Morgunblaðið - 21.08.1977, Blaðsíða 23

Morgunblaðið - 21.08.1977, Blaðsíða 23
22 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. AGÚST 1977 Utgefandi Framkvæmdastjóri Ritstjórar Ritstjórnarfulltrúi Fréttastjóri Auglýsingastjóri Ritstjórn og afgreiðsla Auglýsingar hf. Árvakur, Reykjavlk. Haraldur Sveinsson. Matthlas Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Þorbjöm Guðmundsson. Bjöm Jóhannsson. Ámi Garðar Kristinsson. Aðalstræti 6, slmi 10100. Aðalstræti 6, slmi 22480. Áskriftargjald 1300.00 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 70.00 kr. eintakið. Innrásin í Tékkóslóvakíu T dag, 21 ágúst. eru lið- in 9 ár frá því að hersveitir Varsjárbandalagsríkjanna með Rauða her Sovétrikjanna í far- arbroddi ruddust inn í Tékkóslóvakíu og kæfðu í fæð- ingu þá frelsisöldu, sem gengið hafði yfir landið um nokkurra mánaða skeið Innrás Sovét- ríkjanna og leppríkja þeirra í Tékkóslóvakiu þennan dag fyrir 9 árum var vísbending um, að það væri mat ráðamanna Sovétrikjanna, að hið sósíaliska þjóðskipulag í Austur-Evrópu þyldi með engu móti það and- rúmsloft frjálsræðis, sem Alex- ander Dubcek, og félögum hans, hafði tekizt að skapa á stuttum tíma i Tékkóslóvakíu. Ráðamenn í Moskvu töldu greinilega, að Tékkóslóvakía undir stjórn Dubceks myndi hafa smitandi áhrif á umhverfi sitt. Þess vegna var hervaldi beitt í Prag fyrir 9 árum. En það var ekkert nýtt. Tólf árum áður hafði sovézki herinn stað- ið fyrir blóðbaði i Búdapest og til uppreisnar hafði komið í Póllandi á sama ári. Og á árinu 1953 á þjóðhátíðardag íslend- inga var sovézku hervaldi beitt til þess að berja niður uppreisn verkamanna í A-Berlín. Hvergi i heiminum hefur ver- ið komið á sósíalísku þjóðskipu- lagi án hervalds og blóðsúthell- inga. Og hvergi i heiminum hefur tekizt að halda við sósial- isku þjóðskipulagi án hervalds og blóðsúthellinga. Enda hefur raunin orðið sú við hverja vald- beitingu, að hinir trúuðu í öðr- um löndum, sem um áratugi hafa litið til Sovétríkjanna sem framtíðarríkisins hafa orðið fyrir óskaplegu áfalli, trú þeirra hef- ur brostið og þeir hafa reynt að finna nýjan grundvöll til þess að standa á. Kommúnistar á Islandi hafa ekki síður en aðrir orðið fyrir áfalli af þessum sökum. Nú er svo komið, að það sem í ára- tugi var nefnt „Morgunblaðs- lygi" á síðum Þjóðviljans er nú viðurkennt í þeim herbúðum sem sár sannleikur. En um leið hafa kommúnistar misst kjöl- festuna og sundrungin blasir við þeim af þeim sökum. En hvað hefur gerzt í Austur- Evrópu á þessum 9 árum? So- vétmenn hafa að vísu hert tök- in i Tékkóslóvakíu, sem i dag er eitt mesta leppriki Sovétrikj- anna í Austur-Evrópu. En á þessum áratug hefur andófs- Dæmalaust var að hlusta á það blaður, sem tveir skrifstofumenn höfðu í frammi í sjónvarpsþætti í fyrrakvöld um einkaframtakið í Reykjavík — að það hefði brugðizt og gefizt upp við hlutverk sitt! Þessir menn gera sér bersýni- lega enga grein fyrir því, að Reykjavík er byggð upp af einkaframtaki, að atvinnulífið í höfuðborginni er til orðið fyrir framtak einstaklinganna fyrst og fremst. Einkaframtakið i Reykjavík fer ekki fram á „opin- bera forsjá" eða „félagslega leiðsögn", hvorki af hálfu ríkis mönnum austan járntjalds vax- ið fiskur um hrygg. I dag er andófshreyfingin í hinum sósía- lísku löndum orðin raunveruleg andstöðuhreyfing við ríkjandi þjóðskipulag Það er alveg sama hvað Rússar senda marga menn í útlegð, eða í fangelsi eða í þrælkunarbúðir eða á