Morgunblaðið - 24.06.1978, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. JÚNÍ 1978
21
Hjálmarsson: Að orðin
hafi merkingu
Avarp vegna Islandsheimsóknar Jósefs Brodskys
Eftirminnilegur
upplestur hans
í Regnboganum
í GÆRKVÖLDI las rússneska
útlagaskáldið Josef Brodsky úr
Ijóöum sínum í Regnboganum.
Hann er eitt helzta og virtasta
Ijóðskáld á rússnesku um þessar
mundir. Brodsky býr nú í Banda-
ríkjunum, en hann missti
sovézkan ríkisborgararétt sinn
er hann var fluttur úr landi árið
1972. David McDuff þýðandi
Brodskys á ensku, túlkaði Ijóö
hans. Hér á eftir fer ávarþ
Jóhanns Hjálmarssonar, þegar
hann kynnti Brodsky í gær-
kvöldi, en þess má geta, aö ekki
var fjölmennt á upplestrinum,
enda vildi Brodsky láta auglýsa
hann sem minnst, en upplestur
hans og túlkun Ijóöa hans var
þeim mun eftirminnilegri þeim,
sem viðstaddir voru. Ljóöræn,
þróttmikil rússneska fyllti salinn,
þegar hann fór með Ijóö sín utan
bókar og vakti þaö ekki minnsta
athygli viðstaddra. í lokin fór
hann með erfiljóð um banda-
ríska skáldið Robert Lowell, sem
lézt fyrir skemmstu langt um
aldur fram, en hann var eitt
helzta Ijóðskáld Bandaríkjanna.
Brodsky orti Ijóöið á ensku og
las það á þeirri tungu. Aö lesti
loknum svaraði hann nokkrum
spurningum og sagöi m.a., aö
sér þætti síöur en svo erfitt aö
yrkja á erlendri tungu. Hann
kvaöst hafa þekkt lítið til ís-
lenzkra bókmennta, áöur en
hann kom hingað, en þess má
geta, að hann hefur í hyggju að
sækja landið heim aftur, þótt
síðar verði. Loks má geta þess,
að hann skýrði Ijóð sín á ensku,
áöur en hann las þau og
þýðingar McDuffs, sem eru víða
þekktar fyrir ágæti, komu sér vel
fyrir viöstadda.
Ávarp Jóhanns Hjálmarssonar
skálds er svohljóöandi:
Jósef Brodsky hefur sjálfur
sagt að hann sé af „kynslóö
1956“ þ.e.a.s. ungu fólki sem
mótaðist eftir Ungverjalands-
uppreisnina, tíma endurskoöun-
ar í Evrópu og víða um heim.
Hann er fæddur í Leníngrad
Brodský flytur Ijóð aín. Vió borðið er Þýðandi pessa víðfræga
rússneska Ijóöskálds, David McDuff, sem vinnur nú að pýðingum
á íslenzkum Ijóðum og er sjálfur Ijóðskáld. Brodský fer af landi brott
í dag.
1940, lenti í útistöðum við
stjórnvöld sem dæmdu hann til
fimm ára Síberíuvistar. Hann er
af. gyöingaættum og haföi sótt
um fararleyfi til ísrael og eftir aö
hann haföi verið í Síberíu á
annað ár var honum tilkynnt að
hann mætti yfirgefa Sovétríkin
með því skilyröi aö hann sneri
ekki aftur. Það var ekki síst yfir
þrýsting erlendis frá aö honum
var slepþt úr haldi. Brodsky fór
til Bandaríkjanna þar sem hann
hefur búið síöan og haldið
háskólafyrirlestra um rússneskar
bókmenntir. Skólagöngu hans
lauk þegar hann var fimmtán
ára, en þá tók við sjálfsmenntun
sem hefur gert hann að lærðu
skáldi.
Brodsky var vinur og læri-
sveinn skáldkonunnar Önnu
Akmatovu sem leit á hann sem
framtíöarvon rússneskrar Ijóð-
listar. Akmatova var ekki ein um
aö sjá í Brodsky skáldefni,
meðal þeirra sem komu auga á
hæfileika Brodskys var breska
skáldiö W.H. Auden sem greidi
götu hans eftir brottförina frá
Sovétríkjunum. Okkur er tamt
að líta á Evtúsénko og
Vosnesénski sem helstu skáld
rússneskrar tungu nýrrar kyn-
slóðar. Rússneskir vinir eru þó
Framhald á bls. 26.
Svavar Gestsson:
50 mílurnar
höfuðverkefni
næstu árin
Lúðvík Jósefsson:
200 mílna land-
helgi einhvern tíma
í framtíðinni”
í ÞJÓÐVILJANUM í gær
er því haldið fram, að
Lúðvík Jósepsson hafi verið
einn af frumkvöðlum 200
mílna fiskveiðilögsögunnar
við landið. Af því tilefni
þykir Morgunblaðinu
ástæða til að rifja upp hver
afstaða Lúðvíks Jósepsson-
ar og annarra Alþýðu-
bandalagsmanna var til 200
mílna útfærslunnar, þegar
umræður hófust um hana
sumarið 1973.
„ ... 200 mílna landhelgi
einhvern tíma
í framtíðinni“
Lúðvík Jósepsson, þáver-
andi sjávarútvegsráðherra
hafði eftirfarandi að segja
um baráttuna fyrir 200
sjómílna fiskveiðilögsögu í
Þjóðviljanum hinn 1. sept-
ember 1973:
„Hitt er svo allt annað
mál, hvort við íslendingar
tökum okkur 200 mflna
landhelgi einhvern tíma í
framtíðinni, þegar slíkt er
heimilt samkvæmt bréytt-
um alþjóðalögum eða að
aflokinni hafréttarráð-
stefnu Sameinuðu þjóð-
anna.“
Þetta voru orð Lúðvíks
Jósepssonar hinn 1. sept-
ember 1973.
