Morgunblaðið - 31.08.1988, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 31. ÁGÚST 1988
SUMARSÝNINGAR
Ragna Hermannsdóttir
Landið og alheimurinn
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
Sumarið er senn á enda og sú
holskefla listsýninga, sem jafnan
ríður yfír, þegar haustar, er í nánd
eða er jafnvel skollin á.
Eftir rólegar vikur verða t.d.
opnaðar sjö sýningar í hinum ýmsu
sýningarsölum borgarinnar og þó
standa sumarsýningar víða ennþá.
Það er alveg rétt stefna að halda
að fólki úrvali myndverkayfir sum-
armánuðina og sleppa öllu al-
mennu sýningahaldi, svo sem Gall-
erí Borg, Nýhöfn og Gallerí List
á Skipholti hafa gert. En stóru
sýningarsalimir eins og Kjarvals-
staðir og Norræna húsið koma of
snemma með almennar sýningar,
og sumarsýningamar árlegu stóðu
of stutt. Brá t.d. mörgum, er þeir
uppgötvuðu, að sýningu Jóns Stef-
ánssonar í Norræna húsinu var
lokið, er þeir hugðust skoða hana.
Ljóst er, að takmarka verður
að einhverju leyti sýningarhald og
koma á betra skipulagi, ef aðsókn
á sumar sýningar á ekki að falla
niður í núll suma dagana, eftir að
kúrfan hafði í mörg ár sl. áratug
vísað upp á við.
Þá er ekki hægt að bjóða fólki
það í almennum sýningarsölum,
sem einungis sést á götusýningum
stórborga eða í ómerkilegum kjall-
araholum, sem jafnvel lykta af
hassi og engir rekast inn á nema
trúbræður viðkomandi á listasviði,
sem keppast við að verðlauna hver
annan.
Einhveija vikuna í september
væri hægt að velja sem upphaf
haustvertíðar, eins og gert er víða
ytra, og opna þá margar merkileg-
ar sýningar, og myndlistarmenn
sem annað listafólk gerir sér glað-
an dag. Flóa þá víða gullnar veig-
ar og pinnamatur og annað smá-
legt er borið gestum, auk þess sem
hlaðborð eru í hinum stóru sýning-
arsölum, þangað sem listamönnum
og áhugafólki um listir er stefnt
öðru fremur.
Slíka uppskeru- eða upphafs-
hátfð vantar fullkomlega hér, enda
opnanir sýninga yfirleitt vand-
ræðalegar, daufar og jafnvel
þvingaðar er svo er komið, og
nauðsynlegt að hræra upp í hlutun-
um í samræmi við nýja og breytta
tíma.
Það mátti oft líta merkilega
gott úrval verka genginna og eldri
málara í Galleri Borg við Pósthús-
stræti í sumar, og innlit þangað
veitti útlendum gestum á tímabili
betri yfirsýn íslenzkrar listar en í
sjálfu Listasafni íslands, sem er
slakt til fráisagnar, að ekki sé
fastar að orði kveðið. Reglulega
var skipt um myndir, svo að þar
var enga lognmollu að finna. Á
viðlíka hátt voru grafíkinni gerð
skil í Austurstrætisdeild gallerís-
ins. Ágætar upphengingar verka
núlifandi myndlistarmanna mátti
og sjá í Gallerí Nýhöfn, og bæði
galleríin geta verið ánægð með
afrakstur sumarsins, þótt minnk-
andi ferðamannastraumur og
óheyrileg dýrtíð hafi vísast tekið
sinn toll. Gallerí List á Skipholti
var með íjölbreyttustu blönduna
og mestu gæðasveiflumar, en inn-
an um kraðakið mátti sjá prýðileg
verk og forráðamennirnir vilja
augljóslega vel. Slíkt gallerí á full-
í eystri gangi Kjarvalsstaða sýn-
ir Sigríður Gyða Sigurðardóttir
þrjá tugi myndverka.
Meginhluti myndanna er úr
mannlífinu í borginni og þá einkum
með þekkta staði í miðborginni
sem bakgrunn, svo sem Hressing-
arskálann og Hallargarðinn. Inn í
þetta fléttast svo uppstillingar,
konumyndir, fuglar og abstrak-
sjónir.
