Þjóðólfur - 09.05.1865, Blaðsíða 2

— 100 —
BRASILÍUFERÐIRNAR af Norðrlandi, árin
1863 og 1865.
„f>aíi ^em af heimsku er stofnaí), mun me?>
heimskn fyrir farast“.
Norðanfari beggja megin nýársins hefir fært
oss bréf frá Jónasi nokkrum Hallgrímssyni, tré-
smið úr Mývatnssveit, eru þau bréf rituð í Bra-
silíu í Vestrheimi á útmánuðum í fyrra, og erþar
skýrt frá ferð þeirra 4 þíngeyínga, hans og 3 ann-
ara, er fóru héðan af Akreyri 1863, fyrst til Ilafn-
ar, svo þaðan til Hamborgar, og að síðustu aptr
þaðan til Brasilíu, þar þeir létu staðar nema allir
4 í Nýlendunni Donna Francesco. Ferðasagan
sjálf, og hún er mestr hlutinn af bréfi þessu að
því leyti það er enn komið í ljós, er eins og hver
önnur þessleiðis ferðasaga, þegar nálega engum
smáatvikum er slept og varla heldr þvi, hvað
opt ferðamenn hafi fengið í staupinu og hverir
liafi verið svo gestrisnir að vcita slíkt. Seinni
hluti bréfsins er um viðtökur þeirra félaga,
eptir það þeir voru þarna komnir til Francesco í
Brasilíu, og líðan þeirra, og hversu þeir hugði þar
til aðsetrs, o. s. frv. f>ví svo er að skilja á bréf-
um þessum, og það víðar en á einum stað, að
þeir Jónas Hallgrimsson hafi farið svona fyrifram
til að leita húfanna um, hvort það mundi geranda
fyrir fleiri Íslendínga að kosta kapps um að fara
þángað til Brasilíu, til þess að taka þar aðsetr eða
bólfestu að staðaldri, kaupa til þess jarðir og bú-
slóð o. s. frv. með þeim hug, eptir því sem vér
ímyndum oss, að stofna þar íslenzka nýlendu.
|>að er ekki tiltökumál, þóað mönnum komi
lil hugar þessleiðis áform, á meðan menn þekkja
ekkert til neinna hinna margvíslegu vankvæða og
mörgu tálmana sem það er bundið, að leita fjar-
lægralandaíöðrum heimsálfum til þessað takasér þar
bólfestu; á meðan þeir 'nugsa ekkert útí hinalöngu
og erfiðu leið þángað, er hlýtr að vera bundin
feyki-kostnaði, á meðan þeir blína á sól og sum-
arsælu miðjarðarlínu landanna, á margfalda frjófg-
un þeirra og náttúruauðlegð af öllum gæðum, en
taka að engu til greina hvað við tekr að öðru,
hið frábrugðnasta loptslag, landslag og lifnað allan,
frá því sem hér er, suðræn mannþjóð eins ólík
oss eins og land þeirra og loptslag er frábrugðið
ísiandi, annað túngumál, önnur trúarbrögð, hjáleit
lög og landsvenjur og hjáleit sljórn. Yér ímynd-
um oss því, að hér sé á ærið margt og verulegt
að líta, margt aðgæzluvert og margt, er verðr aldrei
of vandlega skoðað og lagt niðr fyrir sér, áðren
menn afráði að taka sig upp héðan til svo fjar-
lægra landa í annari heimsálfu.
Látum nú vera, samt sem áðr, að Brasiltu-
mennirnir í fu'ngeyarsýslu hafi hér þókzt gæta alir-
ar varúðar og umhugsunar, er þeir gerðu út þessa
4 menn í hitteð fyrra til að kynna sér sem bezt
og nákvæmast þenna Brasilíu Eden, hvort að
þar flóði ekki allt í smjöri og hunángi og væri eins
sjálftekið eins og þeir hér gerði sér í lmgarlund,
og svo hvernig öllu öðru tilhagaði, er lyti að bú-
reisn eða nýlendustofnun Islendinga þar í landi.
En þegar Iesin eru bréf Jónasar Ilallgrímssonar,
þá getum vér eigi séð, að lýsing hans og viðtökur
eða afdrif þeirra félaga gjöri þcssa fyrirætlan fu'ng-
eyínga árennilega og eptirsóknarverða. f>að lagð-
ist eigi annað fyrir þá félaga alla -s.aman, er þar
suðr var komið, en að gefa sig í daglauna-
vinnu við sögunarmylnu eina. Jónas Haljgríms-
son leitaði smámsaman fyrir sér um, að hann og
»nafni hans« gæti setzt að þar í næstu kauptún-
unum til þess að bafa trésmiði sér lil atvinnu, en
það tókst ekki; og er liann þóktist sjá í hendi
sér, að þar íTDonna Franccsca væri síðr en ekki
að hugsa uppá kvikfjárrækt, sem Íslendíngum, þcim
er flytti þangað og tæki þar aðsetr, mundi þó bæði
færast og helzt við bæfi, og er hann fór þá af
stað til að skoða sig um í fylkinu Ilio Grandc, og
það cplir ráði nokkurra Norðmanna, er hann liafði
kynzt við, þá komst Jónas varthálfaþá leiðáfram,
því annar kunníngi hans, er hann hitli fyrir á
leiðinni, afréði hann sterklega að fara þángað til
að litast svona um, auk heldr að hugsa þar tii að-
setrs fyrir sig og hina ókomnu landa sína; þýddist
Jónas þessi ráð, gaf frá sér að fara til Rio Grande
og kynna sér hvernig þar væri umhorfs, en sneri
aptr til daglaunavinnunnar við sögunarmylnuna.
Bréfum Jónasar er nú ekki lengra komið en
þetta í Norðanfaro, er vér höfum fengið yngstan
frá 8. Marz þ. á. Verið getr, að niðrlagið, sem
enn er ókomið, segi betra af ferð þeirra og þar-
veru, beldren fremri hluti bréfsins; verið getr, að
Jónas hafi tekið sig á aptr og farið af nýu til Ilio
Grande eðr annara þeirra héraða þar sem honum
hafi þókt líklegt til kvikfjárræktar og annarar af-
komu fyrir fslendínga, ef þeir tæki sér þar ból-
festu, cn vér efum stórlega, að blaðið hafi snúið
sér svo verulega fyrir þeim 4, þar sem eigi cr
annað sýnna, en að úrræðaleysi sjálfra þeirra hafi
vaxið með degi hverjum, að þcir bafi verið orðnir
svona hálft um hálft að leiksoppi útlendra ný-
lendumanna og einkum Norðmanna, og að nokk-