I tilefni af þeim er
ástæða til að minna á
eftirfarandi:
• Hafréttarráðstefna
Sameinuðu þjóðanna
hefur enn ekki lokið
störfum. Óvíst er hve-
nær það verður.
• Alþjóðalögum hefur því
enn ekki verið breytt.
• Hefði stefna Lúðvíks
Jósepssonar frá 1. sept.
1973 ráðið hefði fisk-
veiðilögsaga íslendinga
enn ekki verið færð út í
200 sjómílur.
50 mflurnar höfuð-
verkefni næstu ára
Svavar Gestsson, rit-
stjóri Þjóðviljans, sem
skipar efsta sæti á fram-
boðslista Alþýðubanda-
lagsins í Reykjavík sagði í
sjónvarpsþætti 1. septem-
ber 1973:
„Mig langar til að leggja
á það áherzlu að í viðtali
við Tímann í dag segir
Þórarinn Þórarinsson, al-
þingismaður, sem er nýlega
kominn frá fundum hafs-
botnsnefndarinnar að það
verði í fyrsta lagi á árinu
1975 og jafnvel ekki fyrr en
1976, jafnvel síðar, sem
tekin verður endanleg af-
staða til þessa 200 mílna
máls. Þannig að það er
fyrirsjáanlegt alveg í
næstu framtíð, ekki bara
næstu vikur, ekki bara
næstu mánuði, heldur líka
næstu ár, sem 50 mflurnar
eru okkar höfuðverkefni
og mér finnst það ábyrgð-
arleysi að gera lítið úr
þessum 50 mílum af nokkr-
um íslenzkum aðilum á
þessu stigi málsins, enda
þótt mikill meirihluti þjóða
í dag virðist halla sér að
200 mílunum, það er
ánægjulegt, en okkar
dagsverk hér eru 50 mfl-
ur.“
Magnús Kjartansson við Malone:
„Nú getum við aðeins gert okkur vonir um að þetta
mál verði tekið upp sem fyrst eftir kosningar”
Lúðvík Jósepsson, formaður Al-
þýðubandalagsins sagði í sjónvarps-
umræðum s.l. miðvikudag, að þing-
menn Alþýöubandalagsins, allir sem
einn. hefðu areitt atkvæði aean því
að hafnar yrðu framkvæmdir við
járnblendiverksmiðju á Grundar-
tanga. Magnús Torfi Ólafsson for-
maður Samtaka frjálslyndra og
vinstri manna, sagði hins vegar að
járnblendiö væri eini árangurinn af
þeirri iðnbyltingu, sem Alþýöubanda-
lagið hefði boöað í tíð vinstri
stjórnarinnar. í tilefni af þessum
viöskiptum þykir Morgunblaöinu
hlýða að rifja upp atbeina orkumála-
ráðherra Alþýöubandaiagsins,
Magnús Kjartansson sendi bréf til
Malone, eins af forstjórum Union
Carbide, og lýsti þeim vonum
sínum aö samningavióraeður um
byggingu járnblendiverksmiöju viö
Grundartanga yröu teknar upp sem
fyrst eftir kosningar.
Magnúsar Kjartanssonar, að þessu
máli.
Fer hér á eftir bréf Magnúsar
Kjartanssonar til J. C. Malone,
forstjóra Union Caribide, dagsett 21.
maí, 1974:
„Kæri herra Malone.
íslenzka ríkisstjórnin hefur nú aö
undanförnu haft til athugunar samn-
ingsuþpkast íslenzku ríkisstjórnar-
innar og Union Carbide Corporation
um samvinnu við byggingu og
rekstur járnblendiverksmiðju á ís-
landi. Þessar tillögur hafa veriö
ræddar ýtarlega innan ríkisstjórnar-
flokkanna, svo og innan þeirra
stjórnarandstöðuflokka, sem fulltrúa
eiga á Alþingi. Forsætisráðherra og
ég höfðum einnig þá ánægju fyrir
nokkrum vikum aö hitta að máli
fulltrúa yðar, hr. Pilcher og hr. Eide,
sem komnir voru til Reykjavíkur
þeirra erinda að ræða frekari fram-
kvæmdir okkar. Þeir áttu þess
jafnframt kost aö ræða við fulltrúa
stjórnmálaflokkanna, og ég geri mér
vonir um að þeir hafi getað myndað
sér sjálfstæða skoöun á þeim
stuðningi, sem málið nýtur á Alþingi.
Þó fengu þeir um leið upplýsingar um
það mjög svo alvarlega stjórnmála-
ástand, sem hefur verið að myndast
á islandi undanfarnar vikur.
Óvissuástandiö á Alþingi og þaö
mikla álag sem oröiö hefur vegna
annarra þingstarfa höfðu þegar
sannfært mig um að ekki væri
ráðlegt að leggja fram heimildar-
frumvarpiö fyrir Alþingi á þeim tíma,
sem viö höfðum upphaflega ráögert.
Atburðarásin síöan hr. Pilcher fór frá
íslandi hefur orðiö til þess að
staöfesta þessa skoöun mína. [
byrjun þessa mánaðar náði stjórn-
málakreppan hámarki sínu og for-
sætisráðherra ákvað að rjúfa þing og
Framhald á bls. 26.