Morgunblaðið - 24.11.1989, Blaðsíða 18

18
H39M3VÖVI ,{>g ÍTUOAQ’JTSÖ'Í GJGAJ8V!’JDÍÍ0I
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 24. NÓVEMBER 1989
Minning:
Guðmundur Björns-
son, Akranesi
Guðmundur Bjömsson var óvenju
vel af Guði gerður. Glæsimenni,
höfðingi í hátt og lund en þó fyrst
og síðast góður maður. Það sem ein-
kenndi hann öðru fremur var frænd-
rækni, hjálpsemi og vinfesta. Allt
eru þetta eðliskostir sem prýða góð-
an dreng.
Hin húnveska Bergmannsætt, af-
komendur Steins Hólabiskups, hefur
fóstrað fjöimarga menn þessarar
gerðar, vinsælt fólk og félagslynt,
sem auk þess fékk í vöggugjöf af-
burða gáfur. Má ég aðeins nefna til
sögunnar Elínborgu ömmu Guð-
mundar, Ólöfu ömmu Skúla Guð-
mundssonar ráðherra, Guðmund afa
Guðmundar Tryggvasonar í Kolla-
firði, Björn á Marðarnúpi föður Guð-
mundar landlæknis og Guðrúnu
ömmu Torfalækjarbræðra, en Jónas
fræðslustjóri og Guðmundur á
Hvanneyri voru auk frændsemi sérs-
takir vinir Guðmundar Björnssonar.
Ég sá Guðmund Björnsson fyrst
á samkomu Framsóknarflokksins á
sjöunda áratugnum. Þar vakti hann
aðdáun og virðingu allra fyrir höfð-
inglegt fas og málefnalega fram-
göngu. Hann tók ekki þátt í félags-
málum til að koma sjálfum sér á
framfæri, heldur til hins að fórna
sér fyrir góðan málstað. Það var
hans líf og yndi. Hann var hvers
manns hugljúfi og þvílíkur manna-
sættir að ævinlega var til hans kall-
að þegar í óefni var komið.
Mikið hefði tilveran verið tóm ef
ekki hefði gefist kostur á að kynn-
ast þessum eldhugum af aldamóta-
kynslóðinni, sem með áræði og at-
orku lögðu grunn að velferð nútím-
ans. Þar gekk Guðmundur fremstur
í fylkingu, einlægur stuðningsmaður
Framsóknarflokksins og samvinnu-
stefnunnar. Allt til síðasta dags var
þessi hans hugsjón: Hvernig getum
við bætt afkomu og velferð fólksins
í landinu?
Á Guðmund hlóðust snemma fjöi-
þætt félagsmálastörf. Hann var
stofnandi og í fyrstu stjórn Ung-
mennafélagsins Framtíðarinnar í
Innri-Torfustaðahreppi og Sam-
bands ungmennafélaganna í Vest-
ur-Húnavatnssýslu. Ennfremur full-
trúi á fundum Kaupfélags Vestur-
Húnvetninga. Hann var stofnandi
og í stjórn Framsóknarfélags Akra-
ness árið 1936. Allar götur síðan
var Guðmundur einlægur stuðnings-
maður þess flokks, mætti á samkom-
ur hans og flokksþing og miðstjórn-
arfundi og vann þar af heilum hug.
Þó að honum hafi ekki alltaf hugn-
ast stefna flokksins og störf lét hann
aidrei deigan síga í stjórnmálabarát-
tunni. Hann gegndi fjölda trúnaðar-
starfa fyrir Framsóknarflokkinn og
máigögn hans, Tímann og Magna.
Guðmundur Bjömsson fæddist í
Núpsdalstungu í Miðfirði 24. mars
1902. Það er ólýsanlegt ævintýri að
ganga Núpsdalstunguland, og þá
ekki síst upp með Austuránni að
Kambfossi. Þar ólst Guðmundur upp
við fremur góð efni í fjölmennum
systkinahópi og urðu þau öll hið
mesta atgervisfólk. Foreldrar hans
voru Björn Jónsson bóndi þar og
kona hans Ásgerður Bjarnadóttir.
Ættfeður Guðmundar höfðu um aid-
ir búið í Núpsdalstungu.
