Morgunblaðið - 12.09.1975, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 12. SEPTEMBER 1975
Bragi Ásgeirsson:
Gunnar S. Guðmundsson:
andstæður og vinna úr þeim, —
t.d. er þeir mynda nokkur strá,
kaðalspotta, net í sandi, atriði úr
auðn-, gróðri og víðáttum
náttúrunnar og þegar merlar á
fagurskyggðan vatns- eða sjávar-
flöt og vindur gárar yfirborðið,
eða að hysjar undir skýjakaf f
nætursorta. Þetta gildir á sfna
vísu einnig um myndaflokk
Péturs af Helgu Eldon.
Stækkunaraðferðir þeirra
félaga eru mjög svipaðar og fjöl-
breytni skortir í kornun og áferð.
Þá hefðu þeir gjarnan mátt hafa
sama háttinn á og áður 'að velja í
sameiningu úrtak úr verkum hver
annars, en ekki hver fyrir sig.
Reynslan hefur sýnt, að slíkt er í
langflestum tilvikum farsælla,
einkum er menn eru ekki orðnir
stórmeistarar, en þeir geta engu
sfður einnig verið gloppóttir um
val mynda sinna á sýningar. Allir
ná þeir góðum árangri, þegar bezt
lætur, en hins vegar er fullmikið
af meðalverkum þannig að minna
úrtak hefði markað heillegri
árangur.
— Gestur sýningarinnar er að
þessu sinni Mats Wibe Lund, og
er það mjög skynsamleg stefna
hjá þeim þremenningunum að
auka fjölbreytni sýninga sinna
með því að bjóða jafnan einum
lengra komnum f faginu þátttöku.
Síðast var það Gunnar Hannes-
son, og er framlag hans mér enn í
Ljósmyndasýningar hafa jafn-
aðarlega yfir sér vissan þokka,
hvort sem um er að ræða úrtak
fréttaljósmynda, mynda tekinna
af handahófi við ýmis tækifæri,
skapgerðarmyndir eða að lögð er
áherzla á listræna úrvinnslu
myndefna. I dag nota myndlistar-
menn Ijósmyndatæknina á marg-
víslegan hátt sem listrænt
hjálpar- eða tjáningarmeðal og á
síðari árum með heimspekilegu
fvafi og krufningu tilverunnar
(„conceptual art“).
Tjáningarmöguleikar hins
optfska auga virðast nær óþrjót-
andi sem tæki til persónulegrar
sköpunar, en um leið er ljósmynd-
in sú listgrein, sem máski er mest
misskilin. Líkt og í málverkinu
virðist það aðalatriðið, að fyrir-
myndin komist til skila, að mynd-
in líkist t.d. frænku gömlu, sem
hún er af og helzt á frænkan að
vera stássklædd og „fallegri“ en í
hversdagsleikanum, nokkurs
konar bankastjóra-portrett. Við
þekkjum öll uppstilltar
fermingar-, brúðar- og fjölskyldu-
myndir, sem eru ein leiðinlegasta
tegund ljósmynda sem hugsazt
getur og gefur í flestum tilvikum
alranga hugmynd af viðkomandi
persónum. Þetta er sem sagt ákaf-
lega svipað og tilvitnunin í bláa
litinn, „að enginn vissi hvað blátt |
væri, fyrr en hann hætti að setja
hann I sambánd við himin eða haf
og hugsaði einungis um hann sem
litatón“, og það er vissulega
ástæðulaust að láta allt rautt
minna sig á kommúnisma og
byltingu! Að sjálfsögðu eru litir
einnig notaðir sem slík tákn f
listinni en fjarri þvf að jafnaði,
því að hann lýtur sínum eigin
ströngu lögmálum og hið ná-
kvæmlega samá má segja um Ijós-
myndavélina og möguleika
hennar eða réttara, hins optfska
auga.
