Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1912, Blaðsíða 50

50
er það og óíslenzt að rita hér »Stephenssyne« og »þeirra Foreldra«, þar
sem átt er við hennar foreldra og hans tengdaforeldra, og öll er
áletrunin að orðavali og setningarskipun hálfdönsk, og ekki ólíklegt
að Sigurði sé nokkuð um það að kenna. — Magnús amtmaður og
frú Þórunn önduðust bæði árið 1766; þær tvær dætur, sem getið er
i næstneðstu línu, eru Margrét og Ragnheiður, dætur þeirra Olafs
amtmanns og frú Sigríðar, sem báðar dóu á fyrsta aldursári sínu;
»þeirra« merkir hér nefnilega sinna.
Að líkindum eru öskjurnar búnar til beinlínis eftir ósk Olafs
stiftamtmanns og dygðamyndirnar á lokinu valdar og gjörðar þessar
með tilliti til hans. Ekki er á öskjunum neinn ráðstofustimpill né
umsjónarmannsmerki (guardejn-tnerki), og bendir það á að Olafur
hafi þekt smiðinn. Sennilega eru öskjurnar einnig upprunalega gjörð-
ar til að vera bakstursöskjur, þótt okki komi það að neinu leyti
fram í gerð þeirra; hún er alls ekki kirkjuleg. En þetta er ekki
sérstakt með þessar bakstursöskjur; mér vitanlega eru engar bakst-
ursöskjur til hér á landi frá þessum tíma, sem virðst geti beinlínis
vera til þess gerðar að vera bakstursöskjur fremur en sitt hvað
annað, er má nota þær fyrir.
öskjurnar voru eign Bessastaðakirkju alt til þess er síra Jens
Pálsson, þáverandi eigandi Bessastaða, lét þær af hendi við Jón kon-
súl Vídalín fyrir nokkrum árum i stað nákvæmrar eftirlíkingar af
þeim, sem nú er í Bessastaðakirkju. Reis út af því, er það varð
kunnugt, allmikið umtal, og varð úr blaðamál1), sem mönnum hér
mun i fersku minni, og er óþarft að svo komnu að fara nánar út.í
það mál hér. öskjurnar voru afhentar skrifstofu ísl. stjórnarráðsins
í Kaupmannahöfn og síðan sendar þaðan 1907 til þáverandi forstöðu-
manns Þjóðmenjasafnsins; eru nú öskjurnar í Vídalínssafni, meðal
margra ágætra gripa, er þau hjón höfðu safnað og ánöfnuðu Þjóð-
menjasfninu 1907. Var það heiðarlega gjört og mörgum manni fagn-
aðarefni að fá þessa gripi hingað til lands sem alþjóðareign. Má nú
vænta að mörgum þyki enn meira um vert að hafa fengið aftur
öskjurnar frá Bessastöðum, er það er sannað, að þær eru smíðaðar
af islenzkum manni.
Matthías Þórðarson.
*) Skírnir 1905, bls. 265—66. — Reykjavík VI. árg. 54 A tbl. — Skírnir 1906,
bls. 89-92.