Lögberg - 06.04.1933, Blaðsíða 2

Bls. 2
'LÖGBERG, FIMTUDAGINN 6. APRÍL, 1933
KAUPIÐ AVALT
LUMBER
THE EMPIRE SASH & DOOR CO. LTD.
HKNRT AVE. KAST. - - WITfNIPKG, MAR.
Yard Offloe: ftth Floor, Buk ot Hamllton Chjuabm.
Silfurnáman
saga eftir
Selmu Lagerlöf
(Niðurlag,)
Nú fór námustjórinn að útskýra
fyrir honum, hvernig harin ætti
að ná sér löglegu eignarhaldi á
námunni, og hann gaf honum
mörg góð ráð; en presturinn stóð
graf kyr og gaf þessu engan gaum.
Hann var að hugsa um hve ótrú-
legt það væri, að þarna heima í
fátæku sveitinni væri heilt silfur-
fjall og biði hans.”
Konungur rétti svo snögglega úr
sér, að presturinn hætti ósjálfrátt
frásögninni:
“Það mun hafa farið svo,”
sagði konungur, að þegar hann
kom heim og fór að grafa, upp-
götvaði hann, að námustjórinn
hafði gabbað hann.”
“Ónei,” sagði presturinn,
“námustjórinn hafði engu logið.”
“Þá geturðu haldið áfram,”
sagði konungur og fór aftur að
hlusta.
“Þegar presturinn loks kom heim
í sveitina aftur, fanst honum að
fyrst af öllu skyldi hann segja
félögunum af verðmæti málm-
fundarins. Og af því að leiðin lá
fram hjá bæ gestgjafans datt hon-
um í hug að líta þar irin og segja
honum, að það væri silfur, sem
þeir hefðu fundið. En um leið og
hann stöðvaði hestana á hlaðinu'
tók hánn eftir að hvítar blæjur
voru dregnar fyrir gluggana og
að stígurinn upp að dyraþrepinu
var stráður grenigreinum.
“Hefir einhver dáið hérna?”
spurði prestur piltinn, sem stóð
við hliðið.
“Já, 'gestgjafinn er dáinn,” svar-
aði pilturinn. Og svo sagði hann,
að gestgjafinn hefði drukkið sig
fullan á hverjum degi alla síðustu
viku. “Þvílík kynstur af brenni-
víni, sem hafa farið í hann!” sagði
pilturinn. “Hvað kemur til?”
sagði presturinn, “ekki var hann
vanur að drekka sig fullann.”
“Hann drakk af þvl að hann
þóttist hafa fundið námu,” sagði
drengurinn. “Hann sagðist vera
orðinn svo ríkur, að hann hefði
efni á að drekka frá morgni til
kvelds. Og í gær ók hann eitthvað
burt, blindfullur, og vagninn valt
um og hann siasaðist til bana.”
- Þegar presturinn hafði heyrt
þetta snéri hann hestunum og ók
heimleiðis. Hann hrygðist yfir
þessu, sem hann hafði fengið að
vita. Hann hafði snúið heimleiðis
svo ánægður og hlakkað til að
segja tíðindin.
En þegar hann hafði ekið stutt-
an spöl sá hann Israels Per Pers-
sons koma labbandi. Hann var að
sjá eins og hann var vanur og það
þótti presti gott, að meðlætið
skyldi ekki hafa stigið honum til
höfuðs líka. Nú ætlaði hann undir
eins að segja honum, að hann væri
orðinn ríkur maður. “Góðann dag-
inn,” sagði Per Persson, “ertu að
koma frá Falun?”—“Jú, það held
eg,” sagði presturinn, “og eg get
glatt þig með því, að erindialokin
urðu enn betri en við gerðum okk-
ur vonir um, því að námustjórinn
segir, að þetta sem við furidum,
sé silfur.”
En í sömu svifum varð Per
Perssons útlits eins og jörðin
hefði opnast undir fótum hans.
