenn og fagnandi
áhorfendur biðu á járnbrautar-
stöðinni og Solzhenitsyn brosti og
veifaði til mannfjöldans þegar
hann steig út úr lestinni. En bros-
ið hvarf af andliti Nóbelsskálds-
ins, þegar lögreglumenn, sem
voru í fylgd með honum, urðu
kurteislega, en ákveðið að ryðja
honum og Heeb leið gegnum
mannfjöldann, sem tróðst til þess
að komast nálægt skáldinu.
Hljóðnemum var ýtt að Solzhen-
itsyn, en hann neitaði að tala.
„Herra Solzhenitsyn er þreyttur,"
sagði svissneskur leynilögreglu-
maður. „Hann vill fá að vera i
fríði
Solzhenitsyn kom frá sveita-
setri vestur-þýzka Nóbelsskálds-
ins Heinrich Böll og hélt rakleiðis
til fbúðar Heebs lögfræðings.
Ferðin tók átta tíma og á leiðinni
frá Köln ritaði hann eiginhandar-
áritun á bækur, sem ferðamenn
réttu honum, og jafnvel bréfmiða,
sem honum voru réttir á viðkomu-
stöðum.
Eitt sinn sá Solzhenitsyn ein-
kennisklæddan lögreglumann
vopnaðan byssu. Þýzkur kaup-
sýslumaður i sama klefa heyrði
lögfræðinginn spyrja lögregluna,
hvort nauðsynlegt væri að hafa
vopnaðan lögreglumann fyrir ut-
an klefann. Eftir það hvarf lög-
reglumaðurinn.
Solzhenitsyn hefur ekki sagt,
hvað hann ætlar að gera við geysi-
miklar tekjur, sem hann hefur
haft af bókum sínum. Svissnesk
yfirvöld segja, að hann sé kominn
til Sviss sér til hvildar og hress-
ingar og að hann hafi þriggja
mánaða dvalarleyfi.
Ýmsar sögur eru á kreiki um
framtíðarfyrirætlanir hans, en
þær eru allar óstaðfestar. Hann
bfður ennþá eftir konu sinni og
þremur börnum. Sovézk yfirvöld
hafa sagt, að þau megi fara úr
landi.
í Moskvu sögðu vinir Solzhenit-
syns, að hann hefði vísað á bug
tilskipun um, að hann yrði gerður
landrækur og að honum hefði ver-
ið sagt, að hann yrði rekinn með
valdi. Þeir lögðu áherzlu á, að
Solzhenitsyn hefði ekki átt
Framhald á bls. 18
Norðurlandaráð stóreykur
framlög til menningarmála
Stokkhólmi, 15. febrúar.
Frá Birni Jóhannssyni.
22. þing Norðurlandaráðs verður
sett í nýja ríkisþinghúsinu kl. 11
árdegis á morgun, laugardag.
Fjöldi mála liggur fyrir þinginu,
sérstaklega verða orkuvandamál-
in ofarlega á baugi og snerta þau
island, þar sem sú hugmynd hef-
ur komið upp, að Norðurlöndin
komi upp orkufrekum iðnaði á
tslandi.
Menningarmálanefnd Norður-
landaráðs kom jafnframt saman
til fundar í dag og átti síðan fund
með menntamálaráðherrum
Norðurlanda. Formaður nefndar-
innar er Gylfi Þ. Gislason. Hann
tjáði Morgunblaðinu í dag, að
nefndin hefði einkum fjallað um
fjárframlög til menningarmála
Norðurlanda fyrir næsta ár. Hefði
náðst fullt samkomulag um að
auka verulega framlög til menn-
ingarmála.
Tillaga þess efnis verður lögð
fram á þingi Norðurlandaráðs.
Gylfi Þ. Gíslason sagði, að i tillög-
unni fælist að auka framlögin dr
34,8 milljónum danskra króna i
rúmlega 41 milljón króna, eða um
tæp 18%. Þá væri ráðgert að
hækka framlagið til norræna
menningarmálasjóðsins úr 5
milljónum danskra króna í 5,5
mi lljónir.
Árið 1975 verður lögð sérstök
áherzla á aukningu norræns sam-
starfs á sviði sjónvarpsmála.
Framlög til þýðingamiðstöðvar
norrænna bókmennta verða veru-
lega aukin, en I ár voru í fyrsta
skipti veittar 500.000 danskar
krónur til þýðingamiðstöðvarinn-
ar. Föstu fyrirkomulagi hefur
enn ekki verið komið á starfsemi
hennar.
Framhald á bls. 18
Lítil loðna
í Noregi
Þrándheimi 15. febr. NTB
LOÐNUVEIÐAR Norðmanna
hafa gengið treglega það sem
af er og á land eru komnir 650
þúsund hektólitrar, sem er
aðeins þriðjungur af því
magni, sem veiðzt hafði ásama
tíma í fyrra.
Loðnuveiðarnar hófust seint
að þessu sinni, en aðalástæðan
fyrir þvi hversu aflinn er lftill,
er að veður hefur verið afleitt
siðan vertíðin hófst fyrir
mánuði. Rösklega 400 loðnu-
bátar liggja f Finnmörku og
bíða þyrjar.
Síðustu tilkynningar frá
rannsóknarskipum, sem
stunda loðnuleit, benda til, að
loðnutorfurnar séu nú 60—70
sjómflur út af Nordkap.
Þá hafa fiskveiðar frá
Lofoten einnig gengið
erfiðlega.
Þióðhátíðargiöf frá Noregi:
V íkingaaldarskipi
verður siglt til Islands
Osló, 15. febrúar, frá
fréttamanni.
Mbl. Sigrúnu Stefánsdóttur.
NORSKA blaðið Aftenposten
skýrir frá þvf i dag, að ákveðið
hafi verið að færa Reykjavík og
Islendingum að gjöf eintak af
Afjord-bátnum í tilefni 1100
ára afmælis Islandsbyggðar.
Þetta er sú gerð norskra báta,
sem mest lfkist verzlunarskip-
um vfkingaaldarinnar, og
norskir sjómenn munu sigla
bátnum til tslands. Hann kem-
ur í fylgd með bát, sem verið er
að smiða fyrir Islendinga í Nor-
egi.
Bátar af þessari gerð eru enn
smfðaðir i Afjord i Syðri
Þrændalögum. Það var Norsk-is
lenzka félagið í Noregi, sem átti
hugmyndina að gjöfinni, en
borgarstjórn Oslóar samþykkti
einróma á fimmtudag að gefa
35 þúsund krónur norskar til
smíðanna. Báturinn verður
sameiginleg gjöf Oslóar, Berg-
en og Þrándheims, en þessar
borgir hafa verið höfuðstaðir
Noregs á síðastliðnum 1100 ár-
um. Alls verður kostnaðurinn
við smtðarnar um 70 þúsund
norskar krónur (rúml. ein
millj. ísl.) og munu hinir tveir
bæirnir greiða það, sem á vant-
ar.
Við val gjararinnar var haft í
huga, að siglingar eru stór kafli
i sameiginlegri sögu Norðu-
landa og að saga islands hófst
með siglingu Ingólfs Arnarson-
ar til landsins árið 874. Norskir
siglingamenn verða sem fyrr
segir fengnir til að sigla bátn-
um til islands.