geðveikrahæli, það koma alltaf nýir menn í þeirra stað til þess að fylla upp I skörðin í fremstu viglínu andófshreyf- ingarinnar. Kannski er þróunín merkilegust i Póllandi, þar sem kaþólska kirkjan hefur nú sterk- ari vígstöðu en hún hefur nokkru sinni haft frá þvi að kommúnistar tóku þar völdin. Upp er risin sterk hreyfing verkamanna og mennta- eða borgaryfirvalda. Einka- framtakið í Reykjavik krefst jafnrar aðstöðu Það krefst þess að búa við sömu skattalegu aðstöðu og samvinnufyrirtækin og það krefst þess að búa við sömu lánafyrirgreiðslu og fyrir- tæki í öðrum landshlutum. Þetta er allt og sumt. Búi einka- framtakið í höfuðborginni við sömu aðstöðu í atvinnurekstri sinum og samvinnufyrirtæki, hálfopinber fyrirtæki og einka- fyrirtæki annars staðar á land- inu, þurfa menn ekki að hafa frekari áhyggjur af atvinnuupp- byggingu í höfuðborginni. Þá manna, sem berst gegn stjórn kommúnistaflokksins oa for- ysta pólska kommúnistaflokks- ins er klofin og ekki á eitt sátt’ um, hvernig við skuli bregðast. Það er ástæða til að fylgjast vandlega með því sem er að gerast í Póllandi um þessar mundir. Þar kunna að gerast mestu tíðindin í baráttu fólks- ins austan járntjalds fyrir al- mennum mannréttindum. Atburðirnir í Prag í ágúst 1968 mega ekki gleymast. Þeir sýna okkur hinn raunveru- lega hug Sovétstjórnarinnar. En stuðningur við andófsmenn- ina verður að margfaldast. Fyrr eða síðar verða kúgunaröflin í Moskvu lögð að velli mun einkaframtakið sjá um það. Stefna Sjálfstæðisflokksins hefur jafnan verið sú að búa atvinnurekstrinum eðlileg starfsskilyrði. Morgunblaðinu er ekki kunnugt um að nokkur breyting hafi orðið á þeirri stefnu. Þess vegna verður það væntanlega grundvallaratriði i stefnu borgarstjórnarmeirihlut- ans í Reykjavík að tryggja einkafyrirtækjum i höfuðborg- inni jafna aðstöðu á við at- vinnurekstur i öðru formi og í öðrum landshlutum. Blaður skrifstofumanna um einkaframtakið MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. AGUST 1977 23 KJARVALSSTAÐIR TJr málverkasafni Reykjavíkurborgar 1977 Ekki veit ég hve hentugt það er að leggja vestursal Kjarvals- staða undir almennar sýningar að sumarlagi. Mér er ekki kunnugt um aðsókn að slfkum sýningum einstaklinga, en þó er mér tjáð að sýningu hins sérstæða graflk-listamanns, Paul Weber, hafi orðið að fram- lengja tvisvar, eða máski verið framlengd vegna eyðu á pró- gramminu til þess að eitthvað forvitnilegt væri uppi, sem er i sjálfu sér hárrétt framkvæmd. Ein frábærasta sýning á verk- um Kjarvals, sem undirirtaður hefur séð, hefur undanfarna mánuði staðið yfir i austursal hússins og ættu sem flestir að halda á fund þeirrar sýningar áður en hún verður tekin niður um næstu mánaðarmót. Ekki er víst að slik sýning á verkum meistarans sjáist þar i bráð, þar sem velflest verkanna eru í einkaeign. Þetta sýningarhús á að einum þræði að heita borgar- listasafn, en borgin á sem kunn- ugt er fjölda verka Reykja- vikurlistamanna, en þau verk þjóna að jafnaði því vafasama hlutverki að hanga uppi i skrif- stofu borgarinnar þeim einum til augnayndis er leið eiga á þessar skrifstofur auk starfs- manna þessara stofnana. Að sjálfsögðu eru þessi verk keypt fyrir fé borgarbúa eða ganga upp i skuldir er illa árar fyrir hinum ýmsu listamönn- um, og er ekki nema sanngjarnt að borgarbúar eigi þess kost að sjá þau sem oftast á einum stað og það i veglegri upphengingu, og mætti þá i beinu framhaldi ætla að safnið hafi mikilvægu