Alþýðublaðið - 25.11.1958, Blaðsíða 5

3
1.
MÉR BARST í hendur fjórða
bók Sigurðar Haralz: „Sjö skip,
•— og sín ögnin af hverju“ og
las hana í einni striklotu. Mér
lék forvitni á að sjá hvernig
hann skrifaði núna, því að ég
las „Lazzaróna“ hans af mik-
illi ánægju, en nú er liðinn ald-
arfjórðungur síðan sú bók kom
út. Það er langt á milli bóka
Sigurðar, en stílsmátinn hef-
ur ekki breytzt til muna og
enn er athj>glisgáfan eins og
frásagnargleðin, -— Sigurður
segir í síðustu bók sinni frá
' sjóferðum og kynnum af allra
þjóða kvikindum á sjó og landi.
Þar ber margt við og gegnum.
brennivínsvímu og hörkulegar
mannlífslýsingar finnur mað-
ur sterkan og heilan persónu-
leika, sem virðist í sífelldri leit
að einhverju því, sem hann
veit að hann finnur ekki.
Manni skilst að hann heyi bar-
áttu innra með sjálfum sér, en
kastist tii og frá í boðaföllun-
um og komi þó alltaf fyrir sig
fótunum.
Einn af skipsfélögum Sigurð
ar sagði eitt sinn: „Mikil rusla-
kista er mannssálin.“ Þegar ég
las þessa setningu og nokkrar
aðrar í sama dúr, sem opna
manni sýn yfir mannlífið í hin-
um margbreytilegu línum þess,
rauk ég upp og greip símann
„.. Ég vildi ná í Sigurð Haralz,
en vissi ekkert hvar hann var
að finna. Eftir margar hringing
ar fékk ég að vita, að hann
svæfi á daginn og vekti á næt-
urna. Hann er vaktmaður í Völ-
undi, en þar vissi sá, sem ég
talaði við, ekki hvar hann ætti
heima og heldur ekki hvort
hann hefði síma. Hann svaf
þegar ég' náði sambandi við
heimili hans, en þar var mér
sagt, að ekki mætti vekja
B W B E
hann. Svo hringdi hann til mín
kl. 7 og bauð mér til sín inn í
Völund. Ég fór þangað á föstu-
dagskvöld, skreið inn um litla
lúgu á stóru hliði og barði að
dyrum. Hann var nýkominn á
vinnustað, var að raka sig og
bað mig að bíða.
„Ég er ekki tagltækur nema
á kvöldin og næturnar“, sagði
hann. ,.Ég má ekki við því, að
vera í ati á daginn, því að ég
á dálítið bágt með svefn, hef
ekki enn vanizt því að fara að
sofa þegar allt fer á fart, því
að ég hef alltaf bezt kunnað við
mig á fartinni.“
Svo beið ég . . . Sigurður Har
alz: ævintýramaður, sem fiækst
hefur um öll heimsins höf og
kannað hefur hafnarborgir í
öllum heimsálfum, lazzaron og
beechcomber, skrifaði dagbæk-
ur á ferðum sínum ýmist ör-
þreyttur eftir langan vinnudag,
eða í vímu hafnarknæpanna,
tók að sér flækingsdýr og hjúkr
aði þeim í koju sinni allt frá
Kyrrahafi til Svartahafs, missti
stjórn á skapi sínu þegar hann
sá lítilmagna misþyrmt, gisti
fangelsi og vaknaði í líkhúsi.
— Hann ætlaði aldrei heim, en
gafst upp fyrir sjálfum sér árið
1930, þegar erlendur maður í
hafnarborg, sagði honum frá
því, að þá um sumarið yrði há-
tíðleg haldin þúsund ára stofn-
un alþingis .. . Hann kom svo
fram til mín úr snyrtiherbergi,
hreinn og skafinn, búlduleitur
rnjög þykkur undir hönd, and-
litið stórt og gáfulegt, ennið
hátt og mikið og augun snör
m b*’! s
.sílOI
eins og í ungum mamii. ITann
er 57 ára að aldri.
Ljósmyndarinn minn smellíi
af honum nokkrum myndu n.
og ég vorkenndi Sigurði. Hanr.
kunni auðsjáanlega illa vio
þetta. Það var því líkast
verið væri að taka tönn úr
barni. Hann starði á ljósmyno
arann með ótta í augunum og
ók sér á stólnum: „Svona, þetta
er nóg,“ sagði hann. „Jæja, e,
þetta ekki nóg? Hættið
þessu.“ — Það var eins o;"
féllu af honum fjötrar þegs:’
ljósmyndarinn hvarf á b.’o;.
í myrkrið . . . Við erum gam '
kunningjar, flæktumst svolui
saman fyrir mörgum árurr. -
ég var aldrei eins duglegur ■ :
hann, ég gat hvorki farið rr.
honum á trillubát eða í vega-
vinnu og heldur ekki iigr-
Bakkus af öðrum eins dugnaði
og hann og félagar okkar flest-
ir, en al’a tíð hafði ég áhuga á
manninum og hef alltaf fylgzt
með honum álengdar.