“Hvað ertu að segja?—hvað ertu
að segja? Er það silfur?” “Já,”
svaraði presturinn, “nú verðum
við allir ríkir og getum lifað við
rausn það sem eftir er æfinnar!”
—“Nei, er það silfur,” spurði Per
Persson aftur enn ræfilslegri. “Já
víst er það silfur,—ekki skaltu
halda að eg sé að gabba þig. Og
ekki skaltu vera smeikur við að
njóta lífsins.”—“Njóta,” sagði Per
Persson, “hvers ætti eg að njóta?
Eg hélt að þetta væri ekki annað
en gljágrjót og svo fanst mér viss-
ara að hafa vaðið fyrir neðan mig.
Eg seldi honum Olof Svard minn
hluta í námunni í gær fyrir hundr-
að dali.”
Hann var yfirkominn af örvænt-
ingu og þegar presturinn fór stóð
hann hágrátandi úti á vegi.
Þegar presturinn kom heim til
sín sendi hann vinnumanninn til
Olof Svard og bróður hans til að
segja þeim, að það væri silfur,
sem þeir höfðu fundið. Því að
sjálfur var hann orðinn ánægður
af að segja góðu fréttirnar. En
þegar prestur var seztur einn inn
í stofu sína um kveldið krafðist
gleðin útrásar. Hann gekk út í
dimmuna og upp á hólinn, þar
sem hann var að bugsa um að
byggja nýja prestsetrið. Það skyldi
nú verða prestsetur í lagi, ekki
lakara en biskupsstofan.
iHonum dvaldist lengi þarna á
hólnum og hann lét sér ekki nægja
að byggja upp prestsetrið. Hann
sá, að úr því að svona ríkidæmi
yrði þarna myndi fólk flykkjast í
hópum í bygðina og að lokum
myndi byggjast borg þarna í kring-
um námuna í skóginum. Og þá
myndi hann verða að byggja nýja
kirkju í stað þeirrar gömlu. Lik-
lega myndi mestur hluti eigna
hans fara í það. En ekki var þar
með búið. Þegar kirkjan væri til-
búin muni konungurinn sjálfur og
margir biskupar komu til vígslunn-
ar og konunginum myndi lítast vel
á kirkjuna og láta á sér heyra, að
ekki væri til í bænum neitt hús
sem sér hæfði. Og þá neyddist
hann til að byggja höll handa kon-
unginum þarna í bænum.”
í sama bili kom einn af hirð-
mönnum konungsins inn í dyrnar
og tilkynti að nú væri konungs-
vagninn kominn í lag.
Konungurinn stóð undir eins
upp og sýndi á sér fararsnið, en
hugsaði sig svo um 0g sagði: “Þú
getur gjarnan sagt söguna á enda.
En farðu ofurlítið hraðar yfir. Við
höfum nú heyrt hverni!g manninn
dreymdi og hvernig hann hugsaði.
Nú viljum við vita, hvað hann
gerði.”
“Meðan presturinn bygði skýja-
borgir í huganum kom boðberi til
hans, er sagði að Israels Per Pers-
sons hefði fyrirfarið sér. Hann
hefði ekki getað afborið, að hann
skyldi selja hlutinn sinn í nám-
unni. Hann hefir víst haldið, að
lífið myndi verða sér óbærilegt,
að horfa upp á aðra njóta gleði af
auðinum, sem átti að vera hans.”
Konungurinn rétti úr sér aftur á
stólnum. Og nú voru bæði aug-
un opin. “Hefði eg verið prestur,
þá svei mér ef eg hefði nú ekki
verið orðinn alveg gáttaður á
námunni.”
“Konungurinn er nógu ríkur fyr-
ir,” sagði prestur, “hann þarf
ekki meira. En öðru máli er að
gegna um> prest-tusku, sem ekkert
á. I stað þess hugsaði hann, ves-
lingurinn, þeígar hann sá, að bless-
un guðs var ekki með fyrirtæki
hans: “Nú vil eg ekki framar
hugsa um, að afla mér ánægju
né frægðar með þessum auðæfum.