hlutverki að gegna sem list- miðlun á þeim tima er erlendir fjölmenna til höfuðborgarinn- ar. Mætti þá um leið fara fram fjölbreytt kynningarstarfsemi á öðrum listgreinum, og að borgin lyfti undir það framtak á myndarlegan hátt, þvi að það gerir veg þeirrar kynningar meiri i augum hins erlenda ferðalangs. Þetta er einmitt það sem flestar menningarborgir leggja áherzlu á. Er heim er haldið á ferðamaðurinn að hafa í mal sínum sem flest bitastætt til frásagnar og kynningar af menningarlifi höfuðborgar vorrar og hér felst mikilvæg auglýsing er skilar sér rikulega. — Um þessar mundir stend- ur yfir sýning á hluta af nefndu safni og hefur verið reynt að setja myndverkin i lauslegt sögulegt samhengi svo sem það heitir í sýningarskrá og virðist mér það hafa tekizt vel. Hvað sem öðru liður er hér um að ræða forvitnilegri sýningu en hér um árið þegar upphenging- in var látin ráða ferðinni, að mörgu leyti á hlutdrægan hátt. A ég við að hlut sumra lista- manna var óþarflega mikið hampað á kostnað annarra. Hér ræður hins vegar hlutleysi og hið sögulega yfirlit, og er það mikill ávinningur sýningarinn- ar, engu er otað að skoðendum á kostnað annars. Eg felli mig hins vegar ekki við hin þung- byggðu skilti er upplýsa skoð- endur um hin einstöku tímabil, þá eru þau óþarflega stór og áberandi. Ljóslega kemur. fram að inn- kaup til safnsins hafa hvorki ráðizt af þröngu sjónarmiði né að viðkomandi aðilar hafi hank- að sig á þvi að vera á móti einu eða öðru sem á markaðinum var hverju sinni, — en hins vegar afsakar það ekki að ýms- ar eyður eru á safninu sem þyrfti að fylla upp, og nauðsyn- legt er að gera skrá yfir öll verk i eigu borgarinnar og gefa út veglega sýningarskrá yfir öll verkin þar sem þau væru tiund- uð i máli og mynd. Slik skrán- ing væri mikil auglýsing fyrir íslenzka myndlist og myndi ber- ast viðsvegar um jarðarkúluna. Þori ég að fuilyrða að slíkt fyrirtæki myndi skila arði þvi að erlenda þyrstir i upplýsingar um islenzka myndlist, sem liggja sannarlega ekki á lausu. Um það getur undirritaður fellt dóm eftir að hafa setið fjöl- margar myndlistarráðstefnum á meginlandi siðasta áratug og sótt heim fjölda nafntogaðra listamanna er jafnan spyrja um uppsláttarrit um islenzka myndlist. Frændur vorir Finn- ar eru jafnan með slíkar bækur í sinum mal t.d. „Kuva Taitei Lijat“, sem er frábært heim- ildarrit um finnska myndlistar- menn, og dreifa af mikilli rausn til þeirra er þeir álita að séu líklegir til að útbreiða fengnar upplýsingar. Þetta hefur haft geysimikla þýðingu fyrir út- breiðslu finnskrar listar um heiminn á undanförnum ára- tug, og um leið orðið henni mik- ilvæg lyftistöng heima fyrir ... I beinu framhaldi hér vaknar eðlilega sú spurning hvort það sé ekki allra hagur að fylgja fordæmi Norræna hússins og kynna list borgarinnar og menningu á breiðum grund- velli yfir sumarmánuðina, t.d. frá miðjum jún> til ágústloka og leggja undir framkvæmdina báða aðalsali Kjarvalsstaða og gefa meistaranum um leið veg- legt rúm. Að nenfa her einstök verk hefur Iítinn tilgang, en þó vil ég lýsa ánægju minni yfir þvi að sjá þar verk eftir þá bræður Kristján og Sigurð Guðmunds- syni, sem eins og kunnugt er eru búsettir i Amsterdam. Hér vantar þó Erro, Tryggva Olafs- Myndlist eftir BRAGA ÁSGEIRSSON son, Hrein Friðfinnsson og Þórð Ben. Sveinsson, sem allir hafa gert garðinn frægan er- lendis á undanförnum árum. En ég vil þakka framtakið mikillega og skemmtilega upp- hengingu frá