Það er einmitt út frá listrænum
forsendum sem þremenningarnir
ungu ganga er standa að ljós-
myndaklúbbnum „Ljós“, en það
eru þeir Gunnar S. Guðmundsson,
Kjartan B. Kristjánsson og Pétur
Þ. Maack. Þetta er hópur áhuga-
manna, sem nú heldur þriðju
sýningu sína á Kjarvalsstöðum
þessa dagana. Þetta er f annað
skipti, sem þeir sýna á þess-
um stað, og sýningarráð hússins
mun í bæði skiptin hafa samþykkt |
umsóknirnar með öllum greidd-
um atkvæðum, sem sýnir að það |
viðurkennir slíka starfsemi sem
listviðleitni.
Þessi formáli er nauðsynlegur
sem innlegg í deilur um stöðu
ljósmyndarinnar f dag sem list-
greinar, og þótt þetta sé áhuga-
mannahópur, þá hafa hinir ungu |
menn sannað getu sfna á undan-
gengnum sýningum, og þetta er
sannarlega fórnfýsi og áhuga-
mennska en enginn gróðavegur. I
framhjáhlaupi má vekja athygli á
því, að ég er þess fullviss, að
samtök áhuga- eða frístunda-
málara hefðúr fengið inni á Kjar-
valsstöðum án mótatkvæða, hefði
slfk umsókn borizt, en svo undar-
lega vill til, að tsland er trúlega
eina landið í veröldinni þar sem
slíkir menn virðast ekki til! Hinir
ungu menn hafa auglýst eftir
gagnrýni, sem er hetjulegt á þeim
tímum og við þær aðstæður, að
það liggur við, að gagnrýnendur
verði að ganga í skotheldum vest-
um, detti þeim í hug að salla
niður sýningu hérlendis, og er
slfkt einnig einsdæmi f veröld-
inni. Frá mínum sjónarhóli er það
framar öðru helzt aðfinnsluvert,
að það vantar nöfn og númer á
myndirnar ásamt skemmtilegum
texta í bland, sem geta varpað
ljósi á hughrifin, sem mynda-
tökumaðurinn varð fyrir af
myndefninu. ■ Þannig er nær
ókleift fyrir mig að gagnrýna ein-
stakar myndir með vísun á nöfn
eða númer, sem að sjálfsögðu
bindur hendur mínar sem gagn-
rýnanda. Ég er ei heldur fagmað-
ur f ljósmyndatækni og get því
ekki fjallað um myndirnar útfrá
fagmannlegu sjónarmiði.
Yfirleit er það sameiginlegt
með þremenningunum, að þeir ná
að mínu mati langsamlega beztum
árangri, er þeir spila á einfaldar
„Voraldar veröld."
Mats Wibe Lund:
„Grænleiískur bóndi.“
lega mynda líkt og „Sólþurrkað-
ur fiskur“ (2) tekin í Bangkok,
mjög skemmtileg f byggingu og
sýnir, að Mats hefur næmt auga
fyrir formi. Myndin „Á Kalda-
dalshæðum“ (20) er ein áhuga-
verðasta mynd hans, tær, skýr og
hrein í formi, og svipað má segja
um næsta númer á eftir, „Brenni-
steinshver austan Námaskarðs".
Fróðlegt er að bera saman vinnu-
brögðin í litmyndum fyrri tfma
Framhald á bls. 16
fersku minni. Mats Wibe Lund er
þrautþjálfaður atvinnumaður og
hefur tekið margs konar myndir,
m.a. mikið af myndum af Jista-
verkum og listamönnum fyrir Ice-
landic Review og er mér það ráð-
gáta, af hverju sá þáttur er ekki
að einhverju leyti með f sýningar-
deild hans. Myndir hans eru tekn-
ar við ýmis tækifæri á ferðalög-
um heima sem erlendis og bera
fagmanninum’ vitni og eru mjög
vel teknar. Minnist ég sérstak-

Pétur Þ. Maack:
„Helga Eldon“ Kjartan B. Kristjánsson:
„Krotað I sand.“