En ekki get eg látið silfrið liggja
þarna í jörðinni. Eg verð að láta
vinna námuna til þess að rétta
sveitina við.”
Og þess vegna fór presturinn
einn dalginn til Olof Svard og
bróður hans til þess að ræða við
þá um hvað þeir ættu að gera við
silfurfjallið. Þegar hann var kom-
inn heim undir hús stríðsmanns-
ins mætti hann kerru, og á báðar
hliðar henni gengu menn með
byssu um öxl, eins og þeir héldu
vörð. Og á kerrunni sat maður,
með hendurnar bundnar á bak
aftur.
Þegar prestur kom að kerrunni
staðnæmdist hún, svo að hann gat
skoðað fangann. Höfuð hans var
reifað, svo að erfitt var að sjá
hver þetta var, en þó virtist prest-
inum hann þekkja, að það væri
Olof Svard.
Hann heyrði að fanginn spurði
gæzlumennina, hvort hann mætti
ekki tala örfá orð við prestinn.
Og presturinn feekk upp að kerr-
unni og fanginn snéri sér að
honum. “Nú ert þú sá eini, sem
veit hvar silfrið er,” sagði Olof
Svard.
“Hvað ertu að segja,OIof?”
spurði presturinn.
“Líttu á, prestur. Þegar við
höfðum fengið vitneskju um að
það væri silfur þetta sem við
fundum í fjallinu, var ekki jafn
ljúft með okkur bræðrunum og
áður; við vorum altaf að lenda í
rifrildi. Og í gærkveldi lenti
okkur í skömmum út af því, hvor
okkar hefði orðið fyrri til að finna
námuna—eða, eg man varla hvað
við skömmuðumst um, en því lauk
svo, að okkur lenti í handalög-
máli og eg drap hann bróður
minn, og líka hefir hann gefið mér
högg í ennið til minja, og nú verð
eg hengdur og þá ert þú, prestur,
eini maðurinn, sem nokkuð veizt
um námuna. En svo ætlaði eg að
biðja þig, um að gera mér svo-
lítinn greiða.”
“Láttu mi!g heyra,” sagði prest-
ur, “eg skal gera það ef eg get.”
“Þú veizt, að eg læt eftir mig
mörg börn,” hóf hermaðurinn
máls, en prestur tók fram í.
“Ekki skaltu hafa áhyggjur
hvað það snertir. Það sem kemur
af þínum hluta í námunni skulu
þau fá, alveg eins og þú hefðir
verið á lífi sjálfur.”
“Nei, það var annað, sem eg ætl-
aði að biðja þig um. Lofa þú mér
því, að ekkert þeirra fái vitundar
ögn af því, sem náman gefur af
sér.”
Presturinn hrökk við, stóð þarna
eins og staur og gat engu svarað.
“Lofir þú mér ekki þessu, get
eg ekki dáið rólegur,” sagði fang-
inn.
“Já,” sagði presturinn, hægt og
þungt, e'g heiti þér því, sem þú
biður mig um.
>Og svo var farið áfram með
morðingjann, en, presturinn stóð
þarna á þjóðveginum og var að
hugsa um, hvernig hann ætti að
halda þetta heit, sem hann hafði
gefið. Svo hélt hann heim en
alla leiðina var hann að hugsa um
auðæfin, sem hann hafði glaðst
svo innilega yfir. Setjum nú svo
að fólkið hérna í sveitinni þoli
ekki að verða ríkt? Nú voru fjór-
ir menn, sem áður höfðu verið
góðir o!g velmetnir, farnir í hund-
ana. Hann sá í anda allan söfn-
uðinn sinn og silfurnáman eyði-
legði hvern af öðrum. Ætti nú
hann, sem settuh var sálusorgari
þess fólks, að sleppa lausri ógæf-
unni, sem yrði því til tortíming-
ar?”