hendi þeirra Aðalsteins Ingólfssonar, Guð- ntundar Benediktssonar og Gunnars Arnar. Til slikrar starfsemi þarf að veita riflegu fé, og þar voru t.d. einungis útlendir að skoða og fræðast er ég leit inn. Segjast verður að sýningarskráin er á neðsta þrepi og afleitt „dokumenf til kynningar. Bragi Asgeirsson. A A — — — — -- I Reykjavíkurbréf Laugardagur 20. ágúst.. Afreksmaðurinn Hreinn Halldórsson Nú í vikunni fór fram í Reykja- vík keppni nokkurra fremstu kúluvarpara heims, sem hingað voru komnir til þess að taka þátt í keppni með afreksmanninum Hreini Halldórssyni. Keppni þess- ari lauk tvivegis á sama veg, að Hreinn Halldórsson bar sigur úr býtum og hafði verulega yfir- burði yfir keppinauta sína. Ef til vill höfum við Islendingar ekki gert okkur fyllilega grein fyrir því, að þessi fámenna þjóð hefur nú eignazt íþróttamann á heims- mælikvarða, mann sem stendur f fremstu röð í heiminum í dag í sinni íþróttagrein. Það er orðið tímabært, að við gerum okkur grein fyrír þessu, metum það að verðleikum og sýnum í verki. Þetta er í annað skipti, sem tslendingur vinnur slik afrek i frjálsum íþróttum, að hann telst óumdeilanlega kominn í fremstu röð íþróttamanna í sinni grein. Sjálfsagt er mörgum enn i minni sú stórkostlega stund, þegar tíð- indi bárust frá Melbourne í Ástraliu fyrir tæplega 21 ári þess efnis, að Vilhjálmur Einarsson hefði unnið til silfurverðlauna á Olympíuleikunum i þrístökki. Það afrek hafði að sjálfsögðu gifurleg áhrif meðal ungs fólks og hvatti það til dáða, vakti áhuga á þátttöku i íþróttum alveg eins og afrek Friðriks Ólafssonar á vett- vangi skáklistarinnar i hátt á þriðja áratug hafa smátt og smátt orðið þess valdandi, að ísland er nú eitt helzta skákland i heimi, og síðan hafa yngri menn fylgt i kjöl- farið eins og Guðmundur Sigur- jónsson. Þegar rætt er um afreks- menn i íþróttum má heldur ekki gleyma því gullna skeiði islenzkra iþrótta eftir striðið, þegar Gunnar Huseby gerði garðinn frægan ásamt Torfa Bryngeirssyni, Finn- birni Þorvaldssyni, 'CIausens- bræðrum og fleiri fræknum íþróttamönnum, sem unnu míkil afrek fyrir Islands hönd á erlend- um vettvangi. Hreinn Halldórsson er arftaki þessara manna allra, hann er nú að mati eins helzta keppinautar hans í þessari íþróttagrein annar fremsti kúluvarpari i heimi og að allra dómi hefur hann enn mögu- leika á að bæta við sig og auka árangur sinn. Við verðum hins vegar að gera okkur grein fyrir því, að slik afrek eru ekki unnin í íþróttum í dag til langframa, a.m.k. nema íþróttamennirnir hafi tækifæri til að helga sig iþrótt sinni i eins rikum mæli og mögulegt er, og að brauðstritið verði ekki til þess að draga úr aðstöðu þeirra til að ná hinum bezta árangri. Með stórkostlegum afrekum í íþróttagrein sinni hef- ur Hreinn Halldórsson unnið til aðdáunar og virðingar þjóðarinn- ar allrar og jafnframt til þess að það verði sýnt i verki, að íslend- ingar kunni að meta slikan af- reksmann í sínum hópi með því að gera honum kleift að stunda æfingar og keppni að því marki, sem hann telur nauðsynlegt án þess að hann þurfi að hafa áhyggjur af afkomu sinni og fjöl- skyldu sinnar. Avöxturinn af slíkum árangri, sem Hreinn Halldórsson hefur náð í kúluvarpi er ekki aðeins sá, að nafn íslands kemst á blað á alþjóðavettvangi í þessari íþrótta- grein. Hann kemur ekki síður fram I þvi, að árangur hans mun heilla islenzkt æskufólk og eiga verulegan þátt i þvi á næstu árum að hvetja það til dáða og heil- brigðs íþrótta- og