2.
H a n n es
á h o r n i n u
"k Er átsæða til
skamma veðrið?
að
~k Nýútsprungnir
isar“
★ Nína og Friðrik — Eng
inn skortur á pening-
um.
★ Húlagjarða-æðið er að
fjara út.
HELGI SÆMUÐSSON kom
fljúgandi norffan af Akureyri,
en þar hafði hann veriS veSur-
tepptur í þrjá sólarhringa. Hann
lét það verða sitt fyrsta verk að
skammast út í rigninguna — og
kalla hana óhreina rigningu eða
skítuga rigningu. — Hvers
vegna var hann ekki kyrr fyr-
ir norðan fyrst hónum er svona
illa við rigninguna hérna fyrir
sunnan?
ÞETTA er dásamleg rigning,
yndislegt vorveður, og ég fæ
ekki betux séð en að hún sé tá-
hrein. Ekki kysi ég heldur frost,
snjó, hálku og klaka, bannsetta
norðanáttina með ísnálar sínar
í hverjum andardrætti og gikt
og naglakul. — Kona í Kópavogi
leiddi mig út undir vegg heima
hjá sér í gær og sýndi mér nýút-
sprungna Bellisa. „Þetta hef, ég
aldrei vitað fyrr“,- sagði hún og
það var eins og sumarhlýja í
augnatillitinu.
ÉG HAFÐI heldur aldrei séð
þetta fyrr, enda mun það eins-
dæmi að blóm springi út á ís-
landi um hávetur. Hvort viíja
menn heldur ,frost og snjó eða
hlýindi og blóm um vetur? Ekki
er ég í neinum vafa um veðrið.
— En sumt fólk verður alltaf að
hnýta í veðrið, hyernig sem það
er. Ég er ekki einn af þeim. Mér
er veí við allt veður á þessum
árstíma — nema frost og klaka.
NÍNA OG FRIÐRIK hafa gert
Reykvíkinga hálfvitlausa. feað
þarf kannski ekki mikið til. feau
fylla Framsóknarhúsið á hverju
kvöldi — og starfsfólkið í Aust
urbæjarbíói hefur aldrei komist
í annað eins og að selja aðgöngu
miðana að skemmtunum þess-
ara yndislegu dönsku söngvara.
VERÐ aðgöngumiðanna var
hátt, en fólkið þusti að úr öllum
áttum. Aðeins kortéri eftir að
tilkynnt var í útvarpinu að þau
myndu syngja voru komnar
langar biðraðir við dyr kvik-
,,Þú heldur náttúrlega að ég
sé eins mikill hirðmaður bakk-
usar og ég var, en það er rangt
hjá þér, er alveg steinhættur,
langar aldrei í vín, ekkert „pró-
blem“ framar fyrir mig. . .
Það er heil saga . . .“
— Þú ert Reykvíkingur?
„Já, ég fæddist í hæstarétti.
Har.n hafði verið til húsa þar
sem ég fæddist í Grjótaþorp-
inu. Ef til vill hvíldi hæstirétt-
ur yfir æsku minni og varð til
þess, að ég þoldi hvorki boð né
bönn. Annars veit enginn skýr-
ingar á lífsferli okkar mann-
anna, nema ef til vill maður
sjálfur, og þó er það undir hæl-
inn lagt. Ég gat alarei verið
auðmjúkur, heldur ekki hlýð-
inn, nema ef til vill við brjóst
myndahússins og þó átti miða-
sala ekkj að byrja fyrr en rúmri
klukkustund síðar.
ÞAÐ virðist ekki vera skortur
á peningum hjá Reykvíkingum.
Öll hús eru alltaf full, öll bíó,
allir dansstaðir. —Nú er búið
að opna tvo nýja glæsilega veit-
ingasali — og hefur miklu verið
kostað til að gera þá sem bezt
úr garði, og mér er sagt, að ver-
ið sé að útbúa þann þriðja af
miklum glæsibrag.
NÝJUNGAGIRNIN og eyðsl-
an er eftirtektarvert tímanna
tákn, en stutt er stundum í þess
ari nýjungagirni. Húla-gjarða-
æðið hefur staðið í hálfan mán-
uð. Einn góðan veðurdag urðu
allir óðir. Framleiddar voru
gjarðir úr ýmis konar efnivið:
fjörutíu og fimm krónur og
fimmtíu krónur!
UHÍ ALLAR götur og í öllum
húsum hömuðust börn og ungl-
ingar með húla-gjarðir. Nu er
þessu lokið. Gjarðirnar liggja
um allt, bak við hurðir, bak við
skápa, upp á snögum og niðri
í kjöllurum. Það er komin fjara.
Börnin og unglingarnir hafa
misst áhugann. En geta þau lært
'af þessu? Hefðu þau nú keypt
I sér sparimerki í skólanum fyrir
fimmtíu krónur.