Konungurinn settist alt í einu
þráðbeinn í stólnum og starði á
sögumanninn: “Eg verð að segja,
að þú hefir sýnt mér fram á, að
í þessari bygð verður presturinn
að vera maður.”
“Og ekki var staðar numið við
það sem orðið var,” hélt presturinn
áfram, “því undir eins og fregnin
um námuna barst um sveitina
hætti fólk að vinna; það slæptist
og beið þess að auðæfin miklu
kæmi flæðandi. Og iðjuleysingjar
úr öðrum landsfjórðungum komu
nú í hópum og drykkjuskapur og
áflog voru daglegir viðburðir.
“Fjöldi manna var altaf að leita
að námunni 0g presturinn varð
þess var, að í hvert skifti sem
hann fór að heiman læddust ýms-
ir í humátt á eftir honum til þess
að njósna um, hvort hann væri
ekki að fara að silfurfellinu og
til þess að stpla frá honum nám-
unni.
“Þannig var málinu komið þeg-
ar, presturinn kvaddi alla bænd-
urna til sín á fund.
Fyrst minti hann jþá á allar þær
ógæfur, sem námufregnin hefði
bakað þeim og svo spurði hann þá,
hvort þeir vildu sætta sig við að
fara í hundana eða hvort þeir
vildu bjarga sér. Þá sagði hann,
að þeir gætu ekki búist við því
af prestinum þeirra, að hann vildi
stuðla að tortímingu iþeirra og
þess vegna hefði hann einsett sér
að segja aldrei nokkrum lifandi
manni hvar silfurnáman væri og
sjálfur ætlaði hann sér ekki að
sækja þangað auðæfi. Og svo
spurði hann bændurna, hvað þeir
ætluðu nú að gera. Ef þeir ætluðu
að halda áfram að leita að nám-
unni og bíða eftir auðæfunum
þaðan þá myndi hann flytja sig
svo langt burt, að hann gæti ekki
einu sinni heyrt orðróminn um
eymd þeirra. En ef þeir vildu
hætta að hugsa um silfurnámuna
og lifa eins og áður þá ætlaði hann
alð verða kyr. “En hvað svo sem
þið kjósið, þá fáið þið mig aldrei
til að segja, hvar silfurnáman
er.
“Nú, og hvað kusu bændurnir?”
spurði konungur.
“Þeir gerðu eins og presturinn
vildi. Þeim fanst þetta skörulega
mælt og hétu því að hugsa ekki
um námuna framar. Þeir skildu
að prestimfm gekk gott eitt til, úr
því að hann vildi lifa við fátækt
þeirra vegna. Þeir fengu óbrigð-
ult traust á honum. Þeir fólu
honum að fara út í skóg og fela
málmæðarnar svo vel með grjóti
og sprekum, að enginn gæti fundið
þær, hvorki sjálfir þeir, né af-
komendur þeirra.”
“Og síðan hefir presturinn lifað
hér við sömu fátækt og hinir?”
“Já,” svarai prestur, “hann hef-
ir lifað hér við sömu fátækt og
hinir.”
“En hann hefir þó gift sig og
reist sér hús?” mælti kóngur.
“Nei, hann hefir ekki haft efni
á því og býr enn í gamla hreys-
inu.”
“Það er falleg saga, sem þú
hefir sagt mér,” sagði konun'gur,
og beygði höfuðið þakklátlega.
Presturinn stóð þögull frammi
fyrir konungi. Svo 'hóf konungur
máls aftur: “Var það silfurfjallið,
sem þú varst að hugsa um þegar
þú mintist á, að presturinn hérna
gæti útvegað mér eins mikið fé og
eg óskaði?”
“Já.”
“En ekki get eg pínt prestinn til
sagna, og ekki myndi maður eins
og hann vilja sýna mér fjallið
sjálfviljugur? Hann hefir neitað
sér um unnustuna og um öll gæði
þessa heims.”
“Það er annað mál,” sagði prest-
urinn, “þegar ættjörðin þarfnast
sjóðsins, þá lætur presturinn víst
undan.”