útivistarlífs. Það verður ekki metið í pening- am, hversu mikilvægt það er að eiga menn, sem setja æskunni slíkt fordæmi á sama tíma og flótti frá veruleikanum og freist- ing til óhóflegrar áfengisneyzlu og nctkunar hættulegra vana- bindandi eiturlyfja verður stöð- ugt meira vandamál meðal ungs fólks í hinum vestræna heimi. Afstaðan til at- vinnurekstursins Atvinnulífið í Reykjavík hefur mjög verið á dagskrá að undan- förnu og hafa þær umræður ber- sýnilega vakið upp heitar og sterkar tilfinningar i fyrstu um- ferð, sem síðan hafa vikið fyrir ómerkilegu pólitfsku nöldri og þrasi, aðallega i Tfmanum, um orsakir vandans. Væntanlega verður þriðja stig þessara um- ræðna það, að menn ræði f alvöru, hvernig taka beri á þessum vandamálum. Þegar Morgunblaðið vakti fyrst máls á atvinnuvanda Reykjavíkur og Reykjaneskjördæmis í forystu- grein hinn 27. marz sl., sem í fjölmörgum landsbyggðarblöðum, hefur ýmist verið umrædd sem „landsfræg" eða „alræmd", urðu fyrstu viðbrögð manna þau að halda því fram, að hér væri svo- nefnt „Reykjavikurvald" að sýna vígtennurnar og hygðist klekkja á landsbyggðinni. Segja má, að þessi sérstæði og tilfinningalegi þáttur umræðnanna hafi staðið fram á sumar, en annar þáttur þeirra hófst þegar borgarstjóri efndi til blaðamannafundar- og lagði fram skýrslu embættis- mannanefndar, sem hafði tekið að sér að ósk borgarstjóra í ársbyrj- un 1976 að kanna ástandið í at- vinnumálum Reykjavikur. Þegar Birgir Isl. Gunnarsson, borgar- stjóri, hafði gert grein fyrir stöð- unni í atvinnumálum höfuðborg- arinnar á grundvelli þessarar skýrslu brá svo við, að þeir sem áður höfðu neitað að viðurkenna, að um vanda væri að ræða sneru nú við blaðinu og viðurkenndu vandann, en héldu því fram, að hann væri fyrst og fremst sök borgarstjórnarmeirihluta Sjálf- stæðismanna en einnig einka- framtaksins f Reykjavfk! Fremst- ur í flokki þeirra, sem þannig hafa talað undanfarnar vikur er einn af þingmönnum Reykjavík- ur, Þórarinn Þórarinsson. Hins vegar hefur borgarfulltrúi Fram- sóknarflokksins f Reykjavik, Kristján Benediktsson, verið mun heiðarlegri og opinskárri og hann staðfesti í viðtali við Timann þá skoðun sina, að ein ástæðan fyrir þeim vandamálum, sem við væri að etja i atvinnulifi höfuðborgar- innar væri sú, að á undanförnum árum hefði stefnan i lánamálum ekki stuðlað að öflugri atvinnu- uppbyggingu á þessu svæði. Borgarfulltrúinn endurtók svo i sjónvarpsþætti í gærkvöldi að lánastefna Byggðasjóðs hefði stuðlað að þvi að útgerð drægist saman i Reykjavík. Vonandi tekst Þórarni Þórarínssyni með tið og tima að hefja sig upp yfir nöldurstigið, enda er ábyrgð hans sem þing- manns Reykvíkinga mikil. Ekki sizt f Ijósi þess, að hann hefur verið þingmaður Reykvikinga og einn helzti áhrifamaður i Fram- sóknarflokknum, flokki sem átt hefur samfleytt sæti i ríkisstjórn frá miðju ári 1971, einmitt á þvi árabili, sem verulega hefur farið að gæta hnignunar i framleiðslu- greinum og þá sérstaklega útgerð og fiskvinnslu í Reykjavík og þá bersýnilega vegna áhrifa frá stefnu opinberra stjórnvalda í lánamálum og fjárfestingarmál- um á undanförnum árum og þó fyrst og fremst fyrri hluta þessa timabils. Það er nefnilega svo, að Reykjavíkurborg er ekki ein i heiminum, og þó að meirihluti Sjálfstæðismanna i borgarstjórn Reykjavikur hafi mikil áhrif, þá er það þó fyrst og fremst stefnan á landsmálasviðinu, sem úrslitum ræður í þessum efnum. Þar sem Þórarinn Þórarinsson er þing- maður