EN HVAÐ viljum við vera að
setja út ó þetta? Eltir ekki kven-
fólkið tízkuna: hattar, kjólar,
kápur, skór, Spæll hér eða spæll
þar, kóssi hér eða kóssi þar. —
Mismunurinn nokkur hundruð
krónur. Kápa, sem kostaði í
fyrra 2000 krónur, kostar nú
1060 kr. Hvers vegna? Vegna
þess að tízkan hefur breytzt agn
ar lítið.
-G
Sigurður Haraldz.
móður minnar. Mér þótti vænt
um föður minn og honum um
mig, en við vorum ákaflega ó-
líkir. Hann drevrndi sína
drauma um mig, en ég var ó-
þjáll og þungur. Hann var gáf-
aður, fljóthuga og vildi stjórna,
en ég vildi ráða því hvað ég
gleypti og hvenær. Hann vildi
að ég færi í skóla, en ég vildi
það ekki. Hann gleymdi strax
ef hann reiddist, en ég var
langrækinn og gleymdi alls
ekki. Þess vegna skildi hann
stundum ekki hvað ég var að
fara þegar ég mælti af þunga
vegna löngu liðinna árekstra
okkar á milli.
. . . Ég sór það með sjálfum
mér, að eftir að ég væri orðinn
þrettán ára skyldi ég engum
hlýða. Ég stóð við það.
Faðir minn óttaðist um fram
tíð mína. Hann vildi reyna að
tryggja hana. Hann setti mig
í menntaskólann, en ég kunni
ekki við mig. Lífið freistaði
mín, ævintýri þess, átök við
erfiðleika, barátta við náttúr-
una, allt þetta, sem vert er að
lifa íyrir, kallaði á hvern blóð-
dropa í æðum mlnum. Faoir
minn ætlaði að reyna að bevgja
baldstýrugan fola og sendi mig
austur að Hruna til séra Kjart-
ans Helgasonar. Á leiðinni
austur hét ég því, að ég skyldi
láta reka mig þaðan og þangað
kom ég með þeim ásetningi að
koma mér illa. En ég varaði
mig ekki á séra Kjartani og
konu hahs. Þar mætti ég ekki
öðru en Ijúfmennsku, góðvild
og skilningi — og hvernig svo
sem ég barðist um á hæl og
hnakka til þess að geta staðiö
við ákvörðun mína, vissi ég
ekki af fyrr en ég var farinrx
að elska þessi hjón og vilja gera
þeim allt til hæfis. En ég var.
þarna aðeins í eitt ár . . .
Móðir mín dó þegar ég var
fjórtán ára hún hafði verið hel-
sjúk lengi. — Og þar meö
fannst mér að ég stæði aleinn.
Þá var ég laus allra mála. Nú.
skyldi ég engum hlýða. Ég réði
mig á togara og <Svo hentist ég
skip af skipi ár eftjr ár: tog-
arar skútur, trillubátar, gufu-
skip o. s. frv. Stundum var a-
gæt útgerð á mér, og stundum
alveg fyrir neðan allar heliui.
Og snemma kom bakkus í spil-
ið, sá herjans þrjótur, sá bölv-
aður djöflamergur . . . Ég stób
í eilífri baráttu við hann. Ég
var alltaf að leita að vopnum,
ja, og hlífum í mínu striði, en
fann hvorugt. . . Ég fór í sigJ-
ingar — og um það ræði ég,
ekki, en ég kafaði allt til botns:
ósérhlífinn, hungraður í ævin-
týri, lét mér ekkert fyrir briósti
brenna. Ég gerðist lazzaron o;;
beachcomber, fyrirmyndarm a ó
ur og uppreísnarseg'gur. j2ií>*
hvern veginn fór það svo, að ég
varð ótrúlega oft forsvarsmae-
ur skipsfélaga minna gagnvayi;
skipstjórum og útgerðarmönn-
um . . .
Já, mikil ruslakista er
mannssálin, sagði hann. En þai>
fer eftir því hvernig á það er
litið. Þar er ekki bara rusJ,
„guð á margan gimstein bann,
sem glóir í mannsorpinu,’"
kunningi . . . Ég vann með ho+i;
Framhald á 10. síSu.
Fulltrúar Alþýðuflokksfélags
Reykjavíkur á flokksþingi eru
Þessir:
Eggert G. Þorsteinsson,
Jóhanna Egilsdóttir,
Aðalsteinn Halldórsson,
Gylfi Þ. Gíslason,
Baldvin Jónsson,
Magnús Ástmarsson,
Áki Jakobsson.
jón Sigurðsson,
Óskar Ha'igrímsson,
Guðmundur R. Oddsson,
Benedikt Gröndal,
Jón Axel Pétursson,
Sigurður Ingimundarson,
Garðar Jónsson,
Jón Þorsteinsson,
Lúðvik Gizurarsón,
Emeiía Samúelsdóttir,
Jón P. Emils,
Ogmundur Jónsson.
AlþýðublaðiS — 25 nóv. 1958
5