Guðmundur stundaði nám í Al-
þýðuskólanum á Hvammstanga
1918-1919 og lauk gagnfræðaprófi
frá Flensborgarskóla vorið 1921.
Að því loknu hóf hann kennslustörf
í sinni heimabyggð og fer þar um
sveitir enn orð af frammistöðu þessa
glæsilega kennara og félagsmála-
fröinuðar.
í Kennaraskólann hélt Guðmund-
ur haustið 1933 og lauk þar prófi
árið 1934. Hann hóf kennslu á Akra-
nesi sama ár. Því starfi gegndi hann
samfellt um 38 ára skeið. Þar á ofan
sinnti hann kennslustörfum við Iðn-
skóla Akraness í tuttugu ár. Eg
hefi hitt fjölmarga nemendur Guð-
mundar á ýmsum aldri sem allir
ljúka upp einum munni um hvílík
gæfa það hafi verið að nema hjá
þessum mikilhæfa fræðara. Hann
leit á það sem sitt lífsstarf að ala
upp nýjar kynslóðir og koma þeim
til manns. Til marks um virðingu
samstarfsmanna hans var hann kjör-
inn heiðursfélagi í Sambandi kenn-
ara á Vesturlandi árið 1972.
En það eru ekki bara kennarar á
Vesturlandi sem sýnt hafa Guð-
mundi Bjömssyni ræktarsemi. Hann
var einnig heiðursfélagi Norrænu
félaganna á íslandi. Auk þéss hlotn-
aðist honum sá heiður að vera sæmd-
ur hinni íslensku Fálkaorðu af for-
seta íslands, Vigdísi Finnbogadótt-
ur, fyrir góða frammistöðu í félags-
og fræðslumálum. Þann virðingar-
vott mat Guðmundur ákaflega mik-
ils.
Guðmundur var hamingjumaður í
einkalífi sínu. Hann gekk að eiga
sæmdarkonuna Pálínu Þorsteins-
dóttur 19. maí 1934. Hun er dóttir
Guðríðar Guttormsdóttur að Stöð,
Vigfússonar og Þorsteins Mýrmanns
utvegsbónda í Stöðvarfirði. Öllum
sem til hennar þekkja ber saman
um að þar fer mikilhæf mannkosta-
manneskja. Að koma á heimili þeirra
hjóna á Jaðarsbraut var sérstakt
ánægjuefni. Höfðingsskapur og
snyrtimennska einkenndi allt þeirra
heimilishald.
Þau Guðmundur og Pálína áttu
óvenju barnaláni að fagna. Börn
þeirra eru: Ormar Þór arkitekt,
kvæntur Kristínu Valtýsdóttur,
Gerður Birná snyrtisérfræðingur,
gift Daníel Guðnasyni, Björn Þor-
steinn prófessor, kvæntur Þórunni
Bragadóttur, Ásgeir Rafn fram-
kvæmdastjóri, kvæntur Fríðu Ragn-
arsdóttur, Atli Freyr skrifstofustjóri,
var kvæntur Halínu Bogadóttur.
Afkomendur þeirra hjóna eru nú 23.
Það var sonur þeirra hjóna, Atli
Freyr, félagi minn og vinur, sem
fyrst leiddi mig í föðurgarð. Fyrir
það er ég ævinlega þakklátur. Ég
hafði að vísu séð Guðmund áður á
þingum Framsóknarflokksins, en
aidrei gert mér í hugarlund hversu
lærdómsríkt og ánægjulegt væri að
sækja heim þennan öðling og hans
góðu konu, Pálínu. Ég og mitt fólk
var þeirrar gæfu aðnjótandi að eiga
við Guðmund náin samskipti síðustu
árin. Alltaf gekk ég af fundi Guð-
mundar fróðari maður og ánægðari.
Hann hefur nú fengið hvíld. Hann
er sárt syrgður af öllum sem þekktu
hann, þótt við gerðum okkur grein
fyrir því síðustu vikurnar að hveiju
stefndi. Frú Pálína má nú sjá á eft-
ir sínúm lífsförunauti. Það er mikið
á hana lagt, en það er þó huggun
harmi gegn að hún á góða að. Megi
minning Guðmundar Björnssonar
lifa.