Tvær myndanna á sýningunni
nefnast Reylq'avíkurrúmba og telst
það réttnefni miðað við myndefnið
og tök gerandans á því. Þar sem
þetta mun frumraun Sigríðar
Gyðu, þá kemur tæknin nokkuð á
óvart, þótt hún komi kunnuglega
fyrir sjónir og hafi sést hjá öðrum
listamönnum.
Sigríður Gyða hefur þannig lipra
komlega rétt á sér, en ekki veit
ég hvemig hefur gengið á þeim
bæ, enda galleríið ekki í alfaraleið
— geldur þess og trúlega. Litlu
galleríin svo sem Gallerí Gijót og
Gangskör voru svo með úrval
verka félagsmanna sinna og mátti
þar margan góðan hlutinn sjá. Öll
þessi gallerí hefja ekki almennt
sýningarhald fyrr en í september,
sem er mjög tii fyrirmyndar og
gefst því fólki enn um stund tæki-
færi til að líta hið fjölbreytilega
úrval myndlistar og listiðnaðar,
sem þau bjóða upp á...
hönd, sem kemur fram í teikning-
unni „Horft til átta" (13), sem virk-
ar þó fremur sem myndlýsing í bók
eða á keramík en bein og sjálfstæð
teikning. Hér koma fram áhrif,
sem rekja má eftir ýmsum króka-
leiðum beint til danska listamanns-
ins Bjöms Wiinblads.
Það em nokkrar vatnslitamynd-
ir, sem vekja einna mesta athygli
fyrir fersk og óþvinguð vinnubrögð
svo sem „Austurstrætisdætur" (4),
„I Hallargarðinum" (19) og „Regn-
vot stræti" (21). í þessum myndum
eru vinnubrögðin ekki einasta
ferskust heldur og einnig tæknile-
gust og eftir sýningunni í heild að
dæma þykir mér einsýnt að hér
liggi svið Sigríðar Gyðu öðru frem-
ur...
Fyrir ári síðan hélt Ragna
Hermannsdóttir sýningu í Ný-
lista-safninu, sem athygli vakti
fyrir hressileg og opinská vinnu-
brögð. Nú er hún komin aftur og
með enn stærri sýningu, en að
þessu sinni í eystri sal Kjarvals-
staða.
Ragna hefur þannig ekki legið
á liði sínu þetta liðlega eina ár
heldur unnið af krafti og einurð.
Umtalsverðar breytingar hafa
orðið á listsköpun Rögnu, en
grunntónninn er þó hinn sami —
gleðin við að tjá sig og áhuginn
á fyrirbæmm jarðar og alheims.
Það em mun stærri dúkar, sem
Ragna ræðst nú á en hún hefur
gert áður, og einn renningur
þrykktra endurtekinna forma nær
meira að segja yfír allan annan
endavegginn.
Á sýningunni ber mest á olíu-
málverkum og hér er unnið hreint
og umbúðalaust og oftast nær í
stómm og einföldum formum. Hér
færist Ragna mikið í fang og
auðséð er á vinnubrögðunum, að
ekki skortir hana hugrekkið, þótt
hún hafi verið af léttasta skeiði,
er hún hóf að fást við myndlist
og einkenni slíkra er í flestum
tilvikum hik og varkámi.
Eftir að hið hugmyndafræði-
lega hefur verið meginásinn í list-
sköpun Rögnu frá upphafi hefur
landslagið tekið við, en vel að
merkja stílfært landslag, en engar
eftirhermur til að fylla upp auða
rýmið yfír plusssófum.
Landslagið hefur þannig mðst
fram í öllu sínu veldi og er líkast
eldgosi í öllu sínu litaflóði er
streymir fram úr pentskúf lista-
konunnar.
En það em þó ekki formin í
sjálfu sér, sem em sterkasta hlið
Rögnu, heldur hið lífræna innan
þeirra eins og í málverkinu nr. 2
„Nafnlaust" og fleiri slíkum, en
þó einkum í dúkristunum nr.