“Getur þú ábyrgst það?” spurði
konungur.
“Já, það ábyrgist eg,” sagði
presturinn.
“Lætur hann sig einu gilda
hvernig fer um sóknarbörnin
hans?”
“Það felum við gugi á vald.”
Konungurinn stóð upp og gekk
út að glugganum. Hann stóð þar
lengi og horfði á mannfjöldann
fyrir utan. Og því lengur sem hann
horfði, því meir Ijómuðu augu
hans og þessi grannvaxni maður
virtist stækka. “Heilsaðu prest-
inum og segðu honum,” sagði kon-
ungurinn, “að konungi Svíþjóðar
veitist aldrei fegurri sjón en að
horfa á svona fólk.”
Svo sneri konungur sér frá
glugganum og leit á prestinn.
Hann brosti. “Er það satt, að
presturinn hérna sé svo fátækur
að hann verði að fara úr svörtu
fötunum sínum undir eins að lok-
inni guðsþjönustu og fara í
bændabúning?” sagði konungur.
“Já, svo fátækur er hann,” sagði
presturinn og það kom roði í stór-
skorna andlitið.
Konungur gekk út að gluggan-
um. Það leyndi sér ekki að hann
var í besta skapi. Alt sem göfugt
var í honum hafði vaknað. “Láttú
námuna vera í friði,” sagði hann.
“Úr því að þú hefir svelt alla æfi
þína til þess að söfnuðurinn yrði
eins og þú vilt að hann sé, þá skal
þér leyft að halda honum eins og
hann er.”
“En þegar ríkið er í hættu?”
sagði presturinn.
“Ríkið þarfnast fremur manna
en fjár,” sagði konungur. Og þeg-
ar hann hafði sagt þetta kvaddi
hann prestinn og gekk út úr skrúð-
húsinu.
En fyrir utan stóð hópurinn,
jafn þögull og kyr eins og þegar
hann fór inn. Þegar konungur
kom niður þrepin kom bóndi einn
til hans.
“Ertu búinn að tala við prest-
inn okkar?” spurði hann.
Hordauði í hegningar
húsinu
á átjándu öld
Meðferð sakamanna virðist
hafa verið harla ill hér á landi á
■v.
18. öld.—Fyrir smábrot voru als-
konar pyntingar tíðkanlegar, og
þótti gapastokkurinn einna versta
og smánarlegasta píslartækið.—
Voru helzt settar í hann frillulífs-
menn og hórsekar konur. Hið
síðasta dæmi þess, að menn hafi
verið settir í gapastokk hér á
landi, mun vera það, er Jón sýslu-
maður Guðmundsson í Vík í Mýr-
dal lét setja Sesselju nokkra
Árnadóttur í gapastokk við Dyr-
hólakirkju tvo surinudaga í röð,
árið 1806, fyrir hórdóm og ranga
barnsfaðernislýsingu. Varð all-
mikið stapp úr þessu og leysti
Geir biskup Vídalín Sesselju frá
opinberri aflausn, en sýslumaður
brázt reiður við og ritaði stipt-
amptinu á þá leið, að biskupinn
•hefði engan rétt til að dæma um,
hvort verzlega valdið hefði rang-
íega lagt þessa hegningu á, og
því síður að veita undanþágu frá
aflausn án samráða við stipt-
amtmann. Svaraði stiptamtið því
engu, en kansellíið bauð að höfða
mál gegn sýslumanni fyrir gapa-
stokksdóminn, o!g voru1 allar gerð-
ir sýslumanns dæmdar ómerkar í
landsyfirrétti 8.. ágúst 1808. —
Síðan er ekki vitanlegt að nokkur
sýslumaður eða prestur hér í
landi hafi leyft sér að setja fólk
í gapastokk.— #
Eftir að þiegningarhúsið var
sett á stofn í Reykjavík, stuttu
eftir 1760, er svo að sjá sem allur
aðbúnaður fanganna hafi verið
þolanlegur, að minsta kosti í tíð
fyrsta ráðsmanns þess, Guðmund-
ar stúdents Vigfússonar, er þeim
starfa gengdi í tuttugu ár. Voru
fangarnir þá allsjálfráðir og
!gátu börn með sakakonunum í
hegningarhúsinu. ' Þar á meðal
átti Arnes Pálsson, hinn alræmdi
útileguþjófur og félagi Fjalla-
Eyvindar, 3—4 börn í lausaleik,
sitt með hverri, meðan hann var
í hegningarhúsinu. Er ekki að
sjá að neitt hafi verið um þetta
fengist. Árin 1783-85 gengu harð-
indi mikil yfir landið eins og
kunnugt er, og mun þá hafa versn-
að vistin í hegningarhúsinu, því
að árið 1784 er getið um tvo fanga,
er hafi dáið úr “vesöld,” það er
að segja úr hor, en 1785 deyja
þár níu manns, ýmist úr vesöld og
óþrifum” eða “niðurgangi og ves-
öld,” en þá var reyndar mann-
dauði allstaðar mikill úr harðæri.