Baldur Óskarsson
Sá sem eftir lifir
.deyr þeim sem deyr
en hinn dáni lifir
í hjarta og minni
manna er hans sakna.
Þeir eru himnamir
honum yfir.
(Hannes Pétursson)
í dag kveð ég góðan vin og afa,
mann sem var eins og afar eiga
að vera. Við hittumst ekki nógu oft
en samskipti okkar voru innileg, svo
sem vænta mátti, slíkur maður sem
hann var. Nú þegar hann er farinn
heim sé ég eftir því að hafa ekki
kynnst honum enn betur. En það
er meinið okkar unga fólksins að
við gefum okkur ekki tíma til að
njóta samvista og læra af okkur
vitrara og lífsreyndara fólki. Við
þessu verður ekki gert úr þessu en
einhvem tímann, einhvers staðar
gefst mér annað tækifæri. Þangað
til: Hafi hann það gott.
Bragi
í dag verður kvaddur hinstu
kveðju Guðmundur Björnsson, kenn-
ari á Akranesi. Með Guðmundi er
fallinn í valinn mikill heiðursmaður
og einstakur mannvinur.
Guðmundur fæddist 24. mars
1902 að Núpsdalstungu í Miðfirði,
sonur hjónanna Björns Jónssonar,
bónda þar, og konu hans, Ásgerðar
' Bjarnadóttur. Guðmundur ólst' þar
upp ásamt stórum systkinahóp. Var
oft margt um manninn á heimili
þeirra Núpsdalstúnguhjóna, þar sem
faðir hans gegndi starfi hreppstjóra
og oddvita og þurfti því að sinna
margvíslegum skyldustörfum fyrir
sveit sína og byggðarlag.
Lýsti Guðmundur oft fyrir mér
fundum og mannamótum á æsku-
heimiii sínu og var greinilegt, að
hann átti margar hlýjar endurminn-
ingar frá þessum tíma.
Hann unni sveit sinni af aihúg
og sótti reglulega samkomur Hún-
vetningafélagsins í Reykjavík og var
kosinn heiðursfélagi. Honum þótti
sárt að hugsa til þess, að æskuheim-
ili hans og ættaróðal færi í eyði, en
þeim mun meiri var ánægja hans,
er ijarskyldur ættingi fékk jörðina
til ábúðar og Jiélt henni í byggð.
Margar ferðirnar fórum við Guð-
mundur saman norður í Miðfjörð á
sumrin-er ég fór til laxveiða í Mið-
fjarðará. Þar hafði hann sjálfur á
sínum æskuárum veitt margan lax-
inn, er hann ásamt föður sínum og
bræðrum dró á í Myrkhyl, Kams-
fossi og Kattarpolli. Guðmundur
hlakkaði ávalit mjög til þessara ferða
okkar norður á sumrin ekki síður
en ég sjálfur. Þá notaði hann tæki-
færið og heimsótti ættingja og vini
á hinum ýmsu bæjum meðfram Mið-
fjarðará meðan við veiðimenn vorum
við veiðar. Oft kom hann niður á
árbakkana til að spjalla við veiði-
menn, enda var Guðmundur mjög
opinn og viðræðugóður og hafði
gaman af að kynnast fólki.