44—47, sem mér þykja bera af
öllu á sýningunni fyrir uppmnale-
ika sinn, ferskleika og listræn
vinnubrögð. Væri vel ef Ragna
Hermannsdóttir gerði meira af
slíku___
Sigríður Gyða Sigurðardóttir
Reykjavíkurmmba
Bygging og naumhyggja
Ragna Róbertsdóttir
Öll myndlistarverk lúta að ein-
hveiju leyti lögmálum myndbygg-
ingar svo sem öll fyrirbæri er hafa
skapandi hugsun og kenndir að
baki.
Hjá sumum er þetta í lágmarki,
en öðmm I hámarki og til síðari
hópsins telst ótvírætt Borgarlista-
maður ársins 1987, Ragna Ró-
bertsdóttir. Hjá henni er það
naumhyggjan í sinni skýmstu
mynd, sem höfuðmáli skiptir, svo
og hrein og klár efnasamsetningin.
Naumhyggjan hefur lengi átt tölu-
verðu fylgi að fagna og hefur víða
verið áberandi í núlistum siðustu
ára, svo að hér em tengslin við
erlendar listhræringar með ágæt-
um.
" Ragna vinnur verk sfn mjög vel
og að baki hvers verks er meiri
vinna og hugsun en í fljótu bragði
virðist, auk þess sem verkin taka
mið af sýningarsalnum og em
þannig hnitmiðuð uppsetning (in-
stallation).
Það er vestri salur Kjarvals-
staða, sem er vettvangur sýningar
Rögnu Róbertsdóttur og er þetta
önnur einkasýning hennar frá upp-
hafi, en hún hefur stundað mynd-
list í liðlega tvo áratugi, svo að
hér er naumhyggjan einnig á fullu.
Auðvitað hefur Ragna tekið þátt
í fjölda samsýninga heima og er-
lendis, enda löngu orðin þekkt
stærð hér heima og hefur vakið
athygli með verkum sínum ytra.
Ragna gengur markvisst að sýn-
ingum sínum og þær em fleiri ár
i undirbúningi og em þannig til-
gangur í sjálfu sér og hluti af list-
sköpuninni. Hjá slíkum koma sýn-
ingar þannig ekki ósjálfrátt þegar
nóg er til af myndum og fjár-
hagurinn, þ.e. skuldimar, krefjast
þess.
Sú tegund myndlistar, sem
Ragna aðhyllist, gerir lfka engan
mann ríkan hérlendis enn sem
komið er, en ytra lifa ýmsir góðu
lífi á slíkri listsköpun, þar sem
skilningurinn er meiri fyrir list-
stefnunni hjá peninga- og umboðs-
mönnum.
En yfirleitt fer liststefhan fyrir
ofan garð og neðan hjá öllum al-
menningi, sem er þó sá aðili, sem
að lokum helst nýtur afraksturs
og meinlæta þessa listafólks.
Formin í myndum Rögnu koma
mér mjög kunnuglega fyrir sjónir,
en efnið er alíslenskt og hugsunin
vafalítið einnig. í æsku var hún í
sveit á Vestfiörðum og sfðar í
kaup- og yegavinnu og þá aðallega
á þeim slóðum. Áhrifin, sém hún
varð fyrir í nágrenni við náttúr-
una, kunna að vera kveikjan að
efnisnotkun hennar, en hún er þó
trúlega of ung til að hafa kynnst
þeirri gijóthleðslu, sniddu- og torf-
hleðslu, sem var algeng fyrir margt
löngu, en stórvirkar vinnuvélar
hafa fyrir löngu að mestu útrýmt,
— auk þess að moka yfir margt
listaverkið í slíkri hleðslu frá fyrri
tíð.
Uppistaðan í myndum Rögnu
er grágrýtissteinar, sem hún hefur
látið Steinsmiðjuna sníða fyrir sig,
svo og torf, sem hún hefiir sjálf
þurrkað og sniðið. Úr þessum efni-
við hleður hún og mótar hann á
ýmsa vegu, býr jafnvel til eins
konar gólfdregla úr torfinu eða
jaftivel rúllar því upp. Útkoman
verður hin ýmsu byggingarlegu
form, sem sum minna á tröppur,
önnur á súlnahof og enn önnur á
stórhýsabyggingar. Ávalt með
hina ströngustu naumhyggju að
leiðarljósi.
Skýr og afmörkuð sýning og
mjög áhugaverð fyrir alla þá sem
kunna að meta slfka listsköpun.