Vorið 1786 andaðist umsjónarmað-
ur hegningarhússins, Bruun að
nafni, danskur maður, er tekið
hafði við forstöðunni af Gunnari
Vigfússyni. Frá nýári 1786 til 16.
apríl, deyja enn fjórir fangar úr
“vesöld” og aðrir fjórir síðar á
árinu, 0g var þó enginn mannfell-
ir eða harðrétti það ár í landinu'.
Eftir Bruun var Gunnar nokkur
Sigurðsson stúdent skipaður um-
sjónarmaður hegningarhússins
fyrst um sinn, og hélt hann þeim
starfa í eitt ár, eða þangað til
seint í júní, 1787, að honum var
vikið frá, enda virðist stjórn hans
hafa verið all-ill, og kastar þá
fyrst tólfunum með hordauða
fanganna, einkum á útmánuðum
1787. Deyja fangarnir þá unn-
vörpum úr hor.—Er því til sönn-
unar tekin hér orðréttur kafli úr
prestþjónustubók Reykjavíkur-
prestakalls frá þeim tíma. — Þar
segir svo:
“28. Martii begrafinn tugthúslim-
ur Christin Bjarnadóttir, 38 ára,
dó d(en) 16da ejusdem (þ. e.
sama mánaðar) af hor og ves-
öld.”
“Sama dag begrafinn tugthús-
limur Sigfús Gíslason, 18 ára,
dó 19da ejusdem af hor og ves-
öld.”
“Já, eg hefi talað við hann.”
“Þá hefirðu víst fengið svar
okkar?” sagði bóndinn. Við báð-
um þig að tala við prestinn okk-
ar, svo aft hann gæti gefið þér
svar okkar.”
“Já, eg hefi fengið svar,” sagði
konungurinn.
—Fálkinn. ,
Slœmt bragð í munni
paS bendir aðeins á a8 eitthvað af aðal-
liffærunum er ekki í gððu lagi. Meit-
ingin er kannske ekki gðð og matar-
lystin ekki heldur, né hægðirnar, melt-
ingarfærin máttlaus og svefninn ðvær,
o. s. frv. Alt þetta bendir á að þú
þurfir gott heilsulyf.
Nuöa-Tone
er meðal, sem lyfjafræðin hefir fundið
upp og bætir það heilsufar, sem að ofan
er lýst. NUGA-TONE veitir heilsubót
á ðtrúlega stuttum tíma. I.áttu ekki
sjálfum þér, né þlnum liða illa. Farðu
tii lyfsalans og hjá honum færðu mán-
aðarforða fyrir einn dollar. Nuga-Tone
er selt með fullri ábyrgð. Eftir tuttugu
daga er peningunum skilað aftur, ef þú
ert ekki ánægður.