Hann var mjög glæsilegur maður
á velli og eftir honum var tekið hvar
sem hann fór. Hann var ávallt glað-
ur í bragði og hrókur alls fagnaðar
á mannamótum. Hann naut lífsins
í ríkum mæli og vildi að aðrir gerðu
slíkt hið sama. Guðmundur kaus að
ganga menntaveginn frekar en að
gerast bóndi og hann hleypti því
heimdraganum og innritaðist í
Kennaraskólann og lauk þaðan
kennaraprófi árið 1934. Áður hafði
hann lokið gagnfræðaprófi frá
Flensborgarskóla og gegnt farkenn-
arastörfum í heimabyggð sinni
nokkra vetur áður en hann fór í
Kennaraskólann. Að loknu kennara-
prófi 1934 fluttist Guðmundur til
Akraness og starfaði þar óslitið
síðan, bæði sem kennari við Barna-
skóla Akraness og einnig við Iðn-
skólann þar í bæ. Um það leyti sem
hann flutti til Akraness varð hann
þeirrar gæfu aðnjótandi að kynnast
ungri konu frá Stöðvarfirði, Pálínu
Þorsteinsdóttúr, mikiili mannkosta-
og gáfukonú og gengu þau í hjóna-
band það sama ár. Þau eignuðust 5
mannvænleg böm: Ormar Þór, arki-
tekt, f. 1935, Gerður Birna, snyrti-
fræðingur, f. 1938, Björn Þorsteinn,
prófessor við lagadeild háskólans,
f. 1939, Ásgeir Rafn, umboðsmaður
María Finnbjörns
dóttir — Minning
Fædd 2. júlí 1901
Dáin 18. nóvember 1989
Þann 18. nóvember sl. lést María
Finnbjörnsdóttir eftir skamma
sjúkrahúsiegu. María fæddist 2.
júlí 1901 í Görðum í Aðalvík. Hún
var dóttir heiðurshjónanná Halldóru
Halldórsdóttur og Finnbjörns Elías-
sonar er þar bjuggu.
Þegar María var fjögurra ára
fluttist hún með foreldrum sínum
til Hnífsdais, og þar ólst hún upp
við mikið ástríki foreldra sinna og
systkina.
María stundaði nám í Hvítár-
bakkaskóla og Kvennaskólanum í
Reykjavík. Árið 1925 sigldi hún
með Margréti systur sinni til Dan-
merkur og dvaldi þar í tvö ár við
nám og störf. Enginn vafi er á því
að dvöl þeirra systra í heimsborg-
inni varð þeim til mikils gagns og
ánægju og hafði mikil áhrif á þess-
ar vestfirsku stúlkur aila ævi.
María giftist Sigurbjarti Guð-
mundssyni og eignuðust þau tvö
börn, Ingu Dóru og Birgi. Þau slitu
samvistir.
Með seinni manni sínum, Þorkeli
Kristjánssyni, eignaðist hún einn
son. Én mann sinn missti hún 1954.
Barnabörn Maríu eru átta og barna-
barnabörn tíu.
María var glæsileg kona, sem
hafði ánægju af að umgangast fólk,
enda höfðingi heim að sækja, og
margar ánægjustundir áttum við
saman með fjölskyldu minni. María
hafði yndi af ferðalögum og heim-
sótti hún Ingu Dóru til Banda-
ríkjanna, en þar hefur hún verið
búsett síðan 1953. Til Kristjáns sem
búsettur er í Danmörku fór hún
árlega í mörg ár og síðast 1988.
Til Birgis og hans stóru fjölskyldu
í Bolungarvík fór hún oft og heils-
aði þá upp á frændfólk sitt í leiðinni.
Að ieiðarlokum vil ég þakka
móðursystur minni alla þá ástúð
og ræktarsemi, sem hún sýndi mér
og fjölskyldu minni alla tíð.
Guð blessi minningu hennar.
Steinunn
Okkar Maríu fyrstu kynni voru
á þá leið,. að hún kom með dóttur
sína, Ingu Dóru, til móður minnar
til að aðstoða við saumaskap, sem
var algengt í þá daga. Þetta var í
kringum 1938. Urðum við Inga
Dóra þá góðar vinkonur. María átti
iétt með að sauma, pijóna og mála
og var vinna hennar bæði falleg og
vel gerð.
Móðir mín og María voru góðar
vinkonur meðan báðar Iifðu, en eft-
ir að móðir mín dó, færðist vinátta
þeirra yfir til okkar systranna. At-
vikin högðuðu því líka þannig, að
börn Maríu, Birgir, Inga Dóra og
Kristján, hafa búið úti á landi og
erlendis eftir að þau fóru að heim-
an, og bast María því okkur systr-
Sjóvá-AImennra á Akranesi, f. 1942,
og Atli Freyr,1 skrifstofustjóri í við-
skiptaráðuneytinu, f. 1949.