Reykjavikur og hefur ver- ið áhrifamaður i báðum þeim rikisstjórnum, sem setið hafa sið- ustu 6 árin, eru kannski fáir menn sem bera jafn mikla ábyrgð á þeim vanda, sem upp er kominn i atvinnumáium Reykvíkinga og einmitt hann. Víðtækara vandamál Hér i Morgunblaðinu hefur kannski fyrst og fremst verið fjallað um þessi málefni á þeim grundvelli, að hér væri um vanda- mál höfuðborgarinnar að ræða, og leiðir það e.t.v. af því að þar er vandinn mestur og þessi mál hafa verið mest til meðferðar og um- ræðu hjá borgarstjórn Reykjavík- ur. Hitt er alveg ljóst, eins og Morgunblaðið hefur raunar vakið margsinnis athygli á, að þessi vandi er engan veginn bundinn við Reykjavík eina. Hann nær til alls höfuðborgarsvæðisins og Reykjaneskjördæmis, ekki sízt Suðurnesja. Er þá átt við vanda- mál, sem smátt og smátt hefur verið að skapast á lengri tíma. Jafnframt hefur komið fram nú síðustu vikuna, að aðkallandi vandamál í atvinnumálum eru einnig komin upp víðar á Suður- og Vesturlandi en í þessum tveim- ur kjördæmum, Reykjavik og Reykjanesi, og eru þá alveg sér- staklega alvarlegir þeir rekstrar- örðugleikar, sem komnir eru upp hjá frystihúsunum í Vestmanna- eyjum, fiskvinnslustöðvum, sem alla tíð hafa verið í röð fremstu og bezt reknu frystihúsa á tslandi og jafnan notið góðrar afkomu, þeg- ar aðstæður hafa verið til, en eru nú komin að því að stöðvazt. Þess vegna dugar ekki lengur að ræða um þessi mál sem reyk- visk vandamál eða vandamál bundin Reykjavík, nágrenni og Suðurnesjum, þau eru víðtækari. Frumrótin er sú, að það hefur ekki orðið jafn ör uppbygging og endurnýjun i útgerð og fisk- vinnslu á þessu svæði eins og í öðrum landshlutum. Skuttogara- byltingin hefur að vísu teygt anga sina til þessa svæðis, en hún hef- ur ekki notast þvi jafn vel og öðrum landshlutum, og bersýni- legt er, að endurnýjun og upp- bygging fiskvinnslustöðva hefur ekki verið jafn ör og annars stað- ar. Skylt er þó að geta þess, að þó að Byggðasjóður hafi um allmörg ár ekki lánað til fiskvinnslustöðva á þessu svæði og fiskiskipakaupa, þá hefur orðið stefnubreyting hjá Byggðasjóði á allra síðustu árum. En menn verða að gera sér grein fyrir því, að við erum nú að súpa seyðið af áhrifum fyrri stefnu Byggðasjóðs i þessum efnum og áhrif stefnubreytingarinnar fara ekki að koma fram fyrr en á næstu árum. Það sem mestu skiptir nú er að taka hin aðkallandi rekstrar- vandamál fiskvinnslustöðvanna á þessum landssvæðum til meðferð- ar og úrlausnar, og það er engan veginn auðvelt verk. Þessi frysti- hús hafa búið við misjafnara hrá- efnisframboð en frystihús í öðr- um landshlutum og það hefur valdið óhagkvæmari rekstri. ! öðru lagi er miklu minni hluti þess hráefnis, sem þessi frystihús fá til vinnslu þorskur en það hrá- efni, sem frystihús annars staðar á landinu vinna úr og veldur það einnig óhagkvæmari rekstri. I þriðja lagi sýnist sem sú ákvörð- un, að greiða hærra verð fyrir stórfisk i þvi skyni að stuðla frem- ur að veiðum hans og draga úr sókn i miliifisk og minni fisk hafi haft þau áhrif að stórfiskurinn, sem kannski er aðallega hér við Suðurlandið, og fer þvi til frysti- húsa á þessum umræddu svæðum, þýði einfaldlega dýrara hráefni fyrir þau heldur en það hráefni sem önnur frystihús fá til vinnslu og er jafnvel óhagkvæmari i vinnslu en millifiskurinn. Loks er svo augljóst, að sérstaklega á Suð- urnesjum eru frystihúsin alltof mörg og alltof smá. Sum þeirra eru gömul, úrelt og úr sér gengin og afar