“Sama dag begrafinn Magnús
tugthúslimur Þorvaldsson, 20
ára, dó d. 20. Martii af hor 0g
vesöld.”
“Sama dag begrafinn tugthúslim-
ur Hannes Grímsson, 33 ára, dó
20. Martii af hor o!g vesöld.”
“23 Aprilis begrafinn tugthúslim-
ur Jón Einarsson, um 30 ára
aldur, dó 21ta ejusdem af hor
og vesöld.”
“2. Maii begrafinn tugthúslimur
Sigfús Björnsson, 27 ára, dó d.
29. Aprilis af hor og vesöld.”
“3. Junii begrafinn tugthúslimur
Valgerður Þórðardóttir, 22 ára,
dó d. 30. Maii af hor og ves-
öld.”
Á rúmum tveimur mánuðum
(frá 16. marz til 30. maí) þetta ár
hafa þá dáið úr hor í hegningar-
húsinu 7 menn, allir á bezta aldri,
o!g mega þag fádæmi kallast, að
þeir, er áttu að sjá um fangana,
skyldu sleppa algerlega hegning-
arlaust fyrir slíkt athæfi. Þess
ber að geta, að þetta ár dó enginn
maður úr harðrétti í Reykjavíkur-
sókn nema fangarnir. Þá dóu
nefnilega í sókninni alt árið ekki
nema 10 manns úr ýmsum veik-
indum, og er það harla lítið, og
á þeim tveim mánuðum, er fang-
arnir horféllu, dó aðeins eitt ný-
fætt barn í allri sókninni—segir
í gömlum Þjóðólfi.
Gunnar stúdent var svo blygð-
unarlaus, að hann, þrátt fyrir
hordauða fanganna í stjórnartíð
sinni, sem settur umsjónarmaður,
sótti þá sama vorið um að vera
skipaður fastur umsjónarmaður
hegningarhússins, en yfirstjórn
þess hafði þó svo mikla rænu, að
hún synjaði honum stöðunnar.
Var helzt til fundið, að reikningar
hans væru’ í ólagi, en hins lítt eða
ekkert getið, efalaust sakir þess,
að yfirstjórn sjálf var í rauninni
jafnsek umsjónarmanninum fyrir
eftirlitsleysi og vanrækslu, og má
það raunar furðulegt kallast, að
hún skyldi ekki vera krafin til á-
byrgðar fyrir umsjóninni. — En
menn voru þagmælskir í þá daga
og létu yfirvöldin bjóða sér flest.
Hugmyndin um almenn mannrétt-
indi hefir ekki verið orðin sér-
lega þroskuð og menn hafa sjálf-
sagt ekki fárast mikið um það
þó sakamenn(!) væru drepnir úr
hor.
En íslenzka þjóðin hefir, sem
betur fer, tekið miklum stakka-
skiftum síðan.—Islendingur.
Viðskifti Canada við
Bandaríkin
Útflutt—
$513,125,000
545,330,000'
412,216,000
266,682,000
168,948,000
Þau hafa síðastliðin fimm ár ver-
ið sem hér segir:
Innflutt—
1928 $825,652,000
1929 893,585,000
193° 653,676,000
1931 393-775-ooo
1932 263,549,000
Þrátt fyrir verðfall á flestum vör-
um, sem vitanlega segir til sín þeg-
ar viðskifti þjóða á milli er að ræða,
ekki síður en annarsstaðar, þá v^fð-
ur ekki annað sagt, en núverandi
stjórn hafi vel hepnast sú fyrirætlun
sín, að sjá svo um að Canada keypti
minna af vörum frá Bandaríkjun-
um, heldur en gert var áður en hún
tók við völdum. En Bandaríkin
hafa líka keypt minna frá Canada.
Sem stendur, er ekki annað sjáan-
legt, en viðskifti milli þessara
tveggja nágrannaþjóða, séu á góð-
um vegi að verða að engu, og þó
viðurkenna allir, að þau ættu að
vera mikil og séu á allan hátt eðli-
Ieg.