Guðmundur var mjög félagslynd-
ur maður og var ætíð eldheitur fram-
sóknarmaður. Hann sótti reglulega
þing þeirra, bæði heima í héraði svo
og landsfundi. Fréttaritari Tímans á
Akranesi var hann um áraraðir og
umboðsmaður Almennra trygginga
þar í bæ. Hann var auk þess virkur
félagi í Kennarafélagi Vesturlands
og Norræna félaginu og kosinn heið-
ursfélagi í báðum þessum félögum.
Hann var sæmdur riddarakrossi
Hinnar íslensku fálkaorðu fyrir
fræðslu- og félagsmálastörf. Guð-
mundur unni fjölskyldu sinni af al-
hug og mér eru ætíð minnisstæðar
ræður hans úr fjölskylduboðunum.
Þau verða tómlegri núna, þegar
hans nýtur ekki lengur við. Ég vil
að leiðarlokum þakka Guðmundi
áralanga tryggð og vináttu og óska
honum Guðs blessunar í nýjum heim-
kynnum.
Daníel Guðnason
17. nóvember síðastliðinn lést í
Sjúkrahúsi Akraness Guðmundur
Bjömsson kennari 87 ára að aldri.
Hann fæddist að Nupsdalstungu
í Húnvatnssýslu 24. mars 1902.
Eiginkona Guðmundar er Pálína
Þorsteinsdóttir frá Stöð í Stöðvar-
firði. Til Akraness flytja þau árið
1934 og gerist Guðmundur þá
kennari við Barnaskóla Akraness.
Þau Pálína og Guðmundur eignuð-
ust 5 börn sem öll eru á lífi. Þau
eru Ormar Þór, Gerður Birna, Björn
Þorsteinn, Ásgeir Rafn og Atli
Freyr.
Við hjónin bjuggum í nágrenni
við fjölskyldu Guðmundar í áraraðir
því lóðir húsa okkar lágu saman.
Síðar tengdust þessar fjölskyldur
þegar dóttir okkar, Fríða, giftist
Ásgeiri syni þeirra Pálínu og Guð-
mundar.
Guðmundur var mikill heimilis-
og fjölskyldumaður, hann hafði
mikla unun af börnum og nutu
bamabörnin og síðar barnabama-
bömin þess í ríkum mæli.
Sonur okkar hjóna er jafnaldri
tvíbura þeirra Fríðu og Ásgeirs og
taldi hann alltaf þau hjón Pálínu
og Guðmund einnig afa sinn og
ömmu enda komu þau fram við
hann sem eitt af barnabörnunum.
Flytjum við okkar bestu þakkir fyr-
ir umhyggju þeirra við hann.
Mikil var ánægja Guðmundar nú
í sumar þegar yngsti sólargeislinn
fæddist í fjölskyldunni og litla stúlk-
an var látin bera nafn Ásgerðar
móður hans.
Við hjónin og börn okkar sendum
Pálínu og fjölskyldu hennar okkar
innilegustu samúðarkveðjur og
þökkum fyrir öll árin.
Blessuð sé minning Guðmundar
Björnssonar.
Ester Guðmundsdóttir,
Ragnar Leósson,
Akranesi.
Afi minn, Guðmundur Björnsson,
iést þann 17. nóvember sl. Hann
var fæddur að Nupsdalstungu í
unum og okkar börnum enn sterk-
ari böndum.
María var alveg ómissandi, þegar
eitthvað var um að vera í fjölskyldu
okkar enda síung í anda, gefandi
og skemmtileg. Þrátt fyrir heilsu-
leysi fyrri hluta ævinnar og oft
knappan fjárhag naut María þess
ríkulega að vera til. Hún var höfð-
ingi heim að sækja og hafði yndi
af að vera veitandi vinum sínum
allt til hinstu stundar.
Að leiðarlokum viljum við hjónin
þakka Maríu allar þær ánægju-
stundir, sem við áttum með henni.
Einlægar samúðarkveðjur send-
um við börnum hennar og fjölskyld-
unni allri.
Erla
Elskuleg móðursystir mín er lát-
in. En minningin um þessa lífsglöðu
frænku mína mun lengi lifa í fjöl-
skylduhópnum. Hún var ávallt glöð
og skemmtileg, svo að börn og
barnabörn mín sóttust eftir að vera
í návist hennar.