illa rekin, á kafi i skuldum og óreiðu og slikum húsum á ein- faldlega að loka. Það þýðir væntanlega aukið hráefnisfram- boð til þeirra, sem eftir eru, og um leið hagkvæmari rekstur þeirra. Atvinnulífíð í Reykjavík t sambandi við þessar umræður um atvinnuvandamál á Suður- landi og Vesturlandi er nauðsyn- legt að vekja máls á þvi, að af- staða Islendinga til atvinnu- rekstrarins hefur löngum verið of neikvæð. Hann er út af fyrir sig nógu góður tii þess að borga mönnum laun, en það á helzt ekk- ert fyrir hann að gera. Þetta hug- arfar þarf að breytast og það er ekki óliklegt, að það verði mönn- um nokkurt umhugsunarefni ein- mitt þessa dagana, þegar frysti- hús á Suður- og Vesturlandi eru i óða önn að segja upp starfsmönn- um sínum og hafa við orð að loka um mánaðamótin, að ekki er endalaust hægt að leggja auknar byrðar á þessi fyrirtæki. Það er t.d. ekki við góðu að búast í útgerðarmálum Reykja- víkur, þegar það er hér um bil þrisvar sinnum dýrara fyrir tog- arana að landa fiski i Reykjavik á hvert kíló heldur en á Isafirði og Akureyri. Það er ekki hægt að búast við þvi, að það stuðli að blómlegri útgerð frá Reykjavík, þegar þannig er haldið á málum. Oánægja iðnaðar- og þjónustu- fyrirtækjanna á Artúnshöfða með frágang á götum og lóðum í því hverfi sýnir lika, að tímabært er orðið fyrir höfuðborgina að beina meiri athygli að frágangi iðnaðar- hverfa en gert hefur verið. I þess- um efnum hefur orðið algjör bylt- ing i höfuðborginni á siðasta ein- um og hálfum áratug eins og kunnugt er. Og nú er svo komið, að frágangur gatna fylgir mjög efttr uppbyggmgu nýrra íbúðahverfa, en sú óánægja, sem komið hefur fram hjá forsvars- mönnum fyrirtækja á Artúns- höfða hér á síðum Morgunblaðs- ins undanfarna daga sýnir, að iðnaðar- og þjónustufyrirtæki gera nú einnig vaxandi kröfur t>l borgarinnar og er það út af tyrir sig ánægjulegt. Þó verða menn að gera sér grein fyrir því, að ekki er allt hægt að gera f einu, en allar slfkar umræður og skoðanaskipti eru til góðs eins. Þá hlýtur Reykjavíkurborg að taka til at- hugunar, hvort unnt er að greiða betur fyrir fyrirtækjum i sam- bandi við greiðslu gatnagerðar- gjalda, sem eru mjög þungbær fyrir fyrirtækí, sem eru að hefja byggingarframkvæmdir og verða á tiltölulega stuttum tima að greiða tiltölulega há gatnagerðar- gjöld. Kannski skiptir þó mestu að hugarfarið hjá embættismönnum sveitarfélaga og stjórnmálamönn- um, sem hafa með þessi mál að gera sé ekkí það að láta toga út úr sér fyrirgreiðslu fyrir atvinnu- reksturinn og skipa honum að borga þegar í stað, heldur að menn taki atvinnurekstrinum opnum örmum, liti á það sem já- kvæða afstöðu til viðkomandi byggðarlags, að atvinnurekendur vilji byggja upp fyrirtæki i því byggðarlagi og greiði fyrir þvi með margvíslegum hætti í stað þess að taka atvinnurekendum með hundshaus og láta þá fá það á tilfinninguna, að það sé verið að gera þeim ógurlegan greiða með þvi að gera þeim kleift að stunda atvinnurekstur í tilteknu byggð- arlagi, en það er afstaða, sem er alltof algeng og tíð á tslandi, en á ekki við jákvætt viðhorf atvinnu- rekstrarins til viðkomandi byggðarlags kemur hins vegar fram hjá Kristmund Sörlasyni, talsmanni fyrirtækjanna á Ár- túnshöfða er hann segir í samtali við Morgunblaðið að atvinnurek- endur þar séu bæði að hugsa um aðbúnað starfsfólks sins en ekki siður þá óheillaþróun, sem fiótti fyrirtækja frá